BAB III

METODOLOGI KAJIAN
3.1 Pengenalan
Dalam kajian ini, ujian ciri-ciri bitumen dijalankan terhadap bitumen asli dan
bitumen ubahsuai. Sebanyak lima jenis ujian ciri-ciri bitumen yang asli dan bitumen
ubahsuai yang dilakukan. Ujian makmal yang terlibat untuk menentukan ciri-ciri
bitumen asli dan bitumen ubahsuai merangkumi ujian-ujian seperti ujian penusukan,
ujian penusukan selepas pemanasan, ujian titik lembut, ujian kehilangan akibat
pemanasan serta ujian salutan dan tanggalan.
Bagi bitumen ubahsuai, jermang besi digunakan sebagai bahan tambah dan
masih lagi di peringkat awal kajian. Kesesuaian penggunaan jermang besi sebagai
bahan tambah dalam bitumen diketahui setelah data diperolehi daripada ujikaji, direkod
dan kemudian dianalisis.
Secara ringkasnya, langkah-langkah atau peringkat perlaksanaan projek
ditunjukkan dalam Rajah .!. Di awal kajian, bitumen asli diuji dahulu dengan lima
jenis ujian ciri-ciri bitumen diikuti dengan bitumen ubahsuai. Kemudian daripada data
"#
awal yang diambil daripada bitumen asli dan bitumen ubahsuai, perbandingan dan
analisis dibuat.
Rajah 3.1 : $arta perlaksanaan projek
3.2 Bahan Tambah
Ujikaji ke atas jermang besi sebagai bahan tambah ke dalam bitumen adalah
untuk mempelbagaikan lagi jenis bahan tambah. Selain membantu mempertingkatkan
lagi kualiti bitumen. Rajah ." menunjukkan contoh jermang besi dalam bentuk asal
yang digunakan sebagai bahan tambah.
%atar belakang bahan campuran
Ujian &akmal
'enyediaan sampel
Ujikaji yang terlibat
(nalisis keputusan ujikaji
'engenalpastian masalah
")
Kesimpulan dan cadangan
Rajah 3.2 : *ermang besi sebelum dihancurkan
3.2.1 Pr!e! "en#e$%aan jermang be!%
*ermang besi yang digunakan dalam ujikaji ini diambil dari &akmal Struktur
(wam, U+&. Sebelum jermang besi ini digunakan dalam kajian. *ermang besi
dihancurkan untuk dijadikan dalam bentuk debu ,melepasi sai- ayak .)/m0. 'rosedur
yang telah dilakukan1
i0 *ermang besi dibersihkan dan kemudian dikeringkan dengan meletakkan di
dalam ketuhar pada suhu !")2$.
ii0 *ermang besi yang telah dibersihkan akan dihancurkan dengan menggunakan
alat %os (ngeles (brasion seperti ditunjukkan pada Rajah .. *ermang besi
dimasukkan ke dalam alat tersebut dan ditinggalkan selama !) minit.
iii0 Setelah !) minit, jermang besi dikeluarkan.
i30 (lat penghancur ,($40 turut digunakan untuk menghancurkan jermang besi
bagi mengelakkan bunyi bising.
30 *ermang besi yang telah dihancurkan diasingkan dengan menggunakan ayak
bersai- "55 ,.) 6m0.
"7
3i0 Bentuk jermang besi yang melepasi ayak "55 ,.) 6m0 diasingkan seperti
ditunjukkan dalam Rajah .# ,berbentuk debu0 manakala jermang besi yang
tidak melepasi ayak tersebut akan dihancurkan sehingga melepasi ayak
bersai- "55 ,.)/m0 dan langkah ,ii0 dan ,i30 akan diulang semula.
3ii0 *ermang besi yang bersai- kecil dihancurkan dengan menggunakan alat (84.
Rajah 3.3 : (lat %os (ngeles (brasion
".
Rajah 3.& : *ermang besi yang melepasi .)/m
3.3 'j%an ma(mal
Ujikaji makmal yang dilaksanakan adalah sebanyak empat ujikaji. Kandungan
jermang besi adalah berbe-a iaitu "9. #9, 79, :9 dan !59 dari berat asal bitumen.
'enggunaan bahan tambah pada kadar yang berbe-a penting untuk mendapatkan
nisbah campuran yang menghasilkan keputusan ujikaji terbaik. Selain itu, ia juga
bertujuan untuk membuat perbandingan di antara sampel yang mengandungi kandungan
agen penambah pada kadar berlainan. *adual .! menunjukkan bilangan sampel yang
disediakan bagi setiap ujikaji yang dilakukan.
":
Ja$)al 3.1 : Bilangan sampel ujikaji
Jen%! 'j%(aj% B%langan !am"el b%*)men
a!l%
B%langan !am"el b%*)men
)bah!)a%
Ujian 'enusukan !)
Ujian +itik %embut " !5
Ujian Kehilangan (kibat
'emanasan
!)
Ujian Salutan dan
+anggalan
" !5
Ujian 'enusukan selepas
pemanasan
" !5
*umlah sampel !5 )5
3.3.1 Pen#e$%aan !am"el )n*)( b%*)men )bah!)a%
Sampel untuk bitumen ubahsuai disediakan terlebih dahulu. 'roses penyediaan
sampel ubahsuai1
i0 +imbang jisim bitumen asli dan jermang besi yang digunakan mengikut
kuantiti yang ditetapkan.
ii0 Kuantiti serbuk jermang besi yang digunakan adalah berdasarkan kepada
jisim bitumen asli yang digunakan iaitu sebanyak "9, #9, 79, :9 dan !59
daripada jisimnya.
iii0 Bitumen kemudiannya dimasukkan kedalam ketuhar untuk dicairkan pada
suhu !#5;$.
i30 Sedikit demi sedikit jermang besi dimasukkan ke dalam bitumen tadi. Suhu
campuran tidak melebihi !#52$ bagi mengelakkan bitumen hangus atau
terbakar.
30 Bitumen yang telah dicampurkan serbuk jermang besi tadi dikacau secara
perlahan-lahan dengan menggunakan rod kaca.
"<

3.3.2 'j%an Pen)!)(an
Ujian penusukan dilakukan untuk mendapatkan nilai penusukan bitumen sebagai
pengukuran konsistensi. 'enusukan diukur sebagai jarak penusukan dalam unit 5.!mm
di mana jarum piawai dapat menusuk masuk secara tegak ke dalam sampel di bawah
keadaan beban, masa dan suhu yang telah ditetapkan. Ujian ini dapat menentukan
kekerasan bitumen dan mengelaskan bitumen mengikut nilai penusukan.
=ilai penusukan dapat mengkelaskan bitumen tersebut seperti yang ditunjukkan
dalam *adual ." ,'aul >. ?right, !<<70.
Ja$)al 3.2 : =ilai 'enusukan
N%la% Pen)!)(an Beban +g, Tem"h+!aa*, -)h)+./,
$ecair )! atau lebih )5 ! ")
Separa pepejal )5 atau kurang
!! atau lebih
)5
!55
!
)
")
")
'epejal !5 atau kurang !55 ) ")
=ilai penusukan yang semakin tinggi menunjukkan sampel bitumen yang diuji
semakin menuju ke arah gred yang lembut dan sekiranya nilai penusukan yang
5
diperolehi itu semakin rendah ia menunjukkan bahawa bitumen yang diuji semakin
menuju gred yang lebih keras. 'eralatan yang digunakan adalah seperti berikut1
i0 Radas penusukan yang terdiri dari jarum berbeban !55 gram, tolok
penusukan dan alat kawalan masa.
ii0 Bekas sampel yang diperbuat daripada logam atau kaca berdiameter ))mm
berkedalaman )mm.
iii0 (ir rendaman
i30 +ermometer
'rosedur ujikaji bagi ujian penusukan berdasarkan kaedah (S+& D ) mengikut
spesi@ikasi *KR, !<::. Rajah .) menunjukkan alat penetrometer dan juga mangkuk
pemindahan untuk tujuan penusukan. Sampel yang telah direndam diletakkan ke dalam
mangkuk pemindahan untuk memastikan suhu sentiasa kekal ");$. *arum piawai
dilepaskan dan dibiarkan selama ) saat sebelum bacaan tolok dial dicatat.
Rajah 3.0 : (lat 'enetrometer
!
Rajah .7 menunjukkan sampel bitumen yang disediakan untuk ujian penusukan.
Sampel bitumen ini disejukkan pada suhu udara sekeliling selama ! hingga !.) jam
sebelum dimasukkan dalam tab rendaman untuk mengekalkan suhu pada ");$.
Rajah 3.1 : Sampel bitumen untuk ujian penusukan
3.3.3 'j%an T%*%( Lemb)*
Ujian ini bertujuan menentukan suhu kelembutan ,titik lembut0 sesuatu bitumen
dengan menggunakan kaedah cincin dan bebola. +itik lembut ialah suhu di mana
sesuatu bahan mencapai darjah kelembutan tertentu di bawah keadaan-keadaan tertentu
semasa ujian. (pabila suhu meningkat, bitumen akan bertukar dari keadaan pepejal
kepada cecair iaitu kekerasan bitumen berkurangan. Bitumen bergred keras mempunyai
paras suhu kelembutan yang tinggi berbanding dengan bitumen bergred lembut. Untuk
menentukan suhu kelembutan bitumen, kaedah yang la-im digunakan ialah dengan ujian
cincin dan bebola. 'eralatan yang digunakan untuk ujian cincin dan bebola adalah
seperti berikut1
"
i0 Bebola keluli berdiameter <.)mm.
ii0 $incin loyang nipis
iii0 (lat pemusat bebola
i30 'emegang cincin
30 'lat dasar
3i0 +ermometer
3ii0 (ir rendaman dalam bikar
'rosedur bagi ujikaji titik lembut berdasarkan kaedah (S+& D 7 mengikut
spesi@ikasi *KR, !<::. Rajah .. menunjukkan secara terperinci kedudukan sampel
pada alat pemegang yang telah diletakkan di atas plat pemanas. Kelihatan bebola keluli
diletakkan di bahagian atas cincin. +ermometer dimasukkan dan diletakkan di tengah-
tengah bikar bagi mendapatkan suhu air ketika bebola keluli mula menyentuh plat
dibawahnya.
Rajah 3.2 : Radas ujian titik lembut

(8R
BABB%( KA%U%8
'A&AC(=C
3.3.& 'j%an Keh%langan A(%ba* Pemana!an
Ujian ini digunakan untuk menentukan kehilangan jisim bitumen akibat
pemanasan. Sampel bitumen yang diuji akan dipanaskan dengan julat suhu !7"2$ hingga
!7#2$ selama ) jam di dalam ketuhar khas dengan kadar kelajuan ) hingga 7 rpm.
&elalui ujian ini kita akan dapat mengetahui samada bitumen yang diuji dicemari oleh
bahan asing seperti bahan pelarut ataupun bitumen tersebut tidak mengalami sebarang
pencemaran. 'eralatan yang digunakan1
i0 Ketuhar1 disetkan pada suhu !7"2$ ke !7#2$ dengan kelajuan putaran )
hingga 7 rpm.
ii0 Bekas sampel ,container01 bekas berbentuk silinder leper dengan berdiameter
))mm, kedalaman )mm.
iii0 +ermometer1 untuk memastikan suhu di dalam ketuhar kekal pada suhu ujian
i30 (lat 'enimbang Bertutup1 untuk menyukat jisim sampel sebelum dan selepas
pemanasan.
'rosedur bagi ujikaji kehilangan akibat pemanasan berdasarkan kaedah (S+&
D 7 mengikut spesi@ikasi *KR, !<::. Bekas sampel yang berisi bitumen ditimbang
dengan menggunakan alat penimbang bertutup seperti yang ditunjukkan dalam Rajah
.:.
#
Rajah 3.3 : Bitumen yang ditimbang dengan alat penimbang bertutup
Rajah .< menunjukkan ketuhar yang digunakan untuk mengekalkan suhu pada
!7"2$ ke !7#2$ dengan kadar pusingan pemegang bekas sampel adalah kelajuan )
hingga 7 rpm.
Rajah .!5 Ketuhar 'emanas
Rajah 3.4 : Ketuhar 'emanas
)
3.3.0 'j%an -al)*an $an Tanggalan
Ujian ini bertujuan untuk menentukan lekatan lapisan bahan pelekat pada
permukaan agregat dengan kehadiran air. 'eralatan yang digunakan1
i0 Bikar
ii0 (gregat ,!55g0 telus ayak <. mm dan tertahan pada 7.mm
iii0 (ir suling
i30 Bitumen ).)g
30 Ketuhar yang telah ditetapkan pada suhu !);$
'rosedur bagi ujikaji kehilangan akibat pemanasan berdasarkan kaedah (S+&
D !77#.
3.3.1 'j%an "en)!)(an !ele"a! "emana!an
Bitumen bagi ujian ini diambil daripada ujian kehilangan akibat pemanasan
untuk dijadikan sebagai sampel. Bitumen asli dan bitumen ubahsuai yang telah melalui
prosedur ujian kehilangan akibat pemanasan dicairkan. Selepas dicairkan, bitumen
tersebut dipindahkan ke dalam bekas sampel yang diperbuat daripada logam atau kaca
berdiameter ))mm berkedalaman )mm. 'rosedur seterusnya bagi ujikaji penusukan
selepas pemanasan berdasarkan kaedah (S+& D 7DD ) mengikut spesi@ikasi *KR,
!<::.
7
3.& -"e!%5%(a!% )n*)( bahan berb%*)men.
=ilai spesi@ikasi yang ditetapkan bagi setiap negara adalah bergantung kepada
ksesesuaian negara masing-masing. =amun begitu, ada juga sesetengah negara yang lain
menggunakan piawai dari negara yang lebih maju .
=ilai spesi@ikasi ini ditetapkan supaya turapan berbitumen yang terhasil bermutu
tinggi dan terkawal. *adual . menunjukkan spesi@ikasi untuk bahan berbitumen ,*KR,
!<::0.
Ja$)al 3.3 : Spesi@ikasi untuk bahan berbitumen
$iri-ciri Kaedah Ujian
(S+&
'enusukan
75-:5 :5-!55
'enusukan pada ");$
,5.5! cm0 D)

75-:5 :5-!55
Kehilangan selepas
pemanasan ,90 D7 +idak lebih 5." +idak lebih 5.)
'enurunan penusukan
selepas pemanasan D7DD) +idak lebih "5 +idak lebih "5
Keboleh larutan dalam
Karbon Disul@ida ,90 D"5#" +idak kurang << +idak kurang <<
+itik kilat,;$0 D<" +idak kurang ")5 +idak kurang "")
Kemuluran ");$ ,cm0 D!! +idak kurang !55 +idak kurang !55
+itik %embut,;$0 D7 +idak kurang #: +idak kurang #:
Dan tidak lebih )7 Dan tidak lebih )"

3.& Pen)*)"
.
Bab berikutnya, analisis dan perbincangan dibuat daripada data yang diperolehi
semasa ujikaji makmal dilakukan. Kesesuaian jermang besi sebagai bahan tambah
dikenalpasti melalui data dan analisis.
: