KENEGARAAN
KENEGARAAN
KENEGARAAN
0 PENGENALAN
busana didefinisikan oleh Kamus Dewan Edisi Ketiga (1996: 959) sebagai “sesuatu
yang dipakai”. Perkara ini sudah tentunya merujuk kepada sesuatu bahan atau
langsung dengan alam persekitaran dan melalui alam persekitaran inilah manusia
seni persembahan mahupun seni rupa. Busana merupakan salah satu daripada
aspek seni rupa yang dimaksudkan dan ia dicipta bukan sekadar untuk menutup
melindungi diri daripada perubahan cuaca dan iklim semasa dunia. Busana yang
dimaksudkan itu hanya membawa kepada aspek pakaian sahaja tanpa meliputi
Nusantara (2003: 412) pula, mendefinisikan busana itu sebagai pakaian dan juga
perhiasan. Definisi kamus tersebut tidak meletakkan peralatan atau kelengkapan itu
sebahagian daripada busana. Mengikut Mohd. Rosli Saludin (2004: 1), anggapan
tentang busana adalah pakaian yang terdiri daripada baju dan kainnya, di samping
barang-barang kemas, peralatan solek dan hiasan kepala. Konsep ini membawa
maksud bahawa busana itu pakaian dan perhiasan sahaja. Dalam pengkategorian
itu, baju dan kain terdiri daripada pakaian, manakala barang-barang kemas,
peralatan solek dan hiasan solek itu dikelaskan sebagai barang perhiasan.
1
Malaysia adalah merupakan sebuah negara yang indah dengan pelbagai
budaya dan sejarah yang kaya. Masyarakat dari pelbagai latar belakang etnik dan
Di Malaysia terdapat kepelbagaian dan keindahan pakaian, yang sering dipakai oleh
rakyat Malaysia yang menunjukkan etnik warisan, budaya, jenis-jenis kain dan
pakaian tradisional yang berbagai bentuk dan warna, yang terdiri daripada tengkolok
bulu burung dan baju kulit kayu, hinggalah kain songket di Raja yang antik. Pada
zaman dahulu, penduduk peribumi memakai pakaian yang diperbuat daripada kulit
kayu dan hiasan manik. Dengan ketibaan tamadun lama, kain tenunan dan batik
Melayu dipakai oleh orang kenamaan dan kerabat diraja. Dengan ketibaan
pedagang asing, pakaian serta kain seperti sutera Cina, pelikat dan jubah Arab
diperkenalkan di negara ini. Kini, pakaian tradisional seperti baju kebaya Melayu,
sari India dan cheongsam Cina masih digunakan dengan meluas malahan etnik-
etnik yang terdapat di Malaysia turut mempunyai pakaian mereka sendiri. Ikuti
kemban, kain sarung atau kain panjang, yang membaluti sekeliling badan dan
membiarkan bahu terdedah, Terdapat dua jenis kain sarung-sehelai kain yang
panjang dan kain yang kedua-dua lebar hujungnya dicantum dan dijahit menjadi
bentuk tiub. Untuk memakai kain sarung yang dijahit, anda perlu langkah ke dalam
bahagian tengah kain dan tarik sehingga ke bawah lengan anda. Lipat bahagian tepi
kain sarung ke bahagian hadapan anda dan lipat sebanyak beberapa inci ke bawah
2
beberapa kali untuk memastikan bahawa sarong tidak lucut. Kain sarung lepas
memerlukan kain tersebut menutup seluruh bahagian belakang badan sambil tangan
anda memegang setiap hujung kain. Balut kain di sekeliling badan anda. Bagi
anda supaya tangan anda bebas untuk memintal sudut kain sarung sebelum
Pakaian cara Melayu yang pertama kali disebut adalah kesinambungan polo asas
Sumatera sahaja, malah ke Brunei dan Sulawesi. Walaupun di sana sini ada unsur
Pakaian juga merupakan salah satu daripada keunikan bangsa Melayu kerana
mereka sehingga ke hari ini contohnya baju melayu bagi kaum lelaki, baju kebaya
dan baju kurung pula bagi kaum perempuan yang mempamerkan keunikan hasil
pakaian
3
2.1 BAJU KURUNG
Baju kurung terdiri daripada dua bahagian: blaus dan skirt panjang. Blaus
tersebut adalah longgar dengan panjang yang berbeza antara pinggul dan lutut.
Secara tradisinya, baju kurung mempunyai lengan panjang, tetapi fesyen moden
menunjukkan rekaan lengan tiga suku panjang dengan lengan loceng dan kembang.
Skirt baju kurung panjang hingga ke buku lali dan mempunyai pelisir satu bahagian
tepi untuk memudahkan berjalan dan duduk. Ianya meliputi seluruh tubuh,
berpakaian Islam. Baju kurung boleh digandingkan dengan kain tradisional seperti
songket atau batik. Kebiasaannya pakaian ini digunakan dengan kain selendang
atau tudung kepala. Baju kurung sesuai untuk dipakai dalam majlis-majlis formal,
pakaian pejabat, kenduri, hari raya dan urusan seharian. Pakaian ini boleh dibuat
dengan songket tradisional atau kain batik, atau dengan fabrik kapas dengan corak
bunga yang ringkas atau corak batik atau mana-mana gabungan fabrik moden.
4
Untuk melengkapkan busana tersebut, wanita biasanya akan memakai selendang
atau tudung.
Baju kebaya dipakai oleh wanita Melayu. Ada dua teori tentang asal baju
mengatakan pakaian seumpama ini dibawa oleh Portugis ke Melaka, maka sebab
itulah kebaya telah lama dipakai di Melaka dengan sedikit perbezaan dalam
potongan dan gaya memakainya. Baju kebaya yang asal direka labuh hingga ke
paras lutut ataupun lebih. Tangannya panjang dan lebar. Bahagian badannya
mengikut potongan badan dan melebar ke bawah bermula dari bahagian punggung.
Bahagian hadapannya pula berbelah dan berkolar sampai ke kaki baju. Bahagian
yang berbelah ini disemat dengan tiga kerongsang berasingan atau yang berangkai
dengan rantai halus. Kerongsang ini dikenali sebagai ibu dan anak kerongsang.
Kerongsang yang besar dan di atas sekali dipanggil ibu dan dua lagi yang kecil dan
5
Kebaya ada pelbagai gaya. Contohnya di Selangor, kebayanya tidak berkolar.
Di Perak pula lengan kebayanya sangat lebar berbanding dengan kebaya di negeri-
negeri yang lain. Di Pahang pula, baju kebayanya yang dikenali sebagai baju Riau
Pahang mempunyai leher berkolar dan berkancing seperti baju kurung cekak
musang tetapi bahagian hadapannya juga berbelah seperti baju kebaya yang lain;
malah turut dipasangkan kerongsang di bawah kancingnya yang berbutang itu. Baju
kebaya sesuai untuk pakaian harian dan juga pakaian pengantin. Bagi pakaian
harian, baju kebaya sesuai diperbuat daripada kain kapas dan baldu atau sutera dan
dipadankan dengan kain sarung. Selendang hanya dikenakan apabila keluar rumah.
Bagi pengantin pula, baju kebayanya diperbuat daripada songket dan sepasang
Baju Melayu mula diperkenalkan oleh Sultan Muhammad Syah (sultan ketiga
Penyelidik Kanan, Institut Alam dan Tamadun Melayu ada menyatakan bahawa
pada zaman dahulu baju melayu dipanggil sebagai baju kurung yang merujuk
kepada pakaian lelaki dan wanita Melayu. Pada ketika itu baju kurung masih lagi
direka dengan potongan sendat, dan ade juga bajunya berlengan tiga suku, malah
6
ada jugak yang tak berlengan serta seluarnya pulak pendek paras betis. Tapi lepas
Sultan Muhammad Syah mangkat, seorang pembesar dengan nama Tun Hassan
mengubah baju panjang sampai ke pangkal lengan dan seluar dipanjangkan sampai
kat pangkal buku lali dan akhirnya kekal sehingga kini man mejadi pakaian
tradisional lelaki melayu di Malaysia Baju Melayu merupakan pakaian lelaki Melayu
yang terdiri daripada dua jenis iaitu Baju Teluk Belanga dan Baju Cekak Musang.
kendara dan juga bagi menunaikan Solat Jumaat. Selain itu, baju ini juga amat
sesuai dipakai pada hari perayaan dan juga majlis-majlis rasmi. Pemakaian Baju
Melayu kelihatan lebih berseri apabila digandingkan bersama samping atau songket.
Pada acara-acara biasa seperti kenduri dan solat Jumaat, baju ini dipakai bersama
kain pelekat atau kain tenun sutera. Baju Melayu merupakan kemeja longgar yang
dipakai dengan seluar panjang. Pakaian ini selalunya diganding dengan kain
samping yang diikat di bahagian pinggang. Cara pemakaian sampin hampir sama
degan kemban, kecuali sampin dipakai sama ada di pinggang atau pinggul. Selepas
lipat kedua-dua hujung ke arah dalam supaya kain yang dibalut dengan selesa di
sekeliling anda. Lipat beberapa inci pertama sarong ke bawah dan terus melipat
sehingga hujung sampin berada di bawah lutut. Lengkapkan busana anda dengan
songkok.
sebagai pusat perdagangan kemudian diikuti Pulau Pinang dan Kuala Lumpur.
Kehadiran mereka ini membawa bersama adat resam, budaya dan corak pakaian
7
tradisional yang kemudiannya disesuaikan dengan suasana tempatan. Busana
klasik Cina yang asalnya berlapis-lapis, sarat dengan sulaman benang emas dan
sutera, kini masih boleh dilihat dengan diubahsuai mengikut peredaran masa dan
kesesuaian. Jubah Labuh, Samfoo, Hanfu dan Cheongsam kekal dipakai di dalam
majlis dan upacara. Pakaian ini dipakai oleh wanita berketurunan Cina. Biasanya
penting seperti jamuan perkawinan dan Hari Raya Tahun Baru Cina dipanggil qipao
yang memerintah China antara abad ke-17 (1644) hingga awal abad ke-20. Banyak
orang menganggap “Qipao” (istilah untuk pakaian adat etnis Manchuria) pakaian
dinasti terakhir iaitu Dinasti Qing (1644-1912). Sebenarnya, Qipao adalah busana
etnis Manchuria, bukan China. Pakaian asal Bangsa Han adalah Hanfu. Baju
tradisional Jepun dan Korea juga di inspirasikan dari pakaian Hanfu. Oleh itu, Hanfu
bisa disebut sebagai nenek moyang pakaian tradisional bangsa Asia Timur (China,
antusiasme. Oleh kerana itu, orang yang termasuk dalam unsur api secara alamiah
akan cenderung untuk menjadi seorang pemimpin. Hal ini berkaitan dengan
peruntungan baik dan kemasyhuran. Tetapi, api tidak selalu bersifat menghangatkan
8
dan menguatkan tetapi api juga dapat membakar. Manusia yang memiliki jumlah
kandungan api yang ideal akan cenderung untuk memiliki kepribadian yang adil,
terhormat dan baik budi. Sedangkan manusia yang memiliki kandungan api terlalu
banyak akan cenderung memiliki kepribadian yang kritis, suka berbicara kotor dan
suka iri hati melihat kesenangan orang lain. Putih berunsur logam adalah lambang
kesenangan dalam bidang kewangan dan berniaga. Unsur ini juga melambangkan
pemikiran yang jernih dan moral yang baik. Selain itu, unsur logam juga dapat
melambangkan sebuah pisau atau pedang. Hal ini bererti jika unsur logam juga
boleh menjadi kejam. Hal ini wujud dalam kepribadian dengan emosi yang meledak-
kebijaksanaan, komunikasi dan perjalanan. Hijau dapat bersifat lemah lembut tetapi
3.1 CHEONGSAM
dipanggil cheongsam, yang juga dikenali sebagai ‘baju panjang’. Pakaian ini juga
merupakan pilihan fesyen popular bagi wanita moden. cheongsam ini biasanya
9
diperbuat daripada kain sutera dengan satin bersulam atau fabrik lembut yang lain.
butang katup dari leher ke bahagian atas dada. Ia adalah pakaian panjang dan
mengikut bentuk tubuh dengan belahan setinggi paha sama ada pada satu atau
perkembangan masa dan kini menawarkan variasi lebih pendek yang popular dalam
kalangan golongan muda. Kini Cheongsam telah dinaiktaraf dan fungsinya, ia tidak
lagi dipakai pada hari-hari tertentu sahaja, ia kini semakin berkembang selari dengan
fesyen-fesyen pakaian ternama dunia. Antara fungsi dan peranan cheongsam kini
Panas 2008, cheongsam pakaian seragam untuk pemegang pingat. Mereka juga
telah dipakai oleh ahli- ahli perempuan pasukan Sweden dan pasukan Sepanyol
3.2 SAMFU
10
Samfu membawa maksud 'baju dan seluar' dalam dialek Kantonis. Samfu
merupakan pakaian kaum Cina. Samfu diperbuat daripada kain nipis yang tidak
bercorak atau berbunga halus. Samfu dipakai oleh lelaki berketurunan Cina. Pakaian
ini terdiri daripada baju yang longgar dan terbelah di depan dan berkolar tinggi serta
dipakai bersama seluar longgar seperti seluar baju Melayu. Pakaian ini biasanya
diperbuat daripada kain lembut seperti kain sutera. Walaupun tiada pakaian
tradisional yang khusus bagi lelaki, seseorang boleh mendapatkan baju berbutang
yang diperbuat daripada bahan yang serupa dengan ceongsam. Baju ini boleh
didapati sama ada dengan lengan panjang atau lengan pendek dengan butang
11
Peranakan adalah budaya unik yang bermula apabila pendatang Cina mula
berkahwin campur ke dalam masyarakat Melayu beberapa abad yang lalu. Mereka
juga dikenali sebagai Baba-Nyonya. “Baba” merujuk kepada lelaki, dan “Nyonya”
merujuk kepada wanita. Pakaian tradisional Nyonya adalah kebaya nyonya, dipakai
dengan batik sarung sebagai skirt dan tiga kerosang atau kerongsang untuk
mana manik-manik kaca diikat dan dijahit pada kanvas. Ia sering mempunyai reka
bentuk bunga Eropah dengan warna Peranakan yang terang. Pakaian Nyonya terdiri
daripada tiga lapisan, pakaian dalaman, jaket luar dan kain sarung. Jaket luar
biasanya diperbuat daripada bahan jarang, seperti kapas kain kasa, voile atau
georgette. Pakaian dalaman biasanya adalah anak baju tradisional yang dipanggil
choli.Jaket disulam dengan sarat dengan penekanan pada kolar, lengan dan kelim.
Sulaman biasanya dilakukan dengan tangan kerana sulaman mesin jahit tidak
12
sehalus jahitan tangan. Kebaya nyonya biasanya menggunakan kain sarung dengan
Kebaya nyonya datang dalam dua gaya asas. Pertama ialah baju panjang,
yang menampilkan jaket panjang paras lutut dengan potongan lurus. Ia biasanya
dipakai oleh wanita yang lebih berumur dan diperbuat daripada material yang jarang.
Satu set tiga kerongsang digunakan untuk mengancing bahagian hadapan baju
panjang. Sapu tangan kapas bersulam yang disisipkan di kawasan kolar untuk
melengkapkan gaya. Gaya kedua dipanggil kebaya pendek. Ia lebih disukai oleh
Nyonya muda kerana jaket paras pinggang ini menyerlahkan bentuk badan.
Masyarakat India meruapakan etnik ketiga terbesar di Malaysia, dan juga salah satu
di negara kita. Separti masyarakat lain, masyarakat India juga kaya dengan ciri-ciri
dengan kebudayaan masyarakat melayu. Ini jelas terlihat dalam aspek kelahiran dan
daripada pelbagai suku kaum, justeru itu maklumat berikut memaparkan adat resam
masyarakat India secara umum. Orang India Malaysia ialah satu kaum yang
pemerintahan British di Tanah Melayu. Orang India telah berhijrah ke Malaysia sejak
2000 tahun yang lalu. Kedatangan mereka secara berkumpulan seperti komuniti
Chetty Melaka dan komuniti semasa Kesultanan Melaka dan semasa pendudukan
Melaka oleh orang Portugal dan Belanda. Tujuan penghijrahan mereka ke Tanah
13
Melayu ialah mensasarkan tujuan perniagaan atau perdagangan. Pada tahun 2005,
terang dan kaya dengan tenunan dan sulaman benang emas, perak, labuci juga
dengan turban manakala wanitanya memakai sari yang digandingkan dengan choli
ketat. Wanita remaja mengenakan skirt labuh 'Ihenga' juga dipadankan dengan baju
pendek atau choli. Lelaki Punjabi menggayakan dhoti atau kurta dan wanitanya
4.1 SARI
14
Sari merupakan pakaian untuk kaum perempuan dan ia adalah pakaian
seharian dan turut dipakai pada musim perayaan. Sari terdiri daripada lembaran kain
yang berukuran semeter hingga dua meter lebar dan panjangnya pula antara lima
hingga lima belas meter mengikut saiz pemakai. Kebanyakan kain sati adalah jarang
dan lembut. Sebelum memakai sari, Si pemakai perlu memakai anak baju yang ketat
dan singkat. Kemudian sati dililit dari pinggan dan diselempang pada bahu kiri.
Lilitan pinggang sebanyak tiga hingga lima kali untuk menguatkan lilitan supaya tidak
terurai.. Seluruh sari dibalut pada seluruh badan, mencapai hanya pada paras pusat,
dengan hujung yang mempunyai sulaman atau cetakan yang sarat menutupi bahu
15
kiri. Lebar sari mencecah dari pinggang hingga ke lantai dan terikat kemas di
pinggang menggunakan tali cerut. Warna kain dalam perlu sepadan mungkin
dengan warna asas sari. Ia berfungsi sebagai pakaian sokongan untuk membantu
Sari dari segi pemilihan warna, kebanyakan sari yang dipakai berwarna gelap
seperti merah, biru, hijau dan ungu. Warna-warna ini lebih menarik untuk sari yang
dipakai pada musim perayaan. Pemilihan corak pula adalah mengikut si pemakai.
Ada yang lebih suka bercorak tumbuha-tumbuhan dan ada juga yang lebih suka
mereka memilih sari yang mempunyai pelbagai jenis manik yang berkilat. Ini akan
biasanya dipadankan dengan corak yang menarik dan sesuai dengan si pemakai.
India.Berasal dari Punjab dan Kashmir, ia kini dipakai di seluruh India dan oleh
kebanyakan wanita India yang tinggal di luar negara. Populariti adalah disebabkan
oleh hakikat yang selesa, praktikal, sederhana namun sangat elegan dan bergaya,
16
sehingga ia juga menjadi popular di kalangan wanita Barat. Sari kini terpelihara lebih
untuk fungsi dan majlis rasmi. Dalam perempuan Utara Punjabi dan wanita memakai
salwar kameez dengan duppatta berwarna cerah. The salwar kameez boleh datang
dalam pelbagai fabrik, panjang dan luka tetapi ia akan sentiasa terdiri daripada yang
sama tiga perkara iaitu: kameez yang Ini adalah pakaian dan sama ada boleh
menjadi longgar dan mengalir atau lebih dipasang pada bahagian pinggang dengan
skirt talian.Ia lebih kerap daripada tidak mempunyai belahan sehingga sisi yang
boleh berkisar dari panjang lutut kepada sehingga pinggang, sekeping kedua ialah
kameez, yang adalah seluar atau sekeping bawah Kameez yang boleh digambarkan
sebagai seluar besar longgar, biasanya dengan pinggang kolor, kelangkang rendah
dan banyak dijahit. Versi salwar kameez juga dipakai oleh lelaki yang dikenali
sebagai Kurta pula pajama A duppatta yang merupakan sehelai kain yang berwarna-
warni dipakai di leher adalah sama dengan mencuri atau selendang dan ia
melengkapkan.
Terdapat gaya yang berbeza salwar kameez yang digunakan sebagai istilah
umum untuk kedua-dua keping pakaian.Ia adalah satu gaya pakaian yang serba
boleh kerana ia boleh dicampur dan dipadankan sekitar dengan gaya yang berbeza
dari bahagian bawah atau dupattas untuk menukar rupa yang sama sekali berubah
untuk disesuaikan dengan badan atau pilihan orang .Satu lagi gaya punggung
adalah churidar yang sama dengan Salwar tetapi mereka sesuai sangat ketat di kaki
dan sangat panjang supaya mereka duduk berdekatan di sekitar buku lali.Ini
mengumpulkan di buku lali kelihatan seperti gelang (churis) dan dengan itu
nama.Kameez ini kadang-kadang dipanggil Kurta pula dan boleh dipakai dalam
pelbagai panjang dan gaya.Versi pendek daripada Kurta pula dikenali sebagai Kurti
17
biasanya dipakai dengan jean atau seluar dan bukannya seluar tradisional dan
4.3 DHOTI
Dhoti merupakan pakaian untuk kamum lelaki. Pakaian ini diperbuat daripada
kain yang bewarna putih. Kebanyakan dhoti hanya boleh dilihat di hari perkahwinan
sahaja kerana generasi muda hari ini tidak berminat dengan pakaian tersebut. Dhoti
diperbuat daripada lembaran kain putih yang panjang. Kain tersebut dililit di
bahagian pinggang dan diikat pada celah paha dan kemudian disangkukan pada
bahu. Kemudian kain tersebut dihiasi dengan manik-manik kecil supaya kelihatan
menarik. Ada juga dhoti yang bewarna kuning pudar atau kuning susu. Pakaian ini
18
http://www.tsemrinpoche.com/tsem-tulku-rinpoche/malaysia/pakaian-tradisional-
malaysia.html
http://pakaiantradisionalcina.blogspot.com/2015/03/1.html
https://sites.google.com/site/senidanbudayamalaysia/c
http://www.malaysia.travel/ms-my/my/about-malaysia/culture-n-heritage/traditional-
attire
PENUTUP
amalan setiap etnik di negara ini terutamanya amalan pemakaian pakaian tradisional
ketika majlis dan hari perayaan. Oleh itu, Malaysia mampu mejadi “role model”
kepada negara-negara jiran yang lain dalam aspek pemakaian pakaian tradisional.
etnik di negara kita dan sekiranya perkara ini diamalkan selalu, ia mampu membuka
19