PENGENALAN Bidang semantik merupakan bidang kajian linguistik tentang makna yang paling sukar.

Kerana untuk mengkaji makna, kita juga harus melihat aspek kebudayaan, konteks, psikologi penutur, alam pemikirannya, hubungan sosial penutur dan pendengar, tajuk perbincangan dan sebagainya. Pada awal abad ke-20 para pengkaji hanya berminat kepada aspek perubahan makna, pengelasan makna dan sebab-sebab berlakunya perubahan makna sesuatu perkataan. Semantik juga selanjutnya telah dijadikan sebagai dasar untuk penghuraian bahasa. Pada tahun !"0-an, kajian semantik hanya tertumpu kepada semantik huraian. Pada pertengahan dan akhir abad ke-20, bidang semantik semakin popular dengan lahirnya golongan linguistik trans#ormasi. Semantik dianggap sama pentingnya dengan kajian terhadap struktur Bahasa. Banyak teori tentang timbulnya bahasa dan bagaimana bahasa tersebut berhubungan dengan makna telah dikemukakan oleh ahli-ahli bahasa. $ntara yang utama ialah teori imejan, teori beha%iorisme, teori analisis komponen dan teori logik simbolik. 1. DEFINISI SEMANTIK Semantik ialah bidang yang mengkaji dan menganalilis makna kata dan ayat. . &ari segi istilah pula, semantik yang berasal daripada perkataan 'unani (semantikos) yang bermaksud penting atau beerti. Kamus &ewan pula , menyatakan yang semantik bermaksud kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna sesuatu kata. Para tokoh bahasa pula memberi erti, semantik ialah cabang linguistik yang akan membahas erti atau makna . Selain itu semantik merupakan bidang pengkajian linguistik yang objek penelitiannya makna bahasa. &aripada segi *etimologi* kata semantik berasal daripada kata 'unani sema yang bererti *tanda* dan *lambang*. +leh yang demikian, semantik dapat diertikan sebagai ilmu yang menyelidik paduan tanda-tanda atau lambang-lambang yang menghasilkan sesuatu bahasa serta ertinya. ,stilah semantik mula-mula diperkenalkan oleh -ichael Breal daripada kata Perancis *semanti.ue*.

-icheal Breal merupakan tokoh yang paling awal memakai istilah semantik seperti dalam bukunya semantics / Studies in the Science o# -ening. Beliau telah memberi tanggapan bahawa semantik mempunyai kedudukan tersendiri di luar bahasa, misalnya bentuk perubahan makna, latar belakang perubahan makna, hubungan perubahan makna dengan logika dan hubungan makna dengan psikologi. &alam buku Pengenalan Semantik oleh 0adiah 'usu#, menyatakan semantik kajian tentang makna lingustik untuk mor#em, perkataan, #rasa dan ayat dalam bahasa manusia. 1.1 Definisi Semantik daripada Tokoh-tokoh ahasa $ntara tokoh kajian tatabahasa yang terkenal ialah Sperber dan 1ilson. -ereka menyatakan bahasa semantik ialah kajian tentang makna yang diaplikasikan pada aspek makna ayat dari segi bentuk logiknya, khususnya pada peringkat tatabahasa dan nahu bentuk logik. 2rank Parker pula mengutarakan pendapatnya tentang semantik iaitu/ semantik ialah bidang pengajian ilmu linguistik. Bidang ini merupakan bidang pengajian ilmu linguistik. Bidang ini merupakan sebahagian daripada bidang kajian tatabahasa secara khusus dan merujuk kepada kajian tentang struktur dalam sesuatu bahasa. -enurut 3arimurthi Kridalaksana , di dalam bukunya Buku Bahasa -elayu ,, 4 semantik ialah bahagian daripada struktur bahasa yang berkaitan dengan makna. Satu sistem dan penyelidikan makna dalam sesuatu bahasa. Sperber dan 1ilson pula, Buku Bahasa -elayu ,, 4 mende#inisikan semantik ialah kajian tentang makna yang diaplikasikan pada aspek makna ayat dari segi bentuk logiknya, khususnya pada peringkat tatabahasa dan nahu bentuk logiknya $ndrian $kmaijan, seorang tokoh linguistik dan rakan-rakannya pula memberitahu kita bahawa semantik merupakan kajian tentang unit linguistik dan prinsip gabungannya. Kajian ini boleh dimulakan pada aras kata yang lebih tinggi iaitu kalimat yang terbina pada aras kata yang lebih tinggi.iaitu kalimat yang terbina daripada #rasa dan ayat.

