Carl Linnaeus

Carl Linnaeus (Carl von Linné)
Carl von Linné, Alexander Roslin, 1775. Pagpintar ha lana ngadto ha koleksyon hin ritrato ha Kastilyo Gripsholm
Natawo	23 Mayo 1707(1707-05-23) Råshult, parokya han Stenbrohult (yana ha sulod han Munisipyo han Älmhult), Suwesya
Namatay	10 Enero 1778 (edad 70) (Estado) han Hammarby, Parokya han Danmark (gawas han Uppsala), Suwesya
Taga	Suwesya
Nasodhanon	Swedeno
Mga larangan	Botaniya Biyolohiya Zoolohiya
Alma mater	Unibersidad Lund Unibersidad Uppsala Unibersidad han Harderwijk
Nakilala mahitungod han	Linnaeanhon nga taksonomiya Ekolohiya Botaniya
Pahalipot nga ngaran hit pagka-awtor (botaniya)	L.
Pirma
Mga panuratan An coat of arms ni Carl von Linné.

Hi Carl Linnaeus (23 Mayo 1707 – 10 Enero 1778), kilala gihapon han iya pagtahod nga ngaran nga Carl von Linné, in uska Swedeno nga botanista, magtarambal ngan zoolohista, nga naglatag han mga pondasyon han moderno nga iskima han binomial nga pag-ngaran. Hiya an sinisiring nga amay han moderno nga taksonomiya, ngan hiya liwat an sinisiring nga usa ha mga amay han moderno nga ekolohiya. Kadam-an han iya mga sinurat in nakalatin, ngan an iya ngaran ha Linatin in Carolus Linnæus (katima han tuig 1761 nagin Carolus a Linné).

Hi Linnaeus in natawo ha horon nga dapit han Småland, ha salatan nga Suwesya. Hi Linnaeus in kinmarawat han iya kadam-an nga hiruhitaas nga pag-aram ha Unibersidad han Uppsala, ngan nagtikang pagtutdo ha botaniya ngada han tuig 1730. Inmukoy hiya ha langyaw han butnga nga mga tuig 1735 ngan 1738, kun diin hiya in nag-aram ngan iya liwat ginpapatik an syahan nga edisyon han iya Systema Naturae ha Nederlandes. Binmalik liwat hiya ha Suwesya, kun diin hiya in naging propesor hin medisina ngan botaniya ha Uppsala. Han dekada 1740, hiya in makadamo ginpabiyahe palibot ha Suwesya para makabiling ngan makapag-angay-angay hin mga tanaman ngan kahayopan. Han mga dekada 1750 ngan 60, hiya in nagpadayon pangolekta ngan pangalisipika hin mga kahayopan, tanaman ngan mga mineral ngan nagpapatik hin pipira nga mga bolyum. Han takna han iya kamatayon, hiya in usa ha mga gindadayawan nga sayantista ha Europa.

An Swisa nga pilosopo nga hi Jean-Jacques Rousseau in nagpadangat hin mensahe ha iya: "Sidngi hiya nga waray ako nababaroan nga tawo nga mas labaw ha iya dinhi ha tuna." An Aleman nga manunurat nga hi Johann Wolfgang von Goethe in nagsurat: "Labot la kanda Shakespeare ngan Spinoza, waray gud ako nababaroan ha nagkamatay nga mas nakaimpluwensiya ha akon." An Swedeno nga awtor nga hi August Strindberg in nagsurat: "Ha ungod la, hi Linnaeus in usa maniniday nga nahitabo la nga naturalista". Ha iba liwat nga mga pagdayaw, hi Linnaeus in gintatawag nga Princeps botanicorum (Prinsipe han mga Botanista), "An Pliny han Amihanan," ngan "An Ikaduha nga Adan".

Ha botaniya, an pagpahalipot han ngaran hin awtor nga gingagamit para pagtudlok kan Linnaeus komo otoridad han kanan mga species nga mga ngaran in L. An kan Linnaeus lawas amo an type specimen han species nga Homo sapiens, sumala han International Code of Zoological Nomenclature, tungod an nag-uusahan nga specimen nga iya gin-adman, ha takna han pagsurat han paghulagway han species, in hiya kalugaringon la ngahaw.

