qurtarmaq

Azerbaijani

Other scripts

Cyrillic		гуртармаг
Abjad		قورتارماق

Etymology

From the same root as qurtulmaq (“to be saved”). Cognate with Old Uyghur [script needed] (qurtɣar-, “to rescue”), Karakhanid [script needed] (qutɣarmāq, “to rescue”), Turkish kurtarmak (“to rescue”), Bashkir ҡотҡарыу (qotqarıw, “to save”), Chuvash хӑтарма (hăt̬arma, “to save”), Kazakh құтқару (qūtqaru, “to save”), Kyrgyz куткаруу (kutkaruu, “to save, rescue”), Turkmen gutarmak (“to end, finish”), Uyghur قۇتقازماق (qutqazmaq, “to rescue”), Uzbek qutqarmoq.

The slang sense is probably a semantic loan from Russian кончать (končatʹ).

Pronunciation

• IPA^(key): [ɡurtɑrmɑχ], [kutarˈmɑχ]
• Hyphenation: qur‧tar‧maq

• Audio (Baku):

  (file)

Verb

qurtarmaq

1. to save
   1. (transitive) to save, rescue

      canını qurtarmaq ― to escape with life and limb (literally, “to save one's life”)

      Yanğınsöndürənlər körpəni ölümdən qurtarıblar ― The firefighters saved the baby from death

      Synonym: xilas etmək

   2. (transitive) to relieve, free, to release (someone) from or of a difficulty, unwanted task, responsibility etc.
      • 1911, Məmməd Səid Ordubadi, “Məqsədin Ərzi”, in Qanlı Sənələr‎^[1], →ISBN, archived from the original on 27 October 2017; republished as Qanlı İllər, Baku: Qafqaz, 2007, page 7:

        Bunu da bütün Qafqaz millətləri bilməlidir: mənim bu əsəri yazmaqda məqsədim millətimizi məsuliyyətdən qurtarmaq, insanpərvər kimi tanıtmaq, həmçinin erməni qonşuları məsul tutmaq, vəhşi və insaniyyətdən uzaq bir varlıq kimi nişan vermək də deyil.

        Hence, all nations of Caucasus need to know this: my goal with writing this book is not to free our nation of responsibility or to present it as a humanitarian one, while holding Armenian neighbors responsible, pointing them out as savages, distant from any humanity.

      çətinliklərdən qurtarmaq ― to relieve [from] difficulties

   3. (only with can) to get rid of something annoying, never have to see something again (expression)

      canımız qurtarsın ― so we never have to deal with it again; so we get rid of it etc.

      Sən Allah xahişini artıq yerinə yetir, canımız qurtarsın.

      For God's sake, comply with his/her request already, so we get rid of it.

2. to finish
   1. (transitive) to finish, complete
      • 1899, Nariman Narimanov, Türk-Azərbaycan diliniŋ müxtəsər sərf-nəhvi [Concise grammar of the Azerbaijani Turkic language] 21:

        حسین درسلرینی قورتاردی.

        Hüseyn dərslərini qurtardı.

        Husayn has finished his homework.

      O hələ məktəbi qurtarmayıb. ― S/he hasn't finished school yet.

      Işini qurtarandan sonra mənə zəhmət olmasa zəng vur. ― When you finish your work, please give me a call.

      Synonyms: bitirmək, başa vurmaq

      Antonym: başlamaq

   2. (intransitive) to end, finish, run out, run out of
      • 2009 October 22, Azadlıq Radiosu‎^[2], retrieved March 10, 2018:

        Neft qurtaranda nə baş verə bilər?

        What can happen when the oil runs out?

      Gec gəlib çıxmısan, kino artıq qurtardı. ― You turned up too late, the movie has already finished.

      Benzinim qurtarır, gərək gedim maşına benzin vurum. ― I'm running out of gas, I should go refuel the car.

      Qurtardı getdi! (expression) ― That's it! Basta! etc.

      Synonyms: bitmək, başa çatmaq, sona çatmaq, tükənmək

   3. After a converb (ending in -ib; see other forms there): indicates the completion of the action.
      • 2017 December 21, Cəlli Komradlı, “Kitab mənim həyatıdmır”, in Qəbələ qəzeti‎^[3], Qəbələ, page 5:

        Elə vaxtlarım olub ki, 300-400 səhifəlik kitabı birnəfəsə - yemədən, içmədən, dincəlmədən oxuyub qurtarmışam.

