Nna - Buku Panduan Audit Kejururawatan Kesihatan Awam

MOH/P/BKT/1.
18(HB)
BUKU PANDUAN
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN
( KESIHATAN AWAM )
KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
BAHAGIAN KEJURURAWATAN
DAN
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA
Edisi Semakan Mac 2018
i
BUKU PANDUAN AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN (KESIHATAN AWAM) KEMENTERIAN KESIHATAN
MALAYSIA DITERBITKAN OLEH Kementerian Kesihatan Malaysia
Diterbitkan oleh:
ARAS 3, BLOK E 7, KOMPLEKS E
PRESINT 1
PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN
65290 PUTRAJAYA, MALAYSIA
Hak cipta terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluarkan ulang mana-mana bahagian teks, ilustrasi dan isi kandungan
buku ini dalam apa jua cara, sama ada secara elektronik, fofokopi, mekanik, rakaman atau cara lain kecuali dengan
keizinan bertulis daripada Kementerian Kesihatan Malaysia
ii
BUKU PANDUAN AUDIT KEJURURAWATAN
KEBANGSAAN ( KESIHATAN AWAM )
DAN
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA
iii
Edisi Semakan Mac 2018
ISI KANDUNGAN
MUKA SURAT
Prakata iii
Pengenalan iv
Objektif Umum & objektif Spesifik 1
ELEMEN 1 2
JAGAAN IBU MENGANDUNG

1.1 Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi
– Anaemia 9
- Pregnancy Induce Hypetension 15
- Gestational Diabetes 19
1.2 Pemeriksaan Fizikal Dan Palpasi 26

Abdomen Ibu Mengandung
ELEMEN 2
JAGAAN PERAWATAN POSTNATAL IBU DAN BAYI 41

DI RUMAH
2.1 Jagaan Perawatan Postnatal Dirumah – Jagaan Ibu
2.2 Jagaan Perawatan Postnatal Di rumah – Jagaan Bayi 47
53
ELEMEN 3
PENJAGAAN KESIHATAN BAYI DAN KANAK-KANAK 62
3.1 Pemberian Imunisasi melalui suntikan 63

3.2 Pengurusan Sistem Rangkaian Sejuk 75
3.3 Penilaian Pertumbuhan dan Perkembangan di kalangan Bayi dan
kanak-kanak 86
3.4 Pengendalian Kekurangan Zat Makanan Dalam kalangan Bayi dan 112
Kanak-kanak berumur 6 bulan hingga 6 Tahun Selain Daripada
Penerima Bakul Termasuk Susu Khas (Pilihan 13)
ELEMEN 4
4.1 Kepimpinan Dan Pentadbiran Perkhidmatan Kejururawatan 127

4.2 Pengurusan Sumber Manusia Diperingkat Penjagaan Kesihatan 140
primer
SENARAI LAMPIRAN 150

PENGHARGAAN 166
iv
Prakata
Assalamualaikum dan Salam Sihat 1 Malaysia,
Buku Panduan ini diterbitkan bertujuan sebagai rujukan anggota kejururawatan dalam menjalankan audit
prosedur kejururawatan di lapangan. Objektif audit ini adalah untuk mempertingkatkan tahap kualiti
perawatan kejururawatan di Malaysia. Ia merupakan satu mekanisma untuk membolehkan anggota
kejururawatan menilai secara objektif kualiti perkhidmatan yang telah disampaikan.
Buku Panduan ini penting sebagai satu strategi yang mampu memberi panduan dan bimbingan kepada
Penyelia dan Penyelaras Program Perkhidmatan Kesihatan Keluarga. Justeru, akitiviti audit kejururawatan
telah diselaraskan disemua peringkat fasiliti kesihatan di Kementerian Kesihatan Malaysia secara
menyeluruh. Dengan penerbitan buku ini, adalah menjadi harapan untuk memantapkan lagi kualiti
penyampaian perkhidmatan kesihatan secara optima dan cemerlang.
Di kesempatan ini, saya ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan tahniah di atas
komitmen dan kerjasama semua pihak yang terlibat di dalam pembentukan Buku Panduan yang
komprehensif ini. Adalah diharapkan Buku Panduan ini dapat diguna pakai oleh anggota kejururawatan di
dalam merancang dan mengendalikan aktiviti audit kejururawatan kebangsaan dengan lebih berkesan.
(HJH.TUMBLE BT. NGADIRAN@TOMBLOW)

Pengarah Kejururawatan
Bahagian Kejururawatan
Kementerian Kesihatan Malaysia
v
PENGENALAN
Audit Kejururawatan Kebangsaan Kesihatan Awam telah dimulakan pada tahun 2009 dengan 5 elemen dan
14 indikator. Aktiviti audit ini dijalankan setiap tahun di Klinik Kesihatan dan Pejabat Kesihatan Daerah.
Pada tahun 2012, ianya diperluaskan ke Klinik Desa dengan membuat semakan semula dan
penambahbaikan audit tools. Liputan Pencapaian Audit Kejururawatan ini dibentangkan dan dibincangkan
di Peringkat Pejabat Kesihatan Daerah, Jabatan Kesihatan Negeri dan seterusnya di Peringkat Kementerian
Kesihatan Malaysia.
Dengan kepesatan Program Kesihatan Awam yang sentiasa dinamik, seiring dengan kemajuan teknologi,
maka pada Februari 2016, ianya disemak semula dan di uji cuba di Klinik Kesihatan pada bulan April 2017.
Terdapat beberapa Elemen dan Indikator dalam Versi 3/Jun 2009 {Pindaan 3/2011) yang digugurkan iaitu
Elemen 1: Pengendalian Kod Warna dan Pengendalian Ibu Hamil Berisiko untuk Heart Disease in Pregnancy
dan Elemen 4: - Perkhidmatan Kesihatan Sekolah iaitu Persiapan Ujian Ketajaman Mata Murid dan Ujian
Ketajaman Mata Murid Tahun 1.
Audit Kejururawatan Versi 4/2016 mempunyai empat (4) elemen yang meliputi dua belas (12) Indikator.
Elemen dan Indikator yang ditambah adalah Pemeriksaan Fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu Mengandung
dan Pengendalian Kekurangan Zat Makanan (KZM) Dalam Kalangan Bayi dan Kanak-Kanak Berumur 6
Bulan Hingga 6 Tahun. Indikator-Indikator ini adalah untuk memantapkan lagi kualiti perkhidmatan
kejururawatan dalam penjagaan kesihatan Ibu dan Anak.
vi
OBJEKTIF UMUM:-
Memberi panduan dalam melaksanakan aktiviti audit kejururawatan di perkhidmatan kesihatan awam
dengan lebih berkesan dan berkualiti.
OBJEKTIF SPESIFIK;-
1.1. Menyelaraskan aktiviti audit kejururawatan di kesihatan awam mengikut panduan yang standard.
1.2. Memastikan anggota kejururawatan menjalankan perkhidmatan penjagaan kesihatan Ibu dan Anak
yang berkualiti dan efisen.
1.3. Mengenalpasti punca kelemahan dalam pengendalian kesihatan ibu dan anak untuk tindakan
penambahbaikan.
1
ELEMEN 1
2
Elemen AKK E 1.1 Pengendalian Ibu Mengandung Berisiko Tinggi
1. Topik : Pengendalian Ibu Mengandung Berisiko Tinggi
2. Pengenalan:
Pengendalian Ibu Mengandung Berisiko Tinggi
Ibu Mengandung Berisiko Tinggi merupakan kumpulan yang terdedah kepada komplikasi
perubatan dan mengakibatkan mobiditi dan mortaliti. Terdapat banyak faktor risiko tetapi
memberi fokus kepada 3 masalah yang akan di jalankan audit. Masalah tersebut ádalah
seperti berikut :
1. Anaemia in Pregnancy
2. Pregnancy Induced Hypertension
3. Gestational Diabetis Mellitus
Di dalam pengendalian kes-kes berisiko tinggi penggunaan Kod Warna yang tepat amat
dititikberatkan berdasarkan senarai semak pengendalian ibu mengandung yang
disediakan. Ini membolehkan kes-kes dirujuk segera ke tahap penjagaan yang
bersesuaian bagi mengelakkan kelewatan.
- Menggunakan Buku Garispanduan Senarai Semak Bagi

Penjagaan Kesihatan Ibu dan bayi Penjagaan Kesihatan Ibu
dan Bayi Mengikut Sistem Kod Warna BPKK, KKM, Edisi 2013 / terkini
disepanjang audit dijalankan.
3. Objektif
Penjagaan Kesihatan ibu mengandung diberi dengan optima oleh jururawat dan
merujuk awal keadaan luarbiasa kepada Pegawai Perubatan
- Berisiko Kelahiran PraMatang di Klinik Kesihatan, BPKK, KKM 2013
- Garis Panduan Meneruskan Profilaksis Heparin / Low Molecular Weight Heparin
(LMWH) di Klinik Kesihatan, BPKK, KKM 2013
3
4. Kriteria
Struktur Proses Keputusan
1. Ibu Mengandung Berisiko 1.Menyemak dan meneliti kad 1.Ibu mengandung

Tinggi dapat dikesan dan di KIK/1(b)96. (Pind. 2012 / terkini) berisiko tinggi
kendalikan dengan betul bagi ibu mengandung berisiko tinggi dikendalikan dan
mengikut Piawaian yang yang telah didiagnosa ; mendapat penjagaan
ditetapkan yang berkualiti mengikut
- Anaemia,
piawaian
2. Menggunakan rujukan: - Pregnancy Induce Hypertension
(PIH)
- Perinatal Care Manual - Gestational Diabetes Mellitus
BPKK, KKM Edisi 2013/ (GDM). 2.Dokumentasi yang
terkini lengkap.
- Buku Garispanduan 2. Meneliti pengendalian, penjagaan
Senarai Semak Bagi kejururawatan lawatan kerumah,
Penjagaan Kesihatan Ibu rujukan dan pendidikan
dan bayi Mengikut Sistem Kesihatan/nasihat yang berkaitan
Kod Warna BPKK, KKM, 3. Memeriksa stiker kod warna yang
Edisi 2013 / terkini dilekatkan di kad KIK/1(b) 96.
- Manual Perkhidmatan (Pind.2012/ terkini)
Kesihatan Ibu dan Anak
Bagi anggota 4.Menyemak dokumentasi yang
Kejururawatan dibuat
Kesihatan Awam BPKK,  kad KIK/1(b)96. (Pind. 2012/
KKM 2016 terkini)
- Garis Panduan Pemberian
Suntikan Intramuscular
Magnesium Sulphate
(MgSO4) di Peringkat
Penjagaan Kesihatan
Primer Bagi Kes Severe
Pre Eclampsia /
Eclampsia BPKK KKM
2014
- Garis Panduan
Meneruskan Profilaksis
Heparin / Low Molecular
Weight Heparin (LMWH)
di Klinik Kesihatan, BPKK,
KKM 2013
- Garis Panduan Pemberian
Suntikan Kortikosteriod
(I/M Dexamethasone)
4
Bagi Ibu Mengandung

Berisiko Kelahiran
Pramatang di Klinik
Kesihatan, BPKK, KKM
2013
3. Senarai semak
dalam kad Rekod
Kesihatan Ibu KIK/1(b)
/96 (Pind. 2012 / terkini)
4. Stiker Kod warna
5. Jururawat berpengetahuan
dan berkemahiran dalam
penjagaan ibu mengandung
berisiko tinggi
5. Metodologi
1 Audit dokumen - Semak kad Rekod Kesihatan Ibu semasa ( KIK/1 (b) / 96 (Pind.
2012/ terkini) dengan berpandukan borang audit Ibu mengandung berisiko tinggi
5.2 Populasi
Kad KIK/1 (b) / 96 (Pind. 2012/ terkini) ibu berisiko tinggi yang
didiagnosa
i. Anaemia in Pregnancy
ii. Pregnancy Induced Hypertension
iii. Gestational Diabetis Mellitus
5.3 Saiz sampel
i. 30% daripada jumlah kes berisiko atau

ii. tidak kurang 10 kes bagi setiap faktor risiko atau
iii. semua kes jika kurang dari 10 kes mengikut 3 masaalah yang dikenal
pasti.
5
5.3 Tempoh Masa Pengauditan
Sekali setahun untuk setiap fasiliti mengikut bulan yang ditetapkan iaitu fasa 1, 50% fasiliti
diaudit dan fasa 2 fasiliti seterusnya 50% bagi mendapatkan 100% kesemua fasiliti diaudit
5.5 Keadah Pelaksanaan

5.5.1 Satu borang audit bagi satu sampel (Kad KIK/1 (b) / 96) (Pind. 2012/terkini)
5.5.2 Pengendalian Ibu Berisiko Tinggi Anaemia AKK E1.1ts1 (Anaemia),
5.5.3 Pengendalian Ibu Berisiko Tinggi Pregnancy Induced Hypertension
5.5.4 Pengendalian Ibu Berisiko Tinggi Gestational Diabetes Mellitus AKK
E1.1 ts3 (GDM)
6. Indikator
Kepatuhan setiap sampel tidak kurang dari 85%
7. Definisi
7.1 Ibu Berisiko :
Keadaan dimana Ibu atau fetus dalam kandungan atau kedua-duanya

berisiko untuk mendapat komplikasi samada semasa mengandung,
kelahiran dan posnatal.
(Beers & mark H,et.al , 2004)
7.2 Dokumentasi lengkap :

Setiap penemuan dan tindakan dicatat di dalam Rekod Kesihatan Ibu KIK/1(b)
/96 (Pind. terkini)
Keadaan luar biasa yang dikesan dicatat dengan dakwat merah.
8. Cara Pemilihan Sampel :
8.1 Kumpulkan semua kad antenatal KIK/1 (b) / 96 (Pind. 2012) yang POA
mengikut 3 faktor risiko
8.2 Ambil 30 % daripada jumlah setiap faktor risiko atau tidak kurang 10 kes atau semua kes
jika kurang dari 10 kes bagi 3 faktor risiko berkenaan.
Contoh
Jumlah kad risiko ibu mengandung 50

30% daripada 50 = 30/100 X 50 = 15 kad
Cara pemilihan kad 50/15 = 3 (setiap kad ketiga)
Untuk mendapatkan kad pertama undian hendaklah dibuat diantara kad no 1, 2
dan 3
Jika no 2 telah dipilih dan kad pertama adalah kad no 2
seterus kad kedua ialah 2 + 3 = kad ke 5 dan berikutnya hingga dapat 10 kad.
6
NOTA:
Kod Warna
Warna putih - Penjagaan oleh Jururawat Kesihatan /Jururawat
Masyarakat di Klinik Kesihatan dan
Klinik Desa (sekiranya tiada terdapat faktor risiko yang
disenaraikan dalam kod merah, kuning dan hijau, ibu diberi
kod warna putih)
- Dibenarkan bersalin dirumah / Pusat Bersalin Alternatif.
Warna hijau - Pengendalian di klinik kesihatan oleh Pegawai Perubatan di dan
pengendalian selanjutnya boleh dilakukan bersama Jururawat
kesihatan / Jururawat Masyarakat di bawah pengawasan
Pegawai Perubatan
- Ibu dikehendaki bersalin dihospital.
Warna kuning - Rujukan untuk pengendalian oleh Pakar O & G hospital / Pakar
Perubatan Keluarga dan
- Ibu dikehendaki bersalin dihospital.
Warna merah - Rujukan segera ke hospital dan pengendalian selanjutnya
adalah bersama Pakar O & G hospital / Pakar Perubatan Keluarga
TANDA-TANDA RISIKO
Anaemia in pregnancy
i) Haemoglobin 9 - < 11 gm% (Mild)
ii) Haemoglobin 7- < 9 gm %(Moderate)
iii) Haemoglobin < 7 gm % (Severe)
dengan simptom atau tanpa simptom kegagalan jantung -

Sesak nafas, palpitasi.
Hypertensive Disorder in Pregnancy
i) Sebarang kenaikan tekanan darah systolic
30mmhg dan diastolic 15 mmhg dari baseline
tekanan darah.
7
ii ) Tekanan darah tinggi ( 140/90 )
iii) Urin Albumin - positive
iii) Pertambahan berat badan:

Saranan Peningkatan Berat Badan
1 -12 Minggu Kehamilan 13-40 Minggu Jumlah Peningkatan
Kategori BMI ( Tirmester Pertama ) (Trimester Kedua & Ketiga) Berat Badan Sepanjang
Pra-Kehamilan kg/minggu Kehamilan (kg)
Kurang Berat
Badan 0.5 12.5-18.0
(<18.5kg/m2)
Normal 0.5-2.0kg sepanjang trimester pertama
(18.4- 0.4 11.5-16.0
24.9kg/m2)
Berlebihan
Berat Badan 0.3 7.0-11.5
(25.0-
29.9kg/m2)
Obes 0.2 5.0-9.0
(≥30.0kg/m2)
Sumber: Institute of Medicine 2009, Gestational Weight Gain Guideline.
Gestational Diabetes Mellitus (GDM)
Faktor Risiko GDM
I. Umur > 35 tahun

II. BMI > 27kg/m2 atau berat badan > 80 kg
III. Sejarah keluarga dengan Diabetes
IV. Sejarah Gestational Diabetes (GDM)
V. Sejarah keguguran 2-3 kali berturutan
VI. Sejarah kelahiran IUD/stillbirth/0-6 hari/congenital
malformation, keguguran berturut dan
2 kali glycosuria
VII. Recurrent UTI/Candidiasis
VIII. Polyhydramnios
IX. Sejarah melahirkan bayi, berat lahir 4 kg
8
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN Versi :
KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 5 / 2018
ELEMEN 1 : JAGAAN IBU HAMIL Tarikh :

23 Mac 2018
TOPIK : PENGENDALIAN IBU HAMIL BERISIKO
NOMBOR DOKUMEN : Format AKK E1.1. ba Muka Surat :

17
PIAWAIAN :
Menggunakan Garsi Panduan :
- Perinatal Care Manual 3rd edition BPKK, KKM 2013 / terkini

- Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu dan Anak Bagi Anggota Kejururawatan
Kesihatan Awam BPKK, KKM 2016
- Buku Garispanduan Senarai Semak Bagi Penjagaan Kesihatan Ibu dan bayi Mengikut Sistem Kod Warna
BPKK, KKM, Edisi Keempat 2013/ terkini
- Garis Panduan Suntikan Intramuscular MgSO4 di Peringkat Penjagaan Kesihatan Primer Bagi Kes Severe
Pre Eclampsia/Eclampsia, BPKK, KKM, 2014
- Garis Panduan Kortikosteriod (I/M Dexamethasone) Bagi Ibu Mengandung Berisiko Kelahiran PraMatang di
Klinik Kesihatan, BPKK, KKM 2013
- Garis Panduan Meneruskan Profilaksis Heparin / Low Molecular Weight Heparin (LMWH) di Klinik
Kesihatan, BPKK, KKM 2013
OBJEKTIF : 1. Untuk memastikan anggota kejururawatan dapat mengenalpasti

Ibu hamil berisiko tinggi dikendalikan mengikut garis panduan.
2. Untuk mengambil tindakan penambahbaikan.
Tarikh Audit. :
Lokasi :
Juruaudit :
N.B. Arahan untuk Juruaudit
Tandakan (√/x) di ruang yang berkaitan.

9
AKK E1. 1.1 ba (Anaemia) Pind. 1/2018
1. Borang Audit: Anaemia in pregnancy No Sampel:……….
10
BIL SUMBER P TP TB CATATAN
PERKARA
INFORMASI (√) (x) (x)
Menyemak ,
meneliti
1 Membuat pengesanan dan penilaian
catatan yang
anemia :
di rekodkan
1.1 Pemeriksaan fizikal – kenalpasti tanda dalam Kad
anaemia – e.g:Pucat Ibu Hamil
KIK/1(b)/96.
1.2 Paras Hb
(Pind.
2 2.1 Memberi Perawatan, Pengendalian dan 2012)/terkini
Penjagaan ibu hamil dengan anemia: *
2.1.1 Pemberian haematiniks
2.1.2 Rujukan kepada Pegawai Perubatan

dan Kesihatan/Pegawai Sains
Pemakanan/Pakar Perubatan
Keluarga/Hospital
2.1.3 Pemeriksaan paras haemoglobin

mengikut jadual dan diplot di dalam
graf pemantauan Hb
2.1.4 Maklumbalas dari ibu kepastian

pengambilan ubat haematiniks
2.2 Menentukan Warna Tagging & Stiker

yang betul *
2.2.1 Kod warna & warna Stiker dilekatkan
2.2.2 Senarai semak ditandakan
2.2.3 Rekod faktor risiko di kolum yang betul
3 Memberi Pendidikan Kesihatan / Nasihat (di

Klinik/ rumah)*
a Pemakanan kaya zat besi
b Kepentingan pengambilan haematiniks

(cara pengambilan)
c Komplikasi anemia kepada ibu & bayi
d Kepentingan mematuhi temujanji
e Bersalin di Hospital
f Perancang Keluarga
11
4 Melakukan Lawatan ke rumah:
Mengikut keperluan *
5. Mengesan Keciciran:
Telefon / Lawatan ke rumah
6. Merekod penemuan dan pengendalian dengan

lengkap (Dokumentasi):
1. KIK/1(b) /96 (Pind. 2012)
* Pendidikan Kesihatan / nasihat dicatat semasa kedatangan diklinik/rumah adalah dianggap kepatuhan
Penilaian Kepatuhan Patuh Tidak Patuh

Jumlah
Nota : P - Patuh TP - Tidak Patuh TB – Tidak Berkenaan
12
Format AKK E1.1.11 LP(Anaemia)
PKD/Negeri/KKM
Laporan Rumusan Audit
ANAEMIA IN PREGNANCY
Negeri.....................................
PKD........................................
KK...........................................
Bil KK/Daerah Bil Kepatuhan Tidak *Catatan

/Negeri sampel Kepatuhan
Tidak patuh (sila catatkan Bilangan
Bil % Bil % variables yang tidak Patuh) cth.
V1,V2
V1 V2 V3 V4 V5 V6
NOTA: Data diambil dari format (Borang Tally Sheet)
Catatan :
Penambaikan :
Tandatangan :
Nama & Cop :

PENYELIA JURURAWAT/ KETUA JURURAWAT
13
AKK E1.1. 2 ba (PIH)
Borang Audit - ‘Pregnancy Induced Hypertension’ (PIH)

No Sampel:……………
14
BIL PERKARA SUMBER P TP TB CATATAN
INFORMASI (√) (x) (x)
1 Membuat pengesanan dan penilaian PIH
1.1 Tekanan Darah 2 kali bacaan pada Menyemak ,
pertama kali dikesan meneliti
catatan yang
1.2 berat badan
di rekodkan
1.3 Pulse rate dalam Kad
1.4 ujian urin untuk protein Ibu
1.5 Pengesanan oedema Hamil
KIK/1(b)/96.
2 Memberi Perawatan, Pengendalian dan
(Pind. 2012)
Penjagaan ibu hamil dengan PIH
2.1 Menentukan Warna Tagging & Stiker yang
betul
2.1.1 kod warna & warna Stiker dilekatkan
2.1.2 senarai semak ditandakan
2.1.3 rekod faktor risiko di kolum yang betul
2.2 Kepatuhan pengambilan ubatan
2.3 Rujukan kepada Pegawai Perubatan dan
Kesihatan/Pakar Perubatan Keluarga/Hospital
Mengikut keperluan
2.4 Penemuan komplikasi yang dikesan dicatat
dengan dakwat merah:
2.5 Carta Gerakan Janin diterangkan kepada ibu
pada usia kandungan 28 minggu
2.6 Graf pemantauan tekanan darah
2.7 Keputusan Ujian pemeriksaan makmal
direkodkan
3 Memberi Pendidikan Kesihatan / Nasihat (di Menyemak ,
Klinik/ rumah) meneliti
a Tanda & gejala pre-eclampsia & catatan yang
eclampsia. di rekodkan
melalui Kad
b Komplikasi PIH pada ibu dan bayi
Ibu Hamil
c Kurangkan pengambilan garam dalam KIK/1(b)/96.
pemakanan (Pind. 2012)
d Pengambilan ubatan
e Kepentingan mematuhi temujanji
f Bersalin di hospital
15
g Perancang keluarga
Mengikut keperluan
5 Pengesanan keciciran
6 Periksa Peralatan Eclampsia Kit
(Rujuk lampiran 1 Garis Panduan Pemberian
Suntikan Intramuscular Magnesium Sulphate
(MgSO4) di Peringkat Penjagaan Kesihatan
Primer Bagi Kes Severe Pre Eclampsia /
Eclampsia BPKK KKM 2014
7 Dokumentasi:
1 KIK/1(b) /96 Pind 2012/terkini
Penilaian Patuh Tidak Patuh

Kepatuhan
Jumlah
16
Format AKK E1.1..2 LP(PIH)
PKD/Negeri/KKM
PREGNANCY INDUCED HYPERTENSION’(PIH)
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................

V1,V2
V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7
17
PREGNANCY INDUCED HYPERTENSION’(PIH)
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................

