Σημειώσεις μαθήματος

Μαθηματικά
Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Όνομα:
Επίθετο:
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΣΥΝΟΛΑ

Τα σύνολα συμβολίζονται με ένα κεφαλαίο γράμμα.

π.χ Α: τα φωνήεντα του ελληνικού αλφαβήτου
Β: οι μονοψήφιοι περιττοί αριθμοί
Γ: οι μήνες του χρόνου

Περιγραφή: Περιγράφω από τι αποτελείται το σύνολο μου

Α: τα φωνήεντα του ελληνικού αλφαβήτου
Β: οι μονοψήφιοι περιττοί αριθμοί
Γ: οι μήνες του χρόνου

Αναγραφή: Γράφουμε μέσα στα άγκιστρα τα στοιχεία του συνόλου

Α= {α,ε,η,ι,ο,υ,ω}
Β= {1,3,5,7,9}

Να γράψετε με αναγραφή τα πιο κάτω σύνολα και να βρείτε τον πληθικό

τους αριθμό:
A: τα ψηφία του αριθμού 440103
Β: Οι μέρες της εβδομάδας που αρχίζουν από Τ
Γ: Οι μήνες του έτους που έχουν 32 μέρες

Απάντηση:
_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________
2
Πληθικός αριθμός: από πόσα γράμματα ή αριθμούς αποτελείται το
σύνολο μου και συμβολίζεται με ν.
π.χ Ποιός είναι ο πληθικός αριθμός του Α;
Α= {2,4,6,8,10}
ν(Α) = 5

Να βρείτε τον πληθικό αριθμό του Α.

Α= {α,γ,ε,η,θ,κ}
____________

Να βρείτε τον πληθικό αριθμό του Β.

Β= {3,6,9,12}
____________

Βέννειο διάγραμμα: χρησιμοποιούμε ένα κυκλικό σχήμα που μέσα έχει τα

στοιχεία του συνόλου.
π.χ Α= {α,γ,ε,η,θ,κ}
Β= {3,6,9,12}

Α Β

.α .γ .3 .6

.ε .η .θ .κ .9 .12

3
Να φτιάξετε το Βέννειο διάγραμμα του Α και του Β.
Α= {2,4,6,8,10}
Β= {1,2,3,4,5,6}

Εάν ένα στοιχείο ανήκει (είναι μέσα σε ένα σύνολο) τότε γράφουμε: ∈
Εάν ένα στοιχείο δεν ανήκει (δεν είναι μέσα στο σύνολο) τότε γράφουμε:
∉

To στοιχείο 2 ανήκει στο στο σύνολο Α; NAI / OXI => 2 ∈ Α

Τo στοιχείο 3 ανήκει στο στο σύνολο Α; NAI / OXI => __________
To στοιχείο 2 ανήκει στο στο σύνολο B; NAI / OXI => __________
To στοιχείο 6 ανήκει στο στο σύνολο Β; NAI / OXI => __________
To στοιχείο 7 ανήκει στο στο σύνολο Β; NAI / OXI => __________

4
Δίνονται τα σύνολα:
Α= {1,2,3}
Β= {3,2,1}

Ποιους αριθμούς έχουν κοινούς το σύνολο Α και το σύνολο Β;

___________________

Όταν δύο σύνολα έχουν ακριβώς τα ίδια στοιχεία λέγονται ΙΣΑ και τα
συμβολίζουμε με ίσον =
Α=Β
____________________________________________________________

Δίνονται τα σύνολα:
Α= {1,2,3}
Γ= {4,5,6}

Ποιους αριθμούς έχουν κοινούς το σύνολο Α και το σύνολο Β;

___________________

Όταν δύο σύνολα δεν έχουν τα ίδια στοιχεία λέγονται ΑΝΙΣΑ και τα
συμβολίζουμε με ≠
Α≠Γ

5
Παρατηρούμε το πιο κάτω:

Πόσα σύνολα υπάρχουν; _______

Το σύνολο Α είναι μέρος του συνόλου Β.

Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο Α είναι υποσύνολο του συνόλου Β και
γράφεται Α ⊆ Β
Εάν το σύνολο Α= {1,2,3,4} και το σύνολο Β έχει τα στοιχεία 5,6,7 ποια
στοιχεία έχει το σύνολο Β;
B= { }

6
Άσκηση 1.

Απάντηση:

7
Άσκηση 2.