-enurut Palmer 5 !!26, istilah semantik merujuk kepada bidang kajian makna. ,stilah ini merupakan istilah yang agak baharu dalam bidang linguistik. Semantik mengikut kamus &ewan 7disi keempat ialah kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna sesuatu perkataan. . &alam Buku Bahasa -alaysia Kertas menerangkan iaitu dalam bidang 9 ! 082 4 semantik dapat linguistik , semantik ialah bidang yang mengkaji makna dalam sesuatu bahasa. -nakala dalam buku Bahasa -alaysia kertas ! 08 ditakri#kan sebagai kajian makna linguistik bagi kata, #rasa dan ayat atau dengan kata lain perkataan sebagai kajian makna tentang bentuk-bentuk linguistik. Siti 3ajar $bdul $:i:, menelahkan bahawa semantik ialah kajian linguistik yang menganalisa makna baik pada peringkat mor#em, kata, #rasa , ayat atau wacana dan hubungannya dengan idea, konsep dan emosi. -akna diertikan sebagai maksud, idea atau konsep yang boleh dipindahkan daripada #ikiran penutur mengujarkan kata dan mendapat gerak balas seperti yang dijangkakan daripada pendengar. . -anakala menurut $bdullah 3assan , semantik ialah istilah yang merujuk kepada kajian makna. +leh sebab itu, makna adalah sebahagian daripada bahasa, maka sematik juga adalah sebahagian daripada linguistik. Semantik juga dide#inisikan (-akna merupakan atribut bukan sahaja dari bahasa melainkan pula dari segenap sistem tanda dan lambang dan kajian makna dinamakan semantik). Seterusnya $minuddin menyatakan (Semantik berasal daripada bahasa 'unani mengamdungi makna untuk memaknainya. 3asil dapatan ini, makna-makna yang dikemukakan oleh ahli-ahli semantik tersebut, kita dapat menyimpulkan bahawa semantik merupakan salah satu cabang kajian linguistik yang membahas tentang makna. Kajian semantik juga dikatakan sebahagian daripada linguistik yang mengkaji bahasa secara teliti. Semantik dapat dijelaskan sebagai sesuatu bidang yang mengkaji makna perkataan dan ayat dalam bahasa secara ringkasnya. Kajian mengenai makna kata boleh dilihat dalam aspek makna denotasi dan konotasi, makna dalam konteks, hubungan makna dengan kebudayaan, perubahan makna dan bentuk-bentuk makna daripada hubungan

"

semantik.

Berdasarkan lakaran gra#ik di atas, dengan jelas kita dapat mengetahui dan memahami maksud semantik mengikut tokoh-tokoh terkenal dalam bidang semantik ini. Secara umumnya semantik ialah ilmu tentang erti atau perubahan erti sesuatu perkataan. Secara khusus pula ialah kajian tentang lambang-lambang atau tanda yang menyatakan makna , hubungan antara makna dengan makna lain serta pengaruh makna terhadap masyarakat. !. ANDING E"A ISTILA# SEMANTIK Semantik Ferdinand De Sa$ss$re Kaitan semantik den%an makna ahasa &an% dapat di$'apkan $nt$k men&ampaikan makna

Norm (hormsk&

Kaitan semantik den%an a&at

Makna a&at &an% ditent$kan o)eh str$kt$r perm$kaan dan konteks a&at apa*i)a di%$nakan.

(haer

I)m$ tentan% makna ata$ tentan% erti

i)m$ tentan% makna ata$ tentan% erti+ iait$ sa)ah sat$ dari ti%a tataran ana)isis *ahasa, fono)o%i+ %ramatika+ dan semantik semantik ia)ah ka.ian tentan% makna perkataan dan penam*ahan makna ses$at$ kata.

Men$r$t Kam$s De-an Edisi Keempat

Ka.ian makna perkataan dan penam*ahan makna.

The Ne- Pen%$in En%)ish Di'tionar& /10123

(a*an% daripada *idan% semiotik

The Ne- Pen%$in En%)ish Di'tionar& /10123 mendefinisikan isti)ah semantik se*a%ai sat$ 'a*an% daripada *idan% semiotik &an% mene)iti h$*$n%an antara )am*an%)am*an% *ahasa den%an apa &an% di)am*an%kann&a. Ap)ikasi Psiko)in%$istik da)am P4P ahasa o)eh "$)kif)e& #amid men&atakan semantik ada)ah makna ses$at$ a&at &an% dipero)eh den%an menent$kan makna *a%i setiap perkataan dan men%ena) pasti h$*$n%an str$kt$r antara perkataan &an% mem*ent$k a&at terse*$t

Ap)ikasi Psiko)in%$istik da)am P4P ahasa o)eh "$)kif)e& #amid

Ap)ikasi Psiko)in%$istik da)am P4P ahasa o)eh "$)kif)e& makna ses$at$ a&at &an% dipero)eh den%an menent$kan makna *a%i setiap perkataan

<

Ferdinand De Sa$ss$re bahwa setiap tanda linguistik terdiri dari dua komponen yaitu / 5 6 komponnen yang mengartikan yang berwujud bentuk-bentuk bunyi bahasa. -isalnya, 5Perancis / signi#icant, ,nggris / signi#ier6 dan 526 komponen yang diartikan atau makna dari komponen pertama. -isalnya, 5Perancis / signi#ie, ,nggris / signi#ied6 sebenarnya tidak lain daripada konsep atau makna sesuatu tanda bunyi. Kedua komponen ini adalah merupakan tanda atau lambang, sedangkan yang ditandai atau yang dilambanginya adalah sesuatu yang berada diluar bahasa yang la:im disebut re#eren atau hal yang ditunjuk.

