źle

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.
See also: zle, zlé, and złe

Old Polish

Etymology

From zły +‎ -e. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ʑlʲɛ/
  • IPA(key): (15th CE) /ʑlʲɛ/

Adverb

źle (comparative gorzej)

  1. (attested in Lesser Poland) badly, wrongly (not as it should be, inappropriately, inappropriately)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 17, 24:
      Bo strzegl iesm drog boszich any iesm zle nosil od boga mego (nec impie gessi a deo meo)
      [Bo strzegł jeśm drog bożych ani jeśm źle nosił od Boga mego (nec impie gessi a Deo meo)]
  2. (attested in Lesser Poland) badly (messily, carelessly)
    • 1876-1929 [15th century], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎[2], volume XIV, Sieciechów, page 506:
      Przetho szle napyssano, esze malo pywa we dzbanye imyano
      [Przeto źle napisano, eże mało piwa we dzbanie imiano]
  3. (attested in Lesser Poland) badly (wrongly, falsely)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 49, 22:
      Wnimal ies zle (inique), isze bødø tobe podobni
      [Wnimał jeś źle (inique), iże będę tobie podobny]
  4. insufficiently
  5. (attested in Masovia) badly (to no avail; unsuccessfully)
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 47:
      Abi... synowye nye prosili gimyenya... oth oczcza pirzvey,... nyszlyby tedy yako swey poczcziwosczy rosproscza gymyenye... szle (indebite) rospraszal
      [Aby... synowie nie prosili jimienia... ot oćca pirzwej,... niżliby tedy jako swej poczciwości rozproszca jimienie... źle (indebite) rozpraszał]
  6. (attested in Lesser Poland) badly (immmorally)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 37, 20:
      Roszmnoszili se sø, gisz nenasrzeli me zle (inique)
      [Rozmnożyli sie są, jiż nienaźrzeli mie źle (inique)]
  7. badly (shamelessly, indecently)
    • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎[6], Modlitewnik Nawojki, page 163:
      Kazy szyerczv memv wznacz..., czom zlye mowyla albo myslyla o sprosznych rzeczach
      [Każy siercu memu uznać..., com źle mowiła albo myśliła o sprosnych rzeczach]
  8. badly (vexatiously, severely, cruelly)
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[7], page 257:
      Ovasz vzdrovyon a yvsch nye zgrzeschay vyeczey, aby szye potem nye przygodzylo gorzey (deterius Jo 5, 14)
      [Owaś uzdrowion a już nie zgrzeszaj więcej, aby sie potem nie przygodziło gorzej (deterius Jo 5, 14)]
  9. The meaning of this term is uncertain.
    • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[8], [9], [10], volume XLVII, page 357:
      Peius szlye, *gorzyech
      [Peius źle, gorzej]

Derived terms

adjectives
nouns
verbs

Descendants

  • Polish: źle
  • Silesian: źle

References

  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “źle”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish źle. By surface analysis, zły +‎ -e. Compare Kashubian zle and Slovincian zlê.

Pronunciation

 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɛ
  • Syllabification: źle

Adverb

źle (comparative gorzej, superlative najgorzej)

  1. badly, wrongly (in a not as it should be)
    Synonym: niedobrze
    Antonym: dobrze
  2. badly (unbeneficially) [with dative]
    Synonym: niedobrze
    Antonym: dobrze
  3. badly (in a way suggesting future badness)
    Synonyms: licho, niedobrze
    Antonym: dobrze
  4. badly; wrongly (in an unkind or unfair manner)
    Synonym: niedobrze
    Antonym: dobrze
  5. badly; negatively (in a way showing one's disapproval)

Derived terms

proverbs
verbs

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), źle is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 3 times in news, 6 times in essays, 11 times in fiction, and 43 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 70 times, making it the 930th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “źle”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 794

Further reading

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish źle. By surface analysis, zły +‎ -e.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈʑlɛ/
  • Rhymes: -ɛ
  • Syllabification: źle

Adverb

źle (comparative gorzij, superlative nojgorzij)

  1. badly
  2. incorrectly
  3. evilly

Further reading

  • zle in dykcjonorz.eu
  • źle in silling.org
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “źle”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 166
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=źle&oldid=82251751"