Guru Inovasi
Guru Inovasi
Guru Inovasi
1.
1.1
PENGENALAN
Setiap tahun, sambutan hari guru disambut dengan tema tertentu yang
mengandungi makna tersendiri. Guru Inovatif Melonjakkan Transformasi
Pendidikan Negara telah dipilih sebagai tema Sambutan Hari Guru Peringkat
Kebangsaan ke-41 bagi tahun 2012. Pemilihan tema ini bersesuaian dengan era
kini yang bukan sahaja memerlukan guru berpengetahuan bahkan juga memiliki
ciri kreatif dan inovatif untuk menghasilkan proses pengajaran dan
pembelajaran efektif seterusnya melahirkan produk yang berkualiti.
Daya kreativiti dan inovasi terletak kepada faktor sumber manusia negara iaitu
rakyat Malaysia. Setiap rakyat Malaysia seharusnya menerima inovasi sebagai
sebahagian daripada cara hidup. Inovasi bukan hak milik para saintis,
penyelidik, teknologis dan akademia semata-mata. Sebaliknya, melibatkan
kelompok masyarakat Malaysia.
Yusniza Mohd Yusof, dalam artikel Tiga Agenda Besar Ubah Cara Masyarakat
Berfikir memberi definisi inovasi sebagai perubahan cara berfikir bagi
mendapatkan hasil atau produktiviti lebih baik dari semasa ke semasa. Ia bukan
hanya berkaitan sains dan teknologi semata-mata. Menurut beliau, inovasi juga
bukan hanya untuk golongan profesional tetapi termasuk masyarakat pelbagai
taraf sosial tidak kira di bandar atau pedalaman. Kesedaran mengenai
kepentingan inovasi perlu ditingkatkan dalam kalangan masyarakat, seiring
kemajuan negara dan perubahan global.
Berdasarkan artikel ini terdapat beberapa ciri guru berinovasi yang dinyatakan
oleh Tan Sri Muhyiddin Yassin, Timbalan Perdana Menteri Malaysia. Antara
ciri guru berinovasi adalah mempunyai kebolehan untuk melengkapkan murid
dengan kemahiran alaf baru seperti keupayaan berfikir secara bijaksana,
menyelesaikan masalah dan daya kreativiti yang tinggi. Hal ini sejajar dengan
pandangan Noriati A. Rashid dalam Guru dan Cabaran Semasa iaitu guru-guru
perlu memiliki keupayaan dalam melaksanakan pengajaran dan pembelajaran
yang mampu melahirkan generasi yang kreatif dan inovatif.
Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dalam teks khutbah jumaat 11 Mei
2012, menyatakan bahawa guru Inovatif adalah guru yang mampu membuat
transformasi atau mencipta sesuatu yang baru samada dalam bentuk sumber
atau kaedah yang sesuai dengan perkembangan semasa ke arah penjanaan dan
perkembangan minda yang lebih dinamik.
Di samping itu, guru berinovasi tidak akan terikat dengan sesuatu cara dalam
melaksanakan pengajaran dan pembelajaran dalam bilik darjah, sebaliknya
sentiasa berfikir di luar kotak pemikiran biasa untuk mencari kaedah serta
pendekatan baru yang lebih berkesan. Menurut Esah Sulaiman, 2003, guru perlu
cekap mengubahsuai pengajaran, prihatin terhadap keperluan pelajar dan
jangan terlalu terikat dengan sesuatu keadaan atau bahan tertentu.