Noam (homsk&+ &alam bukunya $spect o# the =heory o# Synta> 5 !?<6 dia menyebutkan bahwa semantik merupakan salah satu komponen dari tata bahasa 5dua komponen lain adalah sintaksis dan #onologi6@ dan arti kalimat sangat ditentukan oleh komponen semantik. -enjelang akhir ?0-an sejumlah linguis bekas murid dan pengikut Ahomsky mendirikan aliran tersendiri yang terkenal dengan nama kaum semantik generati%e.

(haer Kata semantik dapat diartikan sebagai ilmu tentang makna atau tentang erti, iaitu salah satu dari tiga tataran analisis bahasa/ #onologi, gramatik, dan semantik. Men$r$t Kam$s De-an Edisi Keempat Semantik ialah kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna sesuatu kata. The Ne- Pen%$in En%)ish Di'tionar& /10123 mende#inisikan istilah semantik sebagai satu cabang daripada bidang semiotik yang meneliti hubungan antara lambang-lambang bahasa dengan apa yang dilambangkannya.

Ap)ikasi Psiko)in%$istik da)am P4P ahasa o)eh "$)kif)e& #amid menyatakan semantic adalah makna sesuatu ayat yang diperoleh dengan menentukan makna bagi setiap perkataan dan mengenal pasti hubungan struktur antara perkataan yang membentuk ayat tersebut.

5.

KLASIFIKASI MAKNA LEKSIKAL

Aara kita mengetahui makna secara berperingkat adalah dengan berdasarkan sesuatu benda yang ditunjuk. Aontohnya semasa kita dalam usia kanak-kanak, ayah kita mungkin ada menunjukkan kuda kepada kita sambil menyebut/It$ a&am. =indakan tersebut merupakan proses bagi anda untuk mengetahui makna apabila ayah kita menunjukkan ayam berkenaan. -aka dengan itu juga, jelas bahawa sesuatu yang bermakna akan wujud apabila terdapat sesuatu yang ditunjuk. -akna juga berkait dengan penggunaan kata yang berhubung dengan kebudayaan masyarakat . Begitulah juga dengan makna leksikal. -akna leksikal adalah makna yang dimiliki atau ada pada sesuatu perkataan tanpa mengira dari konteks apa pun sesuatu perkataan itu disebut. &alam apa keadaan pun perkataan tersebut tidak akan berubah maknanya.

(ontohn&a, Perkataan 6r$mah6 *rumah* memiliki makna leksikal iaitu/tempat tinggal manusia Perkataan 6 pense)6 *pensel* memiliki makna leksikal iaitu /Perkataan *air6 *air* memiliki makna leksikal iaitu/sejenis cecair yang biasa digunakan untuk keperluan harian dan boleh diminum. &aripada contoh di atas, jelaslah dapat kita #ahami bahawa makna leksikal adalah makna yang sebenar sesuai dengan pemerhatian mata dan amalan kita. Seandainya kita menjadikan kamus sebagai rujukan untuk mengetahui makna perkataan-perkataan yang disenaraikan, maka makna itulah juga yang akan kita dapati. Kerana makna leksikal juga merupakan makna yang ada dalam kamus kerana kamus pada kebiasaannya hanya memuat makna sebenar yang dimiliki oleh sesuatu perkataan. -akna leksikal atau makna semantik, atau makna eksternal juga merupakan makna sesuatu perkataan yang boleh berdiri sendiri, tidak kira dalam bentuk perkataan biasa atau dalam bentuk perkataan berimbuhan. -akna leksikal ini dipunyai unsur bahasa-bahasa lepas dari penggunaannya atau konteksnya. Kamus merupakan contoh yang tepat dari semantik leksikal iaitu makna tiap-tiap kata dihuraikan di situ. &alam semantik leksikal, kita boleh memberikan makna bagi perkataan dengan meninjau pergkelasan antara unsur-unsur yang membentuk struktur makna bagi sesuatu perkataan. Struktur makna perkataan dikenali dengan istilah sinonim, antonim, honmonim, homo#on, homogra#, hiponim, hipernim, polisem, pertindihan dan ketaksaan. sejenis alat tulis yang dibuat daripada kayu dan arang

Sinonim bermaksud perkataan yang berlainan bentuk ejaan atau bunyi tetapi mempunyai makna yang sama atau hampir sama . Aontoh/i*$ sinonim dengan kata emak