Biyograpiya

Unhan nga bahin han kinabuhi

Pagkabata

Natawhan nga lugar ni Linnaeus ha Råshult

Hi Carl Linnaeus in natawo ha baryo han Råshult ha Småland, Suwesya han 23 Mayo 1707. Hiya an suhag nira Nils Ingemarsson Linnaeus ngan Christina Brodersonia. An iya amay an syahan han ira lahi nga ginmamit hin permamente nga apelyido. San-o ito, an iya kanuno-nunoan in ginmamit han patronimiko nga sistema han pagngaran han mga nasod Eskandinabya: an iya amay in ginngaranan nga Ingemarsson sunod han iya amay Ingemar Bengtsson. Han takna nga hi Nils in ginkarawat ha Unibersidad han Lund, kinahanglan niya nga kumuha hin apelyido. Iya gingamit an Linatan nga ngaran Linnæus tikang ha higante nga puno han linden , nga tinmubo ha ira panimalay. Ini nga ngaran in ginbaybay nga lakip an æ nga ligatura. Han natawo hi Carl, ginngaranan hiya nga Carl Linnæus, nga upod an iya amay apelyido. An anak in permi liwat ginbabaybay ini nga maylakip nga æ nga ligatura, mapakinamot man nga pagsurat han dokumento ngan mapaimprenta. An kan Carl patronimiko in Nilsson unta, magawas nga Carl Nilsson Linnæus.

