lOMoARcPSD|24586753

ETIMOLOHIYA NG PINAGMULAN NG SALITA

General Education Course (North Central Mindanao College)

Studocu is not sponsored or endorsed by any college or university

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])
 lOMoARcPSD|24586753

Republic of thePhilippines
Department of Education
Region X – Northern Mindanao
Division of Lanao Del Norte
LALA NATIONAL HIGH SCHOOL
PMaranding, Lala, Lanao Del Norte
Sangay LANAO DEL NORTE
Paaralan LALA NHS Antas IX
Guro SAIMA R. MALIAWAO Asignatura FILIPINO
Linggo IKALIMANG LINGGO Marka IKATLONG MARKAHAN

I. Layunin: Pagkatapos ng araling ito ang mga mag-aaral ay inaasahang;

a. Mapag-iiba ang mga uri ng pinagmulan ng salita;
b. Makapagbibigay ng mga halimbawa ng mga uri ng salita;
c. Malaman ang kahalagan ng mga salita sa pakikipag komunikasyon
A. Pamantayan Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga akdang
pangnilalaman pampanitikan ng Kanlurang Asya
B. Pamantayan Ang mag-aaral ay masining nz nakapagtatabghal ng kulturang Asyano batay sa
Pagganap napiling mga akdang pampanitikang Asyano
C. Mga kasanayan PAGLINANG NG TALASALITAAN (F9PT-IIId-e-53)
sa pagkatuto Natutukoy ang pinagmulan ng salita (Etimolohiya)
I. Nilalaman MGA URI NG PINAGMULAN NG SALITA

II. Kagamitan Illustration board, powerpoint presentation, manila

sa Pagturo paper, loptop
A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa
Gabay ng Guro
2. Mga Pahina sa
Kagamitang mag PANITIKANG ASYANO Modyul ng Mag-aaral 9
aaral
3. Mga Pahina sa LEARNING STRAND 1
Teksbook KASANAYANG PANGKOMUNIKASYON SA
FILIPINO
MODYUL 3: ANO ANG NAIS MONG
IPARATING?
4. Mga
Karagdagang 1. https://www.youtube.com/watch?v=UmJ-
Kagamitan mula cLGuYjs&t=407s
sa Portal 2. https://www.youtube.com/watch?
Learning v=rEYX4cTUd8Q&t=493s
Resources
B. Iba pang Powerpoint presentation, Manila paper, card board,
kagamitang chalk board
Panturo
III. Pamamaran
IKALIMANG ARAW
MGA GAWAIN NG GURO MGA GAWAIN NG

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

MAG AARAL
A. Balik aral sa Gawaing Rutinari:
nakaraang aralin  Panalangin
o pagsisimula ng Magsitayo ang lahat para sa ating panalangin.
bagong aralin Magtatawag ako ng isang mag-aaral upang
(5minutes) pangunahan ang ating panalangin.
(Taimtim na nananalangin)
 Upang magkaroon ng magandang resulta ang
ating diskusyon nais kong isalaysay sa inyo
ang ating alituntunin ngayong araw.
1. Laging makinig sa diskusyon ng guro at
ugaliing maging magalang sa lahat ng
pagkakataon
2. Kung mayroon kayong mga katanungan
sa ating diskusyon ay itaas lamang ang
inyong kanang kamay.
3. Maging komportable at manatili lamang
sa inyong upuan upang hindi
makasagabal sa iba.
4. Ugaliing magtanong sa guro kapag
mayroong hindi naintindihan sa aralin.

Naintindihan ba natin lahat?

Opo!

Mabuti kung ganun! Laurio, nais kong itala mo ang

Opo!
mga lumiban sa hapon na ito.
Opo!
Handa na ba kayo sa ating aralin ngayong araw?

Magaling!

 Balik-aral
Mga Elemento ng
Ano ang ating huling tinalakay?
Maikling kwento

Tauhan, Tagpuan,
Magaling! Ano-ano ang mga elemento ng maikling Banghay, kaisipan,
kwento? suliranin, tunggalian at
paksang diwa
Tama ulit! Naalala niyo pa nga ang ating huling
tinalakay.

Ngayon, bago tayo magsimula ay nais ko munang

maglaro tayo. Ang pamagat ng ating laro ay
“Magulo ako, Ayusin mo Ako” magpapakita ako ng
mga letra at nais ko ay ayusin niyo ito.

Naintindihan ba ninyo?

Magaling! Ngayon ay dumako tayo sa ating paunang

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

gawain.
B. Paghahabi ng MAGULO AKO, AYUSIN MO AKO!
Layunin (5 Panuto: Ayusin ang magugulong letra upang
minuto) makabuo ng isang salita.
1. Ito ay tumutukoy sa pinagmulan ng salita. 1. ETIMOLOHIYA
MOLOAYIHITE 2. ONOMATOPOEIA
2. Naglalarawan sa salita batay sa tunog nito 3. MORPOLOHIYA
AIEONOPOTAM 4. HIRAM NA
3. Tumutukoy sap ag-aaral sa pagbabago ng SALITA
anyo at istruktura ng mga salita.
OLOPRMOAYI
4. Tumutukoy sa mga salitang banyaga na
walang katumbas sa wikang Filipino
RHIAM AN ALTISA
Magaling at nasagutan ninyo ang mga katanungan.
Bago tayo magpatuloy sa ating talakayan ay nais ko
munang ilatag sa inyo ang ating layunin para sa
araw na ito.

Pagkatapos ng araling ito ang mga mag-aaral ay

inaasahang;
a. Napag-iiba ang mga uri ng pinagmulan ng
salita
b. Makapagbibigay ng mga halimbawa ng mga
uri ng salita
c. Malaman ang kahalagan ng mga salita sa
pakikipag komunikasyon
C. Pang uugnay ng Etimolohiya ay ang pag-aaral ng kasaysayan ng
mga halimbawa mga salita at ang pagbabago ng kahulugan at anyo
sa bagong aralin nito. Hango ito sa salitang griyego na “etymon”, na
(15mins) ang ibig sabihin ay tunay na kahulugan.
PINAGMULAN NG SALITA
1. Pagsasama ng Salita ay ang nabuo sa
pamamagitan ng pagsasama ng dalawa o
higit pang salita.
Halimbawa:
Teledyaryo – mula sa pinagsamang salita na (Ang mga mag-aaral
telebisyon at dyaryo ay taimtim na
nakikinig)
Silid-aralan – mula sa pinagsamang salita na silid at
aralan
Hating-gabi – pinagsamang salita na hati at gabi

2. Hiram na Salita ay mga banyagang salita o

galing sa ibang wika at kultura ngunit,
inaangkop ang salita para sa local at
pangkaraniwang paraan.

Uri ng Hiram na Salita

 Tuwirang Hiram – hinihiram ng buo ang

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

salitang banyaga at inaangkop ang bigkas at

baybay sa otograpiyang Filipino.
Halimbawa:
Kalendaryo – Calendario (mula sa wikang kastila)
Pamilya – Familia (mula sa wikang latin)
Bakwit – evacuate (mula sa salitang Ingles)
 Ganap na Hiram – hiniram ang buong salita
nang walang pagbabago sa anyo.
Halimbawa:
Frenchfries, Spaghetti, Hamburger, Pizza, Internet
3. Onomatopoeia ay naglalarawan sa
pinagmulan ng salita batay sa tunog nito.
Halimbawa:
Twit,twit,twit
Aw,aw,aw
Broom! broom!
4. Morpolohikal na pinagmulan ay
nagpapakita ito ng paglilihis mula sa
salitang ugat. Ito ay ang sistema ng
pagsasama-sama ng mga morpemang sa
pagbuo ng mga salitang isang wika.
Halimbawa:
Sipag – Ma+Sipag (Unlapi)
Takbo – Tumakbo (Gitlapi)
Sikap – Pagsikapan (Kabilaan)
Pagsumikapan (Laguhan)

“MAIKLING KWENTO”
Sa gitna ng kalamidad sa loob ng aming munting
bahay-kubo kapit-bisig nilabanan ang pagyanig nito. Bahay-kubo
Takot na ito’y guguho’t maglalaho dalangin na Kapit-bisig
manatiling nakatayo. Hating-gabi noon nang Hating-gabi
mangyari ito umalingawngaw sigaw ng mga tao,
Urong-sulong
urong-sulong ‘di alam saan patungo sa panginooy
taos-pusong nagsusumamo. Madaling-araw na’y di Taos-puso
pa makatulog laging nagmamatyag kung uminog Madaling-araw
D. Pagtatalakay ng GAWAIN 1: Basahin ang maikling kwento at
bagong konsepto salungguhitan ang makikitang halimbawa ng uri ng
at paglalahad ng pinagmulan ng salita. (Gawain sa pisara)
bagong “Naku! Walang Hinto sa Pag-pop!”
kasanayan #1 Kapag umuulan, ano ang puwedeng gawin? Manood

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

(10mins) ng cartoon at may popcorn na rin.

Sabi ni Nanay may popcorn na puwede ma-pop.

Cartoon
Tayo na sa kusina, pa skippity-hop. Pop
Kusina
Sabi ni Nanay, isang pakete lang, ngunit kami ay Skippity-hop
sumuway ang gusto namin maraming nagpopop! Bag
Isang bag lamang daw habang nanonood ng palabas. Piyesta
Mesa
O kaya, tig-iisang bag kaya? Magpauso tayo ng Popcorn
piyesta ng popcorn!
Kuwarto
Problema
Nang mag-pop at mag-pop, nagsimula ang pag-pop.
Sombrero
Napalundag kami sa saya, pa skippity-hop.
Mop
Delubyo
Pop at pop at saka poppity-hop, ngunit sa dami ng
popcorn, siguradong aapaw ito sa mesa ng kusina.
Bundok popcorn, patuloy ang pag-pop pa!

Nagagalit na si Nanay. Dahil nag-pop nang nag-pop

ang popcorn sa buong bahay, hanggang sa kuwarto.
Siguradong problema ito.

Parating na si Tatay, hindi niya mabuksan ang

pintuan. Kasalanan namin ito.

Habang nililinis ang lahat ng nag-pop nang nag pop

na popcorn, nakinig si Tatay sa aming dahilan. At
habang kami ay nagpapaliwanag, nagtanong din si
Nanay kung bakit napakaraming popcorn ang nag-
pop nang nag pop-sa aming tahanan.

Nawari bang ang mga popcorn ay nanggaling sa

isang mahiwagang sombrero. Habang naglilinis.
Kinailangan din naming mag-mop. Sabi ni Nanay,
kung kami lamang ay sumunod sa kaniya, hindi sana
namin mararanasan ang mala-delubyong pag-pop ng
popcorn.

At mula noon, napagtanto namin na dapat kaming

sumunod sa payo ni Nanay.

E. Pagtatalakay sa Pangkatang Gawain:

Bagong 1. Pangkatin ang klase sa tatlo
Konsepto at 2. Bawat grupo ay bibigyan ng illustration
bagong board upang kanilang magamit sa pagsagot.
kasanayan #2 3. Ang guro ay magpapakita ng mga salita at
(10mins) huhulaan ng bawat grupo ang tamang sagot o

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

pinagmulan ng salita, isusulat nila ang

kanilang sagot sa illustration board.
4. Ang makakakuha ng malaking puntos ang
siyang panalo
5. Ang mananalong grupo ay makatatanggap ng
premyo
GAWAIN 2: KAHON NG KARUNUNGAN!
Panuto: Sa bawat ipapakitang salita sa harapan
tukuyin kung ano ang pinagmulan nito at isulat sa
inyong illustration board ang inyong sagot. Bawat
salita ay isang punto.