Sememangnya terdapat pelbagai cara yang boleh diusahakan oleh guru bagi
meningkatkan keberkesanan proses pengajaran dan pembelajaran Antara
kepelbagaian aktiviti yang dicadangkan oleh Noriati A. Rashid dalam Murid dan
Alam Belajar adalah melalui pelbagai bermain sebagai usaha menarik minat
murid menguasai sesuatu pengetahuan tanpa disedari oleh murid bahawa
mereka sedang belajar. Bagi murid-murid yang mempunyai gaya berfikir yang
tinggi, guru boleh menyediakan aktiviti analisis atau penyelesaian masalah
dengan menggunakan borang grafik manakala bagi murid yang kurang berminat
untuk belajar. Guru turut boleh mendorong pembelajaran pembelajaran aktif
dengan menggunakan audio visual yang menarik selain daripada menggunakan
banyak peralatan Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK) atau menggalakkan
murid menghasilkan sendiri bahan pembelajaran mereka.
Satu daripada tanggungjawab guru kepada murid adalah menjadi kreatif dan
inovatif. Syed Ismail bin Syed Mustapa dan Ahmad Subki bin Miskon, 2010,
mengemukakan bahawa :
Guru yang kreatif dan inovatif dapat mencetuskan idea baharu dan dapat
menterjemahkan kehendak dan matlamat kurikulum dengan menggunakan
kaedah, pendekatan dan strategi pengajaran serta pembelajaran yang kreatif
dan inovatif.
Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN) Malaysia, 1994, memberi takrifan bahawa
inovasi merupakan sesuatu yang baru diperkenalkan atau dimaklumkan (seperti
kaedah, sistem, adat dan lain-lain). Inovasi atau pengenalam idea-idea baru
dalam pelbagai bentuk seperti pengenalan teknologi baru, perubahanperubahan prosedur yang boleh menjimatkan tenaga, masa dan kos, dan
perubahan ini meningkatkan penghasilan kerja.
Menurut INTAN, antara ciri-ciri orang yang mempunyai sifat kreativiti dan inovasi
adalah sentiasa mencari idea dan kaedah baru dalam menyelesaikan masalah.
Orang yang kreatif dan inovatif juga berani untuk untuk mencuba teknik dan
kaedah baru bertujuan memudahkan sesuatu kerja selain suka bermain dengan
idea dan berani mencuba. Sebaliknya, sifat orang yang tidak mempunyai
kreativiti dan inovasi antaranya adalah tidak gemar kepada perubahan dan
pembaharuan. Golongan ini juga tidak berminat untuk mencuba dan takut
kepada kegagalan di samping bersikap mudah putus asa. Ciri negatif lain yang
dimiliki oleh mereka adalah memandang remeh usaha-usaha pembaharuan
orang lain serta berperasaan hasad dan dengki.
Mook Soon Sang, 2011, pula mengemukakan ciri-ciri iklim bilik darjah yang
kondusif yang merangkumi hubungan yang saling hormat-menghormati di antara
guru dengan pelajar-pelajarnya serta kesukarelaan pelajar-pelajar menerima
aspirasi dan peraturan bilik darjah yang diaturkan. Menurut beliau perasaan
Dari aspek iklim persekolahan yang kondusif, Mook Soon Sang, 2009
menyebutkan iklim persekolahan yang kondusif adalah iklim persekolahan yang
terbuka dan menggalakkan murid bebas berinteraksi antara pelajar dengan
pelajar, pelajar dengan guru, serta bebas melibatkan diri dalam aktiviti sekolah.
Seorang guru yang baik berupaya untuk mengurus bilik darjah dan mengawal
tingkah laku pelajar proses pengajaran dan pembelajaran dapat dilaksanakan
dengan lancar.
Menurut kamus dewan edisi keempat holistik membawa makna bersifat saling
berkait antara satu sama lain sebagai satu sistem bersepadu yang menyeluruh,
bukan sekadar menyentuh aspek-aspek tertentu sahaja. Berikutan
pembaharuan dari segi pentaksiran Azmi Mohamed, berpandangan pelaksanaan
Penilaian Berasaskan Sekolah (PBS) yang bermula bagi murid tahun satu 2011
diyakini dapat melahirkan modal insan yang holistik serta seimbang dari segi
jasmani, emosi, rohani dan intelek seperti yang diaspirasikan dalam Falsafah
Pendidikan Kebangsaan.