Mga kasarigan

Bibliograpiya

• Anderson, Margaret J. (1997). Carl Linnaeus: Father of Classification. United States: Enslow Publishers. ISBN 978-0-89490-786-9. https://archive.org/details/carllinnaeusfath00ande. 
• Blunt, Wilfrid (2001). Linnaeus: the compleat naturalist. London: Frances Lincoln. ISBN 978-0-7112-1841-3. http://books.google.com/?id=N54GuRxlgrMC. 
• Blunt, Wilfrid (2004). Linnaeus: the compleat naturalist. London: Frances Lincoln. ISBN 978-0-7112-2362-2. http://books.google.com/?id=FRH_EMhQYhYC. 
• Bontius, J. (1658). "Historiae naturalis & medicae Indiae Orientalis libri sex". In Gulielmo Piso. De Indiæ Utriusque re naturali et medica libri quatuordecim. Quorum contenta pagina sequens exhibet. Amsterdam: Elzevier. pp. 1–226. http://www.biodiversitylibrary.org/item/39776. 
• Braziel, Jana Evans (2007). "Genre, race, erasure: a genealogical critique of "American" autobiography". In Joseph A. Young & Jana Evans Braziel. Erasing Public Memory: Race, Aesthetics, and Cultural Amnesia in the Americas. Mercer University Press. pp. 35–70. ISBN 978-0-88146-076-6. 
• Broberg, G. (1975). Homo sapiens L. studien: Carl von Linné naturuppfattning och människolära. Uppsala: Almquist and Wiksell. 
• Broberg, Gunnar (2008). "The Dragonslayer". Tijdschrift voor Skandinavistiek. 29 (1–2): 29–43. Ginhipos tikang han orihinal han 12 Enero 2013. Ginkuhà 30 Hulyo 2012.
• Broberg, Gunnar (2006). Carl Linnaeus. Stockholm: Swedish Institute. ISBN 978-91-520-0912-3. https://archive.org/details/carllinnaeus0000brob. 
• Davis, P. H.; Heywood, V. H. (1973). Principles of Angiosperm Taxonomy. Huntington, New York: Robert E. Krieger Publishing Company. 
• Frängsmyr, Tore; Lindroth, Sten; Eriksson, Gunnar; Broberg, Gunnar (1983). Linnaeus, the man and his work. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0-7112-1841-3. http://books.google.com/?id=RrKiQgAACAAJ&dq=Linnaeus+the+man+and+his+works. 
• Frodin, D. G. (2001). "The evolution of floras". Guide to Standard Floras of the World: an Annotated, Geographically Arranged Systematic Bibliography of the Principal Floras, Enumerations, Checklists, and Chorological Atlases of Different Areas (2nd ed.). Cambridge University Press. pp. 24–51. ISBN 978-0-521-79077-2. http://books.google.co.uk/books?id=aMjXCF4rmDUC&pg=PA27&lpg=PA27. 
• Gribbin, Mary; Gribbin, John (2008). Flower Hunters. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-956182-7. http://books.google.com/?id=yDC7gu-sCMsC. 
• McNeill, J.; F. R. Barrie, H. M. Burdet, V. Demoulin, D. L. Hawksworth, K. Marhold, D. H. Nicolson, J. Prado, P. C. Silva, J. E. Skog, J. H. Wiersema & N. J. Turland, eds. (2006). International Code of Botanical Nomenclature (Vienna Code). Regnum Vegetabile. 146. A. R. G. Gantner Verlag. ISBN 978-3-906166-48-3. 
• Keevak, Michael (2011). Becoming Yellow: A Short History of Racial Thinking. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-14031-5. 
• Koerner, Lisbet (1999). Linnaeus: Nature and Nation. Harvard: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-09745-2. https://archive.org/details/linnaeusnaturena00koer_0. 
• Linnaeus, Carolus (1735). Systema naturae, sive regna tria naturae systematice proposita per classes, ordines, genera, & species. Leiden: Haak. pp. 1–12. http://www.biodiversitylibrary.org/item/15373. 
• Linnaeus, Carolus; Hendrik Engel & Maria Sara Johanna Engel-Ledeboer (1964) [1735]. Systema Naturae (facsimile of the 1st ed.). Nieuwkoop, Netherlands: B. de Graaf. OCLC 460298195. 
• Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. 1 (10th ed.). Stockholm: Laurentius Salvius. pp. [1–4], 1–824. http://resolver.sub.uni-goettingen.de/purl?PPN362053006. 
• Linnaeus, Carolus (1771). Mantissa plantarum altera generum editionis VI et specierum editionis II. Stockholm: Laurentius Salvius. pp. [1–7], 144–588. http://bibdigital.rjb.csic.es/spa/Libro.php?Libro=947.  Ginhipos 2011-09-30 han Wayback Machine "Archived copy". Ginhipos tikang han orihinal han 30 Septyembre 2011. Ginkuhà 30 Hulyo 2012.CS1 maint: archived copy as title (link)
• Loring Brace, C. (2005). "Race" is a Four Letter Word. The Genesis of the Concept. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517351-2. https://archive.org/details/raceisfourletter0000brac. 
• Marks, Jonathan (2010). "Ten facts about human variation". In Muehlenbein, Michael. Human Evolutionary Biology. Cambridge University Press. pp. 265–276. ISBN 978-0-521-87948-4. http://books.google.com/books?id=3NRf_8gwmO8C&pg=PA265. 
• Östholm, Hanna (2007). Mary J. Morris and Leonie Berwick (ed.). "The Linnaean Legacy: Three Centuries after his Birth" (PDF). The Linnean. Newsletter and Proceedings of the Linnean Society of London. Special Issue No. 8: 35–44. Ginhipos tikang han orihinal (PDF) han 17 Hulyo 2011. Ginkuhà 30 Hulyo 2012.
• Quammen, David (Hunyo 2007). "The Name Giver". National Geographic. Ginhipos tikang han orihinal han 2010-04-15. Ginkuhà 3 Abril 2010.
• Reveal, James L.; Pringle, James S. (1993). "7. Taxonomic Botany and Floristics"". Flora of North America. 1. New York & Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-505713-9. 
• Simpson, George Gaylord (1961). Principles of Animal Taxonomy. New York & London: Columbia University Press. https://archive.org/details/principlesofanim0000simp_h9n2. 