F. Paglinang sa Gawain 3: Basahin at tukuyin ang pinagmulan ng

kabihasnan salita na naka salungguhit sa pangungusap.
(Tungo sa Onomatopoeia Hiram na salita
Formative
Morpolohiya Pinagsamang salita
Assessment)
(10mins)
1. Bang! Bang! In the roof. I know you want it.
(Bang Bang-Jessie J, Ariana Grande, Nicki
minaj)
2. Boom, badoom, boom, boom, badoom,
boom, baby, he got the super bass (Super
Bass-Nicki Minaj)
3. Tick, tock, on the clock, but the party don’t
stop. (Tik Tok-Kesha)
4. Knock, knock, knock on the door. (Lucky-
Britney Spears)
5. Ang Pilipinas ay may malaking Populasyon.
6. Malaking tseke ang natanggap ni Eva para
sa kanyang unahan sahod sa trabaho.
7. Mahilig si Peter sa musika.
8. Paboritong laro ng mga pinoy ang
basketbol.
9. Hindi ka dapat manood ng telebisyon ng
matagal, masama yan sa mata.
10. Pumunta kami sa kanila at nakita naming
na marami silang mga halaman na
nagpapaganda sa kanilang munting bahay.
11. Isa lamang siyang hampaslupa kaya walang
gustong makipagkaibigan sa kanya maliban
kay Annie.
12. Pagkatapos ng malakas na ulan ay lalabas
ang bahaghari.
G. Paglalapat ng Mahalaga ba na malaman natin ang pinagmulan ng Opo
aralin sa pang mga salita?
araw-araw na Mahalaga ito upang
buhay (3minuto) Bakit? malaman natin kung
bakit at paano nabuo

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

ang salitang ating

nagagamit hanggang
ngayon at ano ang
kahulugan ng mga ito.
Nakakatulong rin ito sa
paraang mas lumawak
ang ating bokabularyo
at mas napapabuti ang
ating salitang ginagamit
sa pang araw-araw.

Kinakailangan ba na tama o naaangkop ang mga Opo, upang magkaroon

salitang ginagamit natin? Bakit? ng mas magandang
pakikipagkomunikasyn.
H. Paglalahat ng Ano ang etimolohiya? Ang etimolohiya ay ang
aralin (3minuto) pag-aaral sa
pinagmulan ng salita na
nanggaling sa
Grigeyong salita na
“etymon” na ang ibig
sabihin ay tunay na
kahulugan.
Ano-ano ang mga uri ng pinagmulan ng
etimolohiya? Pinagsamang salita,
Morpolohikal na
pinahgmulan, Hiram na
salita at Onomatopoeia
Mahusay!
I. Pagtataya ng GAWAIN 4:
aralin Magbigay ng limang salita, tukuyin kung anong uri
(10minuto) ang pinagmulan nito at gamitin sa makabuluhang
pangungusap.

J. Karagdagang TAKDANG ARALIN

gawain para sa Maghanap ng editorial at isa-isahin ang mga salita
takdang-aralin at na ginamit rito, tukuyin kung anong uri ng
remediation pinagmulan ang salitang ito.
K. Mga tala
L. Pagninilaynilay
A. Bilang ng mag-
aaral na
nakakuha
ng 80% sa
pagtataya
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])

 lOMoARcPSD|24586753

ng iba pang
gawaing
remediation
C. Nakakatulong ba
ang remedial?
Bilang ng mag-
aaral na
nakaunawa sa
aralin
D. Bilang ng mag
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
istratehiyang
pagtuturo ang
nakatulong ng
lubos? Paano ito
nakatulong?
F. Anong suliranin
ang aking
naranasan na
solusyunan sa
tulong ng aking
punong guro at
supervisor?
G. Anong
kagamitang
pangturo ang
aking na dibuho
na nais kung
ibahagi sa mga
kapwa ko guro?

Prepared by: Observed by: Approved by:

SAIMA R. MALIAWAO MILAGROS M. SACLAUSO PABLO B. NISNISA

JHS T-1 Filipino Department Head School Principal IV

Downloaded by Sophia Ysabelle Acuña ([email protected])