Idyoma
Idyoma
Idyoma
loob
Kabagang - kaibigan/Kasundo
bayaran
maginhawa
tsimis
pamumuhay
iisip bata
lahat ng oras
ampaw - lampa
magulang
Banal
na
aso,
santong
kabayo
nagbabanalbanalan
Bumaha
kamatayan
ng
dugo
na
pagbabanta
may
ng
masusugatan;
madugong labanan
pangyayari
kapahamakan sa kapwa
ligaya
magsalita
duwag
boses
Walang
balat
pakiramdam
ng
lupa
mundo
daigdig
ipis
bugbog
maabot
bugtong-anak
matupad
ang
layunin
ang
boses
mahina
sirado
sobrang
ginulpi
solong
anak
ang
Butas
suliranin
ang
balitang
banig
bulsa
walang
barbero
ng
pakiramdam
pera
tsimis
may
sakit
sa
Bumangga
sa
lipunan
pader
lumaban
makapangyarihan
Bunga
rin
ang
nagnanakaw
ng
init
reputasyon
Bungang-isip
basag
ulo
basang
sisiw
away
aping
kalagayan
at
sa
mayaman
Pag-ibig
ng
anak
panahon
kathat
nobela
Balat
sobrang
kapayatan
Buwaya
mayaman
walang
bigayan
kooperasyon
gahaman
kibukasan
Kalam
kakayahan
binawian
magpatupad
ng
buhay
namatay
ang
tiyan
ng
gutom
utos
biro
matapat
ng
tadhana
kalamidad
na
kaibigan
gabay
maitim
gagapang
at
ang
kapilas
ng
isa
puso
kapupalad
kaputol
maputi
asawa
ng
kinain
nama'y
ng
pusod
apoy
natupok,
sa
na
parang
maghihirap
kawawa
galit
kapatid
ginituang
nasunog
pagtanda
mga
ahas
sa
sobrang
naghihikahos
pera
puso
anak
gastador
matulungin,
mabait
pagkatalo
haharap
nakakairita
pulis
kisap
halang
mata
kasimbilis
ng
segundo
sa
ang
dambana
bituka
ikakasal
masamang
tao
kamatayan
napopoot
Hari
hawak
inuutusan
Hilong
kutong
lupa
dibdibin
di
makabasag
sobrang
liit
seryosohin
pinggan
daldal
taynga
tsimosa,
sobrang
tatilong
tsismoso
masunurin
litong-lito
mahinhin
bukirin
hinog
sumang-ayon
maunawaan
huling
laman
hunos-dili
ng
anak
sa pilit
- pinuwersahan
hantungan
pigilan
upang
libingan
ang
sarili
ibabaw
ng
lupa
daigdig
mundo
buong
katotohanan
Ipinagbili
pagaaway
ibayong
dagat
ibang
bansa
ng
Iluwag
sa
tahanan
tahanan
ina
ina
malapit
ng
buo
ng
inaawitan - lambingin
nanaloloko
mamatay
Antas ng Wika
1. formal at di-formal di-formal na wika ang wikang ginagamit ng tao sa kaedad samantalang formal naman ang wikang gingamit ng tao sa nakatataas o
nakatatanda
2. lingua franca wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas
ang Filipino ang lingua franca ng mga tao
3. lalawiganin mga wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan gaya ng
Chavacano, Tausug, Cebuano, Ilonggo, Visaya at iba pa. Hindi talamak ang
paggamit sa isang bansa ng mga wikang lalawiganin ngunit nagsasadya ito ng
implikasyon ng kultura ng isang lalawigan
4. kolokyal - ito ay ang pakikibagay ng wika sa taong gumagamit nito.
Kadalasan napaiikli ang mga salita ngunit napagkakasunduan ang pagpapaikli
nito. Halimbawa: /tena/ para sa 'tara na', /pre/ para sa 'pare'
5. balbal o pangkalye wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at
may kanya-kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at bakla
halimbawa ang mga salitang eklavush, erpat at ermat at cheverloo.
6. edukado/malalim wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at
pamantasan, sa gobyerno, sa korte at iba pang venyung profesyunal
Ang wika ay nahahati sa ibat ibang katigorya sa antas na ginagamit ng tao
batay sa kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na
tinitirhan, panahon, katayuan at okasyong dinadaluhan.
Pormal - Ito ay antas ng wika na istandard at kinikilala/ginagamit ng nakararami.
Pambansa. Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at
pambalarila
para sa paaralan at pamahalaan
Halimbawa:
Asawa, Anak, Tahanan
Pampanitikan o panretorika. Ito ay ginagamit ng mga malikhain
manunulat.
Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at masining.
Halimbawa:
Kahati sa buhay
Bunga ng pag-ibig
Pusod ng pagmamahalan
Impormal. Ito ay antas ng wika na karaniwan, palasak, pang araw-araw,
madalas gamitin sa pakikipag-usap at pakikipagtalastasan.
Lalawiganin. Ito ay gamitin ng mga tao sa particular na pook o lalawigan,
makikilala ito sa kakaibang tono o punto.
Halimbawa:
Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)
Nakain ka na? (Kumain ka na?)
Buang! (Baliw!)
Kolokyal. Pang araw-araw na salita, maaring may kagaspangan nang
kaunti,
maari rin itor refinado ayon sa kung sino ang nagsasalita. Ang pagpapaikli
ng isa,
dalawa o higit pang titik sa salita.
Halimbawa:
Nasan, pa`no,sakin,kelan
Meron ka bang dala?
Balbal. Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng sariling codes, mababa
ang antas
na ito; ikalawa sa antas bulgar.
Halimbawa:
Chicks (dalagang bata pa)
Orange (beinte pesos)
Pinoy (Pilipino)
Karaniwang paraan ng pagbuo ng salitang balbal:
1. Paghango sa mga salitang katutubo
Halimbawa:
Gurang (matanda)
Bayot (bakla)
Barat (kuripot)
2. Panghihiram sa mga wikang banyaga
Halimbawa:
Epek (effect)
Futbol (naalis, natalsik)
Tong (wheels)
3. Pagbibigay ng kahulugan ng salitang tagalog
Halimbawa:
Buwaya (crocodiles greedy)
Bata (child girlfriend)
Durog (powdered high in addiction)
Papa (father lover)
4. Pagpapaikli
Halimbawa:
Pakialam paki
Tiyak tyak
5. Pagbabaliktad
Buong Salita
Halimbawa:
Etned bente
Kita atik
Papantig
Halimbawa:
Dehin hindi
Ngetpa Panget
Tipar Parti
6. Paggamit ng Akronim
Halimbawa:
G get, nauunawaan
US under de saya
7. Pagpapalit ng Pantig
Halimbawa:
Lagpak Palpak Bigo
Torpe Tyope torpe, naduwag
8. Paghahalo ng salita
Halimbawa:
Bow na lang ng bow
Mag-jr (joy riding)
Mag-gimik
Mag-MU
9. Paggamit ng Bilang
Halimbawa:
45 pumutok
1433 I love you too
50-50 naghihingalo
10. Pagdaragdag
Halimbawa:
Puti isputing
Kulang kulongbisi
11. Kumbinasyon
Pagbabaligtad at Pagdaragdag
Halimbawa:
Hiya Yahi Dyahi
Pagpapaikli at pag-Pilipino
Halimbawa:
Pino Pinoy
Mestiso Tiso, Tisoy
Pagpapaikli at Pagbabaligtad
Halimbawa:
Pantalon Talon Lonta
Sigarilyo Siyo Yosi
Panghihiram at Pagpapaikli
Halimbawa:
Security Sikyo
Brain Damage Brenda
Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa:
Get Gets/Getsing
Cry Crayola