</ref>

• Slotkin, J. S. (1965). "The Eighteenth Century". Readings in early Anthropology. Methuen Publishing. pp. 175–243. 
• Sprague, T. A. (1953). "Linnaeus as a nomenclaturist". Taxon. 2 (3): 40–46. doi:10.2307/1217339. JSTOR 1217339.
• Stace, Clive A. (1991). Plant Taxonomy and Biosystematics (2nd ed.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-42785-2. 
• Stafleu, Frans A. (1971). Linnaeus and the Linnaeans: the Spreading of their Ideas in Systematic Botany, 1735–1789. Utrecht: International Association for Plant Taxonomy. ISBN 978-90-6046-064-1. https://archive.org/details/linnaeuslinnaean0000staf. 
• Stearn, W. T. (1959). "The Background of Linnaeus' Contributions to the Nomenclature and Methods of Systematic Biology". Systematic Zoology. 8 (1): 4–22.
• Stöver, Dietrich Johann Heinrich (1794). Joseph Trapp. ed. The life of Sir Charles Linnæus. London: Library of Congress. ISBN 978-0-19-850122-0. http://books.google.com/?id=ogwXAAAAYAAJ. 
• Van den Hoek, C., D. G. Mann & H. M. Jahns (2005). Algae: An Introduction to Phycology. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-30419-1. 
• Veitch, H. J. (1897). "Nepenthes". Journal of the Royal Horticultural Society. 21 (2): 226–262.
• Willoughby, Pamela (2007). The Evolution of Modern Humans in Africa: a Comprehensive Guide. AltaMira Press. ISBN 978-0-7591-0119-7. https://archive.org/details/evolutionofmoder0000will_l3i1. 
• Wilson, Don E.; DeeAnn M. Reeder (2005). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. 1 (3rd ed.). JHU Press. ISBN 978-0-8018-8221-0. 
• Windelspecht, Michael (2002). Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries of the 17th century. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-31501-5. https://archive.org/details/groundbreakingsc0000wind. 

Dugang nga barasahon

• C. L. Brightwell (1858). A Life of Linnaeus. London: J. Van Voorst. http://www.archive.org/details/lifeoflinnaeus00brigiala. 
• Lys de Bray (2001). The Art of Botanical Illustration: A history of classic illustrators and their achievements. London: Quantum Publishing Ltd. pp. 62–71. ISBN 978-1-86160-425-5. https://archive.org/details/artofbotanicalil0000debr. 
• Edmund Otis Hovey (1908). The Bicentenary of the Birth of Carolus Linnaeus. New York: New York Academy of Sciences. http://www.archive.org/details/bicentenaryofbir00hoveiala. 
• Sverker Sörlin & Otto Fagerstedt (2004) (in Swedish). Linné och hans apostlar. Stockholm: Natur och kultur/Fakta. ISBN 978-91-27-35590-3. 
• J. L. P. M. Krol (1982). "Linnaeus' verblijf op de Hartekamp" (in Dutch). Het Landgoed de Hartekamp in Heemstede. Heemstede. ISBN 978-90-70712-01-3. 
• Lars Hansen, ed. (2007–2011). The Linnaeus Apostles – Global Science & Adventure. 8 vols. 11 books. London & Whitby: The IK Foundation & Company. ISBN 978-1-904145-26-4. 

Mga sumpay ha gawas

Mga biograpiya

• Biography at the Department of Systematic Botany, University of Uppsala
• Biography at The Linnean Society of London
• Biography from the University of California Museum of Paleontology
• A four minute biographical video from the London Natural History Museum on YouTube
• Biography from Taxonomic Literature, 2nd Edition. 1976-2009.

Kuruhaan

• Works by Carl von Linné at Project Gutenberg
• The Linnaeus Apostles Ginhipos 15 Disyembre 2018 han Wayback Machine
• The Linnean Collections
• The Linnean Correspondence
• Linnaeus' Disciples and Apostles
• The Linnaean Dissertations Ginhipos 16 Hunyo 2010 han Wayback Machine
• Linnean Herbarium
• The Linnæus Tercentenary Ginhipos 12 Septyembre 2016 han Wayback Machine
• Works by Carl von Linné at the Biodiversity Heritage Library

Lain

• Linnaeus was depicted by Jay Hosler in a parody of Peanuts titled "Good ol' Charlie Darwin".
• The 15 March 2007 issue of Nature featured a picture of Linnaeus on the cover with the heading "Linnaeus's Legacy" and devoted a substantial portion to items related to Linnaeus and Linnaean taxonomy.
• A tattoo of Linnaeus' definition of the order Primates Ginhipos 2 Disyembre 2010 han Wayback Machine mentioned by Carl Zimmer
• Ginkgo biloba tree at the University of Harderwijk, said to have been planted by Linnaeus in 1735