Αττικαί ημέραι

[].

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΑΝΝΙΝΟΥ

ΑΤΤΙΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΙΩΑΝΝΟΥ Ν. ΣΙΔΕΡΗ

46 ΟΔΟΣ ΣΤΑΔΙΟΥ — ΜΕΓΑΡΟΝ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ

1920

Pro domo et progenie

Ότε προ ημερών, κατ' επιθυμίαν του εκδότου κ. Ιωάννου Ν. Σιδέρη, ηθέλησα να επιθεωρήσω την παρούσαν δευτέραν έκδοσιν των _«Αττικών Ημερών»_, αποφασισθείσαν ένεκα της προ πολλού επελθούσης ολοσχερούς εξαντλήσεως της πρώτης, ευρέθην εις περιέργως δύσκολον θέσιν. Τα έργα εξ ών αποτελείται ο παρών τόμος ενεφανίσθησαν μεν προ εικοσιπενταετίας, ότε εγένετο η πρώτη έκδοσίς των εις βιβλίον, αλλά τα πλείστα εξ αυτών άγουν ηλικίαν ακόμη μεγαλυτέραν, δημοσιευθέντα μεμονωμένως εις το «Μη χάνεσαι», εις το «Άστυ», εις την «Εστίαν», εις την «Εβδομάδα» και εν γένει εις τα διάφορα σατυρικά φύλλα, τα φιλολογικά περιοδικά και τας εφημερίδας της τότε εποχής. Επανέβλεπα λοιπόν τους φιλολογικούς μου τούτους γόνους με το αλλόκοτον συναίσθημα πατρός επαναβλέποντος μετά μακροχρόνιον απουσίαν τα τέκνα του αμετάβλητα αφ' ότου τα είχεν αφήσει, λάλα δηλαδή και φλύαρα και άτακτα και λογοπαικτούντα ανοήτως και μυκτηρίζοντα με περισσήν ιταμότητα τους πάντας και τα πάντα.

Δεν με ηνώχλει μόνον η παράκαιρος αύτη ζωηρότης, η διατελούσα εις τόσον τραγικήν αντίθεσιν προς την στρυφνήν ακαμψίαν του γεννήτορος, σαβανωμένου μέσα εις τα σύννεφα της αθυμίας, όσα επεσώρευσαν επάνω του ο διαρρεύσας χρόνος και αι περιπέτειαι του βίου. Με επτόει και η ιδέα της ευθύνης, την οποίαν ανελάμβανα εμφανίζων τους μικρούς αυτούς ασχημονούντας πιερρότους μέσα εις την σεμνήν πανήγυριν της συνεσφιγμένης σοβαρότητος, με την οποίαν ποζάρει τόσον αξιοπρεπώς η ελληνική κοινωνία, η ελληνική διάνοια και η ελληνική τέχνη.

Το περιβάλλον εντός του οποίου συνελήφθησαν και εγεννήθησαν τα εν λόγω μικρά ζιζάνια ήλλαξεν έκτοτε σχεδόν καθ' ολοκληρίαν. Τα πάντα ρει, όπως εγνωμάτευσεν ο αρχαίος φιλόσοφος, παρεκτός ίσως συχνάκις του νερού της Δεξαμενής. Εντός του τελευταίου αυτού τετάρτου αιώνος μετεβλήθησαν τα ήθη, τα έθιμα, αι ιδέαι, η δίαιτα και όλοι οι πρότεροι όροι της ζωής. Πώς να εμφανισθή, λόγου χάριν, ο αξιότιμος κύριος Ζαχαρίας παραδαρμένος με το ψηλόν του καπέλλον, το οποίον σήμερον φορούν μόνον εις τας επισήμους τελετάς και εις τας κηδείας; Και πώς να παρουσιασθή χωρίς να ωχριάση από εντροπήν το κόκκινον φέσι της αξιεράστου συνεύνου του κυρίας Θεοδώρας, το οποίον όχι εις το πολυτελές μοδιστράδικον του αξιοτίμου κ. Σωκράτη, αλλ' ούτε εις το Δημοπρατήριον δεν τολμά να εκτεθή προς πώλησιν ανάμεσα εις τις παληές κλειδαριές και τα σκουριασμένα χαντζάρια; Πώς να ισχυρισθή ο πτωχός φοιτητής της φιλολογίας ότι τρώγει τζιεράκια και τουλουμοτύρι, εδέσματα τα οποία διημφισβήτουν προ ολίγων μηνών οι πεντακοσιομέδιμνοι με τα πεντακοσάρικα εις τα χέρια;

Αμή το λεκτικόν; οι δυστυχισμένοι ήρωες των διηγηματίων μου φθέγονται — Παναγία μου! ποίος λέγει ή ποίος γράφει πλέον σήμερον <φθέγγονται>! — κάποτε αλλοκότως διά την σημερινήν εποχήν, μεταχειριζόμενοι εις τας εκφράσεις των και κανένα ρηματικόν τύπον της αρχαίας γλώσσης, από εκείνους οπού εμάνθανον αι περασμέναι γενεαί εις την γραμματικήν του Γενναδίου, και οπού εμεταχειρίζοντο και οι γραμματισμένοι της εποχής του Αγώνος, και οπού εννοούσαν εξαίρετα και ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης και ο Κανάρης. Αλλ' αυτό είνε λογιωτατισμός! είνε σχολαστικισμός ! . . . Είνε δόγμα πλέον ότι με την αρχαιότητα δεν πρέπει να έχωμεν καμμίαν σχέσιν — άμμες δε γ' εσμέν! — παρά μόνον όταν πρόκειται να διεκδικήσωμεν εν ονόματι των προγόνων κληρονομικά δικαιώματα. Έχομεν, βλέπετε, και τους ξένους λογίους και γλωσσολόγους, οι οποίοι ρητώς μας το απαγορεύουν. Με το δικαίωμα της φιλικής και συμμαχικής κηδεμονίας δεν μας επιτρέπουν να πάρωμεν ούτε ένα τύπον ούτε μίαν λέξιν από την αρχαίαν γλώσσαν, ενώ αυτοί έχουν πάρει από αυτήν, διά να πλουτίσουν την ιδικήν των, όρους και λέξεις με το τσουβάλι.

Ώστε τι έπρεπε να γίνη; Διόρθωσις καμμία εις τέτοιον χάος δεν εχώρει. Να επιχειρήσω να μεταφέρω τα πρόσωπα και τα πράγματα εις την σημερινήν εποχήν, ν' αλλάξω την σκηνοθεσίαν, να τα τοποθετήσω μέσα εις νέον περιβάλλον, με νέαν αντίληψιν, με νέαν διανοητικότητα, με νέους κοινωνικούς όρους και νέας συνηθείας; Αλλά το τοιούτο θα ισοδυνάμει με την παράκρουσιν κάποιου καλλιτέχνου, όστις διενοήθη κάποτε να ζωγραφίση τους Αποστόλους του περιφήμου πίνακος του Δα Βίντσι καθημένους περί την τράπεζαν του Μυστικού Δείπνου με φράκον και με άσπρον λαιμοδέτην! Άρα δεν έμενε τίποτε άλλο παρά να τα εγκαταλείψω και να τ' αφήσω ριγμένα εις τους Αποθέτας [1] της αφανείας και της λήθης.

Αλλά μία φωνή μυστική προερχομένη από τα βάθη των φιλοστόργων και μακροθύμων πατρικών σπλάγχνων εσταμάτησε πάσαν μου απόφασιν.