V1,V2
V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7
Catatan :
Penambaikan :
Tandatangan :
Nama & Cop :

18
AKK E1.1.3 ba (GDM)
3. Borang Audit - Gestational Diabetes Mellitus in pregnancy (GDM) No Sampel:…………….
BI PERKARA SUMBER P TP TB CATATAN

L INFORMASI (√) (x) (x)
1 Membuat pengesanan dan penilaian GDM: Menyemak ,
1.1 Ujian urine / darah meneliti
1.2 Timbang berat badan catatan yang
di rekodkan
1.3 Saringan kriteria pengambilan OGTT
melalui Kad
2 Memberi Perawatan, Pengendalian dan Ibu
Penjagaan ibu hamil dengan GDM HamilKIK/1(b
2.1 Menentukan Warna Tagging & Stiker )/96. (Pind.
yang betul 2012),terkini
2.1.1 Kod warna & warna Stiker dilekatkan
2.1.2 Senarai semak ditandakan

2.1.3 Rekod faktor risiko di kolum yang
betul
2.2 GDM On Diet Control (Kawalan diet):
Adakah nasihat pengambilan pemakanan
diberi
2.3 GDM on Insulin(Kawalan insulin): TB- Tidak
Memastikan ibu mengambil insulin dengan berkaitan jika
betul mengikut dos, masa dan tempat GDM on Diet
suntikan yang betul Control
2.4 Rujukan ke Pegawai Perubatan dan
Kesihatan dan Pegawai Dietetik / Pegawai
Sains Pemakanan / Pakar Perubatan
Keluarga / Hospital
2.5 Carta Gerakan Janin diterangkan kepada
ibu pada 28 minggu kehamilan
2.6 Keputusan ujian pemeriksaan makmal
direkodkan
3 Memberi Pendidikan Kesihatan / Nasihat Menyemak ,

(di Klinik/ rumah) meneliti
3.1 Tanda-tanda hyperglycaemia dan catatan yang di
hypoglycaemia rekodkan
3.2 Komplikasi GDM pada ibu dan bayi melalui Kad Ibu
3.3 Pemakanan
19
3.4 Pengambilan insulin (bagi yang Hamil
mengambil insulin) KIK/1(b)/96.
3.5 Bersalin di hospital (Pind.
3.6 Perancang keluarga 2012)/terkini
Mengikut keperluan
Telefon/Lawatan kerumah
6 Merekod penemuan dan pengendalian
dengan lengkap (Dokumentasi):
1. KIK/1(b) /96 (Pind. 2012)/terkini

Kepatuhan
Jumlah
20
Format AKK E1.1.3 LP3(GDM)
PKD/Negeri/KKM
‘GESTATIONAL DIABETES MELLITUS IN PREGNANCY (GDM)
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................

Tidak patuh (sila catatkan
Bil % Bil % Bilangan variables yang tidak
Patuh) cth. V1,V2
V1 V2 V3 V4 V5 V6
Catatan :
Penambahbaikan :
Tandatangan :
Nama & Cop :

21
AKK E1.1.1 ts1(Anemia)
TALLY SHEET: PENGENDALIAN IBU BERISIKO TINGGI ANEMIA
KLINIK KESIHATAN:...............................................
Bil Perkara S S S S S S S S S S10 Jumlah

1 2 3 4 5 6 7 8 9
No Pendaftaran KIB 101
1 Membuat pengesanan
dan penilaian anemia:
1.1 Pemeriksaan fizikal -

kenal pasti tanda
tanda anemia e.g:
Pucat
1.2 Paras Hb
2 2.1 Memberi Perawatan,

Pengendalian dan
Penjagaan ibu hamil
dengan anemia:
2.1.1 Rawatan
Haematiniks
2.1.2 Rujukan ke Pegawai

Perubatan dan
Kesihatan / Pegawai
Sains Pemakanan /
Pakar Perubatan
Keluarga / Hospital
2.1.3 Pemeriksaan paras

haemoglobin
mengikut jadual dan
diplot di dalam graf
pemantauan Hb
2.1.4 Maklumbalas dari ibu

kepastian
pengambilan ubat
haematiniks
2.2 Menentukan Warna

Tagging & Stiker yang betul
2.2.1 kod warna & warna

Stiker dilekatkan
22
Bil Perkara S S S S S S S S S S10 Jumlah
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2.2.2 senarai semak

ditandakan
2.2.3 rekod faktor risiko di

yang betul
3 Member Pendidikan
Kesihatan / Nasihat (di
Klinik/ rumah)
3.1 Pemakanan kaya zat

besi
3.2 Kepentigan
pengambilan
Haematiniks (cara
pengambilan)
3.3 Komplikasi anemia

kepada ibu & bayi
3.4 Kepentingan
mematuhi temujanji
3.5 Bersalin di Hospital
3.6 Perancang Keluarga
4 Lawatan ke rumah:
4.1 Mengikut keperluan
5 Mengesan keciciran
6 Merekod penemuan dan

pengendalian dengan
lengkap (Dokumentasi):
1. Rekod Kesihatan Ibu

KIK/1(b) /96 Pind 2012
* Pendidikan Kesihatan / nasihat dicatat semasa kedatangan diklinik/rumah adalah dianggap

kepatuhan
Petunjuk :- S - Sampel P - Patuh TP - Tidak Patuh TB - Tidak Berkaitan
23
AKK E1.1.2 ts2(PIH)
TALLY SHEET: PENGENDALIAN IBU BERISIKO TINGGI
PREGNANCY INDUCED HYPERTENSION (PIH)
KLINIK KESIHATAN :…………………………………..
24
Bil Perkara S S S S S S S S S S Jumlah
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
1 Membuat pengesanan dan penilaian
PIH
1.1 Tekanan Darah 2 kali bacaan
pada pertama kali dikesan
1.2 berat badan
1.3 Pulse rate
1.4 ujian urin untuk protein
1.5 Pengesanan oedema
2 Memberi Perawatan, Pengendalian
dan Penjagaan ibu hamil dengan
PIH
2.1 Menentukan Warna Tagging &
Stiker yang betul
2.1.1 kod warna & warna Stiker
dilekatkan
2.1.2 senarai semak ditandakan
2.1.3 rekod faktor risiko di kolum
yang betul
2.2 Kepatuhan pengambilan ubatan
2.3 Rujukan kepada Pegawai
Perubatan dan Kesihatan/Pakar
Perubatan Keluarga/Hospital
Mengikut keperluan
2.4 Pengesanan komplikasi dicatat
dengan dakwat merah:
2.5 Carta Gerakan Janin diterangkan
kepada ibu pada usia kandungan 28
minggu
2.6 Graf pemantauan tekanan darah
2.7 Keputusan Ujian pemeriksaan
makmal direkodkan
3 Pendidikan Kesihatan / Nasihat
(di Klinik/ rumah)
25
3.1 Tanda & gejala pre
Eclampsia. / eclampsia
3.2 Komplikasi PIH pada ibu dan
bayi
3.3 Kurangkan pengambilan
garam dalam pemakanan
3.4 Pengambilan ubatan
3.5 Kepentingan mematuhi
temujanji
3.6 Bersalin di hospital
3.7 Perancang keluarga
Mengikut keperluan
6 Periksa Peralatan Eclampsia Kit
(Rujuk lampiran 1 Garis panduan
Pemberian Suntikan Intramuscular
Magnesium Sulphate (MgSO4) di
Peringkat Penjagaan Kesihatan
Primer Bagi Kes Severe Pre
Eclampsia / Eclampsia BPKK KKM
2014
7 Merekod penemuan dan pengendalian

1. Rekod Kesihatan Ibu KIK/1(b)

/96 Pind 2014
* Pendidikan Kesihatan / nasihat dicatat semasa kedatangan diklinik/rumah adalah
dianggap kepatuhan
Petunjuk :- S - Sampel P - Patuh TP - Tidak Patuh TB – Tidak

Berkaitan
26
AKK E1.1.3. ts 3(GDM)
TALLY SHEET: PENGENDALIAN IBU BERISIKO TINGGI GESTATIONAL

DIABETES MELITUS
KLINIK KESIHATAN:..............................................
Bil Perkara S S S S S S S S S S Juml

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ah
No Pendaftaran KIB
1 Membuat pengesanan dan

penilaian GDM:
1.1 Ujian urine / darah
1.2 Timbang berat badan
Saringan kriteria
1.3
pengambilan OGTT
2 Memberi Perawatan,
Pengendalian dan Penjagaan
ibu hamil dengan GDM
2.1 Menentukan Warna Tagging
& Stiker yang betul
2.1.1 kod warna & warna
Stiker dilekatkan
2.1.2 senarai semak
ditandakan
2.1.3 rekod faktor risiko di
kolum yang betul
2.2 GDM On Diet
Control(Kawalan diet):
Nasihat pengambilan
pemakanan
2.3 GDM On Insulin (Kawalan
insulin)
Memastikan ibu mengambil
insulin dengan betul mengikut
dos, masa dan tempat suntikan
yang betul
2.4 Rujukan ke Pegawai
Perubatan dan Kesihatan /
Pegawai Dietetik / Pegawai
Sains Pemakanan / Pakar
Perubatan Keluarga / Hospital
27
2.4 Carta Gerakan Janin
diterangkan kepada ibu
mengikut masa yang ditentukan
2.5 Keputusan Ujian
pemeriksaan makmal
direkodkan
3 Memberi Pendidikan
Kesihatan / Nasihat (di Klinik/
rumah)
3.1 Tanda-tanda
hyperglycaemia dan
hypoglycaemia
3.2 Komplikasi GDM pada ibu
dan bayi
3.3 Pemakanan
3.4 Pengambilan insulin (bagi

kes yang mengambil
insulin)
3.5 Bersalin di hospital
Mengikut keperluan
Telefon/Lawatan kerumah
pengendalian dengan lengkap
(Dokumentasi):
1. Rekod Kesihatan Ibu

KIK/1(b) /96 Pind
2012/terkini
* Pendidikan Kesihatan / nasihat dicatat semasa kedatangan diklinik/rumah adalah
dianggap kepatuhan
Petunjuk :- S - Sampel P - Patuh TP - Tidak Patuh TB – Tidak Berkaitan
28
1.2 Pemeriksaan Fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu Mengandung di
Klinik Bagi Antenatal Baru dan Ulangan
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN, BAHAGIAN KESIHATAN ,

ELEMEN 1 : JAGAAN IBU MENGANDUNG
Elemen AKK E 1.2 Pemeriksaan Fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu

Mengandung di Klinik Bagi Antenatal Baru dan Ulangan
1. Topik : Pengendalian Ibu Mengandung
2. Pengenalan:
Pemeriksaan Fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu Mengandung di Klinik
Bagi Antenatal Baru dan Ulangan
Ibu mengandung merupakan kumpulan yang terdedah kepada komplikasi

perubatan dan mengakibatkan mobiditi dan mortaliti
Pemeriksan fizikal merupakan satu aktiviti penting yang perlu dijalankan

dengan mengikut piawaian.
3. Objektif
Jururawat boleh melakukan pemeriksaan fizikal dan palpasi abdomen mengikut

piawaian, mengendalikan penjagaan antenatal, mengesan faktor risiko dan
merujuk kes sewajarnya.
4. Piawaian
Menggunakan Garis Panduan berikut:
- Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu dan Anak Bagi anggota

Kejururawatan Kesihatan Awam BPKK, KKM 2016
- Perinatal Care Manual 3rd edition BPKK, KKM 2013 / terkini
- Senarai Semak Bagi Penjagaan Kesihatan Ibu dan Bayi Mengikut
Sistem Kod Warna BPKK, KKM, Edisi Keempat 2013 / terkini
29
4.1 Kriteria
1. Ibu mengandung mendapat 1. Melakukan pemeriksaan dan 1.Ibu dan anak

penjagaan antenatal yang menilai keadaan fizikal ibu mendapat penjagaan
optima mengikut Standard mengikut senarai semak antenatal yang optimum
yang ditetapkan
2.Semua penemuan
2. Memberi maklumbalas kepada
direkodkan dengan
ibu
2. Menggunakan rujukan: lengkap
- Manual Perkhidmatan
3. Merujuk kepada Pegawai
Kesihatan Ibu dan Anak
Perubatan dan
Bagi anggota
Kesihatan/Pakar Perubatan
Kejururawatan Kesihatan
Keluarga / Hospital mengikut
Awam BPKK, KKM 2016
keperluan
- Perinatal Care Manual
rd
3 editon BPKK, KKM
4. Merancang dan
2013/terkini
melaksanakan intervensi
- Senarai Semak Bagi
Penjagaan Kesihatan Ibu kejururawatan
dan Bayi Mengikut
5. Menyemak dokumentasi yang
Sistem Kod Warna BPKK,
dibuat
KKM, Edisi Keempat
 Kad KIK/1(a)96 (Pind.
2013 /terkini
2012/terkini)
 Kad KIK/1(b) /96 (Pind.
3. Senarai semak 2012/terkini)
di kad Rekod Kesihatan
Ibu KIK/1(b) /96 (Pind
2012/ terkini)
4. Jururawat berpengetahuan
dan berkemahiran dalam
melakukan pemeriksaan
fizikal dan palpasi abdomen
5. Metodologi
Audit Tatacara Pemeriksaan Fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu Mengandung di

