Bible Study - Pathian Thu Zir Hi

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 4

K|P COLLEGE VENG BRANCH: 7th August, 2010

PATHIAN THU ZIR HI


Rev. R. Lalrosiama, Lecturer, A.T.C

Bible hi Pathian inpuanna famkim, Isua Krista chanchin leh Pathian Chhandamna hnathawh
ropui chhinchhiahna bu a ni a, chuv^ngin Bible hian zir a phu a, zir a \ul bawk. Bible Scholar
hmingthanga G.A. Buttrick-a chuan, “Miin chik taka Bible a zir chuan pathian aw a hre chiang
bik a ni”1 a ti. Kohhran pa (Church Father) ho zînga hmingthang tak Thomas Aquinas khân
Holy Bible pumpui hi a bye-hearth vek niin an sawi \hîn. Mizo zingah pawh Lunglei Chanmari
Kohhran Upa pakhat chuan Bible pumpui hi vawi za chuang a chhiar chhuak tawh a ni.

Tunhma khân mi \henkhat chuan inti-thlaraumi takin, ‘Cherra leh Yatmol a ngai nêm maw,
Kalvari sikul chhuak ka nih hi,’ tiin Bible zir hi thlarau lo riauin an ngai \hin a ni awm e. Mah se
hei hi ngaidân dik tâwklo a ni. Thlarau Thianghlimin kan thinlunga a sawi nia kan hriat leh Bible-
a Pathian thu awmsa hi a inmil ngei tur a ni, a tlachawp leh a tlasa a inmil a ngai, chute a nih loh
chuan a lang ram ringawta kal \hînte hian a tâwpah chuan ‘sâwn thianghlim, khûrbing’ tih
angreng vêl hi an sawi rau chawp duh khawp mai. Lal Isua chu Pathian fapa meuh ni mah sela
diabola thlêmna te chu ama âwm chhuaka chhâng mai lovin ‘tih ziak a ni’ tih vekin Bible thu
awmsa hmangin diabola a chhâng thla vek a ni.

Bible zir pawimawhna te

Bible thute hi ngun tak leh fimkhur taka zir a pawimawh êm êm a, a chhan chu hmanlai mite
ziak a ni a, an \awng hman a dang a, a bu hrang hrangte hi a ziak dân hmang a inanglo thluah a
ni. Thuthlung hlui hmun thuma \hena hmun khat hi hla thua ziak a ni a; Thuthlung Thara thu
tam tak pawh hi hla thua ziak a ni bawk.2 Hetih lai hian Thuthlung Thar lehkhabu tam ber chu
lehkhathawn a ni a, a \hen sermon a ni a, a \hen erawh khuhhawnna bu (apocalyptic literature) a
nit hung. Entirnân: I Kor. 13 thu kan chhiar chuan Paulan sermon a thlâk a, a thupui chu
‘Hmangaihna’ tih a ni. Chuvângin helai Bible hi chu sermon kan ngaihthlâk dân rilru a\angin
ngaithla/chhiar ila, tlâng sawnna khawp rinna nei siin hmangaihna a neih loh theih dawn em ni?
tih lam kha buaipui chiam tur a ni lo, a chhan chu Paula sawi tum lam a ni lo, a sawi tum chu
hmangaihna pawimawhzia, thil dang zawng zawng a tâwp vek hunah pawh hmangaihna chu
chatuanaawm tur a ni, tih hi.

Chutiang bawkin khuhhawnna lehkhabu (Daniela leh Thupuan, etc.)-te pawh hi mi naran
tâna hriat mai harsa, a ziaktu leh a ziak saka te tân erawh hriat thiam harsa si lo te an ni. Entirnân:
Rambuai lai khân Mizo sipaiten an lehkhathawnah, ‘Tunlai in loah zâwng a nghal em, keini chu
kan loah a chhuak reng mai’ an tih chuan ramhnuai zâwng tak tak an sawina ni lovin, ‘Tunlai in
khuaah vai sipai an rawn kal ngai em?’ an tihna daih a ni. Chuvang chuan hêng Thupuan bute hi
a hunlai chanchin leh a chhehvel boruak zir chiang mang si lova duh duh sakawlha lo puh ve
ngawtte hi a Bible zir loh thlâk a ni.

Bible chik zawka zir pawimawhna dang leh chu, Bible-te hi \awng danga ziak lehlin chhâwn a
nih avângin zir chian a \ul lehzual a ni. Thuthlung Hlui bute hi atîrah chuan Hebrai \awng leh

1
G.A. Buttrick, The Study of the Bible, P. 168
2
Chuauthuama, Pathian thu zir hlâwkna, P. 38
K|P COLLEGE VENG BRANCH: 7th August, 2010

Aramaik \awnga ziak a ni a, Thuthlung Thar erawh chu Greek \awnga ziak a ni.3 Kum zabi 13-na
hnu lamah English-in an letling a, Mizo \awng phei chuan Bible bu pum hi kum 1959 khan lehlin
chhuah a ni ve chauh a ni. |awng kalhmang reng reng hi a inang vek tak tak thei lo va, chuvangin
a awmzia zuk zir chian a, a Greek \awngah chuan emaw, a Hebrai \awngah chuan tih vêl hi a ngai
ta fo a ni. Entirnân: Joh. 21:15-17 thuah chuan Isuan Petera hnênah, “Simon, Johana fapa,
hêngte ai hian nangin kei mi hmangaih zâwk em?” (Simon son of John, do you truly love me
more than these?) tiin vawi thum lai a zâwt a, Mizo \awng Bible-ah chuan, “Aw Lalpa ka ngaina
che tih i hria e” tiin Petera chhanna an dah a. Sap\awng Bible-ah erawh chuan “Yes Lord,” he
said, “You know that I love You” tiin Petera hian ‘I love you’ ti vekin a chhang a, mah se Isua
hian engatinge a zawh nawn sek?

Hetah hian thil chiang tak chu \awng kalhmang inan lohna avanga harsatna kan hmu a ni.
Sap\awnga love chu Mizo \awngin, ‘hmangaihna’ tia lehlin a ni a. Hmangaihna tih \awngkam kha
han \hendarh vakna kan nei lo. Greek \awngah erawh chuan hmangaihna tih sawina \awngkam
chi li lai an nei- Agape, Eros, Storge, Phileo: Greek \awng Bible-ah chuan, Isuan ‘min hmangaih
em?’ a tih khân, ‘hmangaih’ tih sawina \awngkamah ‘Agape’ a hmang a, chu chu hmangaihna
sawina \awngkam chi hrang hranga a sang ber kha a ni a; Peteran ‘ka hmangaih che’ a tihve thung
khân ‘Philos’ a hmang thung a, chu chu Agape love ai kha chuan a chîm chin hniam zâwka ngaih
a ni. Chuvangin helai Bible châng sap\awng leh Mizo \awnga chiang tâwklo kha a Greek \awng
awmzia nêna zir chuan a chiang êm êm dawn a ni.

Bible zir chian \ulna chhan dang pakhat chu a ziaktute hnam nunphung (culture) leh kan
hnam nunphung inanglo hi a ni. Paula te hunlaia Kristianten chibai an inbûk dan chi khat chu
‘fawh thianghlim’ a ni awm e. Rom 16:16-ah chuan Paulan ‘fawh thianghlin chibai inbûk rawh u’
a ti a, chu chu an hnam chin dan pakhat a ni. Mahse chu chu keinin K|P fellowship vela lo tihve
chi ngawt chu a ni lo vang. Bible-ah a inziak tih vâng ngawta a ziak ang anga lo hman ve ngawt
remlo tam tak a awm thei a ni.4

Bible zir \ulna chhan kan sawi kim seng lo vang; Joh. 3:16-ah “Pathianin khawvêl a hmangaih êm
êm a…” a tih mêk laiin, I Joh. 2:15-ah “Khawvêl hi hmangaih suh ula…” tih kan hmu leh bawk si,
chu chuan he laia ‘khawvêl’ tih \awngkam lo lang v eve hian kawh hrang a neia ni tih a hriat theih.

Pathian hian Bible thu kan la hriat ngai reng reng loh hmang hian min pawl ngai lo va,
chuvângin ngun taka Bible zir \hîn mite hian Pathian pâwlna thar an dawng nge nge \hin. Mitdel
chu mitdel lo ai chuan a tlu zing nge nge \hin angin Pathian thu hre lo chu a hria ai chuan a tlu
zing nge nge \hîn a ni.5 Ethiopia mi tilreh pakhatin Isaia bu a chhiar a, Philipan “I chhiar kha a
awmzia i hria em?” (T.T. 8:30-31) a va ti a, a ni chuan, “Tuma mi hrilhfiah lovin engtinnge ka
hriat theih ang?” a ti a nih kha. Chuvângin Bible hi chhiara hriat mai theih a awm laiin, zir chian
ngai a tam êm êm a ni.

Bible zir dân tûr

Fianrial-ah mahni chauhin Bible i zir ang.

3
Gen.31:47; Jer.10:11; Ezra 4:8-6:18; 7:12-26; Dan. 2:4-7:28 te hi Aramaik tawnga ziak a ni.
4
L.H. Rawsea, Tûnlai Khawvêla Mizote harsatna, P. 163.
5
Chuauthuama, Pathian Thu zir hlâwkna, P. 36.
K|P COLLEGE VENG BRANCH: 7th August, 2010

Bible zir pawimawhna \henkhat kan sawi ta a, engtinnge Bible chu kan zir ang? Bible College-ah
kan lut vek thei si lo. Mahniin fianrial-ah kan Bible \heuh kha keuin i chhiar phawt mai teh ang.
Martin Luthera chuan, “Pathianin a khawngaihnaa hriatthiamna a pêk theih nân che Bible i chhiar
dâwnin i \awng\ai hmasa tur a ni”6 a ti. Chuvangin Bible zir dân \ha ber chu Pathian pâwlna rilru nên,
mahni tân ngei chhiar \hin tur a ni. Bible i chhiarin i hrethiam nghal vek lo a nih pawhin beidawng
suh la, ngun taka ngaihtuaha Pathian râwn chungin chhiar chhunzawm zêl ang che. Thuhriltu ropui
Spurgeon-a chuan, “Sangha ka hmeh chuan ruh nei a nih avângin, a ruh ka khawih thlen hun a awm
ngei \hin. Mah se a ruh ka khawih thlen veleh sangha chu ka paih vek chuang lo va. A ruhte chu
thlêng sirah ka dah a, sangha sa \halai chu ka ei a, puar takin chaw ka ei \hin,”7 a ti.

A huhova zir

Mahni chauhva Bible chhiara zir \hin a \angkai êm êm laiin, a huhova zir \hin pawh hi a \angkaiin
a sawt êm êm a ni. Puitlin hnu thlenga Bible châng kan hriat bel leh kan rilrua kan vawnte hi naupan
laia Sunday School-a kan châng vawn te an ni duh hle. Tumahin mahni ngawtin thudik an hmu fiah
sêng lo vang, chuvangin K|P fellowship-ah te, Sunday School-ah te a huhova Bible kan zir \hîn hi a
\angkai êm êm a ni. Bible Study kan neih dan tlangpuiah hian a bu mal tawp tawpa zir hi hunin a daih
chuan a \hat viau laiin, hun chêp karah chuan a bu pum lo deuhin, Bible-a thupui pawimawh,
entirnân: khawngaihna, rinna, simna, etc. ang chi te thlang chhuakin Thematic Study te nei tai la; a nih
loh vek leh Bible bu khat chhûngah rau rau pawh hlawm pawimawh laite la chhuakin zirbing tai la;
entirnân: II Tim. 4:1-5 te la chhuakin, Paula thuchah hnuhnung a\angte hian K|P te infuih tharna tur
lamte zir chhuah tum ta ila a sawt lehzual awm e.

Rilru inhawng taka zir tûr

Mi \henkhat chuan inhnialnaa \anfung turte, an pawm tawh dan nemnghehna turte zawngin
Bible hi an zir fo \hin. Chutiang mite chuan Pathian aw hriat tum lovin anmahni aw thangkhâwk
hriat an tum tihna a ni. Chutiang chu ni lovin Pathian thu kan chhiarin rilru inhawng takin, tum
dan sa leh duh dan sa pawh tilal lovin Pathian aw ngun taka ngaichâng chunga zir tur a ni.8
Tunhma deuh khan unau \henkhat chuan II Kor. 6:17-a “An zing ata lo chhuak ula, a hrangin
awm rawh u…” tih thu Paulan Korinth Kohhrante, ringlo mite nena inpâwl lo tura a fuihna
\awngkam chu Presbyterian Kohhran chhuahsan tur zâwnga ngai tlat a chutiang zâwnga zirtîr
kha an awm a, an rilruah pawm dân sa an neih vâng a ni ngei ang.

A bu pumpui thlîra zir tur a ni

Bible kan zirin khawimaw laia \awngkam mal emaw la chhuaka duh hawi zawng zanga
pawhfân ngawt tur a ni lo va, a bu mal emaw, hlâwm khat bîk thute kan zir dawn a nih pawhin a
bu pumpui thlîr chunga zir ngei tur a ni. Entirnân: Rom 6:6-ah chuan Paulan, “Hêng hi hria ila:
kan mihring hlui chu a hnênah khenbehin a awm ta…” tih chinah hian lo rêk bung ta ila, chute
chu ringtu hian sual a thihsan tak tak a nih si chuan a sual leh thei dawn tawh lo a nih hi, tih mai
theih a ni a. Mahse kan chhiar zel chuan châng 11-ah chuan Paula vekin, “Chutiang bawkin
nangni pawh sual lam kawngah thi tawhah inruat ula…” tiin tlâng a kâwm leh si. Paula hian sawi

6
William Barclay, Introducing the Bible, P. 60.
7
Quoted from Chuauthuama, Pathian Thu zir hlâwkna, P. 39.
8
Ibid
K|P COLLEGE VENG BRANCH: 7th August, 2010

a tum chu miin Isua Krista a rin vêleh sual leh a chhehvêl thilte chu thihsanin hotu thar nei a ni
tih a inpawm tur a tihna a ni, a sual thei tawhlo a tihna a ni lo vang.

Kohhran pawm dân huang chhûng a\angin Bible i zir ang u

Hmasâng a\angin Kohhran hian Pathian thu pawm dân mumal tak a nei a, chumi chhûngah
chuan Pathian thu hi zir ila a him ber fo. Sakawlh, Mi Thianghlim lâwr, Kumsâng lal ram,
Daniela Hapta, etc. ang chite hi Bible-ah kan hmu ngei mai. Mah se Bible thupui ber a ni lo.
Chuvangin, Bible thupui ber Chhandamna thu hlam chhiah a, a topic lo zâwk buaipui vak hian
vitamin min pe lêm lo. Hêng thupui harsa bîkte erawh hi chu a \ul chuan Pathian thu thiamte
nêna la zir chian chi tur a ni ang. Eng pawh nise K|P te hi chuan Kohhran duhdân leh zirtirna
kalh zâwnga Bible hrilhfiahna hi hnâwl ngam ila, Pathian thu hi a sawi huai huai hi a hre thuk ber
ber an ni chuanglo tih hriain, Kohhran pawmdân chhûng a\angin Pathian thu i zir ang u.

Bible zirna hmanrua nên

Mistiri rau rauah hmanraw nei leh neilo chu \angkai hlei tak an ni. Sipai rau rauah ralthuam
nei \ha leh \halo chu an hlauhawm hlei khawp ang. Bible hi hriatthiam mai awl awlsam a ni veklo,
chuvangin Bible zirna puitu hmanraw dangte an \angkai hle. Bible lehlin hrang hrang- sap\awng
leh mizo\awng pawh kawl ve ngei tum ila, Bible Dictionary leh Commentary \henkhat tal hi chu
a man a tam deuh a nih pawhin neih theih dân zawng hrâm ang che.

Tlângkawmna

Beroia khuaa mite chu Thessalonika khuaa mite ai chuan an lo \ha zâwk a… an thusawi chu a
dik leh dik loh hriat nân nitin Pathian lehkhaah an zawng \hîn a (T.T. 17:11) tih kan hmu. Keini
pawh miin Pathian thu an sawite hi a dik chiah em? Bible sawi dân nên a inmil em? Television
leh Internet kan buaipui tak êm êm te hi Bible zirtirna a\anga a engtia thlîr tur nge? Zalên taka zu
in châkho ten chanchinbu leh media hrang hranga zu zawrh an sawi mawi chiam chiam mai te hi
Bible zirtirna nên hian a inmil reng em? tihte hre thei turin \awng\aina nên Pathian thu i zir zêl
ang u. |halai huaisen, chîk taka Bible zir hlau suh la, taima takin Nunna Bi hi zir la, Chatuan
Nunna chu vuan tlat ang che.

Mercy pa on 7th August, 2010 (Inrinni) 8:55 P.M.

You might also like