«Διατί — μου είπεν η φωνή — να θέλης να φανής σκληρός τύραννος και να παίξης πρόσωπον Βρούτου, γονέως αδυσωπήτου; Αυτός δα είνε κι' αν είνε αναχρονισμός, αφού τον δόλον της Μηδείας δεν στέργουν να παίζουν πλέον ούτε αυταί αι απηρχαιωμέναι πρωταγωνίστριαι. Κάθε έργον τέχνης, όσον ταπεινόν και ευτελές και αν είνε, είνε προϊόν της εποχής οπού εγράφη. Διατηρεί μέσα του κάτι τι από το χρώμα της, από τον ρυθμόν της ζωής της, από τας έξεις της, από τας σκέψεις της. Εάν έχη ζωήν να ζήση, θα ζη πάντοτε εντός εκείνης της ατμοσφαίρας. Σε βεβαιώ ότι και αυτά τ' αριστουργήματα των αιώνων δεν εξαιρούνται αυτού του φυσιολογικού κανόνος. Και σου αναφέρω ένα παράδειγμα: Εις την Ιλιάδα, όταν πρόκειται ν' αλληλοσπαραχθούν δύο ήρωες, σκυλοβρίζονται πρώτα στα γερά και έπειτα πιάνουν κουβέντα και διά την γενεαλογίαν των, όπως ο Τυδείδης και ο Γλαύκος και ο Πάτροκλος και ο Σαρπηδών. Κόπιασε τώρα και εις τα σημερινά ήθη και φαντάσου δύο λογίους, οι οποίοι πρόκειται να μονομαχήσουν εις το Γουδί ερίζοντες περί του αριστείου και πριν εκτείνουν τα ραβδωτά των πιστόλια εναντίον αλλήλων, αρχίζουν ενώπιον των μαρτύρων των να παινεύωνται και ο ένας να λέγη τον αντίπαλόν του κατσικοκλέφτην, ο δε άλλος να κομπάζη ότι είνε απόγονος κάποιας ζακυνθινής κοντέσσας οπού επωλούσε μαστίχα και δαφνόλαδο!

»Βέβαια μερικαί λεπτομέρειαι, μερικοί υπαινιγμοί αναφερόμενοι εις τα πρόσωπα, εις τα γεγονότα, εις τας συνηθείας της εποχής οπού υπάρχουν εις το βιβλίον σου, θα φανούν ακατάληπτοι εις τους σημερινούς αναγνώστας, οι οποίοι προς διαφώτισίν των θα είνε υποχρεωμένοι — αν αξίζη τον κόπον — να προστρέχουν εις την μνήμην των πρεσβυτέρων, ή εις τας εφημερίδας και τα περιοδικά δημοσιεύματα της εποχής εκείνης. Αλλά τι με τούτο; Μήπως όταν φυλλομετρούμεν σήμερον παλαιούς τόμους του Charivari, και κυττάζωμεν τας γελοιογραφίας του Gavarni πρέπει ν' αγανακτούμεν, επειδή απεικονίζονται εις αυτάς αι κυρίαι φέρουσαι κρινολίνα και καπελλίνα με φιόγκους και οι κύριοι τα χωνοειδή ψηλά καπέλλα και τας σφηνοειδείς ρεδιγκότας της εποχής του Λουδοβίκου Φιλίππου;

»Όσον διά την γλώσσαν, μη πολυσκοτίζεσαι. Επέρασεν ήδη ένας αιών και πλέον οπού σπαράσσεται το έθνος με αυτό το ζήτημα, χωρίς να κατορθώση να το λύση. Είσαι βέβαιος τάχα ότι μετά μίαν δεκαετίαν θα εξακολουθή να επικρατή η ιδία γλώσσα, η οποία φαίνεται σήμερον επικρατούσα; Είνε πεπρωμένον κάθε ελληνική γενεά να πλάττη και ιδικήν της γλώσσαν, έως ότου κατορθώσωμεν αισίως ν' ανεγείρωμεν αντικρύ του Παρθενώνος τον πύργον της Βαβέλ προς αΐδιον δόξαν της εθνικής ενότητος.

