Health 4 LM
Health 4 LM
Health 4 LM
Pangkalusugan
DEPED COPY
224
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
YUNIT I
EDUKASYONG PANGKALUSUGAN
DEPED COPY
225
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
YUNIT I
PAGKAING LIGTAS AT TAMA
Pamantayang Pangnilalaman
Nauunawaan ng mga
mag-aaral ang kahalagahan ng
pagbabasa ng food labels sa
pagpili ng mas masustansiya
at mas ligtas na pagkain,
nauunawaan ang kahalagahan
ng pagsunod sa mga
pamantayan sa pagpapanatili
ng malinis at ligtas na pagkain,
at nauunawaan ang katangian
at pag-iwas sa mga sakit
na nakukuha sa maruming
pagkain.
Pamantayang Pagganap
Nauunawaan ng mga
mag-aaral ang kahalagahan
ng pagbabasa at pagsusuri
ng food labels sa pagpili
ng mas masustansiya at
mas ligtas na pagkain, at
nagsasagawa ng pangaraw-araw at angkop na
gawi upang makaiwas sa
mga sakit na nakukuha sa
maruming pagkain.
DEPED COPY
Batayang Kasanayan
226
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
I. Maramihang Pagpili
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa
iyong papel.
1. Ano ang tawag sa mga impormasyong makikita sa pakete ng
pagkain?
A. Food Web
B. Food Labels
C. Food Groups
D. Nutrition Facts
2. Alin ang HINDI makikita sa pakete ng pagkain?
A. Date Markings
B. Nutrition Facts
C. Ways of preparing
D. Warning Statement
DEPED COPY
227
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
A. B. C.
7. Alin ang maaaring magdulot ng food borne diseases?
A. Pagkaing panis
B. Pagkaing malinis
C. Pagkaing may takip
D. Pagkaing hinuhugasan bago lutuin
DEPED COPY
A.
B.
C.
D.
9. Alin ang HINDI dapat gawin upang makaiwas sa mga sakit na
dulot ng maruming pagkain?
A. Kumain ng naaayon sa food pyramid
B. Uminom ng gatas sa umaga at sa gabi
C. Kumain ng prutas at gulay araw-araw
D. Kumain sa maruruming lugar.
10. Alin sa mga sumusunod ang HINDI tamang gawain sa mga
pinamiling prutas, gulay at karne galing sa palengke.
A. Hugasan bago hiwain ang mga gulay.
B. Hiwain bago hugasan ang mga gulay.
C. Hugasan ang karne bago ilagay sa freezer.
D. Hugasan ang mga prutas bago ito kainin.
228
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Ang wastong nutrisyon ay kailangan para sa maayos
na paglaki at pag-unlad. Ang pagkain ay isa sa pangunahing
pinagkukunan ng sustansya para sa katawan. Ang wasto, balanse,
at ligtas na pagkain ay nakatutulong upang matiyak ang wastong
nutrisyon para sa ating kalusugan.
Sa yunit na ito ay tatalakayin ang kahalagahan ng pagbabasa
ng food label upang matiyak ang tamang sustansiya, sukat at
kaligtasan ng pagkain. Mauunawaan din dito ang kahalagahan ng
pagsusuri at pagpapanatiling malinis at ligtas na pagkain upang
maiwasan ang sakit na dala ng marumi at hindi ligtas na pagkain.
230
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Bumuo ng isang grupong may limang miyembro. Magtakda
ng bilang isa (1) hanggang lima (5) sa bawat miyembro. Ilabas ang
paboritong pagkain o inumin o ang larawan nito. Sa hudyat ng guro,
isa-isang ibahagi sa grupo ang dahilan kung bakit mo ito paborito.
Ano ang napansin ninyo sa mga pagkain at inuming inyong
dinala?
Bakit kailangang may mga nakalimbag sa pakete ng pagkain/
inumin?
231
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Nakalimbag dito ang
timbang ng nilalaman
ng pakete.
Magbahagi!
Ano ang pangalan at uri ng paborito mong pagkain?
Gaano karami ang laman nito?
Ano-ano ang mga sangkap nito?
232
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Ang Serving Size
ay tumutukoy sa
mungkahing dami ng
isang serving na dapat
kainin.
Ang Servings Per
Container naman
ay tumutukoy sa
kabuuang bilang ng
servings na makukuha
sa isang pakete.
233
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Ang calories ay
sukat ng enerhiyang
maaaring makuha
sa isang serving ng
pagkaing nasa pakete.
