TERMS TO REMEMBER!

• Hiroshima - binomba ng Atomika ng Estados Unidos ang Japan.

• Douglas Mac Arthur - Supreme Commander for the Allied Powers
• Lend - Lease Act - pagpapautang para ma suportahan ang mga armas at
kagamitang digmaan ng Britain.
• China - bansang hindi demokrasya. Bansa komyunismo
• Militarismo - military ang nangingibabaw sa sibilyan.
• Treaty of Versailles - kasunduang pangkapayapaan pagkatapos ng World War
1; Ang paglabag dito ang isa sa mga naging dahilan ng WWII; Napahiya ang
Aleman at nagalit si Hitler.
• Treaty of Paris - Nilalaman ng kasunduang ito ang pagbili sa Pilipinas ng
Estados Unidos mula sa Espanya sa halagang $20 milyon.
• Cold War - paglalabanan ng ideolohiya na hindi gumagamit ng dahas
• Ideolohiya - pinaikling tawag sa agham ng ideya.
• Demokrasya - nagmula sa salitang griyego na ang ibig sabihin ay nasa kamay
ng tao.
• League of Nations - itinatag pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig
upang sana'y mag-ugnay sa mga bansa ay bigo sa pagtatatag ng kapayapaan
sa mga bansa. Hindi pagsali ng mga Demokratikong Nasyon
• United Nations - itinatag pagkatapos ng WWI.
• Adolf Hitler lider ng mga Nazi
• Holocaust - malawakang pagpatay ng mga Hudeo.
• Isolationism - hindi pagsali ng amerika sa world war ii
• Fascism - pilosopiya ni Bennito Mussolini
• Iba't ibang ideolohiya - isa sa mga sanhi sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig
• Japan - ipinaalis sa Liga ng mga bansa Pangingibabaw ng dalawang ideolohiya
ng dalawang makapangyarihang bansa - sanhi ng cold war.
• Alyansa - pagkakampihan ng mga bansa.
• Militarismo - pagpapalakas ng mga bansang sandatahan ng mga bansa sa
Europe
• Imperyalismo - panghihimasok ng makapangyarihang bansa sa mahinang
bansa.
• Great Britain - bansang kaalyado ng France at Russia
• Europe - ang entablado ng Unang Digmaang Pandaigdig
• Woodrow Wilson - lumagda sa Proclamation of Neutrality. Labing Apat na Puntos
• Emden - pinakmabagsik na submarinong U-boat ng Germany
• Italy - bansang tumiwalag sa Triple Alliance at nanatiling
• Archduke Franz Ferdinand tagapagmana ng trono ng Austria.
• Sophie - asawa ni Archduke Franz Ferdinand
• Gavrilo Princip - pumaslang kay Archduke Franz Ferdinand
• Sydney - Australian cruiser
• Turkey - kumampi sa Germany para mapigilan ang Russia sa pag-ankin
• Treaty of Brest-Litovsk - kusunduan ng Russia at Germany, para makaiwas sa
digmaan ang Russia sa kanyang bansa sa Dardanelles
• Sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig: Nasyonalismo, Militarismo, Imperyalismo
, Alliance System
• Triple Alliance: France, Russia, Britain
• Liberalismo - ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagbibigay ng pantay na
karapatan at kalayaan anuman ang kanilang kinabibilanagn lahi, kasarian o
Relihiyon
• Pagpatay kay Archduke Francis Ferdinand - ang itinuring na pinakasanhi ng
pagsisimula ng Unang Digmaang Pandaigdig.
• Germany, Austria-Hungary & Italy - mga bansang bumubuo ng Triple Entente
• "Kratia" - sa Demokrasya ay ibig sabihing "pamamahala."
• US & USSR - ang dalawang superpowers
• Apollo 11 - sakay nito sina Neil Armstrong
• Totalitaryanismo - diktador na binubuo ng grupo ng mga tao
• Pearl Harbor - lugar na binomba ng Japan ba usa sa nga himpilan ng hukbong
dagar n US sa Hawaii. Tinawag ng Amerika na "Day of Infamy"
• Axis Powers - binuo sa Germany
• Nasyonalismo - masidhing damdamin na nagtutulak sa isang taong ipaglaban
ang kaniyang kalayaan, karangalan at karapatan.
• Joseph Stalin - humalili kay Vladmir Lenin bilag pinuno ng USSR
• Bastille - ang kulungang ito ay sumisimbolo sa kapangyarihang monarkal ng
France.
• Thomas Jefferson - siya ang manananggol na nagsulat na Deklarasyon ng
kalayaan ng Amerika.
 • Maximiillien Robespierre - siya ang pinakamabisa at aktibong miyembri ng
Committee of Public Safety na nagtanggol laban sa mga nagtatakang buwagin
ito.
• Louis XVIII - haring iniluklok sa France matapos magapi ang puwersa ni
Napoleon Bonaparte
• Napoleonic War - digmaang ipinangalan sa heneral ng Pranses na naglalayong
magpakilala ng kaisipang rebolusyonaryo sa kabuuan ng Europe.
• Creole - tawag sa mga ipinanganak sa bagong daigdi na may lahing Europeo.