»Παύσε, χριστιανέ μου, τας τραγικότητας και άφησε αυτά τα κακορρίζικα πλάσματα να ξαναϊδούν το φως του ηλίου».

Τα επιχειρήματα ταύτα, συνηγορούσης και της πατρικής μεροληψίας, μ' έπεισαν και έλαβα εις το τέλος την ηρωικήν απόφασιν ν' αφήσω τα έργα αυτά να εκδοθούν και πάλιν όπως είχαν.

« — Ας μείνουν αδιόρθωτα, είπα· μήπως άλλως τε δεν μένουν αδιόρθωτα χρόνια τώρα τόσα και τόσα πράγματα, όπως οι Βασιλικοί Σταύλοι, το Ωρολόγιον του Πανεπιστημίου και ο Ποινικός Νόμος;

»Δεν θ' αλλάξω από αυτά ούτε ένα _ν_, το οποίον και αυτό, καθώς φαίνεται, τείνει με τας νέας γλωσσικάς θεωρίας να εξαλειφθή εκ του ελληνικού αλφαβήτου.

          Αθήναι, Ιανουάριος του 1920.

Μπάμπης Άννινος

Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΣΜΟΣ

Tην επομένην θαυμαστήν και ψυχωφελεστάτην διήγησιν την ήκουσα από το στόμα του φίλου μου Παρασκευά Ιερεμιάδου, βοηθού του αριστερού ψάλτου ενός των ναών της πόλεως, βοηθού ενός φαρμακοποιού και βοηθού του γραμματοδιδασκάλου εκπαιδευτηρίου τινός. Πλουσιοπάροχος εις βοηθείας προς τον πλησίον ο φίλος μου αναμένει διά τον εαυτόν του την εξ ύψους βοήθειαν, και αι οπαί των αγκώνων του με απύλωτον στόμα διαλαλούν ότι το ισοζύγιον εις τα οικονομικά του είνε ό,τι θα ήτο περίπου στίχος του Λαμαρτίνου εντός βιβλίου λογαρίθμων.

Είχομεν γνωρισθή, διότι εγευματίζομεν εις το αυτό εστιατόριον. Μας εχώριζε μία τράπεζα και μας συνήνουν η γενναιότης και η εγκαρτέρησις, μεθ' ής κατηναλίσκομεν τα προϊόντα της μυστηριώδους μαγειρικής του εστιατορίου. Οφείλω όμως να ομολογήσω ότι η γενναιότης του φίλου μου ήτο ασυγκρίτως ηρωικωτέρα της ιδικής μου. Οσάκις ελάμβανεν ανά χείρας τον κατάλογον, δεν έρριπτε το βλέμμα εις την απαρίθμησιν των εδεσμάτων, αλλ' εις τας αντικρύ εκάστου σημειουμένας τιμάς. Τα ψητά, το μπιφτέκι, οι ιχθύες, η βραστή όρνιθα και τα λοιπά οπωσούν ακριβά φαγητά, ών η τιμή περιστρέφεται περί την δραχμήν, ήσαν δι' αυτόν το Διαβαλαγιρί της δαπάνης, ύψος δυσθέατον, μέχρι του οποίου δεν ετόλμα ν' ανέλθη· κατήρχετο λοιπόν ταπεινώς εις το χθαμαλόν πεδίον των 40 ή 50 λεπτών, καταβροχθίζων το περιεχόμενον πινακίων βαθυκοίλων, συνιστάμενον εις τεμάχιον απαλού και γλοιώδους κρέατος πλέοντος εντός λίμνης εμβάμματος κοκκινοβαφούς, ως να είχεν αύτη παρασκευασθή διά μίλτου [2] . Ο ξενοδόχος, οσάκις ηρωτάτο, απεκρίνετο πάντοτε δογματικώς μετά καθησυχαστικού μειδιάματος ότι το χρώμα προήρχετο από την σάλτσαν της ντομάτας· εγώ όμως φρονώ αδιστάκτως ότι το έμβαμμα εκείνο ηρυθρία εξ αισχύνης, βλέπον τον ασυνείδητον ξενοδόχον εξασκούντα το επάγγελμα της Λοκούστας εν πλήρει ΙΘ' αιώνι, υπό την σκέπην του Συντάγματος και του Ποινικού Νόμου. Αι ουγγαρίαι, τας οποίας συχνά και με λαιμαργίαν κατήσθιεν ο κ. Παρασκευάς, ως να ήτο προσωπικός εχθρός του Φραγκίσκου Ιωσήφ, τις οίδεν οποίον πληθυσμόν μυστηριώδη μικροσκοπικών Μαγυάρων περιείχον. Τα δε σηκωτάκια και άλλα εντόσθια, τηγανιστά ή μαγειρευμένα, ών το υποκοριστικόν όνομα συνεδυάζετο εναρμονίως με τον υποβιβασμόν της τιμής, ήσαν δι' αυτόν βρώμα [3] κατ' εξοχήν προτιμητέον. Ώστε μεταξύ των πολλών αλύτων φιλοσοφικών ζητημάτων των περιδινουμένων εις το πνεύμα μου κατά τας ώρας της ρέμβης ήσαν και τα εξής δύο σοβαρώτατα και ανεξιχνίαστα: α') με τι θα ετρέφετο ο κ. Παρασκευάς Ιερεμιάδης αν η φύσις δεν ήθελε προικίσει τα εσθιόμενα υπό των ανθρώπων τετράποδα με σπλήνα, με ήπαρ ή με έντερα; — β') ποίον θα ήτο το ετήσιον έλλειμμα του φαρμακείου, εις ό παρείχε την βοήθειάν του αν αι χρησιμεύουσαι προς καθαρισμόν του στομάχου του ποσότητες καθαρτικών εχορηγούντο εις αυτόν δωρεάν;

