MODYUL 8: PAKIKILAHOK AT BOLUNTERISMO

A. ANO ANG INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO?

Makilahok! Saan? Mag-boluntaryo! Paano? Gusto mo ba o ayaw mo? Mga

mapanghikayat na tanong sa iyo na nag-aantay lamang ng iyong malaking oo. Kailan ka
huling nakilahok sa mga pagtitipon na may layuning makatulong sa iba? Kailan mo rin
huling naranasan na mag-boluntaryo sa mga mapagkawang-gawang samahan na ang
pakay ay tumulong sa mga nasunugan at mga hindi inaasahang trahedya? Bakit

PY
kailangan nating gawin nang malaya at bukas-puso ang mga gawaing inaasahan ang
ating pagtugon?

Napatunayan mo sa Modyul 7 na sa pamamagitan ng paggawa na bunga ng

paglilingkod, uunlad ang lipunan dahil instrument ito sa pagkamit ng kaganapan ng

O
pagkatao ng mga mamamayan. Inaasahang sa modyul na ito, ang tunay na diwa at
kabuluhan ng paglilingkod sa kapuwa ay lalo pang mapapalalim sa iyong puso.
Magkakaroon ng higit na kabuluhan ang iyong buhay kung ito ay patuloy mong
C
ibabahagi sa iyong kapuwa. Dito mo makikilala ang kahalagahan ng pakikilahok at
bolunterismo na iyong maiuugnay sa pag-unlad ng lipunan. Hahamunin ka ng kuwento
ng mga taong naglaan ng kanilang buhay sa pagtugon sa pangangailangan ng iba. Mula
ED

dito, ay masasagot mo ang mahalagang tanong na: Bakit mahalaga ang pakikilahok
at bolunterismo?

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
EP

8.1. Naiuugnay ang kahalagahan ng pakikilahok at bolunterismo sa pag-unlad ng

mamamayan at lipunan
8.2. Nakapagsusuri ng kuwento ng mga taong inilaan ang malaking bahagi ng
kanilang buhay para sa pagboboluntaryo
8.3. Naipaliliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin
D

8.4. Nakalalahok sa isang proyekto o gawain sa barangay o mga sektor na may

partikular na pangangailangan

Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang

Pampagkatuto 8.4
a. Nakagagawa ng post sa facebook o nakapagdidikit ng poster sa paligid na nag-
aanyaya sa mga kakilala lalo na sa kabataan sa lugar tungkol sa
pagboboluntaryo sa proyekto na nasimulan
b. Nakapagpapasa ng mga larawan o dokumento bilang patunay sa kanilang
ginawang pag-aanyaya
c. Nakahihikayat ng isa o dalawa na nais magboluntaryo sa Gawain

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 117 10/11/15 12:16 AM
 Paunang Pagtataya

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga aytem at piliin ang titik ng pinakatamang
sagot. Isulat ito sa iyong kuwaderno.

1. Alin ang hindi kahulugan ng pakikilahok?

a. Isang tungkulin na kailangang isakatuparan ng lahat na mayroong kamalayan at
pananagutan tungo sa kabutihang panlahat
b. Isang malayang pagpili. Hindi maaring pilitin o puwersahin ang tao upang

PY
isagawa ito
c. Maaring tawaging bayanihan, damayan, o kawanggawa
d. Tumutulong sa tao upang maging mapanagutan sa kapuwa

2. Alin ang taglay ng tao kaya siya karapat-dapat sa pagpapahalaga at paggalang ng

kaniyang kapuwa?

O
a. Bolunterismo c. Pakikilahok
b. Dignidad d. Pananagutan C
3. Bakit mahalaga na may kamalayan at pananagutan sa pakikilahok?
a. Upang matugunan ang pangangailangan ng lipunan
b. Upang magampanan ang mga gawain o isang proyekto na mayroong
pagtutulungan
ED

c. Upang maibahagi ang sariling kakayahan na makatutulong sa pagkamit ng

kabutihang panlahat
d. Upang maipakita ang diwa ng pagkakaisa at pagmamahalan

4. Ano ang dapat kilalanin ng tao upang makagawa ng pakikilahok?

a. Pananagutan c. Dignidad
EP

b. Tungkulin d. Karapatan

5. Alin ang hindi maituturing na benepisyo ng bolunterismo?

a. Nagkakaroon ang tao ng personal na pag-unlad.
b. Mas higit niyang nakikilala ang kaniyang sarili.
D

c. Nagkakaroon siya ng kontribusyon o bahagi sa pagpapabuti ng lipunan.

d. Nagkakaroon siya ng pagkakataon na makabuo ng suporta at ugnayan sa iba.

6. Sa Bolunterismo, kung hindi mo ito gagawin, hindi ka apektado, kundi yaong iba na
hindi mo tinulungan. Ang pahayag na ito ay:
a. Tama, sapagkat maraming tao ang nangangailangan ng iyong tulong.
b. Mali, sapagkat ang hindi mo pagtulong ay isang bagay na maaaring makaapekto
sa iyo.
c. Tama, sapagkat maaari kang managot sa iyong konsensiya sapagkat hindi ka
tumugon sa pangangailangan ng iyong kapuwa sa mga sandaling yaon.
d. Mali, sapagkat hindi maaaring pilitin ang tao sa kaniyang gagawin. Ito dapat ay
manggaling sa puso.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 118 10/11/15 12:16 AM
 7. Alin ang hindi halimbawa ng bolunterismo?
a. Tuwing Sabado at Linggo ay tinuturuan ni Karen ang mga batang hindi nakapag-
aral sa kanilang lugar upang matutong bumasa at sumulat.
b. Si Jerick ay pumupunta sa bahay-ampunan ng mga bata upang alagaan ang
mga ito tuwing bakasyon.
c. Tuwing eleksiyon ay sinisiguro ni Rechelle na bumoto at piliing mabuti ang
karapat-dapat na mamuno.
d. Sumali si Darlyn sa paglilinis ng paligid sa kanilang baranggay dahil nais niyang
makiisa sa layunin nitong mapanatili ang kalinisan at kalusugan ng kaniyang mga
kapit-bahay.

8. Hindi nakalahok si Rico sa Oplan Linis ng kanilang baranggay dahil inalagaan niya
ang kaniyang bunsong kapatid na maysakit ngunit siya ay nagbigay ng gamit sa

PY
paglilinis tulad ng walis tingting at sako na paglalagyan ng basura. Ano kayang antas
ng pakikilahok ang ipinakita ni Rico?
a. Impormasyon c. Sama-samang Pagkilos
b. Konsultasyon d. Pagsuporta

O
9. Ano-ano ang dapat makita sa isang taong nagsasagawa ng pakikilahok at
bolunterismo?
a. Pagmamahal, Malasakit, at Talento
b. Panahon, Talento, at Kayamanan
C
c. Talento, Panahon, at Pagkakaisa
d. Kayamanan, Talento, at Bayanihan
ED

10. Ano ang makakamit ng ating lipunan kung ang bawat isa ay nagsasagawa ng
pakikilahok at bolunterismo?
a. Pagkakaisa c. Pag-unlad
b. Kabutihang Panlahat d. Pagtataguyod ng Pananagutan
EP

B. PAGTUKLAS NG DATING KAALAMAN

Sa mga panahon na nangangailangan ng mga volunteer at makikilahok sa mga

D

gawain o proyekto sa iyong paaralan, baranggay, o lipunan, naranasan mo na bang

ilaan o ibigay ang iyong sarili? Ano nga ba ang kahulugan para sa iyo ng Pakikilahok at
Bolunterismo?
8.5 Naiuugnay ang kahalagahan ng pakikilahok at bolunterismo sa pag-unlad ng
mamamayan at lipunan

Gawain 1
Panuto: Isulat mo sa loob ng kahon ang salita o mga salita na nagbibigay-kahulugan
para sa iyo ng salitang Pakikilahok. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno. Gamiting
pormat ang nasa susunod na pahina.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 119 10/11/15 12:16 AM
 Tungkulin na dapat
isakatuparan ng lahat ng
tao

Pakikilahok

PY
O
Matapos kang makapagbigay ng iyong sariling kahulugan sa salitang
Pakikilahok, ibigay mo naman ngayon ang kahulugan para sa iyo ng salitang
Bolunterismo. Isulat mo ito sa loob ng bilo-haba sa ibaba.
C
ED

Hal. Pagbibigay ng sarili

na hindi naghihintay nang
kapalit
EP

Bolunterismo
D

Mula sa iyong mga isinulat na kahulugan, tingnan at suriin ang pagkakatulad at

pagkakaiba ng dalawang konsepto.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 120 10/11/15 12:16 AM
 Mga Tanong:

1. Batay sa mga kahulugang ibinahagi, ano ang mabubuo mong kongklusyon tungkol
sa pakikilahok? Sa Bolunterismo?

2. May kaugnayan ba ang pakikilahok sa pag-unlad ng mamamayan at lipunan? Ang

bolunterismo? Pangatwiran.

Gawain 2- A: Pang-isahang Gawain

Panuto: Isulat sa kuwaderno ang iyong pagkakaunawa sa hinihingi ng bawat kolum.
Gamitin ang pormat sa ibaba.

PY
Pagkakatulad ng Pakikilahok at Pagkakaiba ng Pakikilahok at
Bolunterismo Bolunterismo

O
Gawain 2- B: Pangkatang Gawain
Panuto: Pagkatapos mong maisulat ang kahulugan ng pakikilahok at bolunterismo at
C
ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga ito, humanap ka ng isa o dalawa mong kamag-
aral upang ibahagi ang iyong sagot. Magkaroon ng pagsusuri batay sa pagkakapareho
ng inyong ibinigay na pakahulugan sa mga salitang ito. Gayundin, makabubuting
magbahagi ng sariling karanasan kaugnay sa pakikilahok at bolunterismo. Gawin ito sa
ED

loob ng sampung minuto.

Mula sa unang gawain, mayroon ka bang natuklasan tungkol sa

pakikilahok at bolunterismo? Ano-ano ang malaking maitutulong sa ating lipunan
sa kasalukuyan ng pakikilahok at bolunterismo? Paano mo ito maisasagawa
EP

nang bukal sa iyong kalooban na nagpapakita ng pananagutan sa iyong

kapuwa? Lalong lalalim ang pagkaunawa mo dito sa pagsagot mo sa mga
susunod na gawain ng modyul na ito.

C. PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN,

D

AT PAG-UNAWA

Gawain 3
Panuto: Basahin at unawain ang case study. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong na
kasunod nito. Isulat ang mga sagot sa kuwaderno.

Isang araw, nagbigay ng pangkatang proyekto si Bb. Fernando sa kaniyang

mag-aaral na magsagawa ng paglilinis sa pamayanan. Ito ay may kaugnayan sa
kanilang aralin tungkol sa kalikasan.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 121 10/11/15 12:16 AM
 Wow! Excited na ako! Gusto Ako rin! Kailangan ko itong
kong makatulong para sa gawin para tumaas ang
kalinisan ng paligid. grado ko.

PY
Sagutin ang mga tanong:
1. Magkapareho ba ang pagtugon ng dalawang mag-aaral? Ipaliwanag.

O
2. Saan nagkaiba ng pananaw ang dalawa?
3. Kung ikaw ang nasa sitwasyon, ano ang magiging reaksiyon mo? Bakit?
4. Ano ang kilos na hindi nangangailangan ng pag-utos kundi kilos ng pagkukusa at
agarang pagtugon sa pangangailangan ng kapuwa?
C
Gawain 4
ED

Panuto: Suriin ang mga larawan. Isulat ito sa iyong kuwaderno.

EP
D

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 122 10/11/15 12:16 AM
 Mga Tanong:

PY
1. Ano ang napansin mo sa mga larawan?
2. Ano ang iyong naramdaman habang pinagmamasdan mo ang mga ito?
3. Alam mo ba kung ano ang tawag sa ganitong gawain? Patunayan.
4. Sa iyong palagay bakit mahalaga ang pagsasagawa nito?

O
Gawain 5
Panuto: Basahin at suriin ang isang tunay na kuwento ng isang kabataan na sa
C
kaniyang murang edad ay nagpakita ng tunay na malasakit, pagdamay, pagtulong, at
pagmamahal sa kaniyang kapuwa.
ED

Ang Kuwentong Magic

Si Kevin Kaplowitz ay labinlimang taong gulang at isang magician sa
Los Angeles, Califronia. Sampung taon pa lamang siya nang magsimula na
EP

siyang magpalabas ng isang magic show sa mga pasyente sa ospital at

nursing homes. Hindi niya makalimutan na sa unang pagpunta niya sa isang
burn unit ay doon niya makikilala ang isang batang babae na nakaranas ng
third-degree burns.
Gumawa siya ng isang imahe ng hayop mula sa isang lobo na kaniyang
hawak. Nang ibigay niya ito sa bata ay tuwang-tuwa ito at nakita niya na
D

napawi ang sakit na kaniyang nararanasan sa mga sandaling iyon. Dahil

mayroon siyang taglay na talento sa pagma-magic, siya ay pumupunta sa
mga kilala niyang kainan upang magsagawa nito. Labinlima hanggang
dalawampung dolyares na kinikita niya dito ay ibinibigay niya sa mga ospital
at mga batang mahihirap.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 123 10/11/15 12:16 AM
 Bakit kaya naging mulat si Kevin sa gawaing ito? Marahil ay nakikita
niya ang kaniyang ina na boluntaryong nagtuturo sa mga bata sa kanilang
lugar gayundin ang kaniyang nakatatandang kapatid na si Karen na
sumasayaw sa ospital upang pasayahin ang mga maysakit na naroon.
Ang tunay na magic sa kuwentong ito ay wala sa pagsasagawa ni
Kevin ng iba’t ibang trick kundi sa kaniyang pagiging sensitibo at mapagbigay
sa pangangailangan ng kaniyang kapuwa. (Melannie Svoboda, Seeking the
Holy in All Things, ph.97-98)

PY
Mga tanong:
1. Ano ang iyong damdamin pagkatapos basahin ang kuwento? Ano ang sinabi nito
sa iyo bilang panlipunang nilalang?
2. Ano ang tawag sa ginawang pagtulong ni Kevin Kaplowitz? Ipaliwanag ang

O
pagkakaunawa mo rito.
3. Ano ang kaniyang talentong taglay? Paano niya ito ginamit nang makabuluhan?
4. Anong karanasan ang nakaimpluwensiya sa kaniya na nag-udyok upang
tumulong sa kapuwa?
C
5. Mayroon ka na bang ginawang tulad ng ginawa ni Kevin? Ano ang maaari
mong simulan gamit ang iyong talento?
ED

D. PAGPAPALALIM
EP

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sanaysay.

Pakikilahok at Bolunterismo

Naranasan mo na bang makilahok at maging isang volunteer? Marami na ang

D

nagdaang kalamidad, krisis, at pagsubok na ating naranasan sa ating bansa. Maaaring

ang mga ito ay napapanood mo sa telebisyon, nababasa sa pahayagan, o naririnig sa
radyo. At sa tuwing dumarating ang ganitong mga pagsubok sa ating bansa marahil ay
nasasabi mo sa iyong sarili ang mga katagang: “nakakaawa naman sila,” “papaano na
kaya sila,” “sana naman ay mayroong tumulong sa kanila.” Ang mga ganitong kataga
ang madalas na sambitin ng karamihang kabataang katulad mo o ang iba ay marahil
wala pa ngang pakilalam ukol dito. Nakalulungkot, hindi ba? Hindi maiibsan ang
kalungkutan at paghihirap ng mga taong naging biktima nito kung walang tutulong o
dadamay sa kanila. May iba pa nga na nagsasabi: “Ano ang magagawa ko, malayo ako
sa kanila!” o di kaya’y “ang bata ko pa, wala akong magagawa.” Ngunit huwag sanang
maging ganito ang iyong kaisipan sapagkat bilang kabataan malaki ang iyong
magagawa dahil ikaw ay bahagi ng lipunan.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 124 10/11/15 12:16 AM
 Nang likhain ng Diyos ang tao sinabi Niya “hindi mainam na mag-isa ang tao
bibigyan ko siya ng makakasama at makakatulong” (Genesis 2:18). Ito ang dahilan kung
bakit ang tao ay may kapuwa sapagkat hindi siya mabubuhay na mag-isa. Ang kapuwa
ay bahagi rin ng lipunan, kung kaya’t ang bawat tao ay may pananagutan sa kaniya.
Hindi makakamit ng tao ang kaniyang kaganapan kung hindi siya nakikipamuhay na
kasama ng iba.

Ayon kay Dr. Manuel Dy Jr., mahalaga sa Ang tao ay may pananagutan
pagpapakatao ang pagkilala ng tao na kailangan na magbahagi sa kaniyang
niya ang lipunan dahil binubuo siya ng lipunan at kapuwa at sa lipunang
binubuo niya ang lipunan. Sa lipunan kaniyang kinabibilangan.
sumasakasaysayan ang tao. Ang ibig sabihin,
nagkakaroon ng saysay ang buhay sa kaniyang nakaraan, kasalukuyan, at hinaharap.

PY
Tunay ngang nagkakaroon ng saysay ang buhay kung ito ay ginagamit nang
makabuluhan tuwing siya ay nagbabahagi ng kaniyang sarili sa kapuwa, sa lipunan dahil
bilang tao na nilikha ng Diyos, ang tao ay may pananagutan na magbahagi sa kaniyang
kapuwa at sa lipunang kaniyang kinabibilangan.

O
Mula dito ay naipakikita niya ang kaniyang dignidad bilang isang tao. Ano nga
ba ang dignidad? Balikan natin ang iyong napag-aralan noong nasa Baitang 7 ka pa.
Ang dignidad ay nangangahulugang pagiging karapat-dapat ang tao sa pagpapahalaga
C
at paggalang ng kaniyang kapuwa. Lahat ng tao, anuman ang kaniyang gulang, anyo,
antas ng kalinangan at kakayahan ay may dignidad. Dahil sa dignidad, nangingibabaw
ang paggalang at pakikipagkapatiran, dahil sa mata ng Diyos, ang lahat ay pantay-
pantay. Kailangang mapangangalagaan lamang ang tunay na dignidad ng tao sa
ED

pamamagitan ng pagtingin sa bawat tao na kaugnay ng Diyos. Pinararating nito na ang

paggalang sa dignidad ng tao ang nagsisilbing daan upang mahalin ang kapuwa tulad
ng pagmamahal sa sarili.

Ang tao ay ipinanganak na isang panlipunang nilalang; hindi niya tunay na

makakamit ang kaniyang kaganapan bilang tao kung hindi siya makikipamuhay kasama
EP

ang kaniyang kapuwa; kailangan niyang makilahok sa lipunan. Ang lipunan ang
natatanging lugar para sa mga indibidwal upang makamit ang kanilang tunguhin. Kung
kaya mahalaga na makibahagi ang tao sa mga gawaing panlipunan upang makatulong
ito sa pagbuo ng kaniyang pagkatao.
D

Marahil ay nagtatanong ka na ngayon sa iyong sarili: Paano ko naman ito

sisimulan? Ano-ano kaya ang dapat kong gawin para matugunan ko ang
pangangailangan ng aking pamayanan? Ano-ano ba ang dapat kong malaman?

Simulan natin sa Pakikilahok. Ang pakikilahok ay isang tungkulin na kailangang

isakatuparan ng lahat na mayroong kamalayan at pananagutan tungo sa kabutihang
panlahat. Ito ay mahalaga dahil:
 maisasakatuparan ang isang gawain na makatutulong sa pagtugon sa
pangangailangan ng lipunan.
 magagampanan ang mga gawain o isang proyekto na mayroong pagtutulungan,
at
 maibabahagi ang sariling kakayahan na makatutulong sa pagkamit ng
kabutihang panlahat.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 125 10/11/15 12:16 AM
 Ang pakikilahok ay isang tungkulin na Ang pakikilahok ay
kailangan mong gawin sapagkat kung ito ay hindi mo makakamit lamang kung
isinagawa ay mayroong mawawala sa iyo. Nagbibigay kinikilala ng tao ang
ito sa tao ng makabuluhang pakikitungo sa lipunan na kaniyang pananagutan.
kung saan ang bawat nakikilahok ay dapat tumupad
sa kaniyang tungkulin para sa kabutihang panlahat. Ang obligasyong ito ay likas dahil sa
taglay na dignidad ng tao. Ang pakikilahok ay makakamit lamang kung kinikilala ng tao
ang kaniyang pananagutan. Mula dito makakamit ang kabutihang panlahat.

Narito ang mga antas ng pakikilahok na makatutulong sa pakikibahagi sa lipunan

ayon kay Sherry Arnsteinis:

1. Impormasyon. Sa isang tao na nakikilahok mahalaga na matuto siyang magbahagi ng

PY
kaniyang nalalaman o nakalap na impormasyon. Makatutulong ito upang
madagdagan ang kaalaman ng iba. Halimbawa: Sa Brigada Eskuwela, maaari mong
ipaalam sa iyong mga kamag-aral at kakilala kung kailan ito magaganap, maaring i-
post mo ito sa facebook o di kaya’y i-text sila upang malaman nila ito at ano ang
magandang bunga nito kung sila rin ay makikilahok.

O
2. Konsultasyon. Ito ay mas malalim na impormasyon. Ito ay bahagi na kung saan hindi
lang ang sarili mong opinyon o ideya ang kailangang mangibabaw kundi kailangan pa
C
ring makinig sa mga puna ng iba na maaaring makatulong sa pagtatagumpay ng
isang proyekto o gawain. Halimbawa: Sa iyong pakikilahok sa Brigada Eskuwela ay
naatasan kang mamuno sa iyong kapuwa kamag-aral sa lugar na inyong lilinisin sa
paaralan. Marahil ay marami kang ideya kung paano ito sisimulan ngunit mas mabuti
ED

kung ikaw ay kokonsulta muna sa iyong guro o kapuwa kamag-aral sa naiisip mong
gawin.

3. Sama-samang pagpapasiya. Upang lalong maging matagumpay ang isang gawain

mahalaga ang pagpapasiya ng lahat. Ito ay hindi lamang dapat gawin ng isang tao
kundi ng nakararami. Sa pagpapasiya kinakailangang isaalang-alang ang kabutihang
EP

maidudulot nito hindi lamang sa sarili kundi sa mas nakararami.

Halimbawa: Nabigyan na ang bawat isa ng kaniyang gagawin. Mahalaga pa rin na

tanungin sila kung sila ay pumapayag dito at kung kaya nila ang napunta sa kanilang
gawain.
D

4. Sama-samang pagkilos. Hindi magiging matagumpay ang anumang gawain kung

hindi kikilos ang lahat. Tingnan mo ang walis tingting. Hindi ito makalilinis ng kalat
kung isa lamang tingting ang gagamitin; ngunit kung ang bawat tingting ay
pagsasamasamahin mabilis itong makakalinis ng paligid. Ganyan din ang tao. Kung
ang bawat isa ay kikilos nang sama-sama para makatulong sa kaniyang lipunan tiyak
makikita natin ang tunay na pagbabago nito. Halimbawa: Sa pagsisimula ninyong
maglinis sa lugar na naatas sa inyo hindi maari na ang pinuno lamang ang palaging
gagawa. Kailangan ang bawat isa ay gaganap sa tungkulin na ibinigay sa kaniya
upang matapos nang maayos at mabilis ang trabaho.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 126 10/11/15 12:16 AM
 5. Pagsuporta. Mapadadali ang isang gawain kahit mahirap kung ang bawat isa ay
nagpapakita ng suporta dito. Hindi ito tumutukoy sa tulong pinansiyal lamang. Ito ay
maaaring ipakita sa pagbabahagi ng talento o kakayahan o anumang tulong basta’t
ito ay nanggagaling sa iyong puso. Halimbawa: Hindi mo kayang maglinis sapagkat
mahina ang iyong katawan. Maibibigay mo pa rin ang iyong suporta sa pamamagitan
ng donasyon, paghahanda ng pagkain para sa mga naglilinis, o di kaya’y
pagpapalaganap ng impormasyon sa mga tao para makilahok sila.

Mula sa pakikilahok, nahuhubog ng tao na mapukaw ang kaniyang damdamin at

kaisipan na siya ay kasangkot at kabahagi ng kaniyang lipunan sa pagpapalaganap ng
pangkalahatang kabutihan. Ito ay maipapakita sa pamamagitan ng:
a. Paggalang sa makatarungang batas
b. Pagsisikap na maging masigasig sa tungkulin tulad ng pagtataguyod ng maayos

PY
na pamilya at pagiging tapat sa gawain

Ang pakikilahok ay hindi dapat minsanan lamang kundi isang patuloy na proseso
hangga’t kaya mo at mayroon kang kayang gawin para sa ikababuti ng iyong lipunan.
Dahil dito, nabibigyan ng saysay ang iyong pagiging tao na nilikha ayon sa wangis ng

O
Diyos.

Sa pamamagitan ng pakikilahok ang tao ay nagiging mapanagutan hindi lamang

C
sa kaniyang sarili kundi sa kaniyang kapuwa. Nakilala niya ang kaniyang mga
kakayahan, talent, at kahinaan na makatutulong upang magkaroon siya ng tiwala sa
kaniyang sarili. Nakikibahagi siya sa lipunan bilang isang aktibong kasapi nito at
nagkakaroon ng kaganapan ang kaniyang pagkatao.
ED

Ngunit hindi kaila na mayroong mga taong nakikilahok dahil sa kanilang

pansariling interes lamang o pansariling layunin. Tulad na lang halimbawa ng:
 mga tao na naglilingkod o tumutulong dahil mayroon silang kailangan o mayroon
silang hinihintay na kapalit
 mga tao na ginagawa lamang ito bilang pampalipas ng oras
EP

 mga tao na kung nakuha na nila ang kanilang nais o pakay ay humihinto na sa
kanilang ginagawa

Sa mga ganitong gawi ng ilang tao nawawala ang tunay na diwa ng pakikilahok
at napapalitan ito ng pansariling interes lamang.
D

Madalas na nakararanas ang ating

bansa ng mga kalamidad tulad ng Bagyong
Ondoy, Pedring, Habagat, at Yolanda. Sa
ganitong mga sitwasyon makikita ang
kabayanihan ng ilang kababayan nating Pilipino
na kung saan sila ay nag-aalay ng kanilang
panahon, sarili, at yaman para sa iba.
Nakatutuwa sapagkat sa mga ganitong
pagkakataon ay makikita ang pagkilos ng
kabataan upang tumulong sa iba. Hindi

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 127 10/11/15 12:16 AM
 lamang iyan; nakikisangkot na rin ngayon ang kabataan sa mga isyung hinaharap ng
ating bansa upang pakinggan ang kanilang tinig. Hinihimok ang lahat ng kabataan
ngayon na makiisa at magbigay ng sarili para sa kapakanan ng iba. Maraming maaaring
magawa kahit pa ito ay maliit lamang. Kung ito ay bukal sa iyong kalooban, ito ay
kapuri-puri sa ating Poong Maykapal.

Ang pakikiisa sa iyong baranggay sa paglilinis ng paligid, pagbabahagi ng talento

sa iba, ang pagtulong mo sa iyong mga kamag-aral sa asignaturang hindi nila
maunawaan o ang pagtuturo mo sa iyong mga kapitbahay na may maliliit na anak na
magbasa at magsulat sapagkat hindi sila nakapag-aral at marami pang iba ay ilan
lamang na maaaring gawin ng kabataan. Alam mo ba ang tawag sa mga ito? Ito ay
bolunterismo.

PY
Ano nga ba ang bolunterismo? Ito ay isang paraan ng paglilingkod at
pagpapakita ng pagmamahal sa kapuwa at sa lipunan. Ito ay pagbibigay ng sarili na
hindi naghahangad ng anumang kapalit. Ito ay marami ring katawagan tulad ng
bayanihan, damayan, kawanggawa, o bahaginan.

O
Narito ang mga kabutihang naidudulot ng pagsasagawa ng bolunterismo:
1. Nagkakaroon siya ng personal na pag-unlad.
2. Nakapagbibigay siya ng natatanging kontribusyon o bahagi sa pagpapabuti ng
lipunan.
C
3. Nagkakaroon siya ng pagkakataon na makabuo ng suporta at ugnayan sa iba.
4. Nagkakaroon siya ng panahon na higit na makilala hindi lamang ang iba kundi
pati na ang kaniyang sarili.
ED

Mula sa benepisyo nito, naiaangat ang pagkatao ng tao at nagiging

mapanagutan siya sa kaniyang lipunan na nagiging daan tungo sa kabutihan ng
lahat.

May pagkakaiba ba ang pakikilahok sa bolunterismo? Sa pakikilahok, nagiging

EP

konsiderasyon ang personal na interes o tungkulin. Kailangan mong gawin dahil kung
hindi, mayroong mawawala sa iyo. Halimbawa: ang paglahok sa halalan, paglahok sa
pangkatang gawain na pinapagawa ng guro, o paglahok sa pulong ng kabataan sa
barangay.
D

Sa bolunterismo, kung hindi mo ito gagawin, hindi ka apektado, kundi yaong iba
na hindi mo tinulungan. Kung ikaw man ay managot; ikaw ay mananagot sa iyong
konsensiya sapagkat hindi ka tumugon sa pangangailangan ng iyong kapuwa. Hindi
lahat ng pakikilahok ay may aspekto ng bolunterismo pero lahat ng bolunterismo ay may
aspekto ng pakikilahok.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 128 10/11/15 12:16 AM
 Matatawag bang bolunterismo ang ginawa ni
Peachy Breteña sa ginawa niyang pagpo-post sa
facebook tungkol sa protesta sa pork barrel noong
Agosto 26, 2013? Bakit? Pangatwiranan.

Ang tunay na diwa ng Pakikilahok at Bolunterismo ang kailangang makita

PY
sa ating lipunan lalo na sa kasalukuyan. At bilang kabataan ito ay maaari mong
simulan. Wika nga ni Bishop Emeritus Teodoro Bacani sa isa sa kaniyang panayam
sa Radio Veritas para sa kabataan, na huwag lamang makuntento sa mga araw-
araw na karaniwang gawain, iyong hindi nababahala at pinababayaan lamang
tumakbo ang mundo, bagkus kinakailangan na ang kabataan ay “manggulo”- ibig

O
sabihin ay magsikap na humanap ng pamamaraan at maging kasangkapan para sa
ikauunlad ng buhay at lipunan. Ayon naman kay Pope Francis sa kaniyang
mensahe sa kabataan noong nakaraang World Youth Day sa Rio de Janerio, Brazil
C
noong June 24, 2013, “Ang kabataan ang durungawan kung saan ang hinaharap
ay nagdaraan” na ibig sabihin nasa kabataan makikita ang kinabukasan. Katulad ng
sinabi rin ng ating bayani na si Dr. Jose Rizal, nasa kabataan ang pag-asa ng
bayan.
ED

Ito ay isang malaking hamon para sa iyo - ang iyong maaring magawa tungo sa
pagbabago at pag-unlad ng ating lipunan. Sa Pakikilahok at Bolunterismo dapat makita
ang tatlong Ts:
1. Panahon (Time). Ang panahon ay mahalaga sapagkat kapag ito lumipas hindi na ito
EP

maibabalik. Sabi nga sa isang awit:

“Minsan lamang ako daraan sa daigdig na ito
kaya ano man ang mabuting maaring gawin ko ngayon,
O anumang kabutihan ang maari kong ipadama
itulot ninyong magawa ko ngayon ang mga bagay na to.
D

Nawa’y h’wag ko itong ipagpaliban o ipagwalang bahala

sapagkat di na ko muling daraan sa ganitong mga landas”.

Tunay ngang mahalaga ang panahon kung kaya’t hanggang maaga ay gamitin
mo ito ng buong husay sa iyong pakikilahok at pagbobolunterismo para sa iyong
lipunan.

2. Talento (Talent). Ang bawat isa ay binigyan ng Diyos ng talento at ito ay iyong
magagamit upang ibahagi sa iba. Iba-iba ang talento ng bawat isa. Tinalakay ninyo
ito sa inyong aralin noong ikaw ay nasa ika-pitong baitang pa lamang. Ang paggamit
ng iyong talento ay makatutulong hindi lamang sa iba kundi ito ay makatutulong din
sa iyo upang higit kang magkaroon ng tiwala sa iyong sarili.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 129 10/11/15 12:16 AM
 3. Kayamanan (Treasure). Maaring ang unang sasabihin ng iba ay wala akong pera,
mahirap lang kami, wala akong maitutulong, ngunit sa pagbibigay hindi tinitingnan
ang laki nito sapagkat gaano man ito kaliit ang mahalaga ay kusa mong ibinigay ito
ng buong puso para sa nangangailangan.

Mula sa 3 T’s na ito makikita natin na ang pakikilahok at bolunterismo ay dapat

ginagawa nang buong husay kasama ang puso at nang may pananagutan para
makamit ang kabutihang panlahat. Mula rito nagkakaroon ang tao ng pagkakataon na
ibahagi ang kaniyang sarili sa kapuwa at nagagampanan din niya ang habilin sa atin ng
Diyos na mahalin ang kapuwa tulad ng pagmamahal sa sarili. Sinabi ng Diyos na
anumang bagay ang gawin mo sa pinakamaliit mong kapatid ay sa kaniya mo na rin
ginagawa.

PY
Naalala ko tuloy ang isang kuwento ng aking kakilala. Labinlimang taong
gulang siya noon ng maging mulat siya sa pagtulong at pagbabahagi ng
kaniyang sarili sa iba na hindi niya kakilala o kaanu-ano. Siya ay nagsimula sa
pagiging aktibong kasapi ng kanilang simbahan at dito niya nakita na siya ay

O
may malaking pananagutan sa kaniyang kapuwa. Sa kaniyang kabataan siya ay
nagbobolunter sa isang bahay ampunan upang mag-alaga ng mga batang ulila.
Siya ay naatasan sa pagpapaligo, pagpapakain, at pagbibihis sa mga maliliit na
bata doon.
C
Naranasan niya rin ang matulog sa malamig na semento katabi ang mga
bata doon, pati ang paglilinis ng sugat nila at gayundin ang paghehele sa mga
sanggol na umiiyak. Hindi ito naging madali para sa kaniya sapagkat hindi siya
ED

sanay sa ganitong klaseng gawain. Ngunit ilang taon din niya itong ginawa at
lubos ang kaniyang kasiyahang naramdaman sa kaniyang paglilingkod sa iba.
Nagbigay din siya ng oras upang magturo ng Religion sa mga mag-aaral sa
public school sa kanilang lugar sa kabila ng pagiging abala niya sa kaniyang
trabaho at pamilya. Hindi rin siya tumitigil na maglingkod bilang
Tagapagpahayag ng Salita ng Diyos o Lector sa kanilang simbahan. Isang araw
EP

nga may nagtanong sa kaniya, “Hindi ka ba nagsasawang maglingkod?” Ang

sagot niya: “Kulang pa nga iyang ibinibigay ko sa napakaraming pagpapala na
natatanggap ko mula sa Panginoon.”
Hindi lamang siya, sa tuwing ako ay nadaraan sa aming kalsada sa aming
barangay pag araw ng Linggo ay nakapukaw sa aking paningin ang mga
D

naglilinis dito. Minsan kong kinausap ang isa sa kanila at nalaman ko na sila
pala ay samahan ng mga solo parent. Ang iba sa kanila ay namatay na ang
asawa, ang iba naman ay iniwan ng asawa. Tinanong ko siya bakit ninyo ito
ginagawa? Ang sagot niya ay, “nais kasi naming makatulong sa baranggay
upang mapanatiling malinis ang paligid at maiiiwas sa sakit ang mga
mamamayan lalo na ang mga bata.” Ako ay natuwa sa kaniyang sagot sapagkat
ang mga taong ito na solo parent na bagamat nangangailangan din ng tulong ay
nakapagbibigay pa rin ng kusang loob para sa kapakanan ng kanilang kapuwa.
Sa ngayon ay mayroon na silang tatlumpung kasapi.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 130 10/11/15 12:16 AM
 Sana sa pamamagitan ng babasahing ito ay maramdaman mo na ikaw ay may
magagawa, na may personal na pananagutan ka para sa iyong kapuwa at lipunan. Kung
sisimulan mo sa iyong sarili at nagawa mo ito nang buong puso, matitiyak ko sa iyo na
ikaw ay magkakaroon ng kaganapan sa iyong buhay, isang buhay na ganap at masaya.

Paano ka tutugon sa hamon ng bolunterismo?

Tayahin ang Iyong Pag-unawa

Ano ang naunawaan mo sa iyong binasa? Upang masubok ang lalim ng iyong
naunawaan, sagutin ang sumusunod na tanong sa iyong kuwaderno:

PY
1. Mahalaga ba ang pakikilahok at bolunterismo ng isang kabataan? Pangatwiranan.
2. Ano-ano ang maidudulot nito sa iyong kapuwa? Sa paaralan? Sa lipunan?
Ipaliwanag.
3. Ano ang pinagkaiba ng pakikilahok sa bolunterismo? Ipaliwanag gamit ang halimbawa
sa bawat isa.

O
4. Paano mo gagamitin ang talento sa iyong pagsasagawa ng pakikilahok at
bolunterismo?
5. Ano-ano ang kabutihang naidudulot ng bolunterismo?
C
Paghihinuha ng Batayang Konsepto
ED

Panuto: Bumuo ng Batayang Konsepto gamit ang graphic organizer sa ibaba at gabay
ang Mahalagang Tanong sa simula ng araling ito.

A.
EP

Ang ___________ at
_______________
ng __________________ sa mga gawaing ____________
D

batay sa kaniyang _______________________ ay makatutulong sa pagkamit

ng

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 131 10/11/15 12:16 AM
 B. Punan ang nawawalang salita upang mabuo ang Batayang Konsepto. Piliin ang
sagot sa loob ng kahon.

Bilang obligasyong ______________ sa _______________ ng tao, ang

___________________ ay nakakamit sa __________________________ o
________________ sa mga aspekto kung saan mayroon siyang ______________ na
________________.

obligasyon pagtulong paggawa aspekto

pananagutan bolunterismo kapuwa pakikilahok

PY
pagmamahal likas dignidad

Pag-uugnay ng Batayang Konsepto sa Pag-unalad ko Bilang Tao

O
1. Ano ang kabuluhan ng Batayang Konsepto sa aking pag-unlad bilang tao?
2. Ano-ano ang maaari kong gawin upang mailapat ang aking mga pagkatuto sa
modyul na ito?
C
ED

E. PAGSASABUHAY NG MGA PAGKATUTO

Pagganap
Gawain 6
EP

Panuto: Tingnan ang kahon sa ibaba. Isulat sa unang kolum ang iyong mga
talento/kakayahan. Sa ikalawang kolum, isulat ang iyong mga maaaring gawin o
maitulong gamit ang iyong mga talento/kakayahan.

Talento/Kakayahan Paano ko gagamitin?

D

1. Pagluluto 1. Ako ang magluluto o maghahanda

ng pagkain ng mga kasama kong
volunteer.
2. 2.

3. 3.

4. 4.

5. 5.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 132 10/11/15 12:16 AM
 Pagninilay
Gawain 7
Panuto: Ano ang iyong natuklasan tungkol sa tunay na kahulugan ng pakikilahok at
bolunterismo? Sagutin mo ang tanong: May nabago ba sa aking pananaw at
pagkaunawa ng pakikilahok at bolunterismo? Paano ko ito maisasabuhay? Kung ito
naman ay naisasabuhay mo na maaari mong isulat ang iyong karanasan ukol dito.
Gawin ito sa iyong journal.

Ano ang nabago sa aking

Paano ko maisasabuhay
pananaw at pagkaunawa sa
ang pakikilahok at
pakikilahok at bolunterismo?

PY
bolunterismo?

O
C
ED
EP

Pagsasabuhay
D

Gawain 8
Panuto: Ang tunay na diwa ng pakikilahok at bolunterismo ay hindi minsan lamang. Ito
ay patuloy na proseso na dapat isagawa. Balikan natin ang iyong naging gawain sa
unang modyul kung saan ikaw ay gumawa ng survey sa tatlong pangunahing problema
sa iyong pamayanan at kung paano ka nakilahok. Ngayon naman ay maghahanap ka ng
mga volunteer na gustong makiisa para matugunan ang problema ng pamayanan.

Panuto: Mag post sa iyong Facebook o magdikit ng mga poster na nag-aanyaya ng mga
volunteer para makatulong sa problema ng baranggay.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 133 10/11/15 12:16 AM
 Halimbawa:

PY
O
Hamon ito sa iyo na isagawa ito sa lalong madaling panahon. Sapagkat kung hindi ka pa
kikilos ngayon…kailan pa? C
Binabati kita sa iyong pagtugon sa pangangailangan ng iyong kapuwa at ng
lipunan. Ipagpatuloy mo ito nang buong husay at lagi mong iisipin na ginagawa
mo ito para sa Diyos.
ED

Mga Sanggunian

Mga Aklat:
Caleon, R. E. (1997) Naku Ha! (Mga Kuwento at Pagninilay na Pakikinabangan.
EP

Malolos: Netprint Services

Ellis, S. J. (2003) The Volunteer Recruitment (and Membership Development) Book

Philadelphia: Energize

Pontifical Council for Justice and Peace. (2004). Compendium of the Social Doctrine of
D

the Church. Vatican: Libreria Editrice Vaticana

Mula sa Internet:
Brain, Marshall. 20 Ways for Teenagers to Help Other People by Volunteering.
Hinango noong Agosto 13, 2013 mula sa
http://www.bygpub.com/books/tg2rw/volunteer.htm
Five Levels of Participation. Hinango noong Agosto 13, 2013 mula sa
www.partnership.org.uk/pres/fitlog/sld007.htm

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office.
CHARLIE for printing (10-10-15)_EsP Gr.9 LM.pdf 134 10/11/15 12:16 AM