Απάντηση:

8
Πράξεις Συνόλων

Ένωση δύο συνόλων = όλα τα στοιχεία τους και το συμβολιζουμε με U

Α= {1,2,3,4,5,6]
Β= {2,4,8}

Να βρείτε την Ένωση των δύο συνόλων

Για να γράψω την ένωση δύο συνόλων σβήνω τα στοιχεία που είναι ίδια
για να μην τα γράψω δυο φορές και μετά βάζω ΌΛΑ τα στοιχεία.

Α U Β = {1,2,3,4,5,6,8}

Άσκηση:

9
Τομή δύο συνόλων = τα ΚΟΙΝΑ στοιχεία τους και το συμβολιζουμε με ω

Α= {1,2,3,4,5,6]
Β= {2,4,8}

Να βρείτε την Τομή των δύο συνόλων

Για να γράψω την τομή δύο συνόλων βρίσκω τα ΚΟΙΝΑ τους στοιχεία.

Α ∩ Β = {2,4}

Άσκηση:

10
Δύο σύνολα Α και Β ονομάζονται ξένα μεταξύ τους όταν δεν έχουν
κοινά στοιχεία. Δηλαδή, Α ∩ Β = ∅.

Παράδειγμα:
Α: οι άρτιοι αριθμοί, Β: οι περιττοί αριθμοί
Τα σύνολα Α και Β δεν έχουν κοινά στοιχεία. `
Α ∩ Β = ∅. Άρα, τα σύνολα είναι ξένα μεταξύ τους.

Αν Ω είναι ένα σύνολο αναφοράς και Α ένα

υποσύνολο του Ω , τότε το σύνολο των
στοιχείων του Ω τα οποία δεν ανήκουν στο Α
λέγεται συμπλήρωμα του Α (ως προς Ω).
Το σύνολο αυτό το συμβολίζουμε με Α′.

Παράδειγμα:
Ω= {1, 2, 3, 4, 5, 6}, Α= {2, 3, 6}
Το σύνολο Α′ περιέχει τα στοιχεία του Ω που δεν περιέχονται στο Α.
Άρα, Α’= {1, 4, 5}

11
Άσκηση

Απάντηση:

12
Άσκηση 2

Απάντηση:

13
Επαναληπτικές Ασκήσεις

14
15
16
17
18
19
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΑΡΙΘΜΟΙ

Οι Ιδιότητες των πράξεων

Ιδιότητα Πρόσθεση Πολλαπλασιασμός

Αντιμεταθετική α+β = β+α α·β = β·α
Προσεταιριστική α+β+γ = (α+β)+γ (α·β)·γ = α·(β·γ)
Επιμεριστική ως - α·(β+γ) = α·β + α·γ
προς την πρόσθεση
Επιμεριστική ως - α·(β-γ) = α·β - α·γ
προς την αφαίρεση
Ουδέτερο στοιχείο α+0 = α 1·α = α
πολλαπλασιασμός με - α·0 = 0
το μηδέν 0

20
Οι δυνάμεις

α2 = α·α
α3 = α·α·α
α4 = α·α·α·α

βάση εκθέτης

2
μια δύναμη στη ονομάζεται στο μια
3
δύναμη στη ονομάζεται
τετράγωνο καθώς είναι το εμβαδόν στον κύβο καθώς είναι το
του τετραγώνου. εμβαδόν του κύβου

προσπάθησε να διαβάσεις τις δυνάμεις:

2 2 2 2 3 3 3 3 3
α 2 3 5 α 1 2 4 7

Θυμάμαι:

1 1 1
2 =2, 15 = 15 , 4587458 = ___________
21
 0 0 0
3 = 1 , 15 = 1 , 5487 = ___________
Παράδειγμα
Να γράψετε τις πιο κάτω δυνάμεις ως γινόμενο του ίδιου
αριθμού και στη συνέχεια να τις υπολογίσετε:
2 6
(α) 7 (β) 5 στον κύβο (γ) 3
1 0
(δ) 5 (ε) 7 (στ) 2 στο τετράγωνο

Προτεραιότητα πράξεων

➢ Πράξεις στις παρενθέσεις

➢ Δυνάμεις
➢ Πολλαπλασιασμοί - διαιρέσεις
➢ Πρόσθεση - Αφαίρεση

Ασκήσεις:

22
_____________________________________________________________________________________________

23
24
Μετατροπή δεκαδικού στο δυαδικό σύστημα
Άσκηση
Να μετατρέψετε τους πιο κάτω αριθμούς του δεκαδικού συστήματος στο
δυαδικό σύστημα αρίθμησης:
(α) 10 (β) 8 (γ) 14 (δ) 47 (ε) 52 (στ) 67

25
26
Μετατροπή δυαδικού στο δεκαδικό σύστημα

Άσκηση
Να μετατρέψετε τους πιο κάτω αριθμούς του δυαδικού συστήματος στο
δεκαδικό σύστημα αρίθμησης:
(α) 110 (β) 1111 (γ) 1001 (δ) 1111111 (ε) 1110001 (στ) 10101010

27
28
Διαγώνισμα!!!
Όνομα: Eπίθετο: Βαθμός: …… / 20

1. Δίνονται τα σύνολα: (4μ)

Α: τα γράμματα της λέξης <<ΠΡΟΟΔΟΣ>>

Β: τα γράμματα της λέξης <<ΤΡΟΟΔΟΣ>>

α) Να συμπληρώσετε το βέννειο διάγραμμα.

β) Να γράψετε το σύνολο με αναγραφή.                                            

     =
γ) Να βρείτε το

  =

2. Με βάση το πιο κάτω Βέννειο διάγραμμα να βρείτε:  (4μ)

(α)

(β)
(γ) =
(δ) =
(ε)

29
 3. Να συμπληρώσετε τα τετραγωνάκια με το κατάλληλο ψηφίο, ώστε οι
αριθμοί να διαιρούνται ακριβώς:  (2μ)

(α) 67                με το 2                                                                   

(β) 56                με το 5                                                                   

(γ) 15                 με το 9

(δ) 61                 με το 2 και το 3

                          
4. Να μετατρέψετε τον αριθμό 11001012 στο δεκαδικό σύστημα

αρίθμησης. (2μ)

5. Να μετατρέψετε τον αριθμό 52 από δεκαδικό στο δυαδικό

σύστημα αρίθμησης. (2μ)

6. Να μετατρέψετε τους πιο κάτω αριθμούς από το δεκαδικό σύστημα στο

δυαδικό:      α) 43              β) 192 (2μ)

7. Να μετατρέψετε τους πιο κάτω δυαδικούς αριθμούς στο δεκαδικό

σύστημα:  α) 101102      β) 1011112 (2μ)

Να υπολογίσετε τις πιο κάτω δυνάμεις:   (2μ)

            
α)  52 = β)  (− 3)3 = γ)  20190 = δ)  104 =

30
Αλγεβρικές παραστάσεις
Μια μαθηματική έκφραση που περιλαμβάνει πράξεις με αριθμούς και
μεταβλητές ονομάζεται αλγεβρική παράσταση.
Παραδείγματα:
3χ - 1 Αλγεβρική παράσταση, με μεταβλητή το χ
2α + 5:β Αλγεβρική παράσταση, με μεταβλητές τις α και β

Στις αλγεβρικές παραστάσεις, συνήθως δεν βάζουμε το σύμβολο

του πολλαπλασιασμού (3∙x) μεταξύ των αριθμών και των
μεταβλητών ή μεταξύ των μεταβλητών. Δηλαδή: 3 ∙ χ = 3χ

Για να γράψουμε μια αλγεβρική παράσταση σε πιο απλή μορφή

χρησιμοποιούμε τις ιδιότητες των πράξεων (επιμεριστική,
προσεταιριστική, αντιμεταθετική).

Οι Ιδιότητες των πράξεων

Ιδιότητα Πρόσθεση Πολλαπλασιασμός

Αντιμεταθετική α+β = β+α α·β = β·α
Προσεταιριστική α+β+γ = (α+β)+γ (α·β)·γ = α·(β·γ)
Επιμεριστική ως - α·(β+γ) = α·β + α·γ
προς την πρόσθεση
Επιμεριστική ως - α·(β-γ) = α·β - α·γ
προς την αφαίρεση
Ουδέτερο στοιχείο α+0 = α 1·α = α
πολλαπλασιασμός με - α·0 = 0
το μηδέν 0

31
Παραδείγματα:

32
1. Να γράψετε τις πιο κάτω αλγεβρικές παραστάσεις στην πιο απλή
τους μορφή:
α) 3α + 2α + α

β) 8χ + 3ω + 2ω − 2

γ) 2(χ + 3) + 5χ

δ) 4ψ + 3 − 2ψ + 5

33
Ασκηση 2

34
Άσκηση 3

35
36
!!!! SOS SOS SOS SOS SOS !!!!
Μεγαλύτερο= x+ .....
Μικρότερο= x - ….
Διπλάσιο= 2x
Μισό= x : 2

Άσκηση 4

Άσκηση 5

37
Άσκηση 6

38
39
Ασκήσεις

40
41
4.

5.

42
Ισότητες

A=Β είναι μια ισότητα

Εάν το αποτέλεσμα είναι ίσο τότε η ισότητα είναι αληθής. =

Εάν το αποτέλεσμα δεν είναι ίσο τότε η ισότητα είναι ψευδής. =

43
Ιδιότητες Ισοτήτων

Πρόσθεση
α=β => α+γ = β+γ
Παράδειγμα
Αν α=β => α+3 = β+3 επειδή το γ=3 όπου έχει γ βάζω τον αριθμό
3

Αφαίρεση
α=β => α-γ = β-γ
Παράδειγμα
Αν α=β => α-5 = β-5 επειδή το γ=5 όπου έχει γ βάζω τον αριθμό
5

Πολλαπλασιασμός
α=β => α·γ = β·γ
Παράδειγμα
Αν α=β => α·7 = β·7 επειδή το γ=7 όπου έχει γ βάζω τον αριθμό 7

Διαίρεση
α=β => α:γ = β:γ
44
Παράδειγμα
Αν α=β => α:6 = β:6 επειδή το γ=6 όπου έχει γ βάζω τον αριθμό 6

Ιδιότητα της διαγραφής

Αν α=β => α+3 = β+3

Αν α+3 = β+3 => α=β διαγράφουμε τους αριθμούς που είναι ίδιοι.

Παραδείγματα

45
Άσκηση 1

46
Άσκηση 2

Η έννοια της Εξίσωσης

47
Εξίσωση είναι μια ισότητα που περιέχει τουλάχιστον μια μεταβλητή. Η
μεταβλητή ονομάζεται και άγνωστος.
Εάν αντικαταστήσουμε τη μεταβλητή-άγνωστο με έναν αριθμό, και
προκύπτει αληθής ισότητα τότε λέμε ότι ο αριθμός αυτός επαληθεύει
την εξίσωση και ο αριθμός αυτός ονομάζεται ρίζα ή λύση της
εξίσωσης.

48
Άσκηση 1

49
Άσκηση 2

50
Παράδειγμα

51
Ασκήσεις

52
53
Άσκηση 5

54
Άσκηση 6θ

Άσκηση 7

55
Άσκηση 8

Άσκηση 9

56
Άσκηση 10

57
Άσκηση 11

58
Άσκηση 12

59
Άσκηση 13

Διαγώνισμα!!!!!!!!!!!!!!
60
Όνομα: Eπίθετο: Βαθμός: …… /
20

61
8.

9.

62
Επαναληπτικές ασκήσεις Ενότητα: Αριθμοί

1. Να λύσετε τις πιο κάτω εξισώσεις:

α) 8+x=15

β) 6x=30

γ) 2x+x+2 = 17

δ) 25 – x = 8

ε) (χ-5) :3 =4

63
στ) 5x + 4(x+) -3 = 14

ζ) 40: (8+2x) = 4

2. Να λύσετε τις πιο κάτω εξισώσεις:

α) 8+4=17

β) 13-ψ=2

γ) 7α =21

δ) 5x+3=13

64
ε) 12 : (3x+x)=2

στ) 3(x+2)- 4 =14

ζ) α·6=48

3. Να λύσετε τις πιο κάτω εξισώσεις:

α) 19-x=6

β) 32:β=8

65
γ) (x-6) :3 = 5

δ) 3ψ-4-2ψ=29

ε) x+14=23

στ) x+5=18

ζ) 3x+6=12

66
4. Να λύσετε τις πιο κάτω εξισώσεις:

α) 24-x=16

β) 9x=27

γ) 24: (x+5)=3

δ) 3(x+2)+2x=16

5. Να λύσετε τις πιο κάτω εξισώσεις:

α) x+6=24

67
β) 12x=36

γ) 3x-4=8

δ) 50-x=34

ε) 42: (x-2)=6

στ) 8(x+1)-4x+2=10

68
 6. Αν α=2 και β=3, να βρείτε τις τιμές των πιο κάτω
παραστάσεων:

A= 3(β2 -α) + 3β +α

Β= α2 + 2αβ3 - 3αβ

7. Αν α=2 και β=5, να βρείτε την τιμή της πιο κάτω

παράστασης:

Α= 3α2 + 2(5α - 6β0) +α3 - β2

69
 8. Αν α=4 και β=3, να βρείτε την τιμή της πιο κάτω
παράστασης:

A= 2α - β0 + 4(3α – 2β) -3β

9. Αν 5x+ψ=6 να βρείτε την τιμή της πιο κάτω παράστασης:

2x+4(x+ψ) -3ψ-x+7=

70