Pandangan Tan Sri Muhyiddin Yassin bahawa guru berinovasi ialah guru yang
sentiasa memikirkan apakah cabaran yang bakal dihadapi oleh murid setelah
mereka melangkah keluar dari lingkungan sekolah, dan apakah ilmu yang
dipelajari di sekolah mampu memberi kelebihan kepada mereka untuk bersaing
di dunia nyata, selari dengan tujuan pendidikan seperti yang terdapat dalam
Undang-Undang Malaysia iaitu Pendidikan 1995 iaitu untuk membolehkan
masyarakat Malaysia menguasai ilmu, kemahiran, dan nilai murni yang
diperlukan dalam dunia yang berdaya saning tinggi serta bersifat global, kesan
daripada perkembangan pesat sains, teknologi dan maklumat.
Inovasi dari aspek pengurusan bilik darjah yang kondusif menurut Noriati A.
Rashid, 2010, membawa kepada perubahan dari aspek pendekatan berpusatkan
murid, kemudahan pengajaran dan pembelajaran dan landskap
maklumat. Perubahan daripada pengajaran tradisional yang lebih berpusatkan
guru perlu diubah agar bersesuaian dengan kehendak semasa. Pengajaran yang
berpusatkan murid merupakan suatu pendekatan terkini yang dapat
menggalakkan murid untuk berfikir pada aras tinggi. Antara kaedah
pembelajaran yang boleh digunakan ialah inkuiri penemuan, pembelajaran
berasaskan projek, pembelajaran berasaskan masalah dan pembelajaran
berasaskan main.
Glenn (2001) menyatakan bahawa kualiti guru merupakan faktor penting dalam
menentukan kualiti sekolah. Guru yang bersifat inovatif sekali gus dapat
membawa peningkatan kepada kualiti sesebuah sekolah. Dr. Baharom
Mohamad dalam Prosiding Seminar Pembangunan Modal Insan
2009 menyatakan bahawa sistem persekolahan yang sentiasa menghadapi
pelbagai perubahan dan pembaharuan,memerlukan peningkatan inovasi dan
kreativiti dalam sistem persekolahan. Ini kerana ia merupakan institusi yang
berkesan bagi merangsang dan mengembangkan potensi pelajar. Hal ini secara
jelas menunjukkan bahawa guru berinovasi mampu meningkatkan sistem
persekolahan dan kualiti sesebuah sekolah.
Suatu yang tidak dapat dinafikan bahawa kesediaan para guru meningkatkan
sifat inovatif dalam diri berupaya membantu sistem pendidikan negara mencapai
tahap sistem pendidikan bertaraf dunia. Walau bagaimanapun, pelaksanaan
proses integrasi teknologi dan pendidikan dalam kalangan guru bukanlah suatu
perkara yang mudah. Perubahan dalam aplikasi TMK yang meluas untuk
meningkatkan tahap pembelajaran murid merupakan cabaran buat guru kerana
fungsi teknologi hanyalah sebagai alat. (Noraini Idris, 2009). Wujudnya faktorfaktor tertentu yang menjadi halangan kepada pengintegrasian teknologi di
sekolah seperti para guru yang menolak perubahan, masalah kewangan, masa
yang terhad, kekurangan kemahiran serta kekurangan pekakasan dan perisian.
Mahmud Khalifah dan Usamah Qhutub dalam Menjadi Guru Yang Dirindu, satu
daripada sebab tekanan jiwa yang berhubungan dengan peribadi guru adalah
hanya menggunakan satu kaedah dalam pengajaran; tidak adanya pembaharuan
mahupun inovasi sehingga menjadikan proses belajar dan mengajar hanya rutin
harian belaka. Hal ini boleh menyebabkan guru berpandangan bahawa proses
pendidikan merupakan
sesuatu yang tidak berkembang, bahkan mati. Pandangan sebegini menjadikan
guru gagal dalam meningkatkan kualiti diri sebagai seorang guru. Tekanan yang
dihadapi secara tidak langsung akan memberi kesan negatif terhadap kepada
murid, sekolah dan masa depan pendidikan.
Bagi melahirkan guru yang berinovasi, perkara paling utama yang mesti
diutamakan adalah latihan kemahiran kepada bakal guru dan para guru dalam
Di samping itu, amalan reflektif dan penyelidikan tindakan wajar menjadi amalan
para guru dalam menyuburkan nilai-nilai inovasi dalam profesionalisme
keguruan. Pendekatan guru sebagai penyelidik akan memberi ruang kepada
guru untuk merancang sendiri inovasi seterusnya memerhati dan menilai sendiri
tindakan yang dilaksanakan. (Noraini Idris dan Shuki Osman, 2009). Hal ini akan
lebih mendatangkan keberhasilan terhadap perubahan sebarang bentuk amalan
dalam bilik darjah kerana individu guru sendiri melalui pengalaman dalam
melaksanakan perubahan tertentu.
Galakan daripada pihak Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) kepada para guru
untuk melaksanakan inovasi merupakan sesuatu usaha dan sangat baik dan
wajar diteruskan. KPM telah memperkenalkan Pertandingan Inovasi pada
peringkat bahagian dan institusi bertujuan memupuk dan mencungkil kehebatan
inovasi dalam kalangan warga kementerian. Selain itu, KPM telah menjadikan
elemen kreativiti dan inovasi sebagai satu daripada elemen yang terdapat dalam
Pelan Strategik Interim Kementerian Pelajaran Malaysia 2011-2020.
REFLEKSI
Melalui kerja kursus ini, saya dapat memperoleh pengalaman dan kemahiran
untuk membaca secara dan berfikir secara kritikal. Aspek ini saya peroleh
melalui proses menganalisis bahan bacaan yakni artikel yang telah saya pilih dan
kemudiaannya mencari bahan rujukan bagi proses mengulas perkara-perkara
tertentu yang terdapat dalam artikel berkenaan. Pembacaan secara kritikal
memerlukan saya memahami konsep, istilah, logik dan sebagainya. Manakala
pemikiran kritis menuntut saya membuat banyak rujukan untuk penjanaan idea.
Bagi pembinaan blog laman ilmu, kerjasama sesama ahli kumpulan merupakan
sesuatu yang sangat penting. Pembinaan blog membolehkan saya da rakanrakan mengaplikasikan kemahiran dari aspek TMK. Selain itu, ianya secara tidak
langsung dapat meningkatkan amalan kolaboratif sesama kami dalam
membangunkan blog laman ilmu bagi memenuhi tugasan bagi subjek ini. Hal ini
menyedarkan saya bahawa perkongsian kemahiran melalui amalan kolaboratif
sememangnya memberi manfaat dan meningkatkan kemahiran guru sekali gus
memberi impak positif kepada profesionalisme keguruan.
Tugasan bagi subjek ini telah membuka hati saya untuk menjadi seorang yang
lebih sensitif tentang profesin yang telah saya pilih iaitu profesin keguruan.
Isu-isu berkaitan pendidikan dan keguruan merupakan antara isu yang kerap
diperkatakan. Dalam hal ini, sebagai seorang bakal guru, saya tidak sepatutnya
mengambil remeh tentang isu-isu ini memandangkan saya sendiri berada dalam
bidang ini.
Harapan saya agar segala ilmu dan kemahiran yang saya peroleh sepanjang
proses yang saya lalu bagi menyelesaikan tugasan ini tidak saya persia-siakan.
Ilmu hanya benar-benar bermanfaat sekiranya dijadikan amalan.