        There were times when I finished reading books of 300-400 pages in one breath, without eating, drinking or resting.

      Çörəyini tez yeyib qurtarmışdı ― S/he quickly ate up the bread.

   4. (intransitive, slang) to ejaculate, to cum

Conjugation

Conjugation of qurtarmaq

positive
subject non-past participle			qurtaran
subject past participle			qurtarmış
subject future definite participle			qurtaracaq
non-subject future participle			(mənim +) qurtaracağım	(sənin +) qurtaracağın	(onun +) qurtaracağı	(bizim +) qurtaracağımız	(sizin +) qurtaracağınız	(onların +) qurtaracağı or qurtaracaqları
non-subject past participle			(mənim +) qurtardığım	(sənin +) qurtardığın	(onun +) qurtardığı	(bizim +) qurtardığımız	(sizin +) qurtardığınız	(onların +) qurtardığı or qurtardıqları
converb			qurtarıb
general temporal participle			qurtaranda
participle of intensification			qurtardıqca
specific temporal participle			qurtararkən
reduplicated participle			qurtara-qurtara
modal participle			qurtararaq
infinitive			qurtarmaq
verbal noun			qurtarma
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qurtarıram	qurtarırsan	qurtarır	qurtarırıq	qurtarırsınız	qurtarırlar
		perfect 1	qurtarmışam	qurtarmısan, qurtarmışsan*	qurtarmışdır	qurtarmışıq	qurtarmısınız, qurtarmışsınız*	qurtarmışlar
		perfect 2	–	qurtarıbsan	qurtarıb(dır)	–	qurtarıbsınız	qurtarıb(dır)lar
	past	simple	qurtardım	qurtardın	qurtardı	qurtardıq	qurtardınız	qurtardılar
		continuous	qurtarırdım	qurtarırdın	qurtarırdı	qurtarırdıq	qurtarırdınız	qurtarırdılar
		perfect	qurtarmışdım	qurtarmışdın	qurtarmışdı	qurtarmışdıq	qurtarmışdınız	qurtarmışdılar
	future	definite	qurtaracağam	qurtaracaqsan	qurtaracaq	qurtaracağıq	qurtaracaqsınız	qurtaracaqlar
		indefinite	qurtararam	qurtararsan	qurtarar	qurtararıq	qurtararsınız	qurtararlar
	future-in-the-past	definite	qurtaracaqdım	qurtaracaqdın	qurtaracaqdı	qurtaracaqdıq	qurtaracaqdınız	qurtaracaqdılar
		indefinite	qurtarardım	qurtarardın	qurtarardı	qurtarardıq	qurtarardınız	qurtarardılar
conditional	present		qurtarsam	qurtarsan	qurtarsa	qurtarsaq	qurtarsanız	qurtarsalar
	past		qurtarsaydım	qurtarsaydın	qurtarsaydı	qurtarsaydıq	qurtarsaydınız	qurtarsaydılar
subjunctive			qurtaram	qurtarasan	qurtara	qurtaraq	qurtarasınız	qurtaralar
hortative			qurtarasıyam	qurtarasısan	qurtarasıdır	qurtarasıyıq	qurtarasısınız	qurtarasıdırlar
obligational	present		qurtarmalıyam	qurtarmalısan	qurtarmalıdır	qurtarmalıyıq	qurtarmalısınız	qurtarmalıdırlar
	past		qurtarmalıydım	qurtarmalıydın	qurtarmalıydı	qurtarmalıydıq	qurtarmalıydınız	qurtarmalıydılar
evidential	present		qurtarırmışam	qurtarırmışsan	qurtarırmış	qurtarırmışıq	qurtarırmışsınız	qurtarırmışlar
	past		qurtarıbmışam	qurtarıbmışsan	qurtarıbmış	qurtarıbmışıq	qurtarıbmışsınız	qurtarıbmışlar
imperative			qurtarım	qurtar	qurtarsın	qurtaraq, qurtaralım*	qurtarın	qurtarsınlar
negative
subject non-past participle			qurtarmayan
subject past participle			qurtarmamış
subject future definite participle			qurtarmayacaq
non-subject future participle			(mənim +) qurtarmayacağım	(sənin +) qurtarmayacağın	(onun +) qurtarmayacağı	(bizim +) qurtarmayacağımız	(sizin +) qurtarmayacağınız	(onların +) qurtarmayacağı or qurtarmayacaqları
non-subject participle			(mənim +) qurtarmadığım	(sənin +) qurtarmadığın	(onun +) qurtarmadığı	(bizim +) qurtarmadığımız	(sizin +) qurtarmadığınız	(onların +) qurtarmadığı or qurtarmadıqları
negative converb			-
caritive converb			qurtarmadan
general temporal participle			qurtarmayanda
participle of intensification			qurtarmadıqca
specific temporal participle			qurtarmayarkən
modal participle			qurtarmayaraq
infinitive			qurtarmamaq
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qurtarmıram	qurtarmırsan	qurtarmır	qurtarmırıq	qurtarmırsınız	qurtarmırlar
		perfect 1	qurtarmamışam	qurtarmamısan, qurtarmamışsan*	qurtarmamış	qurtarmamışıq	qurtarmamısınız, qurtarmamışsınız*	qurtarmamışlar
		perfect 2	–	qurtarmayıbsan	qurtarmayıb(dır)	–	qurtarmayıbsınız	qurtarmayıb(dır)lar
	past	simple	qurtarmadım	qurtarmadın	qurtarmadı	qurtarmadıq	qurtarmadınız	qurtarmadılar
		continuous	qurtarmırdım	qurtarmırdın	qurtarmırdı	qurtarmırdıq	qurtarmırdınız	qurtarmırdılar
		perfect	qurtarmamışdım	qurtarmamışdın	qurtarmamışdı	qurtarmamışdıq	qurtarmamışdınız	qurtarmamışdılar
	future	definite	qurtarmayacağam	qurtarmayacaqsan	qurtarmayacaq	qurtarmayacağıq	qurtarmayacaqsınız	qurtarmayacaqlar
		indefinite	qurtarmaram	qurtarmarsan, qurtarmazsan	qurtarmaz	qurtarmarıq	qurtarmarsınız, qurtarmazsınız	qurtarmazlar
	future-in-the-past	definite	qurtarmayacaqdım	qurtarmayacaqdın	qurtarmayacaqdı	qurtarmayacaqdıq	qurtarmayacaqdınız	qurtarmayacaqdılar
		indefinite	qurtarmazdım	qurtarmazdın	qurtarmazdı	qurtarmazdıq	qurtarmazdınız	qurtarmazdılar
conditional	present		qurtarmasam	qurtarmasan	qurtarmasa	qurtarmasaq	qurtarmasanız	qurtarmasalar
	past		qurtarmasaydım	qurtarmasaydın	qurtarmasaydı	qurtarmasaydıq	qurtarmasaydınız	qurtarmasaydılar
subjunctive			qurtarmayam	qurtarmayasan	qurtarmaya	qurtarmayaq	qurtarmayasınız	qurtarmayalar
hortative			qurtarmayasıyam	qurtarmayasısan	qurtarmayası	qurtarmayasıyıq	qurtarmayasısınız	qurtarmayasılar
obligational	present		qurtarmamalıyam	qurtarmamalısan	qurtarmamalı	qurtarmamalıyıq	qurtarmamalısınız	qurtarmamalılar
	past		qurtarmamalıydım	qurtarmamalıydın	qurtarmamalıydı	qurtarmamalıydıq	qurtarmamalıydınız	qurtarmamalıydılar
evidential	present		qurtarmayırmışam	qurtarmayırmışsan	qurtarmayırmış	qurtarmayırmışıq	qurtarmayırmışsınız	qurtarmayırmışlar
	past		qurtarmayıbmışam	qurtarmayıbmışsan	qurtarmayıbmış	qurtarmayıbmışıq	qurtarmayıbmışsınız	qurtarmayıbmışlar
imperative			qurtarmayım	qurtarma	qurtarmasın	qurtarmayaq qurtarmayalım*	qurtarmayın	qurtarmasınlar
negative potential
subject non-past participle			qurtarammayan
subject future definite participle			qurtarammayacaq
non-subject participle			(mənim +) qurtarammadığım	(sənin +) qurtarammadığın	(onun +) qurtarammadığı	(bizim +) qurtarammadığımız	(sizin +) qurtarammadığınız	(onların +) qurtarammadığı or qurtarammadıqları
converb			-
caritive converb			qurtarammadan
general temporal participle			qurtarammayanda
participle of intensification			qurtarammadıqca
specific temporal participle			qurtarammayarkən
modal participle			qurtarammayaraq
infinitive			qurtarammamaq
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qurtarammıram	qurtarammırsan	qurtarammır	qurtarammırıq	qurtarammırsınız	qurtarammırlar
		perfect 1	qurtarammamışam	qurtarammamısan, qurtarammamışsan*	qurtarammamışdır	qurtarammamışıq	qurtarammamısınız, qurtarammamışsınız*	qurtarammaşmılar
		perfect 2	–	qurtarammayıbsan	qurtarammayıb(dır)	–	qurtarammayıbsınız	qurtarammayıb(dır)lar
	past	simple	qurtarammadım	qurtarammadın	qurtarammadı	qurtarammadıq	qurtarammadınız	qurtarammadılar
		continuous	qurtarammırdım	qurtarammırdın	qurtarammırdı	qurtarammırdıq	qurtarammırdınız	qurtarammırdılır
		perfect	qurtarammamışdım	qurtarammamışdın	qurtarammamışdı	qurtarammamışdıq	qurtarammamışdınız	qurtarammamışdılar
	future	definite	qurtarammayacağam	qurtarammayacaqsan	qurtarammayacaq	qurtarammayacağıq	qurtarammayacaqsınız	qurtarammayacaqlar
		indefinite	qurtarammaram	qurtarammarsan, qurtarammazsan	qurtarammaz	qurtarammarıq	qurtarammarsınız, qurtarammazsınız	qurtarammazlar
	future-in-the-past	definite	qurtarammayacaqdım	qurtarammayacaqdın	qurtarammayacaqdı	qurtarammayacaqdıq	qurtarammayacaqdınız	qurtarammayacaqdılar
		indefinite	qurtarammazdım	qurtarammazdın	qurtarammazdı	qurtarammazdıq	qurtarammazdınız	qurtarammazdılar
conditional	present		qurtarammasam	qurtarammasan	qurtarammasa	qurtarammasaq	qurtarammasanız	qurtarammasalar
	past		qurtarammasaydım	qurtarammasaydın	qurtarammasaydı	qurtarammasaydıq	qurtarammasaydınız	qurtarammasaydılar
subjunctive			qurtarammayam	qurtarammayasan	qurtarammaya	qurtarammayaq	qurtarammayasınız	qurtarammayalar
imperative			qurtarammayım	qurtaramma	qurtarammasın	qurtarammayaq	qurtarammayın	qurtarammasınlar
* dated or highly formal

Derived terms

• qurtarış
• qurtarıcı
• qurtulmaq
• qurtuluş

Crimean Tatar

Other scripts
Cyrillic	къуртармакъ
Roman

Etymology

Cognate with Turkish kurtarmak.

Pronunciation

• Hyphenation: qur‧tar‧maq

Verb

qurtarmaq

1. to save

Conjugation

Conjugation of qurtarmaq (Northern)

infinitive			qurtarmaq
gerund			qurtarma
repeated gerund1)			qurtara
temporal gerund			qurtaryatırğanda
non-future participle			qurtarğan
future participle			qurtaracaq
way of doing			qurtarıp
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qurtarırman	qurtarırsıñ	qurtarır	qurtarırmız	qurtarırsız	qurtarırlar
		continuous	qurtaram	qurtarasıñ	qurtara	qurtaramız	qurtarasıñız	qurtaralar
		perfect	qurtarğaman	qurtarğasıñ	qurtarğan	qurtarğamız	qurtarğasız	qurtarğanlar
	past	simple	qurtardım	qurtardıñ	qurtardı	qurtardıq	qurtardıñız	qurtardılar
		continuous	qurtaradım	qurtaradıñ	qurtaradı	qurtaradıq	qurtaradıñız	qurtaradılar
	future		qurtaracakman	qurtaracaksıñ	qurtaracak	qurtaracakmız	qurtaracaksıñız	qurtaracaklar
conditional			qurtarsam	qurtarsañ	qurtarsa	qurtarsaq	qurtarsañız	qurtarsalar
optative			qurtarayım	qurtarasıñ	qurtara	qurtarayıq	qurtarasız	qurtaralar
imperative			–	qurtar	–	–	qurtarın	–
1)Only used for repeatings of a verb.

Related terms

• qurtarma (“salvation, rescue”)

References

• “qurtarmaq”, in Luğatçıq (in Russian)