Klinik Bagi Antenatal Baru atau Ulangan, melalui pemerhatian dan temubual
menggunakan borang audit
5.1 Populasi
Jururawat yang mempunyai post basik kebidanan dan Jururawat Masyarakat
30
5.2 Saiz sampel
30% populasi yang mempunyai kebidanan di KK dan KD dalam daerah.
1 kali setahun mengikut bulan yang ditetapkan
5.4 Kaedah Pelaksanaan
Satu Borang Audit pemeriksaan fizikal dan palpasi abdomen untuk satu
sampel. Ibu
6. INDIKATOR :
Kepatuhan setiap sampel tidak kurang 90 %
7. Definisi
7.1 Ibu Mengandung :
Keadaan dimana seorang wanita mengandungkan janin di dalam rahim dan

perkembangan janin berlaku dalam tempoh 9 bulan. (rujukan WHO, 2016).
8.Komponan Softskill
Menilai pematuhan Jururawat dengan memerhati dan mendengar interaksi
Bersama ibu semasa prosedur dijalankan
8.1 Secara verbal / non verbal
8.2 Menerangkan prosedur dan memberi maklumbalas
9.Dokumentasi lengkap
Mencatat dalam buku rekod:
 kad KIK/1(a)96 (Pind. 2012/ terkini)

 kad KIK/1(b)96. (Pind. 2012/terkini)
 Keadaan luar biasa yang dikesan dicatat dengan dakwat merah.
31
Borang Audit Pemeriksaan fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu Mengandung di Klinik
Kesihatan Bagi Antenatal Baru dan Ulangan AKK E1.3 ba.1
Audit Kejururawatan Kebangsaan, Bahagian Kesihatan

Versi :
, Kementerian Kesihatan Malaysia
5 /2018
Elemen 1 : JAGAAN IBU MENGANDUNG Tarikh ;
23 Mac 2018
Muka Surat :
Topik: Pemeriksaan fizikal dan Palpasi Abdomen Ibu
Mengandung di Klinik Kesihatan Bagi Antenatal Baru
dan Ulangan
14
No. Dokumen :AKK E1.3 ba.1
Piawaian : Menggunakan Garis Panduan berikut:
- Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu dan Anak Bagi anggota Kejururawatan

- Perinatal Care Manual 3rd edition BPKK, KKM 2013/ terkini
- Senarai Semak Bagi Penjagaan Kesihatan Ibu dan Bayi Mengikut Sistem
Kod Warna BPKK, KKM, Edisi Keempat 2013 / terkini
Objektif : Jururawat boleh melakukan pemeriksaan fizikal dan palpasi abdomen

mengikut piawaian, mengendalikan penjagaan antenatal, mengesan faktor risiko serta
merujuk ibu sewajarnya.
Tarikh Audit :
Klinik/Unit :
Juruaudit :
N.B. Arahan Untuk Juruaudit
1. Tandakan ( √ ) pada ruang yang berkaitan
32
AKK 1.2 ba 1
BORANG AUDIT
JAGAAN IBU
PEMERIKSAAN FIZIKAL DAN PALPASI ABDOMEN
No. Sampel…………………
Hasil
Perlaksana
Sumber TB
Bil Perkara an Catatan
Informasi
(x)
P TP
(√) (x)
1 Mengwujudkan rapor dan Memerhati

menerangkan tujuan /mendengar
pemeriksaan serta Jururawat
mengekekalkan privasi melakukannya
2 Membuat pemeriksaan fizikal
2.1 Memeriksa keadaan ibu
2.1.1
Keadaan rambut
2.1.2
Keadaan konjunctiva Memerhati
/mendengar/
mengesahkan
Keadan mulut:
Jururawat
- Karies gigi
melakukan
- Angular stomatitis
2.1.3 (untuk mengesan pemeriksan
anaemia)
Perhatikan
pembengkakkan kelenjar
tiroid dan
2.1.4
tremors pada tangan
(Posisi ibu dalam keadaan
duduk)
Perhatikan jugular vein

2.1.5
ketara/tidak ketara
33
Hasil
Perlaksana
Sumber TB
Informasi
(x)
P TP
(√) (x)
Periksa warna pada hujung
2.1.6 jari tangan(kuku) –
pucat(cynosis)/clubbing
2.2 Melakukan pemeriksaan payudara
Memerhati
/mengesahkan
Melakukan pemeriksaan Jururawat
2.2.1 melakukan
payudara mengikut SOP
pemeriksaan
payudara
Memerhati
/mengesahkan
2.3 Memeriksa kaki – Jururawat
edema/vericose vein melakukan
pemeriksaan
kaki
Memerhati
/mendengar
2.4. Bertanya mengenai discaj pertanyaan
vagina jururawat dan
maklumbalas
dari ibu
2.5 Memerhatikan dan melakukan pemeriksaan

keadaan abdomen
2.5.1
Bentuk Memerhati
/mengesahkan
Jururawat
2.5.2 Saiz melakukan
pemeriksaan
abdomen
2.5.3 Parut
2.5.4 Kulit
34
Hasil
Perlaksana
Sumber TB
Informasi
(x)
P TP
(√) (x)
2.6 Lakukan palpasi abdomen Memerhati

dengan betul /mengesahkan
Jururawat
2.6.1 Mengukur tinggi rahim melakukan
ukuran
2.6.2 Menentukan baringan (lie)
2.6.3 Menentukan Presentasi
2.6.4 Memeriksa Engagement

(5th of the head / breech)
2.7 Mendengar denyut jantung janin
Meletakkan
2.7.1 daptone/pinnard ditempat Memerhati
yang betul /mengesahkan
Mengetahui kadar normal Jururawat
dan abnormal denyutan mendengar
2.7.2 denyutan
jantung janin
jantung janin
2.7.3 Mencatatkan penemuan

denyut jantung janin
Memerhati dan
dengar
2.8 Memberi maklumbalas pertanyaan dan
kepada ibu hasil pemeriksaan jawapan
Jururawat dan
ibu .
Merujuk kepada Pegawai Memerhati

3. Perubatan dan Kesihatan jika ada /mengesahkan
keadaan luarbiasa yang dikesan
Mendengar
Jururawat
Memberi Pendidikan Kesihatan / memberi
4.
Nasihat (Mengikut keperluan) nasihat dan
soal jawab dari
ibu
35
Hasil
Perlaksana
Sumber TB
Informasi
(x)
P TP
(√) (x)
Memberi
rawatan dan
Memberi rawatan yang dengar
5 bersesuaian dan ubatan penjelasan dan
(hematenik) maklumbalas
Jururawat dan
ibu .
Memberi temujanji mengikut Memerhati

6
jadual /mengesahkan

pengendalian dengan lengkap Memerhati dan
(Dokumentasi): sahkan
penemuan
yang
Rekod Kesihatan Ibu direkodkan
KIK/1(a) /96 (Pind. dalam kad
2012)/terkini
3.1
Rekod Kesihatan Ibu
KIK/1(b) /96 (Pind.
2012)/terkini
Nota: Patuh – P Tidak Patuh – TP TB - Tidak Berkaitan

(P) (TP)
Jumlah
ULASAN:
Nama, Cop dan Tandatangan Juruaudit :
36
AKK E1.2 ts1Tally Sheet
PEMERIKSAAN FIZIKAL DAN PALPASI ABDOMEN IBU MENGANDUNG DI KLINIK

BAGI ANTENATAL BARU DAN ULANGAN
S S S S S S S S S S10 Jumlah
Bil Perkara
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Kategori anggota
1 Mengwujudkan rapor dan menerangkan
tujuan pemeriksaan
2 2.1 Membuat pemeriksaan fizikal
2.1.1 Keadaan rambut
2.1.2 Keadaan konjunctiva
Keadan mulut:
- Karies gigi
2.1.3 - Angular stomatitis (untuk
mengesan anaemia)
Perhatikan pembengkakkan
kelenjar tiroid dan tremors pada
2.1.4 tangan
(Posisi ibu dalam keadaan duduk)
Perhatikan jugular vein ketara/tidak

2.1.5 ketara
Periksa warna pada hujung jari

2.1.6
tangan – pucat(cynosis)/clubbing
2.2 Membuat pemeriksaan payudara
Melakukan pemeriksaan payudara
2.2.1 mengikut SOP
2.3 Memeriksa kaki – edema/vericose

vein
2.4. Bertanya mengenai vagina discaj
2.5 Memerhati dan memeriksa keadaan
abdomen
2.5.1 Bentuk
2.5.2 Saiz
2.5.3 Parut
2.5.4 Kulit
37
Bil Perkara
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Kategori anggota
2.6 Lakukan palpasi abdomen dengan
betul
2.6.1 Mengukur tinggi rahim
Memeriksa Engagement (5th of the

2.6.4
head / breech)
Meletakkan daptone/pinnard
2.7.1 ditempat yang betul
Mengetahui kadar normal dan

2.7.2 abnormal denyutan jantung janin
Mencatai penemuan denyut

2.7.3 jantung janin
Memberi maklumbalas kepada ibu

2.8 hasil pemeriksaan
Memberi Pendidikan Kesihatan / Nasihat

3 (Mengikut keperluan)
Memberi rawatan yang bersesuaian dan

4 ubatan (hematenik)
Melakukan pemeriksaan payudara

2.2.1 mengikut SOP
2.3 Memeriksa kaki – edema/vericose

vein
2.4. Bertanya mengenai vagina discaj
2.5 Memerhati dan memeriksa keadaan
abdomen
2.5.1 Bentuk
2.5.2 Saiz
2.5.3 Parut
2.5.4 Kulit
2.6 Lakukan palpasi abdomen dengan
betul
38
Bil Perkara
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Kategori anggota
2.6.1 Mengukur tinggi rahim
Memeriksa Engagement (5th of the

2.6.4
head / breech)
Meletakkan daptone/pinnard
2.7.1 ditempat yang betul
Mengetahui kadar normal dan

2.7.2 abnormal denyutan jantung bayi
Mencatai penemuan denyut

2.7.3 jantung bayi
Memberi maklumbalas kepada ibu

2.8 hasil pemeriksaan

Memberi rawatan yang bersesuaian dan

4 ubatan (hematenik)
5 Memberi temujanji mengikut jadual
Merujuk kepada Pegawai Perubatan dan

6 Kesihatan jika ada keluarbiasaan yang
dikesan
Merekod penemuan dan pengendalian

7 KIK/1(a) /96 (Pind 2012)
7.1 KIK/1(b) /96 (Pind 2012)
39
Audit Kejururawatan Kebangsaan, Bahagian Kesihatan Versi :
, Kementerian Kesihatan Malaysia 5 /2018
Tarikh ;
Elemen 1 : PENJAGAAN IBU MENGANDUNG
23 Mac 2018
Muka Surat :
Topik: Pemeriksaan fizikal dan Palpasi Abdomen ibu
mengandung di Klinik bagi Antenatal baru dan ulangan
14
No. Dokumen :AKK E 1.2
Piawaian : Menggunakan Garis Panduan berikut:

- Perinatal Care Manual 3rd edition BPKK, KKM 2013
- Senarai Semak Bagi Penjagaan Kesihatan Ibu dan Bayi Mengikut Sistem
Kod Warna BPKK, KKM, Edisi Keempat 2013
Objektif : Jururawat boleh melakukan pemeriksaan fizikal dan palpasi abdomen

mengikut piawaian, mengendalikan penjagaan antenatal, mengesan faktor risiko serta
merujuk kes sewajarnya
Tarikh Audit :
Klinik/Unit :
Juruaudit :
40
Laporan Rumusan
Audit AKK E 1.2
PEMERIKSAAN FIZIKAL DAN PALPASI ABDOMEN IBU MENGANDUNG DI KLINIK

ANTENATAL BARU DAN ULANGAN
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................