Araling Panlipunan (4th Quarter) - Aralin 3 Summative Reviewer

Ideolohiya - isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na naglalayong

magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga pagbabago nito.
Desttutt de Tracy - nagpakilala ng salitang ideolohiya bilang pinaikling pangalan ng
agham ng mga kaisipan o ideya.

Iba't ibang kategorya ng Ideolohiya:

1.) Ideolohiyang Pangkabuhayan - nakasentro ito sa mga patakarang pang- ekonomiya
ng bansa at paraan ng paghahati ng mga kayamanan para sa mga mamamayan.
2.) Ideolohiyang Pampolitika - nakasentro ito sa paraan ng pamumuno at sa paraan ng
pakikilahok ng mga mamamayan sa pamamahala. Pangunahng prinsipyong political at
batayan ng kapangyarihang political.
3.) İdeolohiyang Panlipunan - tumutkoy ito sa pagkapantay-pantay ng mga mamamayan
sa tingin ng batas at sa iba pang pangunahing aspeto ng pamumuhay ng mga
mamamayan.
Ang Iba't iabng ideolohiya:
1.) Kapitalismo -isang sistemag pangkabuhayan kung saan ang produksiyon,
distribusyon, at kalakalan ay kontrolado ng mga pribadong mangangalakal hanggang sa
maging maliit na lamang ang papel ng pamahalaan sa mga
patakarang pangkabuhayan.
2.) Demokrasya - kapangyarihan ng pamahalaan ay nasa kamay ng mga tao. Tuwirang
demokrasya: ibinoboto ng mamamayan ang gusto nilang mamuno sa pamahalaan.
• Di-tuwirang demokrasya: kung ang ibinoboto ng mamamayan ay mga kinatawan
nila sa pamahalaan na siya naming pipili ng mga pinuno sa pamahalaan.
3.) Awtoritaryanismo - ang namumuno ay may lubos na kapangyarihan. (Ex.
Pamahalaan ng Iran)
• Konstitusyonal na awtoritaryanismo - ang kapangyarihan ng namumuno ay
itinakda ng Saligang Batas. Tawag rin ni dating Pangulong Marcos sa kaniyang
 pamamahala.
4.) Totalitaryanismo - pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng taong
makapangyarihan. (Ex. Pamahalaan ni Hitler at Mussolini.)
5.) Sosyalismo - nakabatay sa patakarang ekonomiya na kung saan ang pamamalakad
ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang pangkat ng tao. Hangad ng sosyalismo ang
pagkakamit ng perpektong lipunan sa pamamagitan ng pantay na distribusyon ng
produksyon sa bansa. (Ex. China at ang dating Union Soviet) Ang Puwersang

Pangkabuhayan sa Politika ng Bansa

• Nag-ugat ang ideolohiyang komunismo sa Rusya noong panahon ng Tsar.
• Bumagsak ang Dinastiyang Romanov sa kadahilanang:
1.) Pulitikal - ang pamahalaan ay awtokratiko
2.) Pangkabuhayan - mahirap at makaluma ang kalagayan at pamamaraan ng
pagsasaka.
3.) Sosyal - kakaunti ang kalayaang sosyal. Lahat ay pinipilit na sumunod sa
pananampalatayang Orthodox. Pinalaganap ang wikang ruso.
- Binalak ni Lenin na magkaroon ng Pamahalaang Komunismo. "Kapayapaan,
Lupain at Tinapay."
-
Ang Pagpalaganap ng Komunismo
- Nagkaroon ng labanan sa pagitng ng mga Red Army (Bolshevik) at mga White
Army (Tsar).
- Lenin - kinailangang gumamit ng dahas at manakop para maitatag ang "
Diktadurya ng mga Manggagawa."
- Ang estadong itinatag nila ay tinawang na Union Soviet Socialist Republic o
USSR.
Mga prinisipyo ng USSR:
1.) Ang manggagaw ang supremo ng pamahalaan.
2.) Pangangasiwa ng pamahalaan sa sistema ng produksiyon at distribusyon ng pag-
aari.
3.) Pagwawaksi sa kapitalismo.
4.) Pagtatwa sa kapangyarihan ng Diyos at lubos na paghihiwalay ng estado at ng
simbahan;
5.) Pagsuporta, paghikayat at pagpapalaganap ng Kilusan Komunismo sa buong
daigdig.
Pagsilang n Fascism sa Italy
 - Fascism - ideolohiyang namayani sa Italy.
- Mga kondisyong nagbigay daan sa fascism:
1.) Nasyonalismo
2.) Paghihirap sa Kabuhayan - price hike, tax increase, job crisis.
3.) Kahinaan ng Pamahalaan

Si Benito Mussolini
- Black Shirts - tagasunod ni Mussolini na pangkat na military.
- Haring Victor Emmanuel - napilitang gumawa ng bagong kabinete na si Mussolini
ang Punong Ministro.
Mga prinsipyong sinunod ng Fascism:
1.) Gumagawa laman ang tao sa kapakanan ng estado.
2.) Ang demokrasya at mahina at walang saysay at lakas ang
kinakailangang pangibabawin.
3.) Lahat ng bibitiwang opinion, pasalita man o pasulat ay kailangang
naaayon sa pamahalaan.
4.) Kinukontrol ang buong sistema ng edukasyon. Dinodominahan ng fascitan
propaganda ang mga paaralan.
5.) Maingat na sinesensor ang lahat ng pahayagan at publikasyon.
6.) Sinusuri ang lahat ng uri ng libangan.
7.) Hindi kinikilala ang kalayaan sibil.
8.) Binibigyan ng bonus ang malalaking pamilya.
9.) Hindi binibigyan ng karapatang sosyal, politika at pangkauhayan ang mga
babae.
Ang Nazi ng Germany
- Nazism - isa sa pinakamalupit na diktaduryang totalitarian sa makabagong
panahon.
- Ang kahinaan ng Weimar Republic - republikang pinakademokratikong
pamahalaan sa buong mundo na itinatag pagkatapos ng WWI.
- Kasunduan ng Versailles
- Paghihirap sa kabuhayan - nagbigay-daan sa pagbagsak ng Rebublikang
Weimar.
- Adolf Hitler - pinakamakapangyarihang pinuno ng Nazi. Isinilang sa Austria at
isang panatikong nasyonalista. Binuo niya ang National Socialis Party o Nazi.
"Mein Kampf, Ang Aking Labanan":
1.) Ang kapangyarihang racial
2.) Anti-Semitism - naging dahilan ng holocaust o pagpatay ng mga Hudyo.
3.) Ang pagbuwag sa Treaty of Versailles
4.) Pan-Germanism
5.) Ang Pagwasak sa Demokrasya - laban ang Nazism sa demokrasya at pamahalaang
Parlyamento.
Ang Pananaw sa Cold War
- Lumakas ang US at ang Soviet Union (kapwa tinatawag na superpower)
- US - nagtaguyod ng demokrasya at kapitalismo.
- Soviet Union - kumakatawan sa sosyaismo at komunismo.
- US - tiniyak ang pagbangon ng kanlurang Europe at ang Japan sa silangan.

Ang Tunay na Sanhi

- Pagkakaiba ng ideolohiyang kanilang pinaniniwalaan isa sa rason sa cold War
- Pinutol ng Soviet Union ang kapangyarihan sa Silang Europe kaya naputol ang
kalakalan, limitado ang paglalakbay, bawal ang pahayagan, magasin, aklat at
pograma sa radio.
- Tinawag itong "Iron Curtain"

Kompetisyon sa Kalawakan ng USSR at USA

- Naunahan ng USSR ang US sa pagpadala ng sasakyang pangkalawakan (
Spunik I)
- Una ring nagpadala ng tao sa kalawakan ang USSR - Yuri Gagarin, unang
cosmonaut sakay ang Vostok I.
- Naikot ni John Glenn Jr. ang buong mundo nang tatlong beses sakay ang
Friendship 7.
- US - unang makatapak sa buwang ang amerikanong sina Michael Collins, Neil
Armstron at Edwin Aldrin (Apollo 11)
- USS Nautilus - unang submarine na pinatatakbo ng puwersang nukleyar.
- Telstar - isang pangkomunikasyong satellite.

Mabuting Epekto ng Cold War

- IMF - International Monetary Fund
- IBRR - International Bank for Rehabilitation and Reconstruction o World Bank.
- Glasnost - pagiging bukas na pamunuan sa pamayanan at perestroika o
pagbabago ng pangangasiwa sa ekonomiya.

Mga Di-mabuting Epekto ng Cold War

- Bumaba ang moral ng mga manggagaaw ng Soviet Union.
Nagkaroon ng banta n magkaroon ng samahang pansadatahan tulad ng Nort
Atlantic Treaty Organization (NATO), WARSAW Treaty Organization o Warsaw
Pact, at ikatlong puwersa o kilusang non-aligned.