UTUSAN MALAYSIA

RABU
14 JUN 2006
 MUKA 12 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006

Ternakan kupang dan rumpai

laut secara komersial

PROJEK ternakan kupang LKIM di Johor Bahru semakin berkembang. TERNAKAN rumpai laut adalah industri baru yang diberi perhatian dalam
RMK-9.
KESUNGGUHAN Lembaga Kema- rendah. tali yang dianggap lebih praktikal. cheuma cottoni dan echuema spin-
juan Ikan Malaysia (LKIM) mema- Sebagai contoh, dalam ternakan Sebelum ini, dalam kebanyakan osum adalah dua spesis rumpai laut
jukan bidang akuakultur terbukti- kupang, gabungan persatuan ne- usaha penternakan kupang, kaedah yang lazim ditanam pada masa kini.
dengan pewujudan projek berdaya layan membentuk satu syarikat dike- yang lazim digunakan ialah rakit Perbezaan antara kedua-dua spe-
maju antaranya Projek Ternakan Ku- nali NEKMAT Aqua (Johor) Sdn. atau pancang menggunakan pelam- sis ini ialah Eucheuma spinosum
pang, Kampung Teluk Jawa di Johor Bhd. dan semua persatuan tersebut pung yang memakan kos tinggi. mempunyai dahan yang seakan-
Bahru dan ternakan rumpai laut di memegang ekuiti masing-masing. Projek ini dilaksanakan dalam tiga akan berduri manakala Eucheuma
Semporna Sabah. Enam persatuan-persatuan nela- fasa dengan menggunakan kaedah cottoni tidak.
Projek-projek tersebut bukan sa- yan tersebut, Persatuan Nelayan Ke- pembenihan terbuka melibatkan pe- Kawasan yang mempunyai penga-
TERNAKAN rumpai
haja memberi peluang kepada pen- bangsaan (NEKMAT), Persatuan masangan kira-kira 36,000 tali pe- liran air perlahan supaya nutrien di-
laut mampu gusaha yang terdiri daripada gabun- Negeri Johor, Persatuan Nelayan Ka- rangkap. bawa dan diganti secara semulajadi
meningkatkan gan persatuan nelayan tetapi mela- wasan (PNK) Muar, PNK (Pontian), Projek LKIM itu telah mengelu- untuk tumbesaran rumpai laut. Tia-
ekonomi pen- hirkan usahawan dan juga memberi (PNK) Batu Pahat dan PNK Johor arkan hasil awal dan kupang yang da arus ombak angin kuat, kawasan
duduk luar bandar. pendapatan yang lumayan Selatan telah bergabung bagi men- telah dituai dihantar ke pusat mem- batu karang dan berpasir adalah
kepada golongan berpendapatan jalankan projek ternakan kupang proses di Sungai Rinting bagi kerja- yang paling sesuai.
secara bersepadu di perairan Kam- kerja merebus dan mengopek iaitu Elakkan daripada muara sungai
pung Jawa, Johor. mengasingkan isi daripada kulit. atau di mana terdapat percampuran
Jabatan Perikanan Negeri Johor Isi kupang yang mempunyai sabut air tawar. Kemasinan air adalah an-
memberi sokongan dengan menya- itu perlu dibersihkan dengan me- tara 27-35 bahagian dalam seribu
lurkan peruntukan sebanyak RM50- nanggalkan sabut berkenaan secara (ppt).
,000 kepada enam buah persatuan manual. Suhu air hendaklah antara 250c
negeri terbabit dengan setiap persat- Di Semporna dan Pulau Banggi di dan 300c. paras air mestilah tidak
uan memperoleh RM10,000. Sabah, LKIM juga mengusahakan kurang daripada 0.15 meter dalam
NEKMAT memegang ekuiti se- ternakan rumpai laut, satu industri semasa surut dan dua meter dalam
banyak 75 peratus, PN Johor (lima yang mendatangkan hasil lumayan. semasa.
peratus), PNK Muar (lima peratus), Speseis yang dipilih ialah Ecu- Dasar laut mestilah kuat supaya
PNK Batu Pahat (lima peratus), hema iaitu spesies rumpai laut yang boleh menampung pemagaran/ pan-
PNK Pontian (lima peratus) dan tumbuh liar dalam kelompok yang cang atat lain-lain struktur binaan
PNK Johor Selatan sebanyak lima banyak terutamanya di Negeri Sa- manusia di atasnya.
peratus. bah, Malaysia Timur. Rumpai laut ini mampu mengelu-
Projek tersebut dimulakan kira- Ia boleh didapati tumbuh dalam arkan hasil antara 45 dan 60 hari,
kira empat tahun lepas di kawasan air yang tenang atau dalam medium satu jangka masa yang mengun-
seluas kira-kira empat hektar den- air yang bergerak perlahan. Kajian tungkan bagi pengusaha kecil mem-
gan dua fasa awal daripada tiga fasa saintifik menunjukkan Eucheuma peroleh pendapatan.
yang dirancang sudah pun dimu- mengandungi bahan berguna yang Lain-lain perkara yang perlu di-
lakan. boleh digunakan dalam proses bio- pertimbangkan ialah kemudahan
Projek LKIM tersebut turut diusa- kemikal dan bioteknologi. mendapat pekerja, pengangkutan
hakan dengan rakan kongsi, seorang Carrageenan, adalah produk yang dan sistem komunikasi yang baik.
pengusaha hasil makanan laut, Chew diperolehi dari rumpai laut yang Projek yang dilaksanakan di Sabah
Chin Ping. banyak digunakan oleh pelbagai ini, mampu menghasilkan 4000 tan
Kawasan ternakan itu dipilih kera- industri seperti farmasi, kosmetik, matrik setahun tetapi jumlah yang
na ia dikenal pasti sebagai tempat kilang penapisan, pengawetan dan disasarkan ialah 125,000 tan matrik.
pembiakan kupang dan memudah- juga dalam industri pembuatan ba- Kini terdapat dua kilang pengeri-
kan kaedah pembenihan terbuka se- han letupan dan peluru. Kultur rum- ngan di Semporna dan Tawau mana-
mula jadi dilaksanakan. pai laut telah menjadi satu bidang kala sebuah akan dibina di Sempor-
Apa yang menarik, syarikat berke- yang diminati oleh pelbagai agensi na pada masa akan datang. LAUPA
naan menggunakan pelampung dan kerajaan terutamanya LKIM Eu- JUNUS
UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006 MUKA 11

NELAYAN mendapat banyak faedah daripada projek-projek yang dibiayai LKIM ter-
masuk kemudahan pendaratan ikan.

gan kerjasama Universiti Malaysia Di Pulau Ketam, mislanya satu-

Sabah (UMS). satunya koperasi nelayan yang
Projek ini yang jalankan di Sem- beroperasi di situ ialah Koperasi
porna dan Pulau Banggi (Kudat), Nelayan Heer Min yang telah wujud
Sabah telah menunjukkan kejayaan sejak 50 tahun lalu.
terutama meningkatkan ekonomi Koperasi yang dianggap antara
luar bandar. tertua di Selangor ini pada mulanya
Difahamkan projek tersebut me- ditadbir di bawah Jabatan Pemban-
nerima peruntukan tambahan RM2 gunan Koperasi sebelum diserahkan
juta daripada RM9 juta yang telah kepada LKIM.
disediakan sebelum ini. Kewujudan koperasi ini seakan
Satu lagi usaha LKIM dalam bi- menjadi nukleus kepada aktiviti
dang akuakultur ialah menggalak- ekonomi Pulau Ketam, khususnya
pengembangan industri perikanan pembabitan orang tengah kan Pertubuhan Nelayan Kawasan masyarakat nelayan di situ dengan
menerusi sistem akuakultur sistem Menerusi projek ini, LKIM akan (PNK) menjalankan aktiviti ter- beberapa projek iaitu ternakan ikan
tertutup menggunakan tangki bagi menyewakan tempat kepada nelayan nakan ikan sangkar. sangkar dan jualan air batu.
menggantikan kolam. dengan harga berpatutan bagi meng-
Projek perintisnya dijangkakan galakkan lebih ramai mengambil
dimulakan di Pekan, Pahang. bahagian.
Usaha penggalakkan dan pengem- Satu lagi projek yang tidak kurang
bangan teknologi tinggi perikanan pentingnya ialah pelaksanaan e-
ini diharap dapat menarik minat diesel iaitu skim subsidi kepada
lebih banyak syarikat swasta untuk nelayan bermula tahun ini mem-
melabur bersama dengan LKIM bolehkan golongan tersebut menik-
dalam projek yang dilaksanakan mati harga kekal RM1 seliter dan
supaya ia lebih berdaya maju dan menggunakan minyak untuk ke laut,
berskala komersial. manakala e-petrol mula diperke-
Ini kerana, pelaburan dalam bidang nalkan baru-baru ini.
akuakultur membabitkan kos yang Meskipun, skim subsidi tersebut
tinggi, manakala kerajaan sebagai hanya melibatkan golongan nelayan
penyedia kemudahan infrastruktur. atau tangkapan ikan di laut, tidak
Satu peranan terbaru LKIM ialah mustahil ia diperkenalkan bidang
mengendalikan pasar nelayan pada akuakultur kerana operasi di ladang
suku kedua tahun ini di 25 buah ternakan juga menggunakan minyak
kompleks perikanan dan kompleks diesel.
pendaratan ikan di seluruh negara. Projek akuakultur lain yang dilak-
Dengan wujudnya pasar itu, jualan sanakan oleh LKIM ialah ternakan
ikan boleh dilakukan terus tanpa rumpai laut di yang dijalankan den-
PROJEK ternakan udang antara yang diusahakan oleh LKIM.
 MUKA 10 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006

LKIM perintis kemajuan projek

projek akuakultur
Oleh LAUPA JUNUS

LEMBAGA Kemajuan Ikan

Malaysia (LKIM), merupakan salah
sebuah agensi di bawah Kemente-
rian Pertanian dan Indusrti Asas
Tani yang membantu membangun-
kan subsektor akuakultur di negara
ini.
Meskipun, projek yang dilak-
sanakan bukan bertujuan komersial,
tetapi ia berjaya membuka mata
pihak lain bahawa ia boleh dima-
jukan.
Menurut Pengarah Bahagian
Akuakultur LKIM, Razaili Gapor, RAZAILI GAPOR
pihaknya melaksanakan tidak ku-
rang 17 projek akuakultur di seluruh kerang-kerangan iaitu kerang, tiram
negara yang semuanya berjaya men- dan kupang serta projek penetasan PENGUSAHA akuakultur sentiasa mendapat bimbingan dari LKIM.
capai matlamat sebagai projek perin- udang.
tis untuk dijadikan panduan oleh Selain menjadi projek contoh, ia
bakal pengusaha. juga dijadikan lokasi latihan dan Projek-projek yang dilaksanakan dan teknologi moden.
Hasrat kita (LKIM) ialah menjadi bimbingan pelajar institusi pengajian juga memberi pekerjaan dan penda- Pendekatan ini sudah mula men-
pemangkin dan pemudah cara bagi tinggi yang mengambil program patan kepada masyarakat setempat dapat perhatian LKIM dengan ada-
bakal pengusaha sama ada menerusi berkaitan perikanan atau akuakultur. serta menggerakkan sumber ekono- nya projek usahasama bagi mengko-
idea atau teknologi yang kita perke- Razaili memberitahu, dengan mi di kawasan tersebut. mersialkan projek-projek berdaya
nalkan, ujarnya. adanya projek-projek seumpama itu, Tidak mustahil sekiranya sebuah maju.
Beliau memberitahu, 17 projek pihaknya dapat menunjukkan tekno- syarikat besar yang mempunyai Projek terbaru LKIM menerusi
tersebut meliputi ternakan udang, logi-teknologi baru, menyerapkan modal boleh meneruskan projek anak syarikatnya, Majuikan Sdn.
ternakan ikan dalam sangkar, peng- khidmat nasihat dan panduan pela- tersebut, bagi meningkatkan pen- Bhd. ialah pengenalan teknologi Fish
kulturan rumpai laut, ternakan buran yang sesuai. geluaran dan mengamalkan sistem Protect yang bertujuan menghasil-
kan ikan berkualiti.
Teknologi tersebut merupakan sis-
tem penapisan air secara biologi dan
kaedah mengawal suhu air untuk
tumbesaran ikan sama ada air tawar
atau air masin.
Ia dilaksanakan oleh Majuikan
Fish Protect Malaysia, hasil usa-
hasama anak syarikat LKIM tersebut
dengan Australia Fish Protect Ltd.
dengan perkongsian ekuti 60 peratus
LKIM dan 40 peratus syarikat
Australia berkenaan.
Ini bermakna, usaha pemindahan
teknologi telah berjaya dilaksanakan
oleh LKIM untuk manfaat industri
akuakultur di negara ini.
Selain itu ia juga dilaksanakan
dengan menerusi Skim Untuk Kese-
jahteraan Nelayan (SUKRAN) yang
sekali gus memberi faedah kepada
golongan sasar.
Meskipun projek percubaan telah
dilaksanakan di Kuching, Sarawak
dengan ternakan ikan siakap tetapi
ia belum mencapai pengeluaran
penuh dan pelancarannya di Pusat
Latihan LKIM di Bagan Lalang,
Sepang baru-baru ini memberi hara-
pan yang cerah kepada industri peri-
kanan di negara ini.
Satu lagi projek yang dilaksanakan
ialah MyIkan yang juga memba-
bitkan anak syarikat LKIM terbabit
dengan MyTrans Sdn. Bhd. untuk

LKIM berperanan sebagai perintis projek akuakultur supaya dapat dicontohi pengusaha lain.
UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006 MUKA 9

Peluang ceburi latihan

di bidang akuakultur
Kursus dan latihan
Objektif
Meningkatkan kemahiran pen-
ternak/pengusaha dengan kaedah
dan amalan baik akuakultur yang
moden dan mampan
Meningkatkan produktiviti hasil
ladang
Memindahkan teknologi akua-
kultur kepada penternak/pengusaha
Menerapkan ciri-ciri keusaha-
wanan kepada penternak/pengusaha
akuakultur.

Kelayakan pemohon
Warganegara Malaysia
Berumur di antara 18 hingga 60
tahun
Mempunyai kesihatan yang baik
Boleh membaca dan menulis da-
lam Bahasa Melayu
Belia digalakkan memohon.

Kemudahan yang disediakan

Penginapan
Makanan dan minuman bagi kur-
JABATAN Perikanan sentiasa memberi bimbingan dan khidmat teknikal kepada penternak.
sus yang kurang *daripada 15 hari
Tambang perjalanan bas/kereta-
pi kelas 3 pergi dan balik mana-mana penajaan/penganjur. mampuan pusat
Elaun gantian pendapatan bagi latihan.
penternak/pengusaha dan nelayan se- Permohonan Pe r m o h o n a n
penuh masa mengikut syarat yang telah Menggunakan Borang KA1/04 hanya sah untuk
ditetapkan. (pin2/2005) yang boleh diperolehi tahun semasa.
dari Pejabat Perikanan Daerah atau Permohonan se-
Syarat Kelayakan Elaun Gantian Negeri mula perlu dibu-
Pendapatan Borang hendaklah diisi dengan at untuk tahun
Hanya untuk kursus yang ku- lengkap serta dimajukan semula ke berikutnya.
rang daripada 15 hari pejabat tersebut tidak lewat dari Pe r m o h o n a n
Pemohon mestilah terdiri dari- enam minggu sebelum kursus dija- yang berjaya akan
pada peladang, penternak, nelayan lankan. Permohonan yang tidak leng- dimaklumkan
dan yang berkaitan dengan aktiviti kap tidak akan diproses. melalui surat ta-
pertanian Organisasi yang berminat untuk waran oleh pusat-
Berpendapatan harian atau menghantar penyertaan secara ber- pusat latihan.
tidak tetap kumpulan bolehlah mengemukakan
Jumlah pendapatan sebulan permohonan bertulis kepada Ibu Maklumat
tidak melebihi RM1,000 Pejabat Perikanan, Putrajaya dan boleh diperolehi
Pemohon tidak terlibat dengan kursus akan dijalankan mengikut ke- di:
Wisma Tani, TERNAKAN ikan hiasan antara projek yang semakin
Aras 1 - 7, Blok mendapat sambutan.
Menara, Lot
4G2, Presint 4,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Perse - Tel: 09-2601113
kutuan 62628 Putrajaya. Faks: 09-2601110
E-mel: [email protected]. my
Tel : 0388704000 ext 4652
Faxs : 0388891052 2) Kursus Akuakultur Air Payau
E-mel : [email protected]. i) Institut Akuakultur Marin Pulau
Sayak, Kg. Pulau Sayak, 08500 Kota
Lokasi Kuala Muda, Kedah.
1) Kursus Akuakultur Air Tawar Tel: 04-4374021
i) Pusat Ikan Hiasan, Km 42 Jln Faks: 04-4374470
Ipoh-K. Kangsar, 33600 Enggor, E-mel: [email protected]
Perak.
Tel: 05-7576300 ii) Pusat Pengeluaran Dan Pe-
Faks: 05-7578335 nyelidikan Ikan Laut, Tanjung De-
E-mel: [email protected] mong, 22200 Besut, Terengganu.
ii) Pusat Pengembangan Akua- Tel: 09-6956778
BELIA digalakkan menyertai bidang akuakultur untuk memberi peluang kegiatan kultur Perlok, 27030 Jerantut, Pa- Faks: 09-6958626
ekonomi kepada golongan tersebut. hang. E-mel: [email protected].
 MUKA 8 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006

Formula kejayaan seorang

usahawan ternakan udang
Oleh LAUPA JUNUS 14 pekerja mula dibuka pada 1998
dengan keluasan 1.5 hektar bagi satu
kolam dengan jumlah keseluruhan
TIDAK mudah menjadi seperti 58 buah kolam menternak udang
beliau untuk menjadi usahawan ter- harimau.
nakan udang yang berjaya. Saya mengeluarkan modal
Beliau yang sudah berkecimpung RM200,000 untuk memulakan pro-
dalam industri penternakan udang jek ini dan mula dengan 14 buah
sejak 1992 kini men- kolam, ujarnya yang
gusahakan dua sya- juga pengarah syarikat
rikat ternakan udang berkenaan.
iaitu Rahmadin (M) Syarikat Aquaprenuer
Sdn. Bhd. yang bero- di Kuala Sanglang pula
perasi di Kuala Sedeli mula beroperasi pad
dan Aquaprenures 1994 dengan 19 buah
Sdn. Bhd. di Kuala kolam milik 100 peratus
Sanglang, Perlis. bumiputera.
Usahawan terba- Beliau berkata, meski-
bit, Syed Omar Syed pun pengurusan terna-
Jaafar berkata, mes- kan udang harimau be-
kipun berkecimpung risiko tinggi tetapi pula-
pada tahun tersebut, ngannya juga lumayan. PUSAT penetasan milik Rahmadin (M) Sdn. Bhd. di Kuala Sedili, Johor
beliau telah mem- Udang harimau boleh
perkenalkan konsep dituai dalam tempoh anti lambakan. dangkan ia satu lagi industri yang
baru dalam mema- SYED OMAR SYED JAAFAR empat bulan pada saiz Syed Omar, 47, yang juga Penge- sepatutnya dimajukan oleh kerajaan.
jukan industri akua- pasaran 40 ekor sekilo- rusi Persatuan Industri Udang Ma- Beliau yang juga ahli Jawatan-
kultur di negara ini khususnya ter- gram, katanya. laysia (MSIA) dan Pengerusi Perse- kuasa Pembangunan Akuakultur Ke-
nakan udang harimau hanya pada Beliau juga menternak udang pu- kutuan Akuakultur ASEAN berkata bangsaan dan ahli Panel Penasihat
1997. tih yang juga mendapat permintaan ,bagaimanapun, industri tersebut Pembangunan Pertanian Negara,
Tujuan beliau berbuat demikian baik. menghadapi masalah kenaikan harga amat mengalu-alukan cadangan ker-
ialah untuk mengubah cara berfikir Kata beliau dengan kelebihan yang makanan dan kos operasi yang me- ajaan memajukan bidang akuakultur
usahawan supaya lebih berjaya da- dimiliki oleh Malaysia sebagai pe- ningkat berikutan kenaikan harga tetapi bimbang, ia menghadapi ma-
lam projek mereka. ngeluar benih udang yang tulen, diesel. salah di peringkat pelaksanaan.
Pada projek di bawah syarikat pasaran amat tinggi manakala per- Beliau memberitahu kos-kos uta- Syed Omar berkelulusan dalam
Rahmadin, beliau mengagihkan mintaan juga tertumpu di kawasan ma dalam ternakan udang ialah ma- perniagaan dari University of Sou-
ekuiti kepada pekerjanya antara tiga sini serta beberapa negara luar di kanan (45 peratus), tenaga elektrik thern California (USC), Amerika
dan lima peratus dan sehingga 25 rantau ASEAN. dan bahan kimia masing-masing la- Syarikat memberi tips untuk berjaya
peratus, bergantung kepada tempoh Selain itu Malaysia, juga mempu- pan peratus) dan aspek kontigensi dalam ternakan udang iaitu mesti
perkhidmatan mereka. nyai beberapa kelebihan antaranya sebanyak 10 peratus. minat dan memberi tumpuan selain
Syarikat tersebut yang mempunyai tidak tersenarai dalam peraturan Selain itu, kekurangan benih juga berfikir untuk berusaha tanpa jalan
membelenggu masalah tersebut se- singkat.

Ternakan Udang Harimau Secara Intensif

TERNAKAN udang harimau (Penaus meter (m) hingga 2.0 m dan berhampi- nik atau lumpur hitam. Hidrigen sulfid: kurang0.1 ppm
monodon) adalah sejenis udang air pa- ran punca air. Saliniti (kemasinan): 15-25 ppt
yau/laut yang sesuai diternak di kolam b. Saluran air masuk dan keluar perlu v) Memperbaiki struktur kolam Ketelusan: 30-60 sentimeter (sm)
kerana ia mempunyai daya ketahanan dibina untuk kemudahan pertukaran Kedalam air: 1.3 m-1.5 m
yang tinggi dan tumbesaran cepat. semasa pemeliharaan dan mudah ditu- vi) Mengapur untuk meneutralkan
tup untuk pengeringan kolam. asid tanah dengan menggunakan kabur x) Ciri-ciri benih berkualiti
i) Kriteria yang sesuai Pam boleh digunakan tetapi mening- abu panas, abu sejuk atau kapur pertan- Benih aktif, saiz sekata, warna coklat
a. Berhampiran punca air paya atau air katkan kos. ian. muda, badan tidak melengkung sirip
laut yang mempunyai kadar kemasinan c. Untuk sistem intensif, susun atur ekor sentiasa kembang.
15-30 ppt (bahagian perjuta). dan reka bentuk mesti dibuat berhati- vii) Pengeringan bertujuan mengawal
b. Kawasan mesti bebas pencemaran hati. ikan pemangsa. xi) Makanan
bahan buangan industri atau pertanian. a. Pl1, Pl2 dan Pl3 Bulan pertama
c. Mempunyai kemudahan infrastruktur iii) Penyediaan kolam viii) Pemberian makanan b. Makanan permulaan Bulan kedua
seperti jalan raya, elektrik, air dan seba- Kerja-kerja asas perlu dilakukan ialah Tiga hingga empat kali sehari jenis c.Pertumbuhan Bulan ketiga
gainya. pembuangan lumpur. Lumpur hitam pelet mengikut saiz udang. d. Akhir Bulan keempat.
d. Berhampiran pusat penetasan. perlu dirawat atau dibuang selepas
e. Tanah yang boleh menakung air pusingan berakhir. ix) Parameter sesuai kolam xii) Pungutan hasil
seperti liat berpasir atau liat yang mana Kaedah mungkin biologi (guna bakte- Udang boleh dituai dalam tempoh
pH 6.5-8.5. ria), jentera, atau kimia. Oksiegen terlarut: 5ppm antara tiga dan lima bulan dengan cara:
f. Mempunyai strategi pemasaran baik. pH : 7.5-8.5 a. Menangkap sebahagian menggu-
iv) Penjemuran Hardness: 70 ppm, nakan pukat tangkul, pukat perangkap,
ii) Pembinaan kolam Perlu dilakukan sehingga dasar kolam Suhu : 270 C-320 C. jala dan pukat pemindahan terbuka.
a. Kolam boleh dibina antara saiz 0.3 retak biasanya antara satu dan dua ming- Karbon dioksida: kurang 2 ppm b. Tangkap sebahagian menggunakan
hektar-1 hektar dengan kedalaman 1.5 gu bertujuan mengoksidakan bahan orga- Tembaga: Kurang 0.1 ppm pukat keroncong atau pukat tarik.
 MUKA 7 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006

Akuakultur bantu tingkat taraf

hidup ahli Peladang
Oleh KHAIRUNNISA SULAIMAN

LPP memberikan penekanan kepa -

SEKTOR pertanian yang da empat jenis ternakair atau
merangkumi daripada projek per- akuakultur
tanian, penternakan dan produk
hiliran merupakan salah satu 1. Udang marin (harimau dan
penyumbang terpenting kepada putih)
pembangunan ekonomi negara. 2. Udang galah
Sektor pertanian disasarkan 3. Ikan sangkar marin
berkembang sebanyak lima peratus 4. Ikan sangkar air tawar
dalam Rancangan Malaysia ke Penternakan ikan sangkar marin
sembilan (RMK9) dan akan diberi meliputi ikan siakap, kerapu tem-
nafas baru sebagai tunggak ke tiga patan, kerapu harimau, jenahak
pertumbuhan ekonomi. dijalankan di Pertubuhan Peladang
Suatu masa dulu kemiskinan se- Kawasan (PPK) Sungai Petani,
ring dikaitkan dengan pertanian Kedah, Pertubuhan Peladang Ne-
dan masyarakat luar bandar jus- geri (PPN) Penang, PPK Johor
teru kerajaan mengambil langkah Bahru Selatan.
membantu merapatkan jurang so- Ternakan ikan sangkar air tawar
sio ekonomi bagi memenuhi agen- pula biasanya melibatkan ikan tala-
da membasmi kemiskinan. pia di PPK Seri Kerdau, Temerloh
Bagi merealisasikannya Lemba- manakala ikan keli di PPK Sema-
MENTERI ga Pertubuhan Peladang (LPP) rak, Kelantan.
Pertanian dan
Industri Asas Tani, telah melaksanakan pelbagai jenis Bagi menjayakan program ter-
Tan Sri Muhyiddin projek. nakan ikan, LPP juga mengadakan
Yassin ketika Pengarah Bahagian Hal Ehwal beberapa kursus akuakultur bagi
melawat salah Korporat, Lembaga Pertubuhan para peserta sepanjang tahun se-
satu projek Peladang (LPP), Abd. Nasir Ismail perti:
akuakultur. berkata, projek ternakair dalam secara kecil-kecilan. Lokasi projek yang terletak hanya Latihan praktikal di CP Aqua-
sangkar merupakan antara yang Kini akuakultur berkembang pe- 16 kilometer dari bandar Sungai culture, Kota Tinggi, Johor. Kursus
dikenalpasti dapat membantu me- sat dengan penggunaan pelbagai Petani mempunyai kapasiti 250 dijalankan selama lima hari meli-
ninggikan taraf hidup penduduk teknologi terkini untuk menambah buah sangkar dengan keluasan 10 batkan tujuh hingga lapan orang
kawasan luar bandar. sumber makanan negara. kaki x 10 kaki setiap satu. peserta dan diadakan tiga kali
Buat masa sekarang Pertubuhan Abd. Nasir berkata, projek akua- Di sana sebanyak 87,709 ekor setahun.
Peladang Kawasan (PPK) Sungai kultur di PPK Sungai Petani men- ikan daripada tujuh jenis seperti Kursus ikan marin dalam
Petani, Kedah telah melaksanakan dapat suntikan dana hampir siakap, kerapu, jenahak, gerut-ge- kolam di PPK Johor Bharu Selatan
projek ternakan air dalam sangkar, RM900,000 dan terlibat dalam rut, keretang, senangin dan tilapia dengan kerjasama Pusat Penyelidi-
katanya semasa ditemui di pejabat- Program Pembangunan Rakyat hitam diternak pada tahun 2004 kan Ikan Air Payau, Jabatan Peri-
nya baru-baru ini. Termiskin (PPRT) yang kini dike- dengan nilai harga benih kanan, Johor.
Akuakultur bukan kaedah ter- nali sebagai Program Kesejahteraan RM117,213. Kursus diadakan sehari oleh
baru dalam industri perikanan dan Rakyat (PKR). Sektor pertanian sememangnya penceramah dari Taiwan.
sejarah menunjukkan ia telah ber- Sektor perikanan menjanjikan tiada batasan jika diusahakan den- Kursus di Pusat Penyelidikan
mula sejak tahun masa depan yang cerah jika diu- gan dorongan dan semangat untuk Kesihatan Ikan Kebangsaan, Jaba-
1930an dan dilakukan ruskan dengan baik dan cekap serta berjaya. tan Perikanan yang melibatkan 20
menepati piawaian yang ditetap- Malah pelbagai projek sampin- orang peserta selama lima hari.
kan. gan dapat diusahakan di atas projek
Malah perikanan masih mema- sedia ada untuk menjana pendap- Terdapat lima pusat ternakan
inkan peranan penting sebagai atan tambahan, katanya. ikan iaitu:-
penyumbang utama sumber Selain memelihara ikan PPK 1. PPK Sungai Petani
makanan dan protein kepada Sungai Petani juga turut meneroka 2. PPK Sungai Cenaam, Pulau
rakyat, tambah beliau. bidang agro pelancongan dengan Pinang
Penglibatan PPK Sun- pembinaan chalet terapung di atas 3. PPK Merlimau, Melaka
gai Petani dalam ternakan sangkar ikan. 4. PPK Kuantan, Pahang
ikan sangkar adalah bagi Buat masa sekarang sebanyak 5. PPK Rompin, Pahang
menjana pendapatan pe- dua buah chalet terapung telah 6. PPK Mersing Selatan, Johor.
serta dan menyumbang beroperasi dengan kadar sewa yang Mereka yang berminat untuk
kepada pengeluaran sum- berpatutan. mengikuti latihan yang dikenda-
ber makanan negara. Konsep chalet telah berjaya likan oleh LPP mestilah telah men-
PPK Sungai Petani merupakan menarik perhatian kerajaan Negeri jadi ahli Peladang di kawasan ma-
salah sebuah pertubuhan pela- Kedah dan dijangka satu perun- sing-masing.
dang yang turut terlibat dalam tukan akan disalurkan kepada LPP Pengusaha ikan sangkar yang
usaha kerajaan dalam membasmi bagi membangunkan chalet dan berminat untuk mendalami ilmu
kemiskinan negara. dewan terbuka. menternak ikan bolehlah menghu-
Abd Nasir berkata, seramai 20 Selain PPK Sungai Petani terda- bungi Penolong Pengarah Akuakul-
buah keluarga petani dari Desa pat juga beberapa buah PPK yang tur, Mohd Saupee Sudin di 03-
Keda Bukit Tukang Jusoh, Kuala menjalankan ternakair seperti di 20945222 atau PPK di kawasan
Muda, Kedah telah menyertai Johor, Sabah dan Pulau Pinang, berhampiran tempat tinggal.
projek berkenaan. katanya.
UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006 MUKA 6

Skim Pinjaman untuk BPM

penternak dan siswazah
Oleh KHAIRUNNISA SULAIMAN SKIM USAHAWAN TANI KO- atas, peserta layak memohon pinja- keuntungan 3% setahun
MERSIAL SISWAZAH man BPM bagi memulakan projek iv. Bayaran Balik
yang dipilih Bayaran balik bermula apabila
B A N K Pertanian Malaysia Objektif projek mengeluarkan hasil
(BPM) menyediakan pelbagai Untuk mengurangkan kadar pen- Program yang layak dibiayai v. Cagaran / Jaminan
jenis pinjaman pertanian kepa- gangguran di kalangan siswazah dan Aktiviti pengeluaran dan pem- Sekurang-kurangnya seorang
da pelanggan-pelanggan melalui mewujudkan siswazah tani komersial. prosesan makanan merangkumi penjamin yang berpendapatan tetap
pembiayaan secara konvensional tanaman, perikanan dan ternakan. atau dijamin oleh salah seorang dari-
atau perbankan Islam. Kelayakan Aktiviti huluan berkaitan den- pada keluarga pemohon, sama ada
Pinjaman pertanian adalah Siswazah menganggur yang ber- gan pengeluaran makanan seperti bapa, ibu atau adik beradik atau
pinjaman yang digunakan bagi minat dalam sektor pertanian dan pengeluaran benih ikan dan pengelu- sokongan daripada ketua kampung
tujuan pengeluaran, pempros- mahu menjadikan pertanian sebagai aran makanan ternakan. atau jabatan kerajaan yang berkaitan
kerjaya sepenuh masa. Digalakkan projek yang cepat dengan projek yang dijalankan.
esan dan pasaran komoditi per-
mengeluarkan hasil. vi. Perlindungan Takaful
tanian serta aktiviti yang boleh Pembiayaan merangkumi modal Peminjam individu dikehendaki
Program SUTKS
dibiayai di bawah akta BPM. i. Program Sangkutan tetap dan modal kerja. mengambil takaful gadai-janji
Terdapat pelbagai skim pinja- Kursus induksi bagi persediaan Kos premium boleh dijadikan seba-
man yang diberikan oleh BPM sebelum menceburkan diri dalam Syarat gai sebahagian daripada pembiayaan
kepada pe-minjam yang layak. projek pertanian. i. Nilai Pembiayaan vi. Bayaran Pemprosesan
Antara yang biasa dipohon Latihan praktikal dalam projek Sehingga 100% daripada kos pro- RM50 bagi pinjaman sehingga
bagi pelbagai projek pertanian, pilihan dengan peminjam Bank sela- jek RM30,000
penternakan dan perikanan ada- ma satu hingga tiga bulan. Had maksimum RM50,000 RM100 bagi pinjaman melebihi
lah Skim Tabung untuk Maka- Elaun dibayar RM20 sehari atau ii. Tempoh Pembiayaan RM30,000
nan (3F) dan Skim Usahawan maksimum RM500 sebulan semasa Maksimum enam tahun vii. Yuran Guaman
Tani Komersial Siswazah latihan iii. Kaedah Pembiayaan Nilai bayaran guaman ialah
(SUTKS) . ii. Program Pembiayaan Pembiayaan adalah secara Al- 0.5% daripada nilai pembiayaan ter-
Selepas menamatkan latihan di Bithaman Ajil (BBA) dengan kadar takluk kepada nilai minimum RM20

SKIM TABUNG UNTUK MAKANAN

Objektif Skim 3F Projek yang layak adalah b. Had minimum adalah Carta organisasi dan pengalaman
Meningkatkan pengeluaran seperti berikut: RM10,000 bagi setiap projek. mengendalikan projek.
makanan dalam negara 1. Pengeluaran makanan c. Aliran kewangan
Mengurangkan import makanan Untuk pengeluaran makanan uta- Tempoh Pinjaman Anggaran kos, tetap/ operasi dan
ma seperti ikan (termasuk makanan Maksimum lapan tahun daripada pendapatan
Tujuan Skim 3F laut), sayur-sayuran, buah-buahan tarikh pengeluaran wang pinjaman d. Sumber kewangan
Untuk menyediakan kemudahan dan ternakan. atau pembiayaan pertama. Modal sendiri, pinjaman diper-
pinjaman /pembiayaan bagi tujuan: 2. Pemprosesan dan pengawetan lukan dan sumber lain
Pengeluaran makanan utama Untuk pemprosesan dan penga- Kadar Faedah e. Pasaran
atau asasi wetan makanan utama dengan sya- Kadar faedah pinjaman adalah Tempatan/ eksport, nama pembe-
Pemprosesan makanan dengan rat bahan mentah adalah daripada 3.75 peratus setahun dikira atas baki li, harga pasaran dan agihan
syarat bahan mentah utama adalah sumber dalam negara bulanan. f. Laporan Penyata Kewangan
sumber dalam negara 3. Pemasaran Perniagaan
Pemasaran dan pengedaran Untuk pemasaran produk pertan- Cagaran Perlu mengemukakan laporan
produk pertanian ian yang dihasilkan di Malaysia Bercagaran penuh penyata kewangan untuk tiga tahun
4. Projek berorientasikan eksport terakhir.
Kelayakan Projek yang berorientasikan ekspo- Permohonan g. Cagaran
Syarat-syarat kelayakan adalah rt dengan syarat sekurang-kurangnya Pemohon perlu mengemukakan Nyatakan jenis cagaran yang dike-
seperti berikut:- setengah daripada keseluruhan pen- maklumat asas dengan lengkap untuk mukakan.
Individu atau syarikat hakmilik geluaran dijual di dalam negara. mempercepatkan pemprosesan per- Segala pertanyaan dan permoho-
warganegara Malaysia (sekurang- mohonan pinjaman seperti berikut: nan mengenai SUTKS atau 3F boleh
kurangnya 51 peratus) Had pinjaman a. Latar belakang pemohon mak- dikemukakan kepada Pejabat Negeri
Warganegara yang menetap di a. Had maksimum - 90 peratus lumat peribadi, pekerjaan, pendap- atau Cawangan Bank Pertanian yang
Malaysia jumlah kos projek atau RM5 juta atan, harta, tanggungan terdekat atau di talian 03-27311600
dimana yang terendah b. Maklumat pengurusan Unit Penilaian Pinjaman.
UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006 MUKA 5

cuaca dan aras air amat penting bagi Walaupun masih belum berupaya barulah Zaid memberanikan diri
pertumbuhan ikan dalam sangkar. menghasilkan makanan ikan sen- bertemu dengan pegawai Bank Per-
Aras air amat penting semasa me- diri, Che Hasanlim telah menambah tanian Malaysia (BPM) cawangan
letakkan benih ikan di sangkar ker- lebih banyak jenis ikan seperti patin Temerloh bagi mengembangkan ter-
ana anak ikan sensitif dengan peru- buah dan hitam, jelawat, baung dan nakan ikan dalam sangkar.
bahan aras air terutamanya semasa jelawat bagi pasaran makanan dan Melihat kepada ternakan ikan
musim hujan, kata Che Hasanlim bawal merah untuk kolam pancing. sangkar yang diusahakan dua bera-
pula. Kami juga sedang meluaskan ter- dik ini semakin berdaya maju, BPM
Hujan lebat tambah Che Hasan- nakan ikan sangkar dengan cuba telah meluluskan pinjaman di bawah
lim, akan membawa lumpur dan memelihara beberapa jenis ikan hia- skim 3F sebanyak RM75,000 bagi
sampah sarap yang melekat di baha- san seperti ikan kelah, kerai dan koi pembinaan sangkar dan bekalan
gian insang ikan dan menyebabkan bagi mempelbagaikan perniagaan di benih ikan.
kesukaran bernafas. masa akan datang, katanya yang di- Memandangkan permintaan ikan
Benih ikan perlu diletakkan sele- bantu oleh adik-beradiknya seramai air tawar yang semakin meningkat
pas musim monsun kerana hujan le- 15 orang. bagi bekalan di restoran dan kolam
bat akan menyebabkan anak ikan Buat masa sekarang syarikat me- pancing Zaid sekali lagi memohon
mati, katanya reka, Perniagaan Kundang Maju pinjaman BPM sebanyak RM100,
Masalah berkenaan menyebabkan mempunyai 47 buah sangkar ikan di 000.
tidak ramai penternak yang mampu tiga kawasan berasingan sepanjang Pinjaman kali kedua tahun lepas
bertahan lama dalam industri ter- Sungai Pahang. juga telah diluluskan memandang-
nakan ikan sangkar selain harga ma- Kawasan penternakan yang bera- kan mereka berupaya mengeluarkan
kanan ikan yang semakin mening- singan, kata Che Hasanlim penting sehingga satu tan ikan sekali musim
kat. bagi mengelakkan perebakan penya- tuaian mengikut jenis ikan.
Che Hasanlim berkata, ikan me- kit selain pemilihan kawasan teluk Misalnya ikan patin hitam boleh
merlukan makanan seimbang yang yang agak terlindung daripada arus dituai semasa berusia enam hingga
terdiri daripada palet, kepala ikan deras juga penting bagi melindungi lapan bulan manakala patin bunga
dan baja ikan sebagai makanan tam- ikan. pula pada 12 hingga 18 bulan.
bahan. Menyentuh mengenai pasaran, Kedua-dua beradik ini bercadang
Memandangkan keperluan dalam Che Hasanlim berkata, kebanyakan untuk membesarkan lagi perniagaan
makanan ikan semakin meningkat, ikannya dijual di pasar-pasar sekitar ikan sangkar dengan mempelbagai-
beliau bercadang membeli mesin Maran dan Temerloh. kan jenis ikan misalnya ikan hiasan,
bagi menghasilkannya sendiri. Setelah hampir 10 tahun men- memproses makanan ikan sendiri
jalankan penternakan ikan sangkar dan menghasilkan ikan pekasam.

APAKAH SPLAM?
SKIM Pensijilan Ladang Akuakultur Ma- Membantu dan mempercepatkan pen- kal bagi membuat penilaian ke atas la- Aras 1 - 7, Blok 4G2,
laysia (SPLAM) merupakan satu Skim geluaran Sijil Kesihatan dan Sijil Sanitary dang-ladang akuakultur mengikut kate- Wisma Tani, Presint 4
Sukarela bertujuan menggalakkan ama- and Phytosanitary (SPS) yang tidak sema- gori. Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutu-
lan akuakultur yang baik dan lebih ta-mata bergantung kepada ujian akhir Auditor dilantik oleh Jawatankuasa Ek- an
bertanggungjawab di peringkat ladang. produk. sekutif atas syor Jawatankuasa Teknikal 62628 Putrajaya
Skim ini ditadbirkan oleh Jabatan Peri- Menggalakkan penerimaan pengguna bagi menjalankan tanggungjawab meng- Tel: 603- 88704000
kanan bagi pihak Kementerian Pertanian ke atas produk-produk akuakultur kelu- audit ladang-ladang akuakultur yang ter- Faks: 603- 88889972
Malaysia dan menekankan kepada pelak- aran ladang domestik. libat di bawah SPLAM. Laman web: www.dof.gov.my
sanaan Hazard Analysis Critical Control Membantu membangunkan industri
Point (HACCP) di peringkat ladang. akuakultur negara secara mesra alam dan Sijil dan Logo c. Penerimaan
Pengusaha ladang akuakultur dikehen- mampan. Sijil dan logo SPLAM dianugerahkan Butir-butir permohonan akan disemak,
daki memenuhi beberapa kriteria terten- kepada ladang akuakultur yang telah di- sekiranya permohonan lengkap, ia akan
tu, diikuti dengan proses permohonan, Struktur SPLAM perakui memenuhi syarat-syarat yang te- diterima untuk urusan pensijilan selan-
siasatan, audit dan kelulusan sebelum bo- Bagi memastikan SPLAM dapat dilak- lah ditetapkan oleh Jabatan Perikanan jutnya.
leh diberi pertimbangan untuk dianuger- sanakan secara berkesan ia disusun den- Malaysia. Tempoh sahlaku Sijil dan Logo Permohonan akan diproses mengikut
ahkan sijil sebagai tanda pengiktirafan. gan melibat beberapa struktur seperti be- adalah dua tahun. prosedur, terma dan syarat-syarat sijil.
Dengan pengiktirafan ini, ia memberi rikut: Status permohonan akan dimaklumkan
hak kepada pengusaha ladang meng- PROSEDUR PERMOHONAN kepada pengusaha sama ada layak untuk
gunakan logo SPLAM bagi memasarkan 1. Jawatankuasa Eksekutif a. Pra-Syarat Permohonan mendapatkan sijil atau tidak.
hasil ternakan dalam tempoh sahlaku 2. Jawatankuasa Teknikal Pengusaha ladang akuakultur yang me-
sijil. 3. Sekretariat (Pasukan Petugas) mohon untuk mendapatkan sijil SPLAM d. Permohonan Semula
4. Auditor hendaklah memenuhi pra syarat seperti Permohonan semula hendaklah dibuat
Objektif SPLAM 5. Jawatankuasa Eksekutif berikut:- sekiranya:
Menganugerahkan satu pengiktirafan i. Ladang-ladang akuakultur hendaklah pengusaha ladang tidak memenuhi kri-
rasmi kepada pengusaha ladang akuakul- Jawatankuasa Eksekutif akan dipenge- didaftarkan dengan Jabatan Perikanan. teria SPLAM atau para pengusaha ladang
tur yang telah mengamalkan Amalan rusikan oleh Ketua Pengarah Perikanan ii. Perlu memenuhi syarat dan kriteria lewat untuk menetapkan persetujuan ta-
Baik Akuakultur (GAqP). dan ahli-ahlinya. Jawatankuasa ini ber- pengiktirafan SPLAM. rikh bagi Audit Pematuhan daripada me-
SPLAM berkonsepkan mesra alam bagi tanggungjawab bagi memastikan pelak- ngemukakan laporan adequacy auditatau
pengeluaran hasil akuakultur yang sela- sanaan keseluruhan SPLAM melalui Ter- b. Permohonan Sebarang Tindakan Pembetulan.
mat untuk dimakan, berkualiti tinggi dan ma Rujukan. Permohonan hendaklah menggunakan CAR yang tidak dilakukan dalam tem-
konsisten serta berdaya saing berda- Jawatankuasa Teknikal dipengerusikan Borang Permohonan SPLAM-01/03 Ja- poh setahun tanpa sebarang justifikasi
sarkan kriteria, garis panduan dan pia- oleh Pengarah Bahagian Pengurusan batan Perikanan Malaysia yang boleh bermula daripada tarikh Audit Pematu-
waian yang ditetapkan oleh Jabatan Peri- Kuarantin Ikan dan Jaminan Kualiti dan didapati di Pejabat-pejabat Perikanan han secara berterusan.
kanan Malaysia. ahli-ahlinya. Jawatankuasa ini bertang- Negeri masing-masing atau berdekatan.
gungjawab memberi sokongan kepada Borang permohonan hendaklah disertai e. Bayaran
Faedah SPLAM Jawatankuasa Eksekutif dalam pelak- dengan Dokumen QAP dan dihantar Permohonan yang diterima akan dike-
Faedah mengikuti program SPLAM sanaan SPLAM. kepada:- nakan bayaran proses sebanyak RM100.
adalah seperti berikut:- Sekretariat atau Pasukan Petugas ditu- 00.
Mempertingkatkan keselamatan pro- buhkan di bawah Jawatankuasa Teknikal Urusetia SPLAM Manakala, permohonan yang layak
duk akuakultur dari ladang dan memenu- bagi membantu jawatankuasa ini dalam Bahagian Pengembangan dan Penguru- mendapat sijil sahaja akan dikenakan
hi tahap keselamatan di peringkat pasa- melaksanakan tanggungjawabnya teruta- san Jaminan Kualiti Ikan, bayaran sebanyak RM2,000.00 sebelum
ran domestik dan luar negara. ma yang berkaitan dengan perkara tekni- Jabatan Perikanan Malaysia sijil dikeluarkan.
 MUKA 4 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006

Dua beradik cekal ternak

ikan dalam sangkar
Oleh KHAIRUNNISA SULAIMAN
Persediaan bagi
PENGALAMAN tinggal di menjadi penternak
tepi Sungai Pahang dan bapanya ikan sangkar
yang menternak ikan kolam menja-
dikan dua beradik ini cekal dan ta- 1. Modal yang mencukupi
bah dalam mengharungi cabaran 2. Sangkar ikan biasanya satu
menternak ikan dalam sangkar. sangkar berukuran 10 kaki x
Bermula secara kecil-kecilan pada 12 Kaki memakan belanja
tahun 1991, Zaid Hassan, 36 dan Che hampir RM3,000
Hasanlim Hassan, 32 berkongsi mo- 3. Bekalan benih ikan
dal sebanyak RM4,000 untuk mem- 4. Bekalan makanan ikan
bina tiga buah sangkar sepanjang 5. Pasaran ikan
Sungai Pahang.
Dengan wang itu juga mereka Ikan yang biasa dipelihara
bersama-sama adik-beradik lain dalam sangkar di sungai
membina sangkar, menjahit jala
dan mencari benih ikan yang ZAID HASSAN
Patin hitam
CHE HASANLIM sesuai. nakan air selain menghadiri kursus- Patin buah
HASSAN menun- Pada mulanya dua-beradik kursus yang dianjurkan oleh Jabatan
jukkan ikan kerai,
Baung
ini hanya memelihara ikan Perikanan, katanya semasa ditemui Bawal merah
antara ikan yang patin dan tilapia dengan be-
dipelihara dalam
di kolam ikannya di Kampung Su- Tilapia
sangkar. kalan anak benih dari Ja- ngai Kundang, Jalan Maran - Temer- Jelawat
batan Perikanan dan Lemba- loh, Temerloh, Pahang. Kerai
ga Pemasaran Pertanian Per- Pada mulanya mereka meletakkan
sekutuan (FAMA). sehingga 2,000 ekor anak ikan - Harga ikan yang dipelihara
Zaid berkata, sebelum dalam sangkar tetapi tumbesaran Patin hitam RM10 hingga
sampai ke tahap yang yang lambat menyebabkan hasil RM12 sekilogram
boleh dibangga- lambat dituai. - Patin buah RM20 hingga
kan, mereka Masalah makanan yang semakin RM25 sekilogram
t e r p a k s a bertambah apabila ikan berada lebih
mengharungi banyak lama dalam sangkar menyebabkan
cabaran. mereka meletakkan hanya 1,500 satu lagi cabaran yang mampu
Boleh dikatakan kami ekor saja bagi mencapai tempoh menggugat kecekalan seorang pen-
banyak membuat kajian pembesaran optimum. ternak ikan sangkar.
sendiri mengenai ter- Perubahan cuaca juga merupakan Misalnya perubahan keadaan
 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006 MUKA 3

Kerajaan perkenal ladang

akuakultur ala Felda
Oleh LAUPA JUNUS

KERAJAAN akan memperke-

nalkan konsep akuakultur ala Felda yang
dimulakan secara besar-besaran dalam
Rancangan Malaysia Kesembilan (RMK-
9).
Meskipun langkah awal telah dimu-
lakan di beberapa projek sebelum ini,
namun langkah tersebut dikenal pasti da-
pat membantu penternak dan bakal pen-
PROJEK akuakultur ala Felda antara
ternak memperoleh pendapatan seku- tumpuan kerajaan dalam Rancangan
rang-kurangnya RM3,000 sebulan. Malaysia Kesembilan.
Projek tersebut menyasarkan nelayan
dan siswazah sebagai peserta dengan ke-
rajaan menyediakan infrastruktur man-
akala syarikat besar akan bertindak seba-
gai payung kepada peserta-peserta ter-
babit.
Projek tersebut yang belum diberi nama KEPERLUAN KAWASAN UNTUK PEMBANGUNAN AKUKULTUR
rasmi mengambil konsep pembangunan
ala Felda yang berjaya meningkatkan Keluasan (ha)
industri perladangan kelapa sawit di
negara ini. Komoditi Sedia ada Diperlukan Diluluskan Lebihan
Antara ciri-ciri lain projek tersebut 2004 (2010) untuk TKPM
ialah ia akan dilengkapi dengan kemuda-
han ala kampung manakala projek hiliran Ikan/udang 5,000 500 1,288 780
untuk pemprosesan hasil-hasil ikan juga air tawar (Kolam)
dibangunkan.
Setiap projek akan mengambil peserta Ikan Air tawar 2,189 1,450 6,760 8,166*
sekurang-kurangnya 40 hingga 100 orang Bilangan peserta: Sebuah syarikat pener- (sangkar)
dan ia bergantung kepada saiz projek. aju (Aquamarine) dan 264 peserta Pro-
gram Pembangunan Rakyat Termiskin Udang laut
1. Projek Ternakan Udang Laut Ala serta siswazah (perairan marin) 111 755 2,761 2,066
Felda Nenasi Pahang Jangkaan operasi:33 blok sangkar.
Keluasan Tapak: 283 hektar Kerang-kerangan 6,688 4,000 43,549 39,549
Kos pembangunan Kerajaan: RM27 juta 4. Projek Ternakan Udang Galah Ala
Pelaburan swasta: RM39.5 juta Felda, Ulu Legong, Sik Kedah Rumpai Laut 986 7,200 1,700 5,500**
Kapasiti pengeluaran setahun Keluasan Tapak: 300 hektar
(mt tan): 18 blok (20 kolam/blok0 meng- Kos pembangunan Kerajaan: RM35 juta Lain-lain - - 150 150
hasilkan 2,268 tan matrik (RM52.2 juta) Pelaburan swasta: RM0.5 juta
setahun Kapasiti pengeluaran setahun JUMLAH 22,528 36,905 71,092 47,795
Bilangan peserta: 90 (mt tan): 360 tan matrik
Jangkaan operasi: Fasa 1 Mac 2008 Bilangan peserta: 100 PPRT *Dalam proses untuk dapatkan Taman Kekal Pengeluaran Makanan
Fasa 2dan 3 Januari 2009. Jangkaan operasi: Fasa 1 - 2007 (lima (TKPM)/Zon Industri Akuakultur Sabah-2,000 hektar (ha) udang laut
fasa).
2. Projek Ternakan Udang Laut Ala *Dalam proses untuk mendapatkan TKPM/ZIA Sabah-16,700 hektar (rumpai
Felda Sungai Nipah, Sabak Bernam, 5. Projek Ternakan Siput Sudu, Sebatu, laut.
Selangor Melaka
Keluasan Tapak: 28 hektar Keluasan Tapak: 550 hektar
Kos pembangunan Kerajaan: Kos pembangunan Kerajaan: RM3 juta CADANGAN PROJEK AKUAKULTUR 2006
RM2 juta Pelaburan swasta:
Pelaburan swasta: RM3 juta Kapasiti pengeluaran setahun Projek Lokasi Negeri Kos (RM juta)
Kapasiti pengeluaran setahun (mt tan): 45 lot ternakan (sembilan unit
(mt tan): 110 tan matrik (RM5.2 juta) rak dalam satu hektar, menghasilkan Projek Ala Felda Ulu Legong, Baling Kedah 25.2
setahun 6,000 tan matrik (RM6 juta) setahun Udang Galah
Bilangan peserta:10 Bilangan peserta: 45 peserta (Kumpulan
Jangkaan operasi: Oktober 2006. Ekonomi Nelayan dan Siswazah Projek Ala Felda Tanjung Batu Pahang 17.10
Jangkaan operasi: Fasa 1 Jun 2006. Udang Laut Nenasi, Pekan
3. Projek Ternakan Ikan Air Tawar
Dalam sangkar Sungai Comoh, Tasik 6 . P r o j e k T e r n akan Ikan Hiasan, Projek Ala Felda Sg. Como Terengganu 69
Kenyir, Terengganu Bendang Man Baling, Kedah Ikan Air Tawar Tasik Kenyir
Keluasan Tapak: 2,800 hektar Keluasan Tapak: 4.2 hektar
Kos pembangunan Kerajaan: RM69.7 Kos pembangunan Kerajaan: RM1.7 juta Ternakan Kupang Sebatu, Jasin Melaka 3
juta Pelaburan swasta: RM35 juta
Pelaburan swasta: RM5 juta Kapasiti pengeluaran setahun Pusat pengumpulan/ Sepang atau Nilai Negeri 10
Kapasiti pengeluaran setahun (mt tan): 200,000 ekor ikan koi dan ikan Pemasaran ikan hiasan Sembilan
(mt tan): 6,600 unit sangkar (6meter x6 mas setahun Selangor
meter), Hasil 10,000 tan matrik ikan Bilangan peserta: 40 peserta
tilapia (RM50 juta) setahun Jangkaan operasi: 100 peratus siap. Rumpai Laut Semporna Sabah 40
 MUKA 2 UTUSAN MALAYSIA 14 JUN 2006

Pendekatan baru
jana akuakultur
Oleh LAUPA JUNUS

DALAM Rancangan Malaysia

Kesembilan (RMK9) bagi sektor
perikanan, kerajaan menyasarkan
pengeluaran perikanan ditingkatkan
bagi memenuhi pengeluaran dalam
negara.
Menjelang penghujung tempoh
tersebut, perikanan laut menyum-
bang 1.3 juta tan matrik manakala
akuakultur atau ternak air sebanyak
662,000 tan metrik setahun.
Pergantungan semata-mata kepa-
da bidang perikanan laut bagai-
manapun berdepan dengan risiko
sumber marin yang telah mencapai
tahap optimum.
Sebab itu kerajaan akan memberi PROJEK pembenihan perlu diteruskan
tumpuan kepada subsektor akuakul- bagi menampung pemintaan.
tur kerana menyedari potensinya
untuk dikembangkan dan menurut 8 bagi pembangunan ZIA, kawasan IKAN Kelisa atau Arowana penyumbang utama kepada eksport ikan hiasan.
unjuran oleh Unit Perancang Eko- seluas 2,873 hektar sedang bero-
nomi (EPU), kadar pertumbuhan perasi dan 58,168 hektar lagi Kita juga mahukan projek akua- Kos pengeluaran yang tinggi juga
ialah 21.5 peratus setahun dalam kawasan akan dibangunkan. kultur ini memberi faedah kepada ditanggung oleh pengusaha kerana
RMK-9 berbanding lapan peratus Dalam hal ini, selepas kerajaan penternak-penternak kecil. kenaikan harga minyak dan kos
dalam dalam RMK-8. negeri menyediakan tanah, ia diwar- Sehubungan itulah, kita berharap makanan.
Ketua Pengarah Perikanan, Datuk takan sebagai kawasan ZIA dan ke- syarikat besar melabur sebagai pe- Jika sebelum ini kos makanan
Junaidi Che Ayub berkata, bidang rajaan Pusat akan membina kemu- naung kepada projek-projek kecil, hanya antara 40 dan 50 peratus,
akuakultur boleh dikembangkan di dahan infrastruktur. kata beliau. tetapi ia meningkat kepada 60 pera-
negara ini sekiranya beberapa aspek Untuk peningkatan kawasan, di- Konsep tersebut memberi faedah tus.
dipenuhi. jangkakan pengeluaran bertambah kepada syarikat besar dengan men- Contoh mudah, pengeluaran satu
Beliau memberitahu, tiga aspek dari nilai RM2.5 bilion kepada dapat bekalan berterusan daripada kilogram udang sebelum ini hanya
penting menentukan kejayaan akua- RM6.3 bilion. penternak kecil, manakala penternak antara RM1 dan RM3, tetapi ia
kultur ialah komitmen kerajaan Jumlah tersebut meli- terbabit mendapat bimbingan dan bertambah RM3 - RM5.
negeri menyediakan kawasan tanah puti empat komoditi uta- input yang diperlukan. Salah satu cara mengurangkan kos
dan perairan untuk tujuan tersebut. ma iaitu ikan dan udang Konsep ladang kon- ialah memanfaatkan bahan-bahan
Ini kerana, kerajaan-kerajaan ne- air tawar sebanyak trak atau ladang nukleus tempatan dalam pengeluaran maka-
geri perlu menyediakan kawasan RM863 juta, udang laut tersebut telah terbukti nan menerusi penyelidikan.
yang disebutkan sebagai Zon In- (RM4,500 juta), ikan berjaya di luar negara Penggunaan isirung sawit boleh
dustri Akuakultur (ZIA) yang menja- laut (RM860 juta) dan termasuk Indonesia yang menggantikan komponen makanan
di penentu kepada kejayaan subsek- kerang-kerangan membuka kawasan pro- ternakan terutama tepung ikan.
tor akuakultur negara (RM102 juta). jek sehingga beribu-ribu Hari ini, seramai 22,000 pengusa-
Berdasarkan statistik dalam RMK- Selain itu, dua indus- hektar. ha akuakultur di negara ini perlu
tri baru yang dilihat bo- Di Indonesia, projek dipertingkatkan jumlahnya bagi me-
leh memberi sumbangan tersebut dikenali sebagai ningkatkan pengeluaran ikan ne-
SASARAN PENGELUARAN AKUAKULTUR besar ialah ikan hiasan intiplasma iaitu satu pro- gara.
PADA 2010 yang dijangka menyum- JUNAIDI CHE AYUB jek akuakultur besar- Kerajaan akan meneruskan usaha
bang RM190 juta dan besaran berkonsepkan merancakkan pembangunan akua-
Komoditi Pengeluaran Nilai rumpai laut sebanyak ladang nukleus, katanya. kultur menerusi pendekatan baru ini
(matrik tan) (RM juta) RM380 juta. Namun kata Junaidi, beberapa bagi mencapai matlamat supaya
Aspek yang tidak kurang pen- masalah masih perlu diberi perha- sumbangan akuakultur dalam im-
Ikan/Udang air tawar 230,000 863 tingnya ialah sumber kewangan yang tian bagi memastikan agenda pem- bangan dagangan (BOT) dapat dit-
Udang laut 180,000 4,500 mencukupi bagi kerajaan membina bangunan projek akuakultur di ingkatkan.
Ikan laut 122,000 860 kemudahan infrastruktur di kawasan negara ini tidak terjejas. Beberapa cabaran semasa terbaru
Kerang-kerangan 130,000 102 projek akuakultur. Antara masalah tersebut termasuk meningkatkan pengawasan penyakit
Faktor ketiga yang tidak kurang kekurangan bekalan benih yang ber- dan kerjasama dengan agensi lain
JUMLAH 662,000 6.325 pentingnya ialah menarik pelaburan mutu terutama ikan marin. termasuk Jabatan Pengairan dan
swasta. Ini kerana swasta boleh Bagi mengatasi masalah tersebut, Saliran (JPS), Lembaga Pemasaran
INDUSTRI BARU memberi peluang kepada syarikat- jabatan tersebut akan membina se- Pertanian Persekutuan (FAMA) juga
syarikat kecil bernaung di bawah buah Pusat Pembenihan Ikan Laut akan membantu dalam hal berkaitan
mereka dan pada masa sama meng- dalam RMK-9 di Rompin, Pahang. penyediaan infrastruktur dan pema-
Ikan hiasan 888 juta ekor 190 juta Selain itu, teknologi pembenihan saran hasil.
galakkan perkembangan ladang
Rumpai Laut 25,000 380 juta akuakultur komersial. perlu diperkenalkan manakala sya- Sistem kelompok atau ladang nuk-
(berat kering) Menurut Junaidi, kerajaan akan rikat swasta terus digalak meng- leus dijangka memberi impak baru
memberi penekanan kepada projek hasilkan benih ikan bermutu. kepada penjanaan subsektor akua-
Sumber: Jabatan Perikanan bersepadu iaitu memilih kawasan Pada masa ini, pusat seumpama kultur negara yang akan menyum-
Nota: Berdasarkan harga tahun 2005 yang strategik dan berpotensi dan itu telah diwujudkan di Tanjung bang kepada BOT positif menjelang
dilengkapi dengan infrastruktur. Demong dan Pulau Sayak. 2010.