Antonim pula ialah perkataan yang berlainan bentuk ejaan atau bunyi tetapi mempunyai makna yang berlawanan Aontoh tin%%i hid$p %$r$ ma.ikan lawannya lawannya lawannya lawannya rendah mati m$rid 5 antonim berperingkat6 5 antonim saling melengkapi 6 5 antonim berhubungan 6

peker.a 5 antonim resiprokal 6

#onmonim merujuk kepada homofon dan homo%raf. 3omo#on bererti sebutan yang sama, tetapi ejaan berlainan. -anakala homogra# ialah ejaan sama tetapi sebutan berlainan. Aontoh/3omo#on - Penggunaan dua bahasa, antara perkataan n$n yang menunjukkan .a$h di sana dan noon 5tengah hari6 dalam bahasa ,nggeris. 3omogra# - *edak 5bahan yang disapu pada muka la:imnya6 dan *edak 5bahagi-bahagikan6. #iponim wujud apabila ada perkataan yang ber#ungsi sebagai nama kelas bagi segolongan perkataan. &alam sesetengah bahasa lain, golongan kata seperti ini akan lebih jelas maknanya jika anda dapat meneliti struktur tatatingkatnya. &ua jenis hiponim yang terdapat dalam bidang linguistik makna, iaitu/3iponim =ulen - Padi ialah perkataan yang mencakupi dua perkataan yang segolongan dengannya iaitu beras dan nasi. 3iponim Dmum Satu perkataan yang menjadi kata nama umum,

seperti r$mah teres dan r$mah *an%)o. ,ni beerti bahawa sesuatu jenis rumah mesti bergabung dengan perkataan rumah untuk membentuk komponen kata nama am. Po)isem bermaksud perkataan sama yang mempunyai beberapa makna yang berkaitan secara konseptual. Aontoh / a)amat alamat suatu tempat 5 rumah, pejabat, sekolah 6 tanda-tanda 5 bunyi guruh tanda nak hujan 6 ekoran sesuatu kejadian 5 tindakan selepas melihat

sesuatu kejadian 6 Pertindihan boleh di#ahami menerusi contoh berikut /$yat / Kumpulan siswa itu sedang menyiapkan ti%a t$%asan i)miah. Eika kita membaca ayat ini dengan teliti, kita tentu ingin tahu tentang tugasan i)miah tersebut. =ugasan ilmiah boleh tesis, jurnal dan artikel. Eusteru , cara terbaik bagi kita menunjukkan struktur $yat / pertindihan dengan tepat , maka kita akan menulis ayat tersebut dengan cara /Kumpulan siswa itu sedang menyiapkan ti%a t$%asan i)miah tesis, jurnal dan artikel. Ketaksaan yang terdapat dalam sesuatu ayat juga tergolong sebagai struktur makna berdasarkan teori semantik. Ketaksaan menunjukkan kepada kita tentang struktur makna digunakan untuk membayangkan maksud lain yang mempunyai kaitan rapat dengan ciri-ciri makna sesuatu perkataan yang diberikan. Aontoh /7mak begitu te)iti menyiapkan tugasannya. Perkataan te)iti mungkin membawa erti kemas, terancang dan sebagainya. Ketaksaan terbahagi kepada tiga iaitu /a. Ketaksaan struktural berbentuk

-elibatkan lebih daripada satu penta#siran bagi suatu konstituen, seperti #rasa, klausa dan ayat. Aontoh/&ua orang pelajarmenerima anugerah ino%asi sains yang mengharumkan nama uni%ersitiF.5b6 b. Ketaksaan Geksikal -elibatkan lebih daripada satu penta#siran bagi sesuatu perkataan. Aontoh/Pelajar tersebut masih memikirkan sesuatu di c. Ketaksaan -eta#ora -elibatkan lebih daripada satu penta#siran bagi unsur-unsur kiasan pada dasarnya sensiti# terhadap budaya. Aontoh/Perbuatan rakan anda itu biadap. yang dalam kamarnya.

7.

TATA(A8A PEM ENT9KAN ISTILA# ASING MEN:ADI ISTILA# DALAM A#ASA MELA;9

Peristilahan merupakan usaha mencipta atau menggubal kata baru, terutamanya untuk menyampaikan ilmu pengetahuan khusus dalam sesuatu

bidang ilmu atau profesional. Sesuatu istilah itu mempunyai makna yang tepat bagi konteks penggunaan bidangnya, dan dengan itu dapat diberi definisi yang khusus. Istilah boleh dibentuk melalui proses pinjam terjemah atau melalui istilah pinjaman. ,stilah ialah kata atau gabungan kata yang dengan jelas menerangkan makna, konsep, proses, keadaan atau ciri yang khusus dalam bidang tertentu. ,stilah boleh berbentuk sebagai kata akar bebas, kata berimbuhan, kata gabungan atau kata gandaan. 7.1 Proses Pem*ent$kan Isti)ah Proses pembentukan istilah melibatkan tiga proses utama iaitu i. Proses pemantapan konsep dalam istilah yang berasal daripada Husantara. Proses dilakukan dengan proses pengimbuhan. Aontohnya/Perkataan *makanI adalah kata kerja. Galu diberi imbuhan menjadi Imakanan* iaitu sesuatu yang dimakan. Berlaku juga proses penggandaan juga membentuk istilah lain seperti *bola* sejenis alat permainan, menjadi *bebola* yang bermaksud sebarang benda yang berbentuk seperti bola. ii. proses pemadanan konsep dalam istilah yang berasal daripada pelbagai negara 5melalui proses penterjemahan, proses penyerapan6 Penterjemahan merupakan suatu kaedah padanan bagi mendapatkan istilah dalam bahasa -elayu bagi istilah asing secara terus. -akna istilah perlu tepat dengan makna istilah asal dalam bahasa asing Aontohnya/Perkataan (supermarket) diterjemahkan menjadi (pasar raya). Eelasnya melalui contoh tersebut tidak menekankan persamaan Satu kata boleh diterjemahkan kepada satu #rasa. Jolongan kata diterjemahkan tersebut juga perlu sama iaitu 2rasa Hama. yang positi# perlu dikekalkan seperti istilah asal. bentuk. yang terjemahan