DEPED COPY
Ang Fats ay sukat ng sustansiyang maaaring pagkunan ng enerhiya.
Ang
saturated
fats ay
makukha sa
mga karne,
itlog, at
gatas. Ito ay
nagpapataas
ng kolesterol
sa dugo na
maaaring
magdulot ng
masamang
epekto sa
katawan kung
maparami.
Ang
unsaturated
fats ay
isang uri
ng fats na
makukuha
sa mga
gulay at
nagdudulot
ng mabuti sa
ating
katawan.
Samantalang ang
trans fat ay ang
pinakamapanganib
sa katawan
kung kakainin.
Pinapababa ng
trans fat ang
High Density
Lipoprotiens (HDL)
at pinapataas
ang Low Density
Lipoprotiens (LDL).
Makukuha natin
ito sa labis na
pagkain ng junk
foods, biscuit,
instant noodles at
pag-inom ng kape.
Magdudulot ito ng
mga problema sa
puso.
Sanggunian:
http://www.webmd.com/diet/features/trans-fats-science-and-risks
http://www.depinisyon.com/depinisyon-27595-calorie.php
https://www.healthinfotranslations.org/pdfDocs/Cholesterol_Tag.pdf
234
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Ang carbohydrates ay
pangunahing pinagkukunan
ng enerhiya ng katawan.
Ang dietary fiber ay isang
uri na hindi natutunaw at
inilalabas lang sa katawan
ngunit nakalilinis ng digestive
system.
Ang vitamin at
minerals ay tumutulong sa
pagpapanatiling maayos
na mga proseso sa loob ng
ating katawan.
235
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Nutrition Check
Pag-aralan ang larawan ng pagkain.
Sagutin ang mga sumunod na tanong.
DEPED COPY
Gawain
1. Ano ang tamang sukat na dapat mong kainin?
2. Ilan ang kabuuang bilang ng servings ang nakapaloob sa pakete?
3. Ano ang sukat ng enerhiyang maaari mong makuha mula sa
pagkaing produktong nasa pakete?
4. Ano-anong sustansiya ang makukuha sa pagkaing ito?
5. Paano makasisigurong ligtas ang produktong nabili?
236
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Pagguhit
Iguhit sa Kahon A ang pagkain o inuming iyong dinala sa
klase. Sagutan ang mga katanungan sa Kahon B.
DEPED COPY
2. Ano-anong sustansiya
ang makukuha rito?
3.
237
Gaano kahalaga
ang pagbabasa ng
Nutrition Facts?
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Ulat Pangkalusugan
Panuto: Kompletuhin ang mga pangungusap na nasa scroll bilang paglagom.
DEPED COPY
2.2.Mahalagang
malaman
sustansiya
mula
sa
Mahalagang malaman
angang
sustansiya
mula sa
pagkain
pagkain
upang upang...
238
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Basahin Natin
DEPED COPY
Kriiingg! Narinig na ni Abdul ang tunog ng school bell. Hudyat
na ito ng uwian ng mga mag-aaral.
Dahil siya ay may natirang pera mula sa kaniyang baon, si
Abdul ay nagpunta sa tindahang malapit sa kanilang bahay. Bumili
siya ng isang maliit na karton ng gatas.
Nang makauwi na sa kanilang bahay, agad ininom ni Abdul
ang kaniyang biniling gatas. Pagkatapos ng ilang sandali, agad
sumakit ang kaniyang tiyan at huli na ng maalala niyang hindi pala
niya inalam kung kailan ito masisira.
239
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Ang Best Before Date ay tumutukoy sa huling araw na ang
pagkain o inumin ay nasa pinakasariwa at pinakamagandang
kalidad nito. Maaaring magsimula nang masira o mapanis ang
pagkain o inumin sa mga araw na lilipas matapos ang Best
Before Date.
240
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Best Before:
August 2, 2015
Expiry Date:
August 15, 2016
DEPED COPY
Gawain :
241
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Pagtatala
Suriin ang mga pagkain at inuming ipinakita ng guro. Isulat
sa talaan ang mga makikitang impormasyon dito. Ipaliwanag kung
bakit mahalagang basahin ang mga nakatala sa talaan.
Pagkain/
Inumin
Expiry
Date
Best Before
Date
Advisory/
Warning
Statement
DEPED COPY
242
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Panatang Pangkalusugan
DEPED COPY
2. _________________________________________
3. _________________________________________
4. _________________________________________
5. _________________________________________
243
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Namili kayo ng iyong Nanay at Tatay sa pamilihan ng
tinapay at mantikilya.Nang buksan mo ang tinapay sa inyong
bahay napansin mong may kulay abong nakadikit sa tinapay
at ang mantikilya naman ay lusaw na.
244
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Suriin mo ito
DEPED COPY
Sa mga piling pagkain at inumin, maaaring makakita
sa pakete ng Directions For Use and Storage. Nagbibigay
ito ng impormasyon kung paano gamitin at itago ang
pagkain upang mapanatili ang magandang kalidad nito.
Karaniwan itong nakikita sa likod ng pakete.
245
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Kung hindi pa kakainin, saan ito
dapat itago?
___________________________
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Tayoy Magpangkat!
Bumuo ng grupong may 3-4 na miyembro.
Miyembro 1: lider / tagapag-ulat
Miyembro 2: tagapagpatahimik/tagakuhang kagamitan
Miyembro 3: tagatala/kalihim
Miyembro 4: tagaguhit
Panuto:
Ang bawat grupo ay may sampung (10) minuto lamang upang
mag-usap at gumuhit.
May isang (1) minuto lamang ang taga-ulat upang magbahagi
sa klase ng kanilang iginuhit na larawan at ang pagpapaliwanag
kung paano ito kakainin o gagamitin at ang tamang paraan ng
storage.
Ang napiling lider ang bubunot sa draw lots
DEPED COPY
gumuhit ng
ice cream
mga itlog
bote ng palaman
(coco jam/peanut
butter)
bote ng skimmed
milk
prutas at gulay
karne at isda
247
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Ulat Pangkalusugan
Gamit ang mga guhit bumuo ng isang paglalagom tungkol sa
tama at wastong paggamit at pagtabi ng pagkain at inumin.
Directions for
storage:
Keep refrigerated
DEPED COPY
248
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Tukuyin Natin
Gamit ang guhit, sagutin ang mga tanong.
Paano nagagamit ang mga sumusunod na bahagi ng katawan
para sa pag-unawa ng food labels?
DEPED COPY
mata
tainga
ilong
dila
kamay
249
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Wow Mali!
May mga panganib na dulot ang hindi wastong pagbabasang
mga food labels. Maaaring makapagpalubha ng sakit dahil sa
maling paggamit nito na makaaapekto sa ating pang-araw-araw na
gawain.
a. Pagsakit
ng tiyan /
pagsusuka /
pagkaksakit
Kung makakakain ng
sirang pagkain (expired),
maaaring magsuka,
sumakit ang tiyan, o
makakuha ng mga
mikrobyo at magkasakit.
DEPED COPY
b. Pagkakaroon
ng allergic
reaction
c. Pagpayat
o pagtaba
dahil sa
maling
nutrisyon
250
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
d. Pagkapanis
ng pagkain
DEPED COPY
Kaya Natin!
Suriin ang larawan at tukuyin ang masamang epekto
na maaaring mangyari kapag isinawalang-bahala ang mga
impormasyon sa food labels. Isulat sa loob ng kahon ang sagot.
251
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Tandaan:
Tama ba o Mali?
DEPED COPY
Isulat ang salitang TAMA kung ang pangungusap ay nagsasaad ng wastong impormasyon at isulat ang MALI kung hindi ito
wasto.
____________ 1. Makikita sa pakete ng pagkain kung kailan ito
masisira o mapapanis.
____________ 2. Magkakapareho ang mga paraan ng pag-iimbak
ng pagkain at inumin.
____________ 3. Malalaman ang timbang ng pagkain o inumin
sa pakete.
____________ 4. Maaari pang kainin o inumin ang isang produkto
matapos ang Expiry Date nito.
____________ 5. Isinasaad sa Nutrition Facts ang kompletong
listahan ng mga sustansiyang makukuha sa
produkto.
____________ 6. Maaaring makakuha ng sakit mula sa pagkaing
sira o panis na produkto.
252
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
DEPED COPY
Gumawa ng isang slogan na maghihikayat sa kamag-aral na
magbasa ng food labels. Lagyan ng disenyo at kulay ang slogan.
253
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.
Panatang Pangkalusugan
Dugtungan ang mga salitang nasa loob ng bilog at isulat sa
Scroll upang makabuo ng isang panata.
babasahin
uunawain
isasaalang-alang
makapanghikayat
pag-iingatan
DEPED COPY
Babasahin...
254
All right reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or
by any meanselectronic or mechanical including photocopy without written permission from
DepEd Central Office.