APan5 Q2Mod8of8 v2
APan5 Q2Mod8of8 v2
APan5 Q2Mod8of8 v2
Araling
Panlipunan
IkalawangMarkahan: Modyul 8:
Pagtugon ng mga Pilipino sa
Kolonyalismong Espanyol
Araling Panlipunan – Ikalimang Baitang
Self-Learning Module (SLM)
Ikalawang Markahan – Modyul 8: Pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong
Espanyol
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapataong-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Ang modyul na ito ay dinisenyo at isinulat para sa iyo. Ito ay upang matulungan ka
sa mga aralin tungkol sa pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol.
Saklaw nito ang mga reaksiyon ng mga Pilipino sa kolonisasyon at pag-aalsa ng mga
Pilipino. Ang saklaw ng modyul na ito ay nagpapahintulot na magamit sa iba’t ibang
mga sitwasyon sa pag-aaral. Ang wika na ginamit ay kinikilala ang magkakaibang
antas ng bokabularyo ng mga mag-aaral. Ang mga aralin ay inayos upang sundin
ang karaniwang pagkakasunod-sunod ng kurso. Ngunit ang pagkakasunod-sunod
kung paano mo ito basahin ay maaaring mabago upang tumugma sa aklat na
ginagamit mo ngayon.
Subukin
A. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan. Piliin ang titik ng
tamang sagot.
1
4. Sino ang dating cabeza de barangay na namumuno sa pinakamahabang pag-
aalsang naganap sa Pilipinas sa panahon ng mga Espanyol?
a. Francisco Dagohoy
b. Apolinario dela Cruz
c. Tapar
d. Lanab
5. Bakit hindi nagtagumpay ang mga pag-aaklas ng mga katutubo laban sa mga
Espanyol?
a. mas magaganda ang mga armas pandigma ng mga Espanyol
b. kanya-kanya ang mga Pilipino sa ginawang pag-aaklas
c. maraming mga Pilipino ang tuluyang niyakap ang Kristiyanismo
d. hindi marunong magplano sa pakikipagdigma ang mga katutubo
Aralin
Pagtugon ng mga Pilipino sa
8 Kolonyalismong Espanyol
Magandang araw sa iyo. Ako pala si Titser Ann, ang iyong
guro sa Araling Panlipunan.
2
Balikan
3
Tuklasin
4
pagdiriwang ng mga pista, Santakrusan at Flores de Mayo, mga pagtatanghal tulad
ng senakulo, moro–moro, sarsuela at marami pang iba.
Hindi maikakailang ang katolisismo ang pinakamalaking impluwensiya ng mga
Espanyol sa ating mga Pilipino. Sa Asya, ang Pilipinas ang kinikilalang unang
yumakap ng Katolisismo. Ang dating paniniwalang pagano ng mga Pilipino ay
napalitan ng bagong paniniwalang itinuro ng mga misyonerong Espanyol.
Nanguna sa pagpalaganap ng paniniwalang ito ay ang misyonerong Augustino na
kasama ni Legaspi sa kanyang pagdating sa Pilipinas noong 1565 sa pangunguna ni
Padre Andres de Urdaneta. Ang mga Pilipino noon ay tinuruan nilang magdasal,
magsimba, at magbasa ng Bibliya (banal na aklat ng mga Kristiyano). Ngunit may
iba’t-ibang reaksiyon ang mga Pilipino sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo.
https://www.google.com/search?q=reaksiyon++ng+mga+Pilipino+sa+Kristiyanismo&tbm=isch&ved=2ahUKEwjUnu
SIoNvrAhUL_5QKHfAVCt4Q2-
cCegQIABAA&oq=reaksiyon++ng+mga+Pilipino+sa+Kristiyanismo&gs_lcp=CgNpbWcQAzoECCMQJzoECAAQGDoCCA
A6BAgAEB46BAgAEEM6CAgAELEDEIMBOgUIABCxAzoHCAAQsQMQQzoHCCMQ6gIQJzoGCAAQBR AeOgYIABAIEB5
QzLcLWLjdDGCG6gxoBXAAeACAAakBiAGbQ5IBBDAuNjWYAQCgAQGqAQtnd3Mtd2l6LWltZ7ABCsABAQ&sclient=im
g&ei=9FtYX9TUBIv-0wTwq6jwDQ&bih=657&biw=1366#imgrc=vQMTiUJI6jcH9M
5
Mga Pag-aaklas ng mga Katutubong Pilipino
Isa sa naging pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol ay ang pag-
aalsa ng mga ito. Narito ang ilan sa mga pag-aaklas at ang mga nagbunsod nito.
1. Pag-aalsang Panrelihiyon
6
Pag-aalsa ng mga Itneg Pinamumunuan nina Miguel Lanan
ng Cagayan at Alababan ng Apayao.
7
Ayan, alam mo na kung anong pag-aalsang panrelihiyon ang
naganap bilang pagtugon ng mga Pilipino sa kolonyalismong
Espanyol? Sa iyong palagay, naging makatarungan ba ng
mga ginawang pag-aalsa ng mga Pilipino?
Ngayon naman ating tunghayan ang mga naganap na pag-
aalsang pampolitikal bilang isang paraan sa pagtugon sa
kolonyalisasyon.
2. Pag-aalsang Politikal
8
3. Pag-aalsang Pang-ekonomiko
2. Pag-aalsa ni Ladia sa
Malolos Pinamumunuan ni Pedro Ladia–isang Moro
na taga Borneo na naniniwalang mula siya
sa lahi ni Lakandula.
9
4. Pag-aalsa ni Maniago Pinamumunuan ni Francisco Maniago ng
Mexico, Pampanga.
10
8. Pag-aalsa ni Diego
Silang at Gabriela Nag-aalsa si Diego Silang dahil sa buwis at
Silang pagnanais na palayasin ang mga Espanyol.
Pinatay ng kanyang kaibigang si Miguel
Vicos.
May mga Pilipino rin na tahimik na bumalik sa dating paniniwala. Ang mga Muslim
at Ifugao ay hindi nahikayat ng mga pari sa pagiging Katoliko. Matatag ang mga
Muslim at hindi nila ipinagpalit ang Islam. Ang mga Ifugao naman ay nagpakalayu-
layo upang hindi marating ng mga pari.
Sa kabundukan nakatira naman ang mga Negrito o Aeta, sila man ay hindi
nahikayat na maging Kristiyano. Patuloy pa rin ang kanilang paniniwala sa
sinasambang Bathala.
11
Suriin
Pagyamanin
12
Isaisip
Tandaan:
Sagutin Mo!
Bakit hindi naging matagumpay ang iba’t bang pag-aalsang inilunsad ng mga
katutubo laban sa mga mananakop na Espanyol.
13
ISAGAWA
Tayahin
B. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan. Piliin ang titik ng
tamang sagot.
1. Alin sa mga sumusunod ang HINDI dahilan ng pag-aalsa ng mga Pilipino sa
panahon ng mga Espanyol?
a. konbersiyon ng mga Pilipino sa Kristiyanismo
b. pang-aabuso sa kapangyarihan ng mga prayle
c. sapilitang paggawa ng mga Pilipino
d. pagsasagawa ng mga pista
2. Sinong Waray ang namumuno sa pag-aalsa laban sa polo y servicio?
a. Maniago
b. Sumuroy
c. Ladia
d. Malong
3. Ang mga sumusunod ay naging pagtugon ng mga Pilipino sa kolonyalismong
Espanyol MALIBAN sa?
a. nag-alsa laban sa pang-aabuso sa patakarang pang-ekonomiya
b. pagyakap sa Katolisismo
c. namundok upang maiwasan ang mga Espanyol
d. Lahat ng mga nabanggit
4. Sino ang dating cabeza de barangay na namumuno sa pinakamahabang pag-
aalsang naganap sa Pilipinas sa panahon ng mga Espanyol?
a. Francisco Dagohoy
b. Apolinario dela Cruz
c. Tapar
d. Lanab
14
5. Bakit hindi nagtagumpay ang mga pag-aaklas ng mga katutubo laban sa mga
Espanyol?
a. mas magaganda ang mga armas pandigma ng mga Espanyol
b. kanya-kanya ang mga Pilipino sa ginawang pag-aaklas
c. maraming mga Pilipino ang tuluyang niyakap ang Kristiyanismo
d. hindi marunong magplano sa pakikipagdigma ang mga katutubo
Karagdagang Gawain
1. Pag-aalsang
Panrelihiyong
2. Pag-aalsang Politikal
3. Pag-aalsang
Ekonomiko
4. Tuluyang Pagyakap sa
Kristiyanismo
5. Pamumundok o
Pagpapakalayo-layo
(reduccion)
15
Susi sa Pagwawasto
16
Sanggunian
Batayang Aklat
Gabuat, Maria Analyn P., et. al. 2016. Pilipinas Bilang Isang Bansa. Quezon City,
Philippines: Vibal Group Inc.
Websites
www.slideshare.net>mobile >q2-le
www.slideshare .net.almareynaldo
basahon.blogspot.com,2019/02
https://www.google.com/search?q=igorot&sxsrf=ALeKk000wDCxNCP8CqTnJh-
EpLIwOOxuWw:1599389463124&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwj9_
rmGrtTrAhWlwosBHYB9CvEQ_AUoAXoECBcQAw&biw=1366&bih=608#imgrc=-
7jr_If83q5IFM
https://www.google.com/search?q=pag+aalsa+ni+bancao&tbm=isch&ved=2ahUKE
wiclsnUrtTrAhVCYJQKHQqKA4UQ2-
cCegQIABAA&oq=pag+aalsa+ni+bancao&gs_lcp=CgNpbWcQAzIECAAQGFD4HVjjNG
CjP2gBcAB4AIABswOIAYkTkgEJMC4zLjIuMy4xmAEAoAEBqgELZ3dzLXdpei1pbWf
AAQE&sclient=img&ei=ur9UX5zROcLA0QSKlI6oCA&bih=608&biw=1366#imgrc=6P
B_oaFbupaNnM&imgdii=-44OQPHIH8cawM
https://www.google.com/search?q=itneg&tbm=isch&ved=2ahUKEwjl6v-
_r9TrAhVHEKYKHRaGCZoQ2-cCegQIABAA#imgrc=1KPTBkoXIVFt4M
https://www.google.com/search?q=tapar&tbm=isch&ved=2ahUKEwiu5ZvEr9TrAh
VG35QKHQ1RC1QQ2-
cCegQIABAA&oq=tapar&gs_lcp=CgNpbWcQAzICCAAyAggAMgIIADICCAAyAggAMgII
ADICCAAyAggAMgIIADICCAA6BAgjECc6BAgAEEM6BQgAELEDUL2FC1iIkwtg3pQL
aABwAHgBgAGhA4gB1weSAQcwLjQuNC0xmAEAoAEBqgELZ3dzLXdpei1pbWfAAQ
E&sclient=img&ei=pcBUX-7-BMa-0wSNoq2gBQ#imgrc=Yrr3kAt2hdgahM
17
PAHATID-LIHAM
Ang Sariling Pagkatutong Modyul na ito ay nilinang ng
Kagawaran ng Edukasyon, Rehiyon Dose, na may pangunahing
layunin na ihanda at tugunan ang pangangailangan sa bagong
normal. Ang nilalaman ng modyul na ito ay batay sa Most Essential
Learning Competencies (MELC) ng Kagawaran ng Edukasyon. Ito ay
pantulong na kagamitan na gagamitin ng bawat mag-aaral ng
SOCCSKSARGEN Region simula sa taong panuruan 2020-2021.
Ang proseso ng paglinang ay sinunod sa paglimbag ng modyul na
ito. Ito ay Bersyong 1.0. Malugod naming hinihimok ang pagbibigay
ng puna, komento at rekomendasyon.