Patuh) cth. V1,V2
V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7
Catatan :
Penambaikan :
_____
Tandatangan :
Nama & Cop :
41
ELEMEN 2
JAGAAN PERAWATAN IBU DAN ANAK
POSTNATAL DI RUMAH
42
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN BAHAGIAN KESIHATAN
ELEMEN 2
JAGAAN PERAWATAN IBU DAN BAYI POSTNATAL DI RUMAH
1. Topik: Pemeriksaan Postnatal Di rumah
2. Pengenalan
Penjagaan postnatal merupakan salah satu perkhidmatan yang utama dalam Kesihatan
Awam.Ia merangkumi penjagaan perawatan ibu dan anak yang berterusan dirumah
mengikut hari tertentu, untuk memastikan ibu dan anak mendapat penjagaan khusus
dirumah.Ia juga dilaksanakan oleh pelbagai kategori jururawat mengikut keperluan. Jagaan
perawatan postnatal ini melibatkan beberapa prosedur yang dijalankan dengan cara yang
betul dan bertepatan mengikut SOP bagi memastikan ibu dan anak selamat sepanjang
masa berpantang.
3. Objektif
3.1. Memberi perawatan postnatal kepada ibu dan bayi dan memenuhi hak
penjagaan perawatan posnatal mengikut piawaian yang ditetapkan.
3.2 . Mengenalpasti kemahiran jururawat dalam tindakan

kejururawatan di dalam pengendalian postnatal.
3.3. Mengesan awal keadaan luar biasa atau komplikasi semasa postnatal
3.4 Merujuk segera sebarang keabnormalan kepada Pegawai

Perubatan.
4. Piawaian
Ibu dan bayi akan mendapat penjagaan perawatan postnatal mengikut jadual yang
ditetapkan menggunakan Garis Panduan:

- Perinatal Care Manual 3rd editon BPKK, KKM 2013/ terkini
- Senarai Semak Bagi Penjagaan Kesihatan Ibu dan Bayi Mengikut
43
Sistem Kod Warna BPKK, KKM, Edisi Keempat 2013 /terkini
- Garis panduan Meneruskan Profilaksis Heparin / Low Molecular Weight

Heparin (LMWH) di Klinik Kesihatan, BPKK, KKM 2013
4.1 Kriteria
6. Ibu postnatal mendapat perawatan 1.Memerhati dan 1.Ibu dan bayi

postnatal mengikut Standard yang memeriksa persediaan mendapat
ditetapkan penjagaan posnatal
perawatan postnatal oleh
yang optimum
Jururawat
7. Menggunakan rujukan:
- Manual Perkhidmatan Kesihatan
2.Semua
Ibu dan Anak Bagi anggota 2.Memerhati Jururawat
penemuan
Kejururawatan Kesihatan Awam membuat pemeriksaan
direkodkan dengan
BPKK, KKM 2016
mengikut senarai lengkap
- Perinatal Care Manual 3rd
editon BPKK, KKM 2013/terkini semak
- Senarai Semak Bagi Penjagaan
Kesihatan Ibu dan Bayi
Mengikut Sistem Kod Warna 3.Memerhati dan
BPKK, KKM, Edisi Keempat mendengar Jururawat
2013 /terkini memberi penerangan dan
- Garis panduan Meneruskan maklumbalas kepada ibu
Profilaksis Heparin / Low
Molecular Weight Heparin
(LMWH) di Klinik Kesihatan, 5.Menyemak dokumentasi
BPKK, KKM 2013 yang dibuat
-
 kad KIK/1(a)96
(Pind. 2012)/terkini
8. Senarai semak  kad KIK/1(b)96
di kad Rekod Kesihatan Ibu (Pind. 2012)/terkini
 KIB 101
KIK/1(a)96 (Pind. 2012)/terkini
 KIB 105
9. Jururawat berpengetahuan dan
berkemahiran dalam melakukan
perawatan postnatal
44
5. METODOLOGI
Audit Tatacara Perawatan Postnatal Di rumah melalui pemerhatian dan
temubual menggunakan Borang Audit
5.1 Populasi
Jururawat yang mempunyai post basik kebidanan dan Jururawat Masyarakat
5.2 Saiz sampel
30% populasi yang mempunyai kebidanan di semua KK dan KD dalam
daerah.
Sekali setahun untuk setiap fasiliti mengikut bulan yang ditetapkan

iaitu fasa 1, 50% fasiliti diaudit dan fasa 2 fasiliti seterusnya 50% bagi
mendapatkan 100% kesemua fasiliti diaudit
5.6 Kaedah Pelaksanaan
Satu Borang Audit posnatal untuk satu sampel. Ibu dan bayi
menggunakan borang berasingan
6. INDIKATOR :
Kepatuhan setiap sampel tidak kurang 95%
7. DEFINISI
7.1 Jagaan posnatal -. Penjagaan posnatal bermula selepas peringkat ke tiga

kelahiran sehingga 42 hari.
Jika Ibu bersalin di rumah penjagaan posnatal keatas ibu dan anak
diberi serta merta.
Jika ibu bersalin di hospital, penjagaan perawatan postnatal dirumah
diberi dalam tempoh masa 24 jam selepas menerima notifikasi atau
discaj dari hospital.
7.2 Beg perawatan – beg yang digunakan untuk perawatan postnatal
7.3 Borang perihal postnatal- Borang yang digunakan seperti dalam kad
KIK/1(a)96 (Pind. 2012)/terkini dan KIK/1(b)96.(Pind. 2012)/terkini
45
8. Komponan Softskill
Menilai pematuhan Jururawat dengan memerhati dan mendengar interaksi

bersama ibu semasa prosedur dijalankan
 Secara verbal / non verbal
 Menerangkan prosedur dan memberi maklumbalas
 Menjawap soalan dari ibu atau ahli keluarga
9.Dokumentasi
Mencatat dalam buku rekod:
 kad KIK/1(a)96 (Pind. 2012)/terkini

 kad KIK/1(b)96 (Pind. 2012)/terkini
 KIB 101
 KIB 105
46
Audit Kejururawatan Kebangsaan, Bahagian Kesihatan
Versi :
, Kementerian Kesihatan Malaysia
5 /2018
Elemen 2 : JAGAAN PERAWATAN POSTNATAL IBU Tarikh ;

DAN BAYI DI RUMAH
23 Mac 2018
Muka Surat :
Topik: Pemeriksaan Postnatal ibu dan bayi
18
No. Dokumen :AKK E2 ba.1
Piawaian : 1. Ibu dan bayi menerima perawatan postnatal mengikut
jadual, bagi yang normal iaitu hari
1,2,3,4,6,8,10,15 dan 20. manakala yang berisiko mengikut
keperluan.
Objektif : 1. Ibu dan bayi mendapat jagaan perawatan
postnatal mengikut senarai semak.
2. Meningkatkan dan mengekalkan kemahiran tindakan

kejururawatan dalam pengendalian perawatan postnatal.
3. Jururawat merekod penemuan dengan betul dan

lengkap
Tarikh Audit :
Klinik/Unit :
Juruaudit :
47
BORANG AUDIT: AKK E2.1.1 (ibu)
JAGAAN PERAWATAN POSTNATAL
IBU DAN BAYI DI RUMAH
JAGAAN IBU
Hasil
Perlaksanaa
TB
Sumber n
Bil Perkara Catatan
Informasi (x)
P TP
(√ ) (x)
1 Mengwujudkan rapport dan Memerhati

menerangkan tujuan lawatan. /mendengar
Jururawat
melakukanny
a
2 Membuat penilaian dan Pemeriksaan
2.1 Pengambilan tanda vital

Memerhati
/men
2.1.1 Tekanan Darah mengesahkan
Jururawat
melakukan
2.2.1 Mengambil suhu badan
pengambilan
tanda vital
Mengambil Nadi
2.2.3
2.2.4 Pernafasan
2.2 Memeriksa payudara untuk mengesan
 Bengkak
 Nipple Memerhati
2.2.1 /mengesahka
-Crack
-inverted n Jururawat
melakukan
2.2.2 Pengaliran susu
48
Hasil
Perlaksanaa
TB
Sumber n
Bil Perkara Catatan
Informasi (x)
P TP
(√ ) (x)
pemeriksaan
payudara
2.3 Mengukur tinggi rahim

(fundus) Memerhati
/mengesahka
(Pastikan buang air kecil)
n Jururawat
Periksa tinggi fundus melakukan
(guna tape pengukur / ukuran

pembaris)
2.4 Memeriksa Luka:
- Perineum / episiotomy
- LSCS
2.4.1 Kebersihan Memerhati

/mengesahka
n Jururawat
2.4.2 Tanda tanda infeksi
memeriksany
a
2.4.3 Edema
2.5 Memeriksa lokia dengan melakukan

pemeriksaan di vagina dan bertanya kepada ibu
- Rubra 1-4 hari Memerhati

/mendengar
- Serosa 5-9 hari pertanyaan
dan jawapan
- Alba 10-15 hari Jururawat dan
ibu .
-Bau
2.6 Memeriksa dan menilai
tanda-tanda DVT/Pulmonary Memerhati /
Thromboembolism memeriksa/
menyentuh
/mendengar
2.6.1 Sakit dada dan susah
Jururawat
bernafas
49
Hasil
Perlaksanaa
TB
Sumber n
Bil Perkara Catatan
Informasi (x)
P TP
(√ ) (x)
bertanya dan
maklumbalas
2.6.2 Sakit/ bengkak di kedua- dari ibu
dua belah kaki
2.6.3 Redness/inflammation of
lower limbs
2.6.4 Calf tenderness (sakit

betis)
Tanda – tanda puerperal

3
psychosis
Perubahan emosi /
tingkahlaku jika ada;
Melalui pemerhatian adakah

emosi dan tingkah laku yang
berubah-ubah atau mengadu
terlalu bimbang atau
perasaan yang tidak stabil
Memberi Pendidikan Kesihatan /

Nasihat (Mengikut keperluan)
4
4.1 Pemakanan postnatal
4.2 Penjagaan payudara /
susu ibu
Mendengar
4.3 Kebersihan Diri/Jagaan Jururawat
memberi
luka episiotomy/
nasihat dan
luka LSCS menyemak
kad
4.4 Perancang Keluarga
Memberi maklumbalas
4.5
keadaan kepada ibu
50
Hasil
Perlaksanaa
TB
Sumber n
Bil Perkara Catatan
Informasi (x)
P TP
(√ ) (x)
Mencatatkan Penemuan
5
(Dokumentasi) dan merujuk jika
perlu kedalam:
- KIK /1(a)/96 (Pind. 2012),

Memerhati
- KIK /1(b)/96 (Pind. 2012),
dan sahkan
- Senarai Semak penemuan
4.1 Pengendalian Postnatal yang
direkodkan
- Buku Rekod Kesihatan
dalam kad
Bayi dan Kanak-kanak (0-6
tahun)
4.2 Buku rekod KIB 101

(P) (TP)
Jumlah
Peratus
ULASAN:
51
AKK E2 ts.1 (Ibu)
Tally Sheet
DI RUMAH IBU DAN BAYI
JAGAAN IBU
S S S S S S S S S S J
Bil Perkara 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
Kategori anggota
1 Mengwujudkan rapport menerangkan
tujuan lawatan.
2.1 Pengambilan tanda vital
2.1.1 Tekanan Darah
2.2.1 Mengambil suhu badan
2.2.3 Mengambil Nadi
2.2.4 Pernafasan
2.2 Memeriksa payu dara untuk mengesan
2.2.1 Bengkak /Crack nipple
2.2.2 Pengaliran susu
2.2.3 Ketulan luar biasa
2.3 Mengukur tinggi rahim
(Pastikan buang air kecil)
Periksa tinggi fundus
(guna tape pengukur / pembaris)
2.4 Memeriksa Perineum /luka
episiotomy/ luka LSCS
2.4.1 Kebersihan
2.4.2 Tanda tanda infeksi
2.4.3 Odema
2.5 Memeriksa lokia
- Rubra 1-4 hari
52
Bil Perkara 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
- Serosa 5-9 hari
- Alba 10-15 hari
- Bau
2.6 Memeriksa dan Menilai Tanda-tanda
DVT/Pulmonary Thromboembolism
2.6.1 Sakit dada dan susah
bernafas
Sakit/ bengkak di kedua-
2.6.2
dua belah kaki
2.6.3 Redness/inflammation of
lower limbs
2.6.4 Calf tenderness (sakit betis)
3 Tanda – tanda puerperal psychosis
Perubahan emosi / tingkahlaku
Bertanya kepada suami/waris/penjaga

spt: adakah emosi dan tingkah laku
yang berubah-ubah atau mengadu
terlalu bimbang atau perasaan yang
tidak stabil
4.1 Pemakanan postnatal
4.2 Penjagaan Payudara /Susu ibu
4.3 Kebersihan Diri/Jagaan
luka episiotomi/
luka LSCS
Memberi maklumbalas hasil
4.5
pemeriksaan kepada ibu
5 Mencatatkan Penemuan (Dokumentasi)
kedalam:
- KIK /1(a)/96 (Pind. 2012),
- KIK /1(b)/96 (Pind. 2012),

4.1
- Senarai Semak Pengendalian
Postnatal
53
Bil Perkara 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
- Buku Rekod Kesihatan Bayi dan
Kanak-kanak (0-6 tahun)
4.2 Buku rekod KIB101


(P) (TP)
Jumlah
Peratus
ULASAN:
54
BORANG AUDIT AKK. E2 ba 2 (bayi)
JAGAAN PERAWATAN
IBU DAN BAYI DI RUMAH
JAGAAN BAYI
Hasil
Perlaksanaa
TB
Sumber n
Bil Perkara Catatan
Informasi (x)
P TP
(√ ) (x)
1 Tanya keadaan bayi Memerhati

/mendengar
Jururawat
bertanya
kepada ibu
2.1 Pemeriksaan fizikal Memerhati
2.2 Mengambil suhu badan Jururawat
2.3 Menilai tahap Jaundis menjalankan

prosedur dan
Lakukan teknik
sahkan
blanching selama dengan
10 saat menyemak
2.4 Jagaan tali pusat rekod
3 Memberi Pendidikan Kesihatan / Nasihat
(Mengikut keperluan)
3.1 Penyusuan bayi Memerhati/
3.2 Jagaan talipusat mendengar
penerangan
3.3 Jaundis
dan
3.4 Memberi maklumbalas maklumbalas
keadaan ibu dan bayi dari
diakhir sesi ibu/semak
kad
Mencatatkan Penemuan (Dokumentasi)
4
kedalam:
KIK /1(a)/96 (Pind.
2012), KIK /1(a)/96
(Pind. 2012), Pemerhatian
4.1
Buku Rekod Kesihatan dan semak
Batyi dan Kanak-kanak kad
(0-6 tahun)
55
Hasil
Perlaksanaa
TB
Sumber n
Bil Perkara Catatan
Informasi (x)
P TP
(√ ) (x)


(P) (TP)
Jumlah
Peratus
ULASAN:
56
AKK E2 ts.1 (Anak)
Tally Sheet
DI RUMAH IBU DAN ANAK
JAGAAN ANAK
Bil Perkara S S S S S S S S S S
J
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Kategori Anggota
1 Tanya keadaan bayi
2 Membuat penilaian dan
Pemeriksaan
2.1 Pemeriksaan fizikal
2.2 Mengambil tanda vital
(rujuk senarai semak
pemeriksaan neonatal)
2.3 Menilai tahap Jaundis
(teknik Blanching )
2.4 Jagaan tali pusat
3 Memberi Pendidikan Kesihatan /
Nasihat (Mengikut keperluan)
3.1 Penyusuan Bayi
3.2 Jagaan talipusat
3.3 Jaundis
3.4 Memberi maklumbalas
keadaan bayi
Mencatatkan Penemuan
4 (Dokumentasi) dan merujuk jika
perlu kedalam:
Buku Rekod Kesihatan
Bayi dan Kanak-kanak
(0-6 Tahun)
4.1
KIK/1(a)96 (Pind. 2012)
KIK/1(b)96 (Pind. 2012)

57
(P) (TP)
Jumlah
Peratus
ULASAN:
58
AAK E2.LP1(Ibu)
JAGAAN PERAWATAN POSTNATAL DI RUMAH - IBU
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................

Patuh) cth. V1,V2
V1 V2 V3 V4
59
Catatan :
________________________________________________________
Penambahbaikan :
_______________________________________________________
Tandatangan :
Nama & Cop :
60
AAK E2.LP1(Anak)
JAGAAN PERAWATAN POSTNATAL DI RUMAH - BAYI
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................

Patuh) cth. V1,V2
V1 V2 V3 V4
61
Catatan :
Penambahbaikan :
Tandatangan :
Nama & Cop :
62
ELEMEN 3
PENJAGAAN KESIHATAN BAYI
DAN KANAK-KANAK
63
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN BAHAGIAN KESIHATAN AWAM
ELEMEN 3 : PENJAGAAN KESIHATAN BAYI DAN KANAK-KANAK
Elemen: AKK 3.1: Pemberian Imunisasi Melalui Suntikan
1. Topik : PEMBERIAN IMUNISASI MELALUI SUNTIKAN
2. Pengenalan :
Imunisasi ialah satu cara yang berkesan dalam mengawal penyakit berjangkit
dikalangan kanak-kanak dibawah umur 7 tahun. Ia merupakan satu proses
pembentukan imuniti atau perlindungan kepada individu melalui penggunaan
vaksin. Kejayaan sesuatu program imunisasi itu bukan hanya bergantung kepada
pemberian vaksin tetapi juga keatas faktor-faktor asas yang lain seperti jagaan
vaksin dan sterilisasi. Teknik pemberian suntikan yang betul dan selamat perlu di
titik beratkan kerana kesilapan teknik suntikan akan menyebabkan komplikasi
seperti “abses” di tempat suntikan.
3. Objektif
Untuk menilai kompetensi jururawat dalam prosedur suntikan dengan
teknik yang betul.
4. Piawaian
Suntikan vaksin diberi dengan betul mengikut Standard Operating Procedure (
Buku Panduan Program Imunisasi Kebangsaan Bayi dan Kanak-kanak untuk
anggota kesihatan, BPKK KKM 2017)
64
4.1 Kriteria
1. Buku Panduan Program 1. Sahkan arahan bertulis 1. Bayi atau kanak-

Imunisasi Kebangsaan Bayi suntikan vaksin. kanak menerima
dan Kanak-kanak untuk suntikan yang
anggota kesihatan, BPKK diperlukan berdasarkan
KKM 2017 jadual imunisasi terkini
2. .Arahan bertulis jenis

2. Pastikan nama bayi atau kanak- 2. Bayi atau kanak-
Suntikan yang hendak kanak yang hendak diberi kanak menerima
diberi suntikan sama dengan nama suntikan dengan teknik
yang tertulis didalam Rekod yang betul
Kesihatan Bayi dan Kanak-
kanak (0-6 tahun)
3. Jururawat memberi 3. Beri penerangan imunisasi 3.Jururawat

suntikan berpandukan yang hendak diberi dan mendokumentasikan
“Standard Operating penjagaan tempat suntikan dengan betul
Prosedur” (SOP) . kepada ibu/ penjaga.
4. Sediakan bayi/kanak-kanak 4. Tiada komplikasi

dalam posisi yang sesuai suntikan dilaporkan
sebelum suntikan.
5. Amalkan Aseptik teknik
6. Persediaan alat suntikan
7. Mengamalkan prinsip ” 6R ”.
8 Pembuangan ” sisa klinikal”

yang betul.
Rekod Kesihatan Bayi Dan 9. Dokumentasikan suntikan yang

Kanak-Kanak 0-6 Tahun diberi ke dalam Buku Rekod
.
Pind. 2/2011 dan Kad Kesihatan Bayi dan Kanak-
Simpanan Klinik. kanak (0-6 tahun)– batch
no,tarikh luput,nama pemberi
suntikan dan merekod ke .
dalam buku rekod KKK 101 &
KKK 103
65
4.2 100% kepatuhan pemberian vaksin suntikan imunisasi
5. Metodologi
5.1
Kaedah : Untuk Memberi Imunisasi Melalui Suntikan.
i. Instrumen
Borang Audit : Menggunakan satu borang untuk setiap
anggota diaudit
ii. Juruaudit: Penyelia Jururawat, Ketua Jururawat /

Jururawat Kesihatan
iii. Melalui pemerhatian semasa pemberian suntikan, temubual dan

semakan dokumen.
5.2 Tempat : Klinik Kesihatan / Klinik Desa
5.3 Populasi : Jururawat dan Jururawat Masyarakat

(JM)
5.4 Kaedah persampelan :

Convenient
5.5 Sampel saiz : 50% daripada Jururawat/Jururawat
Masyarakat
5.7 Exclusion Criteria : Jururawat yang bertugas sementara /

relief duty
Sekali setahun mengikut bulan yang

5.9 Tempoh Masa :
ditetapkan fasa 1, 50% fasiliti diaudit
Pengauditan
dan fasa 2 fasiliti seterusnya 50%
bagi
mendapatkan 100% kesemua fasiliti
diaudit
6. Indikator:
6.1 Skala.
Ya - Kepatuhan.
66
Digunakan jika penemuan membuktikan telah melakukan kerja dengan
efektif dan berkualiti.
Tidak - Tidak Kepatuhan

Digunakan jika tidak memenuhi kriteria/piawaian . Tiada bukti untuk
mencapai amalan terbaik.
Catatan : Komen tambahan..
7. Definisi
7.1 Aseptik teknik bermaksud memaksimumkan usaha untuk mencegah

kemasukan micro-organism ke dalam tubuh yang akan mengakibatkan
infeksi
7.2. Teknik suntikan yang betul - Laksanakan prinsip ‘6R’.
7.2.1 Right vaksin
7.2.2 Right dose
7.2.3 Right patient
7.2.4 Right route Kedudukan jarum dan kedudukan bayi

(tempat suntikan)
7.2.5 Right time ( umur semasa pemberian imunisasi) Vaksin

yang betul mengikut jadual
7.2.6 Right documentation
7.3 Pembuangan sisa klinikal ialah Pembuangan Jarum, Syringe , swab dan
gloves terpakai kedalam sharpbin dan biohazard bin
7.4 Dokumen dan Rekod :
7.4.1 Buku Rekod Kesihatan Bayi dan Kanak-kanak (0-6 tahun)
7.4.2 KKK 101 (Buku Daftar Jagaan Kanak-Kanak )
7.4.3 KKK 103 ( Rekod Imunisasi Di Klinik Kesihatan
67
AKK E3.1. ba.
Audit Kejururawatan Kebangsaan, Bahagian Kesihatan , Versi :

Kementerian Kesihatan Malaysia 5 /2018
Elemen 3 : Penjagaan Kesihatan Bayi Dan Kanak- Tarikh ;
Kanak 23 Mac 2018
Muka Surat :
Topik : Pemberian Imunisasi Melalui Suntikan.

12
No. Dokumen :
Piawaian :
1: Suntikan pelalian diberi dengan betul mengikut “Standard
Operating Prosedure”
(Panduan Untuk Rancangan Imunisasi Kebangsaan – BPKK,
KKM – Mei 2017)
Objektif : Untuk mempastikan jururawat memberi suntikan dengan teknik
yang betul dan kekalkan teknik aseptik.
Tarikh Audit :
Lokasi :
Auditor:
N.B. Arahan untuk Auditor
Tandakan ( √ ) pada kolum berkaitan
68
AKK E3.1. ba.
Nombor sampel: ................ Tarikh :..................
BORANG AUDIT KEJ√URURAWATAN PEMBERIAN IMUNISASI
KAEDAH
PERLAKSANAAN
Bil. Sumber
Perkara Catatan
Informasi P TP TB
(√ ) (x) (x)
1 PENGENDALIAN SEBELUM SUNTIKAN
1.1 Mengwujudkan rapport
1.2 Semak kad

Mendengar ,
1.3 Sah nama anak memerhati dan
1.4 Jenis dan Jadual temubual
jururawat
imunisasi
1.5 Sediakan klien
1.6 Terangkan prosedur dan

beri nasihat
1.7 Posisi
2 PENGENDALIAN SEMASA
SUNTIKAN
2.1 Kekalkan aseptik teknik Mendengar ,

memerhati dan
2.2 Pilih saiz jarum dan
temubual
picagari
yang sesuai.
2.3 Sedut vaksin mengikut
jenis
dan dos yang di perlukan
dengan betul
2.4 Teknik dan tempat
suntikan yang betul
3 PENGENDALIAN SELEPAS SUNTIKAN
3.1 Pembuangan sisa klinikal Memerhati,

dengan betul temubual dan
69
KAEDAH
PERLAKSANAAN
Bil. Sumber
Perkara Catatan
Informasi P TP TB
(√ ) (x) (x)
3.2 Dokumentasi menyemak

rekod
3.2.1 Kad home based
3.2.2 Buku rekod KKK

101
3.2.3 KKK 103
* Keputusan = P, TP atau TB

(P) (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :
Nama/Tandatangan Juru Odit:.................................
70
Format AKK E3.1. LP
PKD/NEGERI/KKM
LAPORAN RUMUSAN AUDIT PEMBERIAN IMUNISASI
Negeri : .....................................
PKD : ........................................
KK : .........................................

Bilangan variables yang tidak
Bil % Bil %
Patuh) cth. V1,V2
V1 V2 V3
Catatan :
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________
Penambaikan :
Tandatangan :
Nama :
71
AKK E3.1 ts.
Tally Sheet
PEMBERIAN VAKSIN MELALUI SUNTIKAN IMUNISASI
PKD / KLINIK :
Sumber S S S S S S S S S S
Bil. Perkara J
Informasi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 PENGENDALIAN SEBELUM SUNTIKAN
Mengwujudkan
1.1
rapport
1.2 Semak kad
1.3 Sah nama anak

Mendengar,
1.4 Jenis dan Jadual memerhati
dan
imunisasi temubual
jururawat
1.5 Sediakan klien
1.6 Terangkan prosedur

dan beri nasihat
1.7 Posisikan klien
2 PENGENDALIAN SEMASA SUNTIKAN
2.1 Kekalkan aseptik teknik
Pilih saiz jarum dan

2.2
syringe yang sesuai.
memerhati
Sahkan vaksin yang dan
2.3
hendak di beri temubual
Sedut vaksin mengikut

2.4 jenis dan dos yang di
perlukan dengan betul
Beri suntikan yang betul

2.5
(Prinsip 6R)
3 PENGENDALIAN SELEPAS SUNTIKAN
72
Sumber S S S S S S S S S S
Bil. Perkara J
Informasi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Pembuangan sisa
3.1
klinikal dengan betul
Memerhati,
3.2 Dokumentasi
temubual
3.2.1 Buku Rekod dan
Kesihatan Bayi dan menyemak
Kanak-kanak (0-6
tahun)

101
Rekod
103
STATUS KEPATUHAN
* Keputusan = P - Patuh, TP- Tidak Paruh atau TB – Tidak Berkaitan

(P) (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :
Nama/Tandatangan Juruaudit:.................................
73
AKK E3.2
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN BAHAGIAN KESIHATAN AWAM

ELEMEN 3 : JAGAAN KESIHATAN BAYI DAN KANAK-KANAK

AKK E 3.2 PENGURUSAN SISTEM RANGKAIAN SEJUK
1. Topik : PENGURUSAN SISTEM RANGKAIAN SEJUK
2. Pengenalan :
Rangkaian sejuk ( cold chain) ialah sistem untuk mengangkut , mengedar dan
menyimpan, vaksin dalam keadaan potent bermula dari tempat pembuatnya
hingga ke tempat penggunaannya pada suhu yang ditetapkan. Vaksin sangat
sensitif kepada suhu yang panas atau sejuk oleh itu ia mestilah sentiasa disimpan
di antara 2°C hingga 8°C untuk memastikan fungsinya tidak terjejas.
Pengawasan yang rapi perlu dilakukan oleh jururawat secara berterusan keatas
suhu peti sejuk dengan memantau dan merekodkan suhu dua kali sehari kedalam
Carta Suhu Peti Sejuk.
3. Objektif :
Untuk menilai jururawat dalam pengendalian Rangkaian Sejuk supaya potensi
vaksin dapat dikekalkan dan selamat digunakan.
4. Piawaian
Piawaian rangkaian sejuk dijaga dengan betul melalui pemantauan suhu diantara
2°C hingga 8°C.
4.1 Kriteria
1. Jururawat berpengetahuan A Peti Sejuk 1. Potensi vaksin

dalam penjagaan rangkaian dikekalkan
1.Peti sejuk ditempatkan (jarak
sejuk.
minimum)10 cm dari sisi kanan dan
2. Panduan Program kiri, atas dan dinding belakang
Imunisasi Kebangsaan
74
Bayi dan Kanak-Kanak 2. Elak dari cahaya matahari. 2. Dapat mengesan
Untuk Anggota keluarbiasaan
3.Pintu peti sejuk dibuka
Kejururawatan BPKK KKM suhu peti sejuk
bila perlu.
2017.
3. Mengambil
4.Defrost peti sejuk jika
3. Top Loading / peti sejuk tindakan bila
perlu (domestik)->
domestik. berlaku bacaan
1mm.tebal
luarbiasa pada
4. Cold Box Vaksin
5.Jangan guna alat tajam semasa suhu
5. Ice pack mengeluarkan benda dari ruang
.
pembeku (domestik)
6. Thermometer minimax/
digital / dial 6. Letakkan botol berisi air pada
ruang pintu peti sejuk (domestik)
7. Carta / Rekod suhu Peti
Sejuk / Cold Box Vaksin 7. Jangan simpan
makanan/minuman dalam peti
sejuk vaksin.
8.Letak jangkasuhu
minimax/digital di tengah dalam
keadaan menegak.
9. Peti sejuk perlu di selenggara
setiap 12 bulan
75
B. Cold Box Vaksin
1. Gunakan pek ais yang beku
2.Susun pek ais pada sekeliling,
atas dan bawah dalam cold box
vaksin.
3.Keluarkan vaksin ikut keperluan
pada sesi
4.Asingkan vaksin ikut jenis di dalam
cold box vaksin yang berbeza
5.Gunakan Dial Thermometer.
6.Tutup penutup cold box vaksin
dengan kemas.
C. Simpanan Vaksin
1. Simpan vaksin ikut tarikh luput
first expired first out (FEFO)
2.Jarakkan antara vaksin 1cm -
2cm.
3. Asingkan dan label jenis-jenis
vaksin.
D. Penjagaan Suhu
1.Periksa dan rekod suhu peti sejuk
2 kali sehari (pagi & petang) bagi
peti sejuk top loading dan
domestik dan setiap 2 jam bagi
cold box.
3.Rekod dalam Carta suhu tindakan
yang diambil jika ada masalah.
76
AKK E3.2
E. Semasa sesi Imunisasi

1.Gunakan serta merta
vaksin yang telah disedut.
2.Tidak mendedahkan
vaksin kepada suhu
panas dan cahaya
matahari.
3.Keluar dan kembalikan
vaksin kedalam cold box
setiap kali digunakan.
4.Catat tarikh mula buka
vaksin di vial.
5.Lupuskan vaksin BCG yang
telah dibuka selepas 4 jam.
6.Simpan semula semua
vial vaksin yang tidak di
gunakan kedalam peti
sejuk serta merta pada akhir
sesi.
.
5. Methodologi
5.1 Kaedah
Pemerhatian pengendalian rangkaian sejuk.
- Menyemak dokumen / rekod suhu peti sejuk
- Pemerhatian dan temubual jururawat
5.2 Tempat
- Klinik Kesihatan dan Klinik Desa
5.3 Sampel populasi :

-100% Peti sejuk yang menyimpan vaksin
5.4 Tempoh masa pengauditan:

1 Sekali setahun mengikut bulan yang ditetapkan fasa 1, 50% fasiliti diaudit dan
77
fasa 2 fasiliti seterusnya 50% bagi mendapatkan 100% kesemua fasiliti diaudit
5.4 - Alat: - Borang Audit AKK.E 3.2. ba
6. Indikator
Skala: Berikut adalah panduan menggunakan skala
Ya - Kepatuhan
Hasil Pemantauan membuktikan pecapaian organisasi yang
berkualiti dan cemerlang dengan meningkatkan usaha untuk
Digunakan jika tidak memenuhi kriteria/piawaian .
Tiada bukti untuk mencapai amalan terbaik.
Catatan - Komen tambahan
Standard : -100% Kepatuhan.
7. Definisi :
7.1 Peti sejuk Top loading, domestik dan cold box yang digunakan khas
untuk penyimpanan vaksin .
7.2 Pek ais digunakan untuk mengawal suhu yang diletakkan didalam Cold
box vaksin semasa pengangkutan dan sesi klinik
7.3 Minimax / Dial thermometer : alat pengukur suhu peti sejuk/cold box
7.4 Rekod Suhu peti sejuk/ cold box adalah carta yang digunakan untuk
mencatit suhu. Perkara yang perlu dicatitkan:
 Tarikh
 Masa
 Suhu – maksima, minima dan semasa
7.5 Defrost dilaksanakan apabila terdapat penebalan ais > 1mm didalam peti
sejuk.
7.6 Potent maksud sesuai dan masih boleh digunakan
7.7 Tarikh Luput adalah tamat tempoh penggunaan vaksin.
78
AKK E3.2.ba
No.Sampel :............
BORANG PENGURUSAN SISTEM RANGKAIAN SEJUK
Kaedah Perlaksanaan
Sumber
Bil Perkara P TP TB Catatan
Informasi
(√ ) (x) (x)
PENYELENGGARAAN PETI SEJUK

1
1.1 Kedudukan peti sejuk
1.1.1 Peti sejuk ditempatkan (jarak

minimum)10 cm dari sisi
kanan, kiri, atas dan dinding Pemerhatian
belakang /Mengambil
ukuran
1.1.2 Jauh dari cahaya matahari
1.1.3 ’Plug’ peti sejuk tidak

berkongsi dengan lain-lain
peralatan letrik
1.2 Pemantauan suhu peti

sejuk ( Mínimax/ Digital )
1.2.1 Thermometer diletak di rak

tengah peti sejuk secara
menegak
1.2.2 Botol berisi air diletakan ditepi

pintu dan bahagian bawah
Peti Sejuk Domestik dan
Pemeriksaan/
dilabel BUKAN UNTUK
DIMINUM Pemerhatian
1.2.3 Tiada ubatan selain dari

vaksin
1.2.4 Carta suhu direkod 2 kali

sehari di carta suhu yang
Standard
1.2.5 Tampalkan pelekat BUKA

BILA PERLU di pintu peti
sejuk.
79
Kaedah Perlaksanaan
Sumber
Informasi
(√ ) (x) (x)
1.3 Cara Penyimpanan Vaksin Peti

Sejuk ′Domestik’ / Top Loading
1.3.1 Atur vaksin mengikut jenis

menggunakan bekas yang
berlubang
Pemerhatian
1.3.2 Susunan vaksin mengikut
tarikh luput (FEFO)
1.3.3 Pastikan vaksin tidak

menyentuh plet di belakang
peti sejuk
PENJAGAAN VAKSIN SEMASA SESI KLINIK

2
2.1 Gunakan 2 cold box . Pemerhatian
dan Temubual
2.1.1 Tambahan 1 cold box untuk
BCG (jika perlu)
2.2 Susunkan pek ais yang cukup

dikeliling, atas dan bawah
dalam cold box.
2.2.1 Pastikan vaksin tidak

bersentuhan dengan pek ais
2.2.2 Letakkan dial thermometer /

digital thermometer
2.2.3 Rekod suhu thermometer

setiap 2 jam
3 PELAN KONTIGENSI
3.1 Nota arahan dipamerkan Pemerhatian

berdekatan peti sejuk.
3.2 Tindakan yang diambil Dipamirkan

semasa bekalan elektrik berhampiran
terputus seperti dalam pelan peti sejuk dan
kontigensi. temubual
80
Kaedah Perlaksanaan
Sumber
Informasi
(√ ) (x) (x)
Keputusan kepatuhan
* Keputusan
Nota : P - Patuh TP - Tidak Patuh TB – Tidak Berkaitan
Penilaian Kepatuhan Patuh (P) Tidak Patuh (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :
81
Format AKK E3.2. LP
PKD/Negeri/KKM
PENJAGAAN RANGKAIAN SEJUK
Negeri : .....................................
PKD : ........................................
KK : .........................................

Bilangan variables yang tidak
Bil % Bil %
Patuh) cth. V1,V2
V1 V2 V3
Catatan :
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Penambaikan :
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Tandatangan :
Nama :
82
AKK E 3.2 ts
Tally sheet penjagaan rangkaian sejuk
Bil Perkara Bil Peti Sejuk Jumlah
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Penyelenggaraan peti
sejuk
1.1 Kedudukan peti

sejuk
1.2 Pemantauan
suhu
1.3 Penyimpanan
2 Semasa sesi klinik
2.1 Keperluan
peralatan
2.2 Pengawalan suhu
3 Tindakan Pelan
Kontigensi bila putus
bekalan tenaga letrik
3.1 Nota arahan

dipamerkan
3.2 Pengetahuan
anggota
STATUS KEPATUHAN
TANDAKAN: (√ ) di kotak yang tidak patuh.
Nota: Data diambil dari Format Senarai Semak AKK
83
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN, BAHAGIAN KESIHATAN AWAM,
Elemen AKK. E 3.3

1. Topik : PENILAIAN PERTUMBUHAN DAN PERKEMBANGAN DI
KALANGAN BAYI DAN KANAK-KANAK.
2. Pengenalan:
Kanak-kanak ádalah aset yang amat berharga yang akan menentukan masa depan
negara. Kesihatan kanak-kanak amatlah perlu diberi perhatian yang serius sejak
lahir hingga dewasa.
Bayi / kanak-kanak melalui proses pertumbuhan perkembangan yang pesat
semasa umur 0-5 tahun. Penjagaan dan penyeliaan yang berterusan adalah
penting supaya kanak-kanak terus sihat, dapat mencapai tahap perkembangan
yang optima dan menjadi dewasa yang produktif pada diri, warga masyarakat dan
negara. Penilaian perkembangan dan pertumbuhan adalah satu kaedah bagi
mengesan keluarbiasaan supaya intervensi awal dapat dirancang dan
dilaksanakan. Kegagalan pengesanan awal boleh menyebabkan komplikasi dan
morbiditi, maka perkhidmatan yang diberikan perlu mencapai tahap yang berkualiti
dan memenuhi hak asasi kanak-kanak.
3. Objektif :
Memastikan jururawat menjalankan penilaian pertumbuhan serta perkembangan
ke atas bayi dan kanak-kanak mengikut umur. Mengesan dan merujuk keadaan
luarbiasa.
4. Piawaian :
Setiap bayi dan kanak-kanak yang hadir ke klinik akan dilakukan penilaian
pertumbuhan dan perkembangan dengan betul mengikut umur. Merujuk kepada
Rekod Kesihatan Bayi dan Kanak-Kanak 0-6 Tahun.
84
4.1 Kriteria :
Bil. Struktur Proses Keputusan
A. Penilaian Pertumbuhan
1. Rekod kesihatan bayi dan 1. Sahkan identiti bayi dan umur - Berat badan bayi /
kanak-kanak (0-6 tahun) dengan Rekod kesihatan bayi kanak-kanak
dan kanak-kanak (0-6 tahun). diambil.
- Graf tumbesaran
2. Ambil antropometri. dicatit dengan
2. Peralatan antropometri.
betul dan
3. Buat kiraan BMI
sempurna
4. Rekod dan lengkapkan carta
- Bimbingan dan
tumbesaran.
rujukan dilakukan
5. Pemerhatian – anggota jika keadaan
melakukan prosedur dengan luarbiasa dikesan.
betul.
3 Jururawat berpengetahuan
dan berkemahiran
melaksanakan penilaian
B Penilaian Perkembangan.
1. Peralatan penilaian - Sediakan peralatan penilaian - Bayi/kanak-kanak

perkembangan mengikut bersesuaian dengan umur dinilai dengan
umur. bayi/kanak-kanak yang tepat mengikut
hendak dinilai. umur.
2. - Jalankan penilaian - Bimbingan dan
Rekod kesihatan bayi dan
perkembangan berdasarkan Rujukan
kanak-kanak (0-6 tahun)
umur bayi mengikut bidang dilakukan jika
berikut:- keadaan
luarbiasa dikesan.
- Perkembangan Motor Kasar
(Gross Motor)
- Perkembangan Adaptif (Fine
Motor Adaptive) – Berumur
6/12 keatas.
- Perkembangan
bahasa/pertuturan.
- Perkembangan
Sosial(Personal –Social)
- Penglihatan
- Saringan M-CHAT
- Pemeriksaan Mata / Visual
Akuiti
85
Bil. Struktur Proses Keputusan
- Rekod keputusan hasil
penilaian di Rekod Kesihatan
Bayi dan Kanak-Kanak (0-6)
3. Jururawat berpengetahuan tahun
dan berkemahiran
Pemerhatian – anggota
melaksanakan penilaian.
melakukan prosedur dengan
betul.
4.2 Standard: Kepatuhan setiap sampel tidak kurang 95%

5. Metodologi :
5.1 Kaedah :
- Pemerhatian semasa melakukan penilaian
- Semakan rekod
- Bertanya soalan
5.2 Tempat :
Fasiliti Kesihatan
5.3 Exclusion :
Jururawat mengganti tugas sementara dan Jururawat dalam program
pementoran
5.4 Populasi :
Jururawat dan Jururawat Masyarakat
5.5 Kaedah Persampelan :
Convenient
5.6 Saiz sampel :
50 % daripada jumlah anggota bertugas di fasiliti berkenaan
5.7 Tempoh masa pengauditan:
Sekali setahun mengikut bulan yang ditetapkan fasa 1, 50% fasiliti diaudit
dan fasa
2 fasiliti seterusnya 50% bagi mendapatkan 100% kesemua fasiliti diaudit
5.8 Alat :
Borang Audit AKK E3.3 ba – Satu borang audit untuk satu jururawat
mengikut umur bayi/kanak-kanak.
6. Indikator:
86
6.1 Skala.
Ya - Kepatuhan.
Digunakan jika penemuan membuktikan telah melakukan kerja dengan
efektif dan berkualiti.
- Menilai perkembangan bayi dan kanak-kanak menggunakan peralatan
yang bersesuaian dengan umur.
- Merujuk mengikut keperluan
- Memberi nasihat bersesuaian
- Melakukan dokumentasi dengan lengkap
- soft skill diamalkan

Digunakan jika tidak memenuhi kriteria/piawaian . Tiada bukti untuk
Catatan : Komen tambahan..
7. Definisi:
7.1. Pertumbuhan :-
Tambahan dalam bahagian fizikal seperti bertambah berat badan,

tinggi, lilitan kepala, dada dan lengan.
7.2. Perkembangan :–
Tambahan kepada kepandaian dan pekerjaan yang
rumit seperti kebolehan duduk, meniarap, berjalan, bercakap dan

memegang sesuatu dengan tangan.
7.3. Pertumbuhan normal :-
Penambahan berat badan selari dengan lengkok carta pertumbuhan
7.4. Perkembangan normal :-
Kebolehan dan keupayaan bayi yang dapat melepasi ujian

perkembangan mengikut umur.
87
7.5. BMI: “ Body Mass Index” ( Indeks Jisim Badan
7.6. Formula Kiraan BMI:
Berat ( kg)
Tingggi ( m ) x Tinggi ( m )
7.7. Keadaan luar biasa :-
Kegagalan bayi melakukan bidang perkembangan mengikut

umur sepatutnya
7.8. Stimulasi Awal:-
Aktiviti yang diperkenalkan untuk menggalakkan
perkembangan bayi.
7.9. Intervensi Awal :-
Kaedah pembelajaran kepada bayi / kanak-kanak
yang mengalami kelewatan perkembangan untuk pemulihan.
7.10 Peralatan penilaian perkembangan
 Red yarn (approximately 10 cm diameter)

 Kelentong
 10 kiub berwarna saiz 2.5cm persegi
(merah, hijau, kuning dan biru)
 Kismis
 Bola saiz kecil / bola tenis
 Kertas, Pensil / Pen
 Padanan kiub
 Buku bergambar
7.11 Peralatan untuk pemeriksaan mata
 Lampu suluh
 Snellen chart set
88
AKK E3.3 ba
Versi :
Audit Kejururawatan Kebangsaan, Bahagian Kesihatan ,
Kementerian Kesihatan Malaysia 5 /2018
Tarikh ;
Element 3: Penjagaan Kesihatan Bayi Dan Kanak-Kanak
23 Mac 2018
Muka Surat :
Topik : Penilaian Pertumbuhan Dan Perkembangan
Dikalangan Bayi Dan Kanak-Kanak.
22
No Dokumen : AKK E 3.3. ba
Piawaian : Menggunakan Manual Perkhidmatan Ibu & Anak bagi Anggota Kejururawatan di
Perkhidmatan Kseihatan Awam, BPKK, KKM 2016
Objektif :
1. Penilaian pertumbuhan dan perkembangan bayi dan kanak-kanak
dilakukan menggunakan peralatan bersesuaian mengikut umur.
2. Rujukan kes-kes luarbiasa dibuat apabila dikesan.
3. Bimbingan / Tunjukajar kepada ibubapa / penjaga diberi.
Tarikh Audit :
Lokasi :
:
Juruaudit1
B. Arahan untuk Juruaudit

1. Tandakan ( √ ) pada kolum yang berkaitan
89
AKK E3.3 ba
BORANG AUDIT KEJURURAWATAN
Penilaian Pertumbuhan Dan Perkembangan Dikalangan Bayi Dan Kanak-Kanak.
Hasil perlaksanaan Catatan

Bil Perkara Sumber P TP TB
(√ ) (x) (x)
1 PENGENDALIAN SEBELUM PROSEDUR
1.1 Mengwujudkan rapport

dan penerangan tentang Pemerhatian
prosedur
1.2 Sediakan peralatan

penilaian pertumbuhan Pemerhatian
dan perkembangan yang
sesuai mengikut umur.
MELAKSANAKAN PROSEDUR PENILAIAN
2.
PERTUMBUHAN DAN PEMERIKSAAN FIZIKAL:
2.1 Ambil berat badan dan
catat.
2.2 Ukur panjang / tinggi dan
catat.
2.3 Kira BMI dan catat.
2.4 Ukur lilitan kepala dan
catat. Pemerhatian
2.5 Plot pada graf dan semakan
rekod
2.6 Analisa ketiga-tiga graf
pertumbuhan
2.7 Lakukan pemeriksaan
fizikal secara am
MELAKSANAKAN PROSEDUR PENILAIAN
3
PERKEMBANGAN MENGIKUT UMUR:
3.1 Lakukan penilaian
tahap perkembangan Pemerhatian
menggunakan alat dan semakan
penilaian yang sesuai rekod
mengikut umur
SARINGAN M-CHAT ( 18 bulan)
4
PEMERIKSAAN MATA (Umur 4 tahun)
Audit Kejururawatan Kebangsaan

90
Hasil perlaksanaan Catatan
Bil Perkara Sumber P TP TB
(√ ) (x) (x)
Lakukan ujian
4.1 perkembangan tingkah
laku kanak-kanak (M-
CHAT) pada umur 18
bulan Pemerhatian
dan semakan
4.2 rekod
Lakukan Pemeriksaan
mata, Ujian Hirschberg
dan Ujian Akuiti Visual
pada umur 4 tahun.
5 PENGENDALIAN SELEPAS PROSEDUR
5.1 Maklumkan hasil penemua
- Memberi bimbingan
tunjukajar,
- Rujukan, jika perlu
- Temujanji
5.2 Akhiri sesi atas kerjasama Pemerhatian

ibubapa / penjaga dan semakan
5.3 Dokumentasi rekod
- Catat penemuan pada
Rekod Kesihatan Bayi
dan Kanak-Kanak (0-6)
tahun dan Kad Simpanan
Klinik
- KKK 101
- Kib 102 (JIKA PERLU)
* Keputusan = P – Patuh, TP – Tidak Patuh atau TB – Tidak Berkaitan
Jumlah
Peratus Kepatuhan
CATATAN :

91

92
AKK E3.3 ba
BORANG AUDIT KEJURURAWATAN PENILAIAN PERKEMBANGAN MENGIKUT UMUR
ERINGKAT UMUR : 3 BULAN
Bil Perkara Sumber Hasil Pelaksanaan Catatan

P (√ ) TP TB (x)
(x)
1. Nilai tatacara penilaian
perkembangan motor kasar
Pemerhatian
- Baringkan bayi, perhatikan bayi
dapat menggerakkan semua
anggota.
- Bayi boleh memusing kepalanya

ke kiri dan ke kanan, serta
menggerakkan kaki dan tangan
secara bebas
2. Nilai tatacara penilaian Pemerhatian

perkembangan penglihatan
- Gerakkan red yarn perhatikan

mata mengikut benda bergerak
3 Nilai tatacara penilaian

perkembangan pertuturan/
pendengaran
Pemerhatian
- Bunyikan kelentong perhatikan
bayi terkejut pada bunyi kuat
- Perhatikan / tanya pada penjaga

bayi boleh berkukur atau
mengekek (cooing/ squealing)

93
perkembangan Motor Halus / Pemerhatian
Adaptif

adakah bayi memandang muka

perkembangan Kelakuan (Personal
Social)
Pemerhatian

adakah bayi membalas dengan
senyuman
6 Keselamatan Klien Pemerhatian
- Jururawat memastikan
keselamatan bayi dijaga semasa
penilaian
PERINGKAT UMUR : 3 BULAN
Jumlah
Peratus
CATATAN :

94
AKK E3.3 ba


P TP TB
(√ ) (x) (x)
1. Nilai tatacara penilaian perkembangan
motor kasar
Pemerhatian
- Baringkan bayi dan perhatikan
kawalan kepala dari posisi baring ke
duduk
- Perhatikan pergerakan meniarap dan

menelentang.
2 Nilai tatacara penilaian Pendengaran /
Pertuturan
- Bunyikan kelentong perhatikan tindak

balas kepada bunyi
Tanya pada penjaga bayi bertutur ba-ba,

da-da
3 Nilai tatacara penilaian perkembangan Pemerhatian
Penglihatan
- Gerakkan red yarn perhatikan bayi
menetapkan penglihatan kepada objek
Letakan kiub atas meja perhatikan bayi

cuba mencapai permainan
Motor Halus / Adaptif
- Berikan kiub dan perhatikan bayi

boleh menggenggam objek
Kelakuan (Personal Social)
Berikan mainan/objek kepada bayi

95
P TP TB
(√ ) (x) (x)
- Perhatikan reaksi bayi sama ada
menunjukkan kemarahan, menangis atau
mata bayi mengikut pergerakkan objek
apabila mainan/objek diambil
6 Keselamatan Klien Pemerhatian
Jururawat memastikan keