NAMA : ……………………….………………………………………………………………….. TING : 3 …………………………….

BAB 1 : RANGSANGAN DAN GERAK BALAS

Praktis Formatif 1.1

1.1 Sistem Saraf Manusia

1. Nyatakan dua bahagian utama dalam sistem saraf manusia.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. (a) Apakah tindakan terkawal? Berikan satu contoh tindakan terkawal.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(b) Apakah tindakan luar kawal? Berikan satu contoh tindakan luar kawal?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Apakah yang berlaku sekiranya seseorang mengalami kecederaan otak ?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4. Apakah kepentingan rangkaian sistem saraf manusia dalam kehidupan?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Praktis Formatif 1.2

1.2 Rangsangan dan Gerakbalas dalam ManusiaLengkapkan mekanisme penglihatan yang berikut:

1
 1. Struktur telinga yang manakah tidak akan mempengaruhi mekanisme pendengaran
sekiranya rosak?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. Dimanakah kedudukan sel deria bau?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. Nyatakan lima rasa yang boleh dikesan oleh lidah.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. Nyatakan dua faktor yang mempengaruhi kepekaan kulit terhadap rangsangan.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5. (a) Nyatakan jenis rangsangan yang dapat dikesan oleh lidah.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(b) Jelaskan bagaimana rangsangan di soalan 6(a) dapat dikesan oleh lidah.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Praktis Formatif 1.3

1.3 Rangsangan dan Gerakbalas dalam Tumbuhan

1. (a) Apakah tropisme?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(b) Nyatakan jenis tropisme terhadap rangsangan yang berikut :
(i) Sentuhan
(ii) Graviti
(iii) Cahaya

2
 2. (a) Bahagian tumbuhan yang manakah menunjukkan :
(i) fototropisme positif
(ii) geotropism positif
(iii) tigmotropisme positif

(b) Apakah kepentingan hidrotopisme kepada tumbuhan?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Nyatakan satu persamaan dan satu perbezaan antara gerak balas tropisme dengan gerak
balas nastik.
Persamaan Perbezaan

Praktis Formatif 1.

1.4 Kepentingan Gerak Balas terhadap Rangsangan dalam Haiwan Lain

1. Berikan dua jenis penglihatan haiwan.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. Nyatakan faktor yang menentukan jenis penglihatan haiwan.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. Apakah jenis penglihatan pengguna primer? Berikan sebabnya.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4. Apakah kepentingan pendengaran stereofonik?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3
 5. Dalam keadaan yang gelap, Azman dapat menentukan lokasi seekor kucing yang sedang
mengiau adalah dihadapannya. Terangkan bagaimana Azman boleh menentukan arah lokasi
kucing yang sedang mengiau itu.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Praktis Sumatif 1

Jawab soalan yang berikut:

1. Tandakan () bagi pernyataan yang betul dan (×) bagi pernyataan yang salah tentang sistem
saraf manusia.
(a) Sistem saraf periferi terdiri daripada saraf yang menghubungkan
antara otak dengan saraf tunjang.
(b) Tanpa otak yang berfungsi, tindakan terkawal tidak dapat
dilakukan.
(c) Bermain badminton ialah tindakan luar kawal.
(d) Impuls hanya dapat ditafsirkan dengan otak.

2. Rajah 1 menunjukkan struktur sistem saraf manusia, iaitu P, Q dan R.

Labelkan P, Q dan R.

4
3. Rajah 2 menunjukkan gerak balas A dan B pada mata.

(a) Nyatakan gerak balas yang ditunjukkan dalam Rajah 2.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
(b) Nyatakan rangsangan yang menyebabkan gerak balas ini.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
(c) Bagaimanakah rangsangan menghasilkan gerak balas ini?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
(d) Gerak balas ini melindungi mata terutama pada retina dengan menghalang keamatan
cahaya yang berlebihan masuk ke dalam mata. Jelaskan mengapa semasa fenomena
gerhana matahari berlaku, kita perlu melihat kejadian tersebut pada permukaan air di
dalam sebesen air.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Dalam kelas Sains, Azura telah mempelajari mekanisme pendengaran dan penglihaan.
(a) Bina satu carta alir yang dapat menunjukkan laluan bunyi dari suatu sumber bunyi yang
masuk ke dalam telinga.

5
 (b) Bina satu carta alir yang dapat menunjukkan laluan cahaya dari suatu objek yang masuk
ke dalam mata.

5. Rajah 3 menunjukkan struktur kulit manusia.

(a) Label X dan Y pada Rajah 3.

(b) Jelaskan mengapa hujung jari dan bukan tapak tangan digunakan untuk mengesan
simbol Braille.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

(c) Mazlan mengelaskan lidah sebagai kulit yang mempunyai reseptor rasa. Adakah anda
setuju dengan pengelasan lidah sebagai kulit? Jelaskan jawapan anda.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

6
6. (a) Apakah kepentingan deria bau kepada kita apabila berada di dalam makmal sains?
Berikan satu contoh.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(b) Mengapakah anjing dalam unit polis dapat dilatih untuk mengesan kehadiran dadah yang
tersimpan di dalam beg?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. (a) Nyatakan dua gerak balas tumbuhan yang membantu fotosintesis dalam tumbuhan.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

(b) Bagaimanakah kedua-dua gerak balas tumbuhan di soalan 7(a) membantu fotosintesis?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. (a) Nyatakan jenis penglihatan bagi seekor helang.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

(b) Apakah kepentingan jenis englihatan di soalan 8 (a) kepada kemandirian helang?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

7
Fokus KBAT

Pak Dollah yang mempunyai masalah rabun

dekat terlupa membawa cermin matanya
semasa sarapan di sebuah warung. Anda
dikehendaki untuk mereka bentuk satu kanta
bagi membolehkan Pak Dollah membaca surat
khabar. Reka bentuk tersebut hendaklah
menggunakan bahan dalam Rajah 4.

Penerangan :
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….