Ετρώγομεν αντικρύ αλλήλων. Πεπροικισμένος ο Παρασκευάς με οδόντας άρκτου, με φάρυγγα στρουθοκαμήλου και με όρεξιν πάντοτε Βαρούχ αφυπνιζομένου μετά τον εβδομηκονταετή ύπνον του προ τραπέζης εστρωμένης, ετελείωνε το γεύμα του πολύ προ εμού. Δεν έφευγεν όμως· έμενεν εις την θέσιν του ελλοχών εμέ και μόλις με ήθελεν ιδεί αποθέτοντα οριστικώς το μαχαίριον, δι' ού είχον καθαρίσει τον τελευταίον καρπόν και εξάγοντα την σιγαροθήκην μου, επεχείρει τρομακτικήν έφοδον κατά του ακουστικού μου τυμπάνου, την οποίαν ήτο αδύνατον ν' αποφύγω, διότι άλλως θα ήμην πραγματικώς άκρον άωτον.

Την ημέραν εκείνην ο χονδρός υπηρέτης Μανώλης, κάμνων τον λογαριασμόν παρακαθημένου κυρίου, επέθηκε τας στιβαράς τυλώδεις [4] χείρας του επί της τραπέζης, ής το έν άκρον ηνωρθώθη εκ του βάρους και τα εν αυτή σκεύη ανεπήδησαν μετά παρατεταμένης απηχήσεως.

 — Κινείται το τραπέζι! ανέκραξα εγώ αστεϊζόμενος. Φευ! ακριβά έμελλον να πληρώσω τον αστεϊσμόν μου. Ο κ. Παρασκευάς αμέσως ήρπασε την επιφώνησίν μου.

 — Μου συνέβη μία ιστορία πολύ περίεργος χθες με το τραπέζι, μου είπεν· άκουσέ την.

Και ο Ιερεμιάδης με ύφος θρηνώδες, όπερ αφεύκτως είχε μεταδοθή εκ του γενάρχου του, ποιητού των εν Βαβυλώνι θρήνων, εις όλους τους απογόνους της οικογενείας, ήρχισεν ως εξής:

*

* *

 — Γνωρίζεις ότι κατοικώ εις Κολωνάκι.

