Fil 10 Q4 Module1 Final
Fil 10 Q4 Module1 Final
Fil 10 Q4 Module1 Final
10
Filipino 10
Ikaapat na Markahan – Modyul 1
KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN NG
EL FILIBUSTERISMO
Filipino – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 1: Kaligirang Pangkasaysayan ng El
Filibusterismo
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
ii
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
iii
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
iv
ALAMIN
1
MGA TIYAK NA LAYUNIN
SUBUKIN
Panuto: Basahing mabuti ang bawat tanong sa bawat bilang. Isulat ang titik ng
tamang sagot sa inyong kuwaderno o sagutang papel.
____1. Sino ang bayani ng bansang Pilipinas na isinilang noong Hunyo 19,1861?
A. Andres Bonifacio C. Antonio Luna
B. Dr. Jose P. Rizal D. Marcelo H. Del Pilar
2
____5. Sa anong panahon ng pananakop naisulat ang dalawang akda ni Rizal?
A. Pananakop ng mga Amerikano
B. Pananakop ng mga dayuhan
C. Pananakop ng mga China
D. Pananakop ng Kastila
____6. Ano ang sandatang ginamit ni Rizal upang magising ang mga Pilipino sa
pang-aalipin ng mga Kastila?
A. itak B. nobela C. baril D. espada
____13. Sino ang kaibigan na tumulong kay Rizal para maipagpatuloy ang
paglimbag ng nobelang “El Filibusterismo”?
A. Ferdinand Blumentritt C. Mariano Ponce
B. Valentin Ventura D. Marcelo H. Del Pilar
3
TUKLASIN
Panuto: Hanapin mo ang salita o mga salita na may kaugnayan kay Dr. Jose P.
Rizal. Isulat sa iyong kuwaderno ang nabuong salita/mga salita.
G O M B U R Z A A B C D E F H U N Y O G
H I J K L M R E B O L U S Y O N A R Y O
I B A Y A N I N G B A N S A N O P Q R S
N T U V W N O L I M E T A N G E R E X Y
A Z F R A N C I S C O M E R C A D O C A
P A G H A H A R I N G K A S A K I M A N
I P A G T A N G G O L S A K A S T I L A
B C D B L U M E N T R I T T E F G H A I
E L F I L I B U S T E R I S M O J K M L
M N O P Q R S H I M A G S I K T U V B W
X Y Z T E O D O R A A L O N Z O A B A C
D E V A L I N T I N V E N T U R A F G H
Guhit Paliwanag:
4
1. Bakit ganito ang iyong naging sagot sa ginawa mong paliwanag tungkol sa
gawain 1?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. Sa tingin mo ba sapat na ang iyong pagkakakilala kay Dr. Jose P. Rizal base sa
gawain na iyong sinagutan? Ipaliwanag.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
SURIIN
Bago pa man bumalik sa sariling bayan si Jose Rizal noong Oktubre 1887,
marami ng kasawiang dinanas ang kanyang mga kamag-anakan at kaibigan dahil
sa pagkakasulat niya ng Noli Me Tangere. Nang mga panahong yao’y nagdaranas
din ng suliranin sa lupa ang mga magsasaka ng Calamba. Ito ay kanilang inilapit
kay Rizal na humingi naman ng tulong sa naging kaibigan niyang Gobernor Heneral
Emilio Terrero. Nabinbin ng nabinbin ang pagdinig sa kaso ng problema sa lupa,
napasabay pa sa pagdinig ng kaso ni Rizal ukol sa pagpapalathala ng tinaguriang
“makamandag” na babasahing Noli Me Tangere. Maraming mga tuligsa at
pagbabanta ang tinanggap ni Rizal. Ang kanyang pamilya ay giniyagis din ng
maraming panggigiit.
5
sa ikalawang nobela, naiba ito ng mga pangyayaring kinasangkutan niya sa
pagbalik sa sariling bayan. Tuwiran at di-tuwiran, naapektuhan ito wala pang anim
na buwang pagkamalas niya ng mga kasamaang ginagawa ng mga pari, katulad ng
“pagpapayaman sa kanilang mga asyenda, pang-aakit sa mga babae, panggugulo,
pagliligpit sa mga kaaway, atbp.”