-akna semantik

"

iii. proses penyesuaian imbuhan istilah asing dan proses gabungan pinjaman terjemahan dan penyerapan dan proses pereka ciptaan yang baharu. Penyesuaian imbuhan istilah asing 5,ndo-7ropah6 masuk ke dalam bahasa -elayu melalui bahasa ,nggeris. ,mbuhan yang diserap dan diterjemahkan keseluruhan bersama istilahnya, diberikan padanan dalam bentuk -elayu atau diterjemahkan sebagai bahagian daripada bahasa -elayu. Aontohnya//Peneutralan bahasa asing menjadi bahasa -elayu dalam perkataan ditambahkan (a) menjadi *skema* . Aontoh bagi imbuhan kata dalam perkataan antibiotik antisosial hanya mengubah konsonan. antioksidan anti%irus *skeme* *anti* diserap seluruh keseluruhan secara imbuhan bahasa istilah dalam konsep

$ntara contoh imbuhan awalan asing adalah seperti in#ra- , inter-, dan imbuhan akhiran asing seperti 4isme 5-ism6. nasionalisme %andalisme in#rastruktur internasional komunisme autisme in#ramerah idealisme

4.2 Pembentukan Istilah dan Kata Pinjaman Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP dalam usaha memartabatkan bahasa kebangsaan sejak lebih setengah abad yang lalu telah mencipta kira!kira sejuta istilah dalam pelbagai bidang. Dalam melaksanakan kerja penyusunan istilah, DBP dengan kerjasama pakar bidang dalam "awatankuasa Istilah tertentu telah bersidang dan meneliti setiap butiran dalam senarai bahasa sumber iaitu, bahasa Inggeris sebelum membincangkannya dan seterusnya memberikan padanan bahasa sasaran, iaitu bahasa #elayu berdasarkan

langkah!langkah proses pembentukan istilah yang telah ditetapkan dalam Pedoman $mum Pembentukan Istilah Bahasa #elayu dan Pedoman $mum %jaan Bahasa #elayu. #ereka mengabstrakkan konsep daripada bahasa sumber, biasanya bahasa Inggeris. &pa yang terbentang di hadapan mereka merupakan entiti yang bermakna kepada mereka. 'ugas mereka adalah untuk mengambil konsep daripada entiti tersebut dan menempatkannya dalam leksikon asli bahasa #elayu melalui proses pinjam terjemah atau menggunakan istilah kata pinjaman. (onsep pinjam terjemah, kemudiannya disesuaikan dan diterjemahkan ke dalam bahasa sasaran. Sebagai contoh, frasa kapal terbang atau pesawat terbang adalah frasa pinjam terjemah daripada bahasa Belanda, )liegtuig, manakala frasa kapal udara adalah pinjam terjemah daripada kata bahasa Inggeris, air!plane. Begitu juga dengan kata dalam bahasa Inggeris, skyscraper menjadi ungratte!ciel dalam bahasa Perancis. (ini, terdapat sebahagian penutur bahasa Sepanyol menyebut perros calientes (secara literal bermaksud *dog hot* atau hot dogs dalam bahasa Inggeris bagi menamakan sejenis makanan. (ata bahasa Inggeris honeymoon menjadi lune de miel dengan maksud moon of honey dalam bahasa Perancis dan *bulan madu* dalam bahasa #elayu. &ntara kaedah dalam proses pinjam terjemah ialah terjemahan langsung. (aedah ini dilaksanakan apabila wujud kesepadanan istilah bagi kedua!dua bahasa sasaran dan bahasa sumber. +ontohnya, akar (bahasa sasaran merupakan terjemahan daripada root (bahasa sumber , alang (bahasa sasaran diterjemahkan daripada beam (bahasa sumber dan cacing (bahasa sasaran merupakan terjemahan daripada worm (bahasa sumber . (ata padanan dalam bahasa sasaran menunjukkan bahawa sudah wujud kata dalam perbendaharaan kata bahasa #elayu dan juga dalam pengetahuan ahli peristilahan. Dalam proses pemadanan ini, makna yang dibawa oleh

<

padanan bahasa sasaran adalah sama dengan makna dalam bahasa sumber. #elalui proses pinjam terjemah ini ada kalanya juga penggabungan dua kata dapat mencari padanannya yang setara apabila diterjemahkan seperti *pasangan* yang diterjemahkan daripada )iability (daya hidup dan *gila babi* daripada epilepsy. &da kalanya kesepadanan terjemahan antara kedua!dua bahasa tersebut tidak dapat dicari, seperti terjemahan *denyutan nadi* daripada pulse. ,al ini demikian kerana asas terjemahan dalam istilah adalah ketepatan makna bukan makna harafiah. Selain itu, berlaku juga penciptaan kata baru yang tidak pernah ada dalam bahasa #elayu bagi mendukung konsep baru sama ada dalam bentuk satu perkataan, frasa atau gandaan separa seperti terjemahan *tanih* daripada soil, biak baka daripada breed dan *cecair* daripada li-uid. &da kalanya proses pinjam terjemah juga tidak mudah, terutamanya dalam bidang yang lebih khusus dan teknikal. Bahasa #elayu masih kurang efisien untuk mendukung konsep yang saintifik yang timbul bersama!sama dengan kemajuan negara dalam bidang sains, teknologi dan ikhtisas. (aedah yang sesuai adalah melalui peminjaman dan kaedah ini dilaksanakan dalam pembentukan istilah dalam banyak bahasa di dunia. (aedah peminjaman ini banyak diterapkan oleh penggubal istilah bahasa #elayu dalam bidang yang khusus. &da bentuk pinjaman yang tidak diasimilasikan, iaitu tidak disesuaikan secara ortografi (sistem ejaannya . .leh itu, istilah pinjaman ini sama dari segi bentuk mahupun maknanya dalam bahasa asal, seperti istilah *lamina*, *orbit* dan *organ*. Istilah pinjaman yang diasimilasikan separa dengan cara penyesuaian dari segi ortografi bahasa #elayu, seperti terjemahan /! *analisis* daripada 0analysis0, dan *cip* (elektronik daripada chip.

Bentuk ini berbe1a dengan istilah pinjaman yang diasimilasikan sepenuhnya, seperti ri1ab (reser)e dan resit (receipt . Bentuk lain yang wujud ialah kata dasar yang merupakan kata pinjaman dan berimbuhan bahasa #elayu, seperti *kadar kemortalan* (mortality rate dan *meneutralkan* (neutralise . 2rasa *pelarut akues* (bahasa sasaran yang diterjemahkan daripada a-ueous sol)ent (bahasa sumber ialah bentuk istilah yang unsur penerangnya ialah kata pinjaman. Peminjaman berlaku bukan kerana penggubal istilah bersikap

merendahkan martabat bahasa #elayu tetapi sesungguhnya masih banyak makna kata dalam bahasa #elayu yang tidak sejajar dengan makna konsep dalam bahasa Inggeris, dan ada kalanya istilah bahasa #elayu harus digandingkan dengan istilah pinjaman untuk membentuk istilah tersebut. ,asil daripada penyediaan istilah ini telah membawa perubahan dalam leksikon bahasa #elayu. Bahasa #elayu seperti bahasa yang lain juga mempunyai kosa kata dalam bahasanya dan memerlukan kata yang dipinjam daripada bahasa lain untuk melangsungkan komunikasi.

<.

ANALISIS PENGG9NAAN ISTILA# ASING DALAM A#ASA

MELA;9
Masa kini, berlaku kebanjiran istilah-istilah asing dalam bahasa Melayu. Istilah-istilah ini dipinjam dan diserapkan melalui pelbagai kaedah dan teknik supaya sesuai disebut dan digunakan dalam bahasa Melayu. Untuk tugasan Semantik 3111 ini,

Wacana telah diambil sebagai bahan dan modus untuk dianalisis. Wacana daripada rencana !eranan !okok pada "utan #andar$ telah diambil untuk dianalisis tatacara penggunaannya daripada pelbagai aspek. %encana ini telah diterbitkan dalam Majalah &ra "ijau 'eluaran (o.1 )*1).

Majalah &ra "ijau #erdasarkan rencana yang dipilih, pelbagai istilah asing yang terkandung dalamnya. 'ebanyakan aspek-aspek yang terlibat dalam analisis ini dilihat dari segi ejaan dan singkatan. #erikut merupakan analisis-analisis tatacara penggunaan istilah asing dalam bahasa Melayu yang terdapat dalam beberapa petikan-petikan yang diambil.

20

!erenggan 1 -atacara pembentukan istilah &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan

Istilah +sing, Istilah +sal de/inition potential psikology sosiology economy entity elemen

Istilah #ahasa Melayu de/inisi potensi psikologi sosiologi ekonomi entiti element

.atatan !enyesuaian sukukata , tion , menjadi , si , !enyesuaian sukukata , tial , menjadi , si , !enyesuaian huru/ konsonan , y , menjadi ,i, !enyesuaian huru/ konsonan , y , menjadi ,i, !enyesuaian huru/ konsonan , y , menjadi ,i, !enyesuaian huru/ konsonan , y , menjadi ,i, !engguguran huru/ konsonan ,t,

#erdasarkan jadual di atas Istilah asing telah digunakan dan diserapkan ke dalam bahasa Melayu. Istilah-istilah yang diserap akan mengalami sedikit proses penyesuaian dan pengguguran supaya sesuai dengan pertuturan dan penulisan dalam bahasa Melayu. &jaan asal lebih banyak dikekalkan berbanding yang diubah dan diselaras bunyi kepada bahasa Melayu supaya makna asalnya tidak hilang begitu sahaja. Istilah ini kebanyakkannya berasal daripada istilah sains bahasa Inggeris dan disesuaikan penggunaanya di dalam bahasa Melayu.

22

2"

Istilah +sing, Istilah +sal global carbon dio1ide photosinthesis o1ygen process /unction

Istilah #ahasa Melayu global karbon dioksida /otosintesis oksigen proses /ungsi

-atacara pembentukan istilah &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan

.atatan Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im -idak berlaku sebarang perubahan pada ejaan Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im

Istilah asing atau ungkapan tertentu yang sebutan dan ejaannya kekal dalam semua bahasa, digunakan juga dalam bahasa Melayu dengan syarat diberi garis ba2ah atau dicetak dalam stail Italic. "al ini bertujuan, membe0akan atau memberi penekanan baha2a istilah yang digunakan itu adalah kata pinjaman. 'esemua istilah-istilah ini tiada bentuk kata dalam bahasa Melayu. "al ini mungkin kerana /aktor tara/ kemajuan setiap negara di dunia yang berbe0a. Status Malaysia kini adalah ditara/ negara membangun.

2;

2<

2?

Istilah +sing, Istilah +sal

Istilah #ahasa Melayu estetik

-atacara pembentukan istilah &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan &jaan

.atatan Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im Istilah asing yang sudah la0im

category recreation habitats hydrology 3uality physical sciencti/ic

kategori rekreasi habitat hidrologi kualiti /i0ikal sainsti/ik

!erkataan di dalam jadual di atas merupakan istilah asing yang sudah lama digunakan boleh terus dipakai 2alaupun ada kalanya istilah berkenaan tidak sesuai dengan peraturan. "al ini dilakukan untuk menjauhkan kekacauan dan kekeliruan. -ambahan lagi, isitilah ini sudah boleh diterima pakai oleh majoriti masyarakat di Malaysia. 4leh itu, Istilah-istilah ini diberi keistime2aan khusus dalam penggunaannya. 5alam tatacara penggunaan istilah asing, konsep singkatan juga termasuk dalam bidang ini. Singkatan atau +kronim menurut 'amus 5e2an 6)**1718*19 adalah kependekan, ringkasan, dan merupakan gejala umum dalam pemakaian bahasa. Selain itu, menurut (ik Sa/iah 'arim dan rakan-rakan, akronim adalah kata singkatan yang terbentuk dengan menggabungkan huru/ a2al suku kata atau menggabungkan huru/ a2al dan suku kata daripada rangkai kata, dan ditulis serta dila/a0kan sebagai perkataan utuh. 'onsep singkatan dan akronim bertujuan memendekkan atau memudahkan sebutan dan penulisan sesuatu kata nama khas yang panjang. Selain itu, perkembangan hal ini sudah menjadi perkara biasa dalam 0aman kini. +nalisis dalam 2acana ini turut menghasilkan penemuan penggunaan +kronim

2B

seperti International &nergy +gency 6I&+9, .arbon dio1ide 6.4)9, United State o/ +merica 6US+9 dan Malaysia !alm 4il #oard 6M!4#9. :;pengeluaran biodiesel kelapa sa2it menyumbang kepada peningkatan

penggunaan tanah sedang dijalankan oleh pihak <embaga Minyak Sa2it Malaysia 6Malaysia !alm 4il #oard - M!4#9.=

Istilah +sing International &nergy +gency .arbon dio1ide Malaysia !alm 4il #oard United States o/ +merica

Singkatan Istilah I&+ .4) M!4# US+

-atacara !embentukan Istilah Singkatan Singkatan Singkatan Singkatan

.atatan +kronim yang sama digunakan dalam #ahasa Melayu +kronim yang sama digunakan dalam #ahasa Melayu +kronim yang sama digunakan dalam #ahasa Melayu +kronim yang sama digunakan dalam #ahasa Melayu

,stilah-istilah di atas telah mengalami proses penyingkatan atau akronim, oleh itu istilah-istilah tersebut mengalami proses kependekan dan ringkasan daripada maksud asalnya.

2C

89M9SAN Semantik merupakan bidang yang mengkaji makna dalam sesuatu bahasa. &ari segi etimologi kata semantik ini berasal daripada 'unani sema yang bererti tanda atau lambang. -aka, semantik juga diertikan sebagai ilmu yang menyelidiki paduan tandatanda atau lambang-lambang yang menghasilkan sesuatu bahasa serta ertinya. &alam semantik ini, terdapat istilah semantik, jenis-jenis makna dan makna leksikal. Eenis-jenis makna yang dipelajari dalam ilmu semantik ini ialah makna emoti#, makna a#ekti#, makna gaya, makna luas, makna sempit dan pelbagai lagi. -anakala makna leksikal ialah sinonim, antonim, homonim, hipernim dan sebagainya. ,lmu semantik ini juga berlaku dalam proses pengajaran dan pembelajaran di sekolah. ,lmu semantik ini diserapkan dalam aspek tatabahasa. Kebiasaannya terdapat masalah dalam menguasai semantik. $ntaranya dalam aspek antonim perkataan. -urid perlu mempunyai banyak perkataan dalam memberikan perkataan yang bermakna.

2!

Kesimpulannya, dengan kajian bidang semantik ini memberikan lebih ke#ahaman terdapat cabang-cabang ilmu semantik. Secara ringkasnya, dapat dijelaskan semantik merupakan satu bidang ilmu yang mengkaji makna perkataan dan ayat dalam bahasa.

8EFLEKSI $lhamdulillah syukur ke hadrat $llah kerana saya berjaya menyiapkan tugasan projek Semantik dan Peristilahan Bahasa -elayu ini di bawah bimbingan P$an A)ina Marhanah t Aidi) Amin. Sepanjang saya menyiapkan tugasan ini, banyak perkara yang saya lalui. Saya dapat merasakan kepayahan dan kesulitan dalam memahami serta mencari bahan berkaitan istilah semantik, jenis-jenis makna dan makna leksikal. Hamun begitu, proses itu amat menyeronokkan kerana hal ini dapat meningkatkan lagi daya ke#ahaman saya terhadap ilmu semantik bahasa -elayu. &i sini saya telah mengetahui tentang konsep semantik dan pertaliannya dengan disiplin linguistik dan sejarah bahasa -elayu. $spek-aspek ini dihubungkaitkan dengan bidang semantik dan peristilahan. Banyak ilmu dan pengetahuan tentang semantik dan peristilahan bahasa -elayu dapat saya kumpulkan dan saya perolehi maklumat-maklumat tersebut melalui buku-buku terutamanya buku =atabahasa &ewan dan sumber-sumber dari internet. ,lmu yang diperolehi ini terutamanya membuat analisis mengenainya akan dapat membantu saya dalam pengajaran dan pembelajaran yang berkualiti di peringkat sekolah atau peringkat yang lebih tinggi. Bahasa merupakan alat komunikasi manusia yang tidak terlepas dari erti atau makna pada setiap perkataan yang diucapkan. &apatan daya daripada tugasan ini

"0

adalah, semantik merupakan salah satu cabang ilmu yang dipelajari dalam penyelidikan linguistik. &alam semantik juga kita boleh mengenal apakah yang disebut klasi#ikasi makna, relasi makna, perubahan makna, analisis makna, dan makna pemakaian bahasa. Selain itu, semantik juga merupakan subdisiplin linguistik yang membicarakan makna iaitu makna kata dan makna kalimat. +leh itu, ilmu ini sangat membantu saya untuk memantapkan lagi ilmu dalam bidang bahasa -elayu yang sepatutnya ada dalam diri saya sebagai seorang guru bahasa -elayu.

Secara amnya, tugasan ini memberi kekuatan dan pengetahuan yang lebih meluas mengenai ilmu semantik dan peristilahan bahasa -elayu. Sebagaimana yang kita ketahui semantik merupakan bidang kajian tentang makna sama ada pada peringkat perkataan atau ayat. -anakala istilah pula merupakan kata atau perkataan atau rangkai kata atau gabungan kata yang menyatakan sesuatu dengan betul, tepat dan sesuai dalam sesuatu bidang ilmu pengetahuan. Bidang kajian tentang makna dalam bahasa -elayu merupakan sesuatu yang menarik untuk dikaji. Berbagai maklumat dan input yang berguna dapat saya perolehi melalui tugasan yang diberikan ini . Sebagai seorang pendidik, ianya amat penting dan berguna sekali dalam proses pengajaran dan pembelajaran yang berkesan. Sebagai guru, tugasan ini akan saya jadikan sebagai panduan untuk meningkatkan lagi proses pengajaran dan pembelajaran Bahasa -elayu di bilik darjah. &i kesempatan ini juga saya ingin merakamkan jutaan terima kasih dan setinggitinggi penghargaan kepada Pn 3jh. 3abibah Bt -ohd Samin yang telah banyak membantu kumpulan kami memberi tunjuk ajar dalam menyiapkan tugasan ini. Begitu juga dengan rakan seperjuangan yang tidak lokek berkongsi ilmu sehinggalah tugasan ini dapat disiapkan. $khir kata, dalam menyiapkan tugasan ini, saya berharap agar hasil kajian tugasan ini dapat menepati kehendak dan piawaian yang ditetapkan oleh pihak puan. Sekian, terima kasih.

"

"2