UNSUR PERTUTURAN

KATA

BAHASA
MELAYU
KERJADALAM

DIALEK MELAYU TERENGGANU

DENGAN BAHASA MELAYU

STANDARD

PENILAIAN BERASASKAN SEKOLAH (PBS)

2014 SIJIL TINGGI PELAJARAN MALAYSIA
(STPM) DISEDIAKAN OLEH :
Raimi Bin Mohd Jom
Muhammad Hafizuddin Bin Shafei
Nursyaza Syahirah Binti Md Noor Hafizam

GURU PENYELIA:
Encik Arshad Bin Samit

LATAR BELAKANG KAJIAN

Adrian
Akmajianet
memberi
Bahasa adalah
salah
satu alat komunikasi
yang
sangat pengertian
penting di dalam
kehidupan
seharian.
fonologi
sebagai
Dialek pula bererti suatu bahasa
Menurut
Asmah
Haji Omar
sub bidang
linguistik
yang(1986),
mengkaji
PENGENALAN
yang
sama
atau untuk
seseorang
individu
telahdibunyikan
menggunakan bahasa

struktur dan pemulaan sistematik

dituturkan
dalam bunyibahagian
yang
bertutur
melalui beberapa
di
bunyi
berbeza
mengikut
kawasan
dalam tubuh
individu
tersebut.
Pertuturan boleh
dalam bahasa
kependudukan.
terhasilmanusia.
Istilah fonologi bertindak sebagai
melibatkan penggunaan bibir, lidah, lelangit
rumus yang mengawal
dan pita suara.
bunyi yang disebarkan dalam pertuturan.

perbezaan pertuturan
kataPERMASALAHAN
kerja yang KAJIAN
terdapat dalam
subdialek Terengganu dengan
bahasa Melayu Standard
Mengkaji

Bahasa
Melayu
Standard
Dialek Melayu
Terengganu
Dialek Melayu
Terengganu
(DMT)
telah
diakui
Bahasa
Melayu
Standard
ialah
bentuk

mempunyai
ciri-ciri
dan nilai-nilai
piawai
atau
standard
bagi bahasa
DEFINISI KONSEP
keunikan
dan perbezaannya
Melayu
dan dianggap
sebagai bentuk yang
bahasa
tersendiri
khususnya
dengan dialek
Melayu
yang sudah
mengalami
proses
standard pada semua tahap linguistik
pembakuan
dari segi taraf dan korpusnya.
terutamanya dari segi sebutan fonem
dan

perkataannya.

Mengenal kepada
pasti pertuturan
kerja
dalam
dialek
Melayu
Menyumbang
khazanahkata
kajian
Dialek
Melayu
Terengganu
Terengganu
di samping dapat
dimanfaatkan sebagai
rujukan
kepada kajianpertuturan
lain yang mirip
dengan
kajian ini.
Membandingkan
kata kerja
dalam
bahasa Melayu Standard dengan dialek Melayu Terengganu
Menghuraikan
makna sebenar
kata
Menambah
dokumentasikan
kata
kerjakerja
dalam
OBJEKTIF
KAJIAN
KEPENTINGAN
KAJIAN
di dalam
bahasadan
Melayu
standard
dialek Melayu
Terengganu
bahasa
Melayu Standard
Mengenalpasti ciri-ciri perkataan kata kerja yang dikaji
Untuk menambah bahan kajian

DATA DAN METOD KAJIAN

Kajian perpustakaan

dijalankan untuk
mendapatkan bahan rujukan dan buku yang berkaitan

dialek Melayu Terengganu

dan

bahasa Melayu Standard.

Kajian lapangan iaitu penyelidik mendapatkan
data primer daripada informan yang
berasal dari negeri Terengganu.
Informan dipilih berdasarkan beberapa faktor,seperti

umur, jantina, pekerjaan, dan latar

belakang pendidikan.

DAPATAN KAJIAN

Senarai kata kerja dalam dialek Melayu Terengganu

Senyung

Makang

Minung

Jjual

Belli

Wi

Ato

Cakkak

Bacce

Massok

Tulong

Bowok

Bbakko

Kelih

Kekkoh

Kejo

Takak

Kelloh

Tapo

Beghato

Jeghekoh

Maghoh

Guggha

Nye nyeh

Tohok

Dialek
Melayu
Terengganu

Bahasa
Melayu

Dialek
Melayu
Terengganu

Bahasa
Melayu

1. Senyung

Standard
Senyum

13.Tohok

Standard
Buang

2. Makang

Makan

14.Bbakko

Bakar

3. Minung

Minum

15.Kelih

Lihat

4.Jjual

Jual

16Kekkoh

Gigit

5.Belli

Beli

17.Kejo

Kejar

6.Wi

Beri

18.Takak

Tangkap

7.Ato

Hantar

19.Kelloh

Berkelah

8.Cakkak

Cakap

20.Tapo

Tampar

9.Bacce

Baca

21.Beghato

Beratur

10.Massok

Masak

22.Jeghekoh

Sergah

11.Tulong

Tolong

23.Maghoh

Marah

12.Bowok

Bawa

24.Guggha
25.Nye nyeh

Bergurau
Mengejek

11

Bbakko (membakar)

Memasang api pada sesuatu supaya hangus

21
Bersusun
dengan
baik;
berbaris:
atau
menyala;
menyalakan
sesuatu
dengan
7.
6 B
KATA
Ato (hantar)
KERJA
Menghantar
MAKNA
atau menemani,
contohnya Tiap-tiap
murid-murid
api:pagi,orang
Beghato
(beratur/berbaris)
I
mengawani, mengiringi
beratur
di padang
sebelum
12
Tulong (tolong)
Membantu
sesorang
denganmasuk
iklahs ke
L
berjalan:
13
Bowok (bawa)
Membawa sesuatu
benda atau barang
bilik darjah
GerakBergigit,
bibir yang
ternaik
pada
14
Kekkoh (gigit)
bergigitan
mencengkam
Kata-kata
atau
suara
yang
kuat untuk
7
Minung (minum)
Minum airyang
yangdan
mampu
untuk
hujungnya
membayangkan
(mencengkeram
lain-lain)
dengan gigi
1
Senyung (senyum)
memeranjatkan
(memarahi
dan
lain-lain)
dahaga
22
Jeghekoh (sergah)
antara
satu sama
lain, saling
menyepit
dengan
rasa menghilangkan
suka
(geli hati,
setuju,
dan
orang.
menyergah
kata8
Cakkak (cakap)
sesuatu
gigi; mengeluarkan
menggigit
atau.mengeluarkan
mengapit (mengacip,
sebagainya)
tanpa
kata atau
suara
yang
untuk
perkataan
dengan
suarakuat
yang
menyepit,
dan
sebagainya)
dengan
gigi:
mengeluarkan
suara
Maksud
kata
kerja
dalam
dialek
memeranjatkan
(memarahi
danatau
lain-lain)
Kelih (lihat)
Melihat
sesuatu
benda
jelas tau
danmemerhatikan
difahami
oleh
orang
2
Makang
(makan)
Memakan
sesuatu
dengan
Melayu Terengganu dan bahasa
Melayu
dengan
pancaindera
mata
orang; Standard
lain
15
tujuan untuk
kenyang
Berbual
secara
bersenda,
Memerhatikan
isi
sesuatu
yang
Bersuka-suka
danbermain-main,
berjamu
beramai-ramai
di
3
Jjuwa (jual)
Berjual berpencarian dengan
berjenaka,
berkelakar:
contohnya
jangan
tertulis
tercetak
dengan contohnya
luar
rumah atau
(di
pantai
dan lain-lain):
23
(bergurau)
9 Guggha
Bacce
(membaca)
16
Kelloh
(berkelah)
memperniagakan
sesuatu;
Minggu
lalu
kami
sekeluarga
telah pergi
~ Aini,
jangan
berolok-olok;
teliti
dan
memahamkan
makna
berniaga;
berdagang
berkelah
di Tamanyang
Templer.
Menuturkan
kata-kata
keji untuk
kandungannya:
Tohok ( buang)
Membuang
sesuatu yang
digunakan
tujuan mengejek
atautidak
menghina;

24

4Nye nyeh Belli

(beli)
(mengejek)
10
Massok (masak)
5
Wi (beri)
Kejo (Kejar)
Maghoh
(marah)
Tapo (tampo)

17
18

25
19

Takak (tangkap)
20

Berbeli perlu atau dapat dibeli:

Menyediakan
sesuatu contohnya
makanan Orang
mengejek;
menghina:
Memberi
atau
menyebabkan
dengan
cara
memasaknya
yang
sombong
itu
selalu ~ orang miskin
seseorang
menerima
sesuatu
terlebih
dahulu
Meluahkan
sesuatu
perasaan
geram
atau
Menampar
memukul
atau
menepuk
dengan
tapakpuas
tangan:
terlaluterhadap
marah,
tidak
hatiKerana
seseorang
Menagkap sesuatu
orangyang
lainsukar didapati

Aspek pengguguran dan penggantian

Analisis kajian menunjukkan

Kajian yang dibuat mendapati bahawa kata-kata kerja
terdapat
kelainan bunyi bahasa
yang dipilih memiliki ciri-ciri
yang
melibatkan
beberapa
aspek.
Aspek
yangDipilih
dimaksudkan
Ciri-ciri
Perkataan
Kata
Kerja
Yang
bagi
dialek
Melayu
Terengganu
seperti tindakan penggantian,
amat jelas dari segi ciri-ciri
pemendekan, penegasan sebutan dan
pengguguran dan penggantian
perkataan
bagi
perkataan
perkataan
yang
serta pengayaan kosa kata tempatan.
mempunyai huruf-huruf vokal,
konsonan, diftong dan kata
pinjaman.

Bunyi konsonan bagi perkataan

yang berakhir dengan huruf n
iaitu
[n] dan
mo
iaiti
[m][]
konsonan
Bunyi
vokal
iaitu
vokal
sengau
gigi bersuara,
digugurkan
belakang
separuh sempit
bagi
dan
digantikan
dengan
gabungan
suku
kata pertama
perkataan
perkataan
konsonan
berakhir ng
digugurkan
dan digantikan
iaitu
[] konsonan
lelangit
dengan
huruf usengau
iaitu []
vocal
lembut
bersuara.
belakang
sempit.
Tolong
Tulong
Makan
Makang
Senyum Senyung
Minum Minung

Bunyi konsonan
konsonan bagi
bagi
Bunyi
perkataanberakhir
yang berakhir
perkataan
dengan
Bunyi gabungan vokaldengan
huruf[s]
pkonsonan
iaitu []
huruf
s
iaitu
konsonan ok digunakan
konsonan
letupan
dua bibir
geseran
gusi
tak
bersuara,
pada hujung perkataan.
bersuara, digugurkan
dan
digugurkan
dan digantikan
digantikan
dengan
huruf
k
dengan
huruf
h
iaitu
[h]
Masak Massok
iaitu [] konsonan
letupan
konsonan
geseran
glotis
tak
Bawa Bawok
lelangit
lembut tak
bersuara.
bersuara.

Menebas Nebbah
Cakap Cakak

Sebelum
[
h
],
[
a
]
dalam
Bunyi
diftong
bagi
Bunyi konsonan bagi
bahasa
standard
itu
perkataan
au
iaitu
[au]
perkataan yang berakhir
mempunyai
kesejajaran
diftong
Melayu
No.
1,
dengan huruf r
dan
dengan
[
o
]
dalam
digugurkan
dan
digantikan
digantikan dengan huruf
subdialek
ini.
dengan
bunyi
huruf
a
o.
iaitu []
vokal depan
Berkelah
Kellohluas.
Bakar Bbakko
Sergah

Jeghekoh
Kejar
Kejo
Gurau

Guggha
Tampar
Tapo
Marah
Maghoh
Beratur Beghato

Aspek
pemendekan
Aspek
pengayaan
kosaatau
kata
Aspek
penegasan
sebutan
ringkasan
perkataan
tempatan

Contoh :

Contoh ::
Contoh

Jual Jjual
Beri

Wi
Mengejek

Nye
Beli Belli nyeh
Hantar
- Ato
Gigit

Kekkoh
Baca - Bacce
Tengok Kelih
Buang Tohok

DIALEK MELAYU
TERENGGANU
DIFTONG
KATA-KATA DIALEK MELAYU
TERENGGANU MENGANDUNGI
KONSONAN
MENUNJUKKAN KELAINAN
DAN KEUNIKAN
BERBANDING DENGAN
RUMUSAN BUNYI-BUNYI VOKAL
DIALEK-DIALEK
LAIN DI MALAYSIA
SUKU KATA

PERKATAAN
SERTA
PENGAYAAN
CIRI-CIRI
PENGGANTIAN
PEMENDEKAN
PENGUGURAN
PENEGASAN
SEBUTAN
KOSA KATA TEMPATAN
KOSA KATA

PENUTUP
RAMAI SARJANA DALAM BIDANG BAHASA YANG TELAH
MENEROKAI BIDANG DIALEKTOLOGI

SEKIAN, TERIMA KASIH