Inalok ako ng salapi ng aking mga kababayan para lisanin ang pulo. Hiniling
niya ang mga bagay na ito hindi lamang sa aking kapakanan kundi sa kanila na rin
sapagkat marami akong kaibigan at kasalamuha na maaaring ipatapon kasama ko
sa Balabag o Marianas. Dahil dito kahit may kaunting karamdaman, ako’y dali-daling
nagpaalam sa aking pamilya. “
Hindi nagwakas sa paglisan ni Rizal ang suliranin. Ang kanyang pamilya ay inusig.
Umakyat ang kaso sa lupa ng mga Mercado-Rizal hanggang sa katas-taasang
Hukuman ng Espanya. Maraming kamag-anakan niya ang namatay at pinag-usig.
May isa pang tinanggihang mapalibing sa libingang Katoliko. Sa gitna ng mga pag-
aalalang ito, giniyagis si Rizal ng mga personal at political na suliranin: nangungulila
siya kay Leonor Rivera at waring walang kasiglahan ang inspirasyong dulot ng
paniningalang-pugad kay Nellie Boustead; sinasagot niya ang kabi-kabilang
tuligsang tinatamo ng Noli Me Tangere; namatayan siya ng dalawang kaibigan at
mababa ang pagkilalang iginagwad sa kanya ng mga kasama sa Kilusang
Propaganda. Bukod dito’y dumanas si Rizal ng suliranin sa pananalapi. Naisiwalat
ni Rizal ang kanyang paghihirap sa isang liham na napadala kay Kose Maria Basa:
“Ako’y nanghihinawa na sa paniniwala sa ating mga kababayan. Parang sila’y
nagkakaisa upang maging mapait ang aking buhay; pinipigilan nila ang aking
pagbabalik, nangangakong bibigyan ako ng tustos, at pagkatapos na gawin iyon sa
loob ng isang buwan ay kalilimutan nang muli ako…. Naisanla ko na ang aking mga
alahas, nakatira ako sa isang mumurahing silid, kumakain ako sa mga karaniwang
restawran upang makatipid at mailathala ko ang aking aklat. Hindi naglaon iyon,
ititigil ko kung walang darating sa aking salapi. A, sasabihin ko sa iyo kung hindi
lamang ako naniniwalang may mga mabubuti pang Pilipino, nais kong dalhin ang
aking mga kababayan at ang lahat sa demonyo…”
6
Ang pagkakahandog na ito sa tatlong paring martir ng ikalawang nobela ni
Rizal ang pangunahing dahilan kung bakit ito ay itinuturing na isang nobelang
politikal. Nalalahad ditto sa isang mala-talaarawang pagsasalaysay ang mga
suliranin ng Sistema ng pamahalaan ata ng mga kaakibat na problema: problema
sa lupa, pamamahala, pamamalakad ng relihiyon at edukasyon, katiwalian atbp.
Tuwiran at di-tuwiran, masasalamin din ang mapapait na karanasang gumiyagis kay
Rizal sa ilang mga eksena at yugto ng nobela.
IDEYA NG PAGSULAT:
Ang nobelang ito ay inihandog niya sa tatlong paring martir, na siyang naging
pangunahing dahilan kung bakit ito ay itinuturing na isang nobelang political. Isinulat
niya ito apat na taon pagkatapos isulat ang una niyang nobela na Noli Me Tangere.
Tulad ng Noli, nakasulat ito sa wikang Kastila. Dahil sa naunang nobela., binatikos
ng mga prayle at binigyan pa si Rizal ng sulat na nagsasaad ng layuning patayin
siya.
7
pa rito ang nararanasan niyang madakas na pananaginip o bangungot pa na may
kinalaman sa mga namatay na kamag-anak at kaibigan, kaya di katakatakang
ganun na lamang ang pagnanasa niyang matapos ang pagsulat at mailathala ang
ikalawang yugto ng Noli Me Tangere, ang El Filibusterismo. Makikita sa El
Filibusterismo na ang pag-iisip ni Rizal ay napunta na sa pagiging rebolusyunaryo
mula sa pagiging repormista. Sa unang bahagi pa lamang ng nobela ay madarama
na ng bumabasa ang tumutupok na damdamin ng pagbabangon. Ito ay kinakatawan
ng mayamang mag-aalahas na si Simoun na nilalason ang puso ng layuning gisingin
ang bayan upang makapagbangon laban sa pamahalaan.
Bagaman puno ng galit si Rizal nung mga panahong iyon ay isinulat pa din
niya ang nobela ng hindi para sa pagganti ngunit para sa kapakanan ng lahi niya.
Ito ay makikita sa sulat ni Rizal sa kanyang malapit na kaibigang si Ferdinand
Blumentritt noong March 29, 1891, ang liham ay kababasahan ng ganito: “Natapos
ko na ang aking aklat ito ay hindi ko isinulat hango sa ideya ng aking paghihiganti
sa mga kaaway, ito ay para sa ikabubuti ng mga taong labis na pinahirapan, bagay
na nararapat sa lahing tagalog, kayumanggi ang kulay.
ANG PAGSULAT:
Isinanla ni Rizal ang kanyang mga alahas upang maging paunang bayad sa
palimbagan. Nakatanggap din si Rizal ng pera mula kay Jose Ma. Basa at P200
mula kay Rodriguez Arias mula sa mga sipi ng Sucesos ni Morgan a nabenta sa
Maynila. Ngunit naubos din ang lahat ng ito at kailangan pa niya ng Malaki pang
pondo para sa aklat.
8
Noong Agosto 6, 1891 itinigil ang paglilimbag ng aklat at kalahati lamang ng
aklat ang natapos. Naulit ang kalbaryo ni Rizal noong ipinalimbag niya ang Noli Me
Tangere. Naubos ang pondo niya sa Ghent tulad noong nasa Berlin siya at
pinalilimbag ang Noli Me Tangere. Sa ganitong kagipitan ay halos kanyang itapon
ang manuskrito ng El Filibusterismo sa apoy. Nang malaman ni Valentin Ventura
ang kagipitan ni Rizal, mula sa Paris ay kanyang pinadalhan si Rizal ng salapi na
may halagang P150 at nangakong magdadagdag pa upang maituloy ang
pagpapalimbag. Nagkakilala sina Valentin Ventura at Rizal sa Paris nang makituloy
sa kanilang tahanan ang huli.
9
Dedikasyon sa aklat:
Sa alaala ng mga paring sina Don Mariano Gomez (85 taong gulang) Don
Jose Burgos (35 taong gulang) at Don Jacinto Zamora (35 taong gulang). Binitay sa
Bagumbayan noong ika-28 ng Pebrero, 1872 Ang Relihiyon, sa pagtanggi na
paknitan kayo ng dangal, ay nagbigay alinlangan sa krimen na ibinibintang sa inyo;
Ang Gobyerno, sa pagbabalot ng misteryo at anino sa inyong isapin, upang
paniwalaan na ito ay nagkaroon ng mga pagkakamali, na nagawa sa mga
nakamamamatay na sandal, at ang buong Pilipinas., sa pagpipitagan sa inyong
alaala at pagtawag na kayong mga martir, ay hindi kinikilala sa anumang paraan
ang inyong pagkakasala. Samantalang hindi naipapakitang maliwanag ang inyong
partisipasyon sa pagkakagulong Kabitenyo, naging patriota man kayo o hindi,
nagkaroon man kayo o ang hilig sa pagtatanggol sa katarungan, nagkaroon ng hilig
sa Kalayaan, ay may karapatan akong ihandog sa inyo ang aking gawa bilang mga
biktima ng kasamaang aking kinakalaban.
Pamprosesong Tanong:
PAGYAMANIN
Panuto: Gamit ang timeline, isulat ang mga importanteng kaganapan mula sa El
Filibusterismo.
1887__________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
10
1889__________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Agosto1890_____________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Marso29,1891___________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Agosto6,1891___________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Setyembre18,1891_______________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
ISAISIP
11
ISAGAWA
Kabuuan
12
TAYAHIN
Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong sa bawat bilang. Isulat lamang ang titik
ng tamang sagot sa iyong kuwaderno o sagutang papel.
13
____6. Anong mga bagay ang napansin ni Rizal na nakaapekto sa ikalawang
nobela na sinulat niya?
A. Ang pagpapayaman ng mga prayle sa kanilang asyenda, pang-aakit sa
mga babae, panggugulo, pagliligpit sa mga kaaway, atbp.
B. Ang pagpapayaman ng mga prayle sa kanilang asyenda, pang-aakit sa
mga babae, panggugulo, pagsasaayos sa ng mga gusot ng kaaway,
atbp.
C. Ang pamamahagi ng mga prayle sa kanilang asyenda, paggalang sa
mga babae, katahimikan, pagliligpit sa mga kaaway, atbp.
D. Ang pamamahagi ng kanilang kayamanan at katalinuhan
____10. Ano ang pangunahing dahilan kung bakit itinuring na nobelang political
ang El Filibusterismo?
A. dahil sa paghahandog niya rito sa mga Pilipinong nasawi
B. dahil sa paghahandog niya rito sa mga dalagang Pilipina
C. dahil sa paghahandog niya rito sa tatlong paring martir
D. dahil sa paghahandog niya rito sa kanyang pamilya at kaibigan
____11. Bakit kaya nagpursige si Rizal na tapusin ang kanyang aklat kahit sa
magulong sitwasyon sa panahon na kanyang isinulat ito?
A. dahil nais niyang ipaalam sa lahat ng mga Pilipino ang mga
magagandang katangian ng mga Kastila
B. dahil nais niyang gisingin ang bayan upang makapagbangon laban sa
maling pamahalaan
C. dahil nais niyang ipaalam sa bunong mundo ang katalinuhang taglay ng
mga Pilipino
D. dahil nais niyang magkaroon ng maraming akda
14
____12. Kung buhay si Rizal sa kasalukuyan, masisiyahan kaya siya sa kalagayan
ng Pilipinas ngayon?
A. Oo, dahil makikita niya na masaya na at malaya na ang mga Pilipino.
B. Hindi, dahil kung makikita niya ng kalagayan ng bansang binuwisan niya
ng buhay na walang pakundangan sa mga maling pamamalakad ng
ilang mga ahensiya ng pamahalaan. Makikitang walang pinagkaiba noon
at ngayon.
C. Oo, dahil makakagawa na ng mga bagay-bagay ang mga Pilipino.
D. Hindi dahil walang pagbabagong nangyari sa bansa.
____14. Kung ikaw si Rizal, isusulat mo rin ba ang iyong aklat sa wikang Kastila?
A. Oo, dahil alam ko naman na mababasa ito ng mga Kastila at
maiintindihan nila na naging masama ang kanilang pamamalakad sa
pamahalaan
B. Oo, dahil nais kong makarating ito sa bansang Espanya at mabasa nila
ang kaalipustahan ng kanilang mga kababayan at pangangamkam ng
pamahalaang hindi kanila
C. Oo, dahil madali para sa kanilang maunawaan ang kahayupang ginawa
nila sa bansang Pilipinas
D. Lahat ng nabanggit
15
KARAGDAGANG GAWAIN
Panuto: Ngayon ay gusto kong ibahagi mo naman sa akin ang naging damdamin at
pananaw mo hinggil sa paksang iyong pinag-aralan.
16
17
TUKLASIN: HANAPIN MO!
GOMBURZA * TEODORA ALONZO
HUNYO * VALENTIN VENTURA
NOLI ME TANGERE * CALAMBA
FRANCISCO MERCADO * BAYANI NG BANSA
PAGHAHARI NG KASAKIMAN * INAPI
EL FILIBUSTERISMO * IPAGTANGGOL SA KASTILA
BLUMENTRITT * REBOLUSYUNARYO
HIMAGSIK
SUBUKIN
1. B 6. B 11. B
2. A 7. A 12. C
3. C 8. C 13. B
4. C 9. A 14. A
5. C 10. A 15. C
TAYAHIN
1. C 6. A 11. B
2. A 7. B 12. B
3. C 8. A 13. B
4. B 9. C 14. D
5. B 10.C 15. D
SUSI SA PAGWAWASTO
MGA SANGGUNIAN
Adriatico, Valerie May V, Inoy, Gelyn I., Selarta, Senen Joy T., David, Crispina P, Ege,
Yolanda A, Lumagas, Champberlyn F., Tañesa, Rico C., Ras, Corazon N.
Pinadaling Paraan sa Pagtuturo ng Filipino: Sanayang Aklat. Dumaguete City:
DepEd Negros Oriental Division. 2017.
Ambat, Vilma C., Barcelo, Ma. Teresa B., Cariño, Eric O., Dasig, Mary Jane R., Enrijo,
Willita A., Molina, Shiela C., Rivera, Julieta U., Salum, Rosalyn T., Sayson,
Joselyn C., Tabora, Mary Grace A., at Urgelles, Roderic P. Filipino 10 Modyul
para sa Mag-aaral. Vibal Group Inc. 2015
San Juan, David Michael M., Diwa at Panitikan 7. Diwa Learning Systems Inc. 2013
18
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
19