Δεν εγνώριζα τίποτε, αλλά προς ευχαρίστησίν του και παρηγορίαν του, διά να φανή ότι υπήρχε και κάποιος γνωρίζων την κατοικίαν του επισήμου αυτού υποκειμένου, ένευσα καταφατικώς.

 — Κατοικώ λοιπόν εις το Κολωνάκι, εξηκολούθησεν, εις οδόν αβάπτιστον ακόμη, την οποίαν όμως προ πολλού εγώ απεκάλεσα οδόν Γολγοθά.

Εμάντευσε την απορίαν μου και την ανερχομένην εις τα χείλη μου ερώτησιν, πριν ανοίξω δε το στόμα απήντησε:

 — Θα μ' ερωτήσης διατί την αποκαλώ τοιουτρόπως; Άκουσε, φίλε μου, και κρίνε. Είνε πέντε έτη τώρα όπου κατοικώ και καθ' εκάστην ανανεούται απαράλλακτον το μαρτύριόν μου, απέναντι του οποίου τα πάθη του Σωτήρος είνε μηδαμινά. Κανείς δεν υπέφερέ ποτε τόσα καθ' εκάστην! . . .

Και εστέναξε θλιβερώς.

 — Άφες τας παρεκβάσεις, του είπα.

 — Ανεκδιήγητα είνε τα βάσανά μου, εξηκολούθησεν ο Ιερεμιάδης, εις την γωνίαν εκείνην της Σιβηρίας, την οποίαν περιλαμβάνουν αι Αθήναι χωρίς να το γνωρίζουν. Δεν δύναμαι να σοι διηγηθώ ποσάκις συνέτριψα τους πόδας μου επιστρέφων την εσπέραν με βαθύτατον σκότος εις την κατοικίαν μου, ποσάκις συνήψα μάχας εκ του συστάδην με τον άγριον σκύλον του λαχανοπώλου, ποσάκις ετρόμαξα μη εμπέσω εις συμμορίαν λωποδυτών. Μίαν φοράν μάλιστα συνελήφθην και εγώ ως λωποδύτης παρά τινος κλητήρος πλανηθέντος κατ' εκείνα τα μέρη, όστις μοι εζήτησε σπίρτον διά ν' ανάψη το σιγάρον του, εγώ δε αφηρημένος του προσέφερα το σπίρτον του καμινέτου, το οποίον είχον αγοράσει προ ολίγου από τον μπακάλην. Μίαν φοράν ολίγον έλειψε να κατασυντριβώ υπό τους τροχούς μιας αμάξης και προς ανταπόδοσιν, αλλά χωρίς να το θέλω, κατεπλάκωσα εγώ μίαν άμαξαν.

 — Πώς τούτο; ηρώτησα απορών.

 — Ιδού πώς. Ο αμαξηλάτης είχε κατέλθει· οι φανοί της δεν ήσαν αναμμένοι και έπεσα πλαγίως επάνω εις τ' άλογα, τα οποία ετρόμαξαν, επήραν τον κατήφορον και η άμαξα πεσούσα εντός χάνδακος ανετράπη. Αλλά, και αν έλειπε το σκότος και οι λωποδύται και οι κλητήρες και αι πτερωταί στρατιαί των κωνώπων και αι αιμοβόροι φάλαγγες των κορέων, μένει η κυρά Αγγέλω και φθάνει.

 — Ποία είνε αυτή; ηρώτησα.

 — Η σπιτονοικοκυρά μου. Μη πλανηθής από το όνομα· ουδέποτε έγινε μεγαλυτέρα του ευφημισμού κατάχρησις. Ο Εύξεινος απέναντί της είνε πινάκιον κρέμας και αι Ευμενίδες αδελφαί του Ελέους. Ενώπιον αυτής, καθημένης πάντοτε προ της εισόδου, ως φρούριον εκ σαρκός, είνε ηναγκασμένοι να διέρχωνται πτήσσοντες οι ταλαίπωροι ενοικιασταί της, Από της δευτέρας ημέρας του μηνός περιμένει το ενοίκιο του επιόντος· και ως να είχε σπουδάσει επιμελέστατα την θεωρίαν του Λαβάτερ, παρατηρεί την φυσιογνωμίαν εκάστου και προσπαθεί να εξαγάγη χρησμόν περί της πληρωμής του ενοικίου. Την προτελευταίαν του μηνός το βαρόμετρον της όψεώς της προμηνύει θύελλαν. Την τελευταίαν το πορφυρούν πρόσωπον της κυράς Αγγέλως φεγγοβολεί ως ηφαίστειον· προς την εσπέραν επακολουθεί η έκρηξις και αλλοίμονον εις τον άθλιον εκείνον, όστις τον όρθρον της πρώτης του νέου μηνός ευρέθη υπό την λάβαν της οργής της!

Ήτο λοιπόν προχθές η τελευταία του μηνός. Είπα έν δειλόν «καλησπέρα» διερχόμενος προ αυτής και έλαβα εις απάντησιν ένα γρυλλισμόν και έν βλέμμα δυνάμενον να μεταβάλη εις τέφραν τον ανδριάντα του Φεραίου. Εισήλθον εις το δωμάτιόν μου μετά φρίκης αναλογιζόμενος την επιούσαν. Μου επήρχοντο ακουσίως εις το πνεύμα αι αναμνήσεις της πολιορκίας του Μεσολογγίου, του αποκλεισμού των Παρισίων και άλλαι παραπλήσιαι ιστορικαί σελίδες. Έπλαττον σχέδια ηρωικής αντιστάσεως και ήνοιξα μάλιστα το ερμάριόν μου διά να ίδω την προμήθειαν των τροφίμων μου. Φευ! αχρείος τις ποντικός είχε καταβροχθίσει το διά το δείπνον μου προωρισμένον τεμάχιον του τυρού και εξ οίκτου ή εξ υπερηφανείας μοι είχεν αφήσει την μερίδα του άρτου. Η έξοδος ήτο αναγκαία την επαύριον. Σημειωτέον ότι ώφειλον τρεις και ημίσειαν δραχμάς εκ του ενοικίου του παρελθόντος μηνός και ήμην εντελώς απένταρος . . .

 — Λεπτομέρειαι τοιαύται είνε περιτταί, τω παρετήρησα, διότι υπονοούνται.

 — Αίφνης, εξηκολούθησεν ο κ. Παρασκευάς, ήκουσα κρουομένην την διά του συρτού κεκλεισμένην επιμελώς θύραν του δωματίου μου. Ανεσκίρτησα, αλλ' εκ του τρόπου της κρούσεως και της ηχησάσης όπισθεν της θύρας ηπίας φωνής καθησύχασα. Ήτο η φωνή του κατοικούντος εις το παρακείμενον δωμάτιον συνοίκου μου κ. Λεοντίου Λαγουδάκη. Χρηματίσας υπάλληλος είς τι υπουργείον, έχει τώρα σύνταξιν εκ δραχμών 47 κατά μήνα και, αφού επί εικοσιπέντε έτη έτρεμε προ του τμηματάρχου του, τώρα τρέμει προ της οικοδεσποίνης του. Ο κ. Λαγουδάκης εξοδεύει έξ ώρας και δέκα λεπτά την ημέραν εντός του καφενείου των Ευ φρονούντων· τας έξ ώρας προς ανάγνωσιν όλων των εφημερίδων, τα δέκα λεπτά προς πληρωμήν ενός καφέ γλυκούς και βραστού. Καταναλίσκων όλας ανεξαιρέτως τας στήλας όλων των σελίδων ο κ. Λαγουδάκης γνωρίζει την παγκόσμιον κίνησιν. Γνωρίζει τι φρονούν εν τω μεγάρω του Αγίου Ιακώβου περί του ζητήματος του Κόγκου, γνωρίζει πού πωλείται το καλύτερον χαβιάρι, αν και δεν αγοράζει ποτέ εξ αυτού, γνωρίζει ποίας τροπολογίας υποβάλλει εις τα νομοσχέδια η αντιπολίτευσις και πόσους οπαδούς έχει ο κ. Κανόβα δε Καστίλλο. Έν δεν γνωρίζει μόνον, πώς ν' αποφύγη την οργήν της κυράς Αγγέλως, όταν χύνη το πρωί την λεκάνην έξω από το παράθυρον, διά να μη εξέλθη έξω και κρυολογήση. Διά να την εξευμενίση δε ανακοινοί προς αυτήν τα νέα της ημέρας. Η κυρά Αγγέλω πλέκει την κάλτσαν της και τον ακούει μετά προσοχής· επί τέλους τω λέγει:

 — Λοιπόν έτσι! . . . αυτόν τον Κόρδονα . . . πώς τον είπες; που τον επιάσανε εκεί κοντά στο Μύλο;

 — Όχι δα! εις τον Νείλον.

 — Ας είνε! Σε παρακαλώ πολύ όμως, κύριε Λαγουδάκη, να μη χύνης νερά μέσα εις την αυλή. Δεν έχεις ποδάρια να πας να το χύσης έξω, καλότυχε; . . . Μπα!. . . .

Ήκουσα λοιπόν την μελίρρυτον φωνήν του γείτονός μου λέγουσαν:

 — Γείτονα! έχεις ένα σπίρτο;

Φευ! ήτο τούτο το απαράβατον προοίμιον του γείτονός μου, οσάκις βαρυνόμενος την μόνωσιν επόθει να έλθη εις ομιλίαν μετ' εμού· ήτο η πρώτη εχθροπραξία κατά της ησυχίας μου. Το σπίρτον εκείνο εγίνετο πάντοτε αφορμή ν' ανάψη πολύωρος συζήτησις, παρατεινομένη πολλάκις μέχρι του μεσονυκτίου.

Του ήνοιξα την θύραν και εισήλθε.

 — Καλησπέρα, κύριε Παρασκευά, μοι είπεν· έχεις εργασίαν;

 — Όχι, απήντησα, κάτι ήθελα να γράψω, αλλά δεν πειράζει.

 — Πάντοτε εις την μελέτην, πάντοτε σιμά εις το τραπέζι σας, αι; . . . Αλήθεια, δεν μου λέγεις; . . . άκουσες αυτά οπού γίνονται με τα τραπεζάκια;

 — Κάτι ήκουσα κ' εγώ, πράγματα πολύ παράξενα.

 — Είδα πολλά να γράφουν εις τας εφημερίδας και ήθελα να κάμω μίαν δοκιμήν.

 — Μα πιστεύεις, κύριε Λαγουδάκη, ότι τα τραπέζια κινούνται;

 — Να σε ειπώ, φίλε μου, απήντησεν ο κ. Λαγουδάκης, αναλαβών σοβαρόν ήθος. Έχω λόγους περισσοτέρους από καθένα να το πιστεύσω. Κανείς δεν είχε ποτε τόσας σχέσεις με τραπέζι όσας εγώ. Εικοσιπέντε έτη έγραφα επάνω του. Όλα εκινούντο εκεί μέσα εις το υπουργείον. Εκινούντο οι βουλευταί, οι οποίοι περιήρχοντο ως αυθένται μέσα εις τα δωμάτια, εκινείτο ο τμηματάρχης μου, όστις έπασχεν από νευρικόν νόσημα, εκινείτο το χέρι μου ακατάπαυστα, αλλά το τραπέζι δεν εκινείτο. Μίαν ημέραν, και