BIBLIOGRAFI
BUKU
Ahmad Sarji Abdul Hamid. (1993). Penerapan Nilai dan Budaya Kerja Cemerlang
dalam Pentadbiran Awam Malaysia. Kuala Lumpur : Institut Tadbiran Awam
Negara (INTAN).
Choong Lean Keow. (2009). Pengurusan Bilik Darjah dan Tingkah Laku. Kuala
Lumpur : Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.
Haliza Hamzah, Joy Nesamalar Samuel. (2009). Pengurusan Bilik Darjah dan
Tingkah Laku. Pengurusan Bilik Darjah dan Tingkah Laku. Selangor : Oxford
Fajar Sdn. Bhd.
Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN). (1994). Citra Karya Falsafah, Nilai dan
Etika dalam Perkhidmatan Awam. Kuala Lumpur : Institut Tadbiran Awam Negara
(INTAN).
Kamus Dewan. (edisi keempat). (2005). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
Mok Soon Sang. (Jun 2009). Pedagogi Untuk Pengajaran & Pembelajaran.
Selangor : Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.
Mok Soon Sang. ( 2011). Pengurusan Bilik Darjah & Tingkah Laku. Selangor :
Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.
Mahmud Khalifah, Usamah Khutub. Menjadi Guru Yang Dirindu. Bagaimana
Menjadi Guru Yang Memikat dan Profesional. Kuala Lumpur : SynergyMedia,
S.A.Majeed & Co. Sdn. Bhd.
Noraini Idris, Shuki Osman. (2009). Pengajaran dan Pembelajaran Teori dan
Praktis. Kuala Lumpur : Mc Graw Hill
Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah Syed Ahmad. (2009). Murid
dan Alam Belajar. Selangor : Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah Syed Ahmad, Zuraidah A.
Rashid. (2010). Guru dan Cabaran Semasa. Selangor : Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Syed Ismail bin Syed Mustapa, Ahmad Subki bin Miskon. (2010). Asas
Kepimpinan & Perkembangan Profesional. Selangor : Penerbitan Multimedia
Sdn. Bhd.
Zainal bin Haji Bujang. (2008). Guru Bestari Pelajar Jauhari. Kuala Lumpur : AlHidayah Publication.
MAJALAH
Zahri Ramlan. (Bil. 58 Mac 2009). Guru Inovatif didik pelajar alaf kini. Pendidik,
muka surat 50-53.
INTERNET
Baharom Mohamad, Mohamad Johdi Salleh. Kepimpinan Pendidikan Dalam
Pembangunan Modal Insan diakses
daripada http://www.ipbl.edu.my/bm/penyelidikan/1998/98_Muhd.pdf pada 27
Ogos 2012.
Berita Harian Online. (16 Mei 2012). Guru berinovasi adalah guru berkualiti:
Muhyiddin diakses
daripada http://www.bharian.com.my/bharian/articles/Guruberinovasiadalahguru
berkualiti_Muhyiddin/Article pada 13 Ogos 2012.
Azmy Mohamed. (5/12/201). Rasional Pelaksanaan PBS diakses daripada
http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?
y=2011&dt=1205&pub=Utusan_Malaysia&sec=Pendidikan&pg=pe_01.htm pada
27 Ogos 2012.
Jabatan Kemajuan Islam Malaysia. Khutbah Jumaat 19 Jamadilakhir 1433h (11
Mei 2012m) Guru Penjana Inovatif Pendidikan diakses
daripada http://www.jheains.sabah.gov.my/downloads1/Khutbah-Jumaat/Tahun2012/05-Mei/11-Mei-2012.pdf pada 27 Ogos 2012.
Kementerian Pelajaran Malaysia. (2012). Pelan Strategik Interim Kementerian
Pelajaran Malaysia 2011-2012. http://www.moe.gov.my/userfiles/file/Pelan
%20Strategik%20Interim%20KPM%202011-2020.pdf diakses pada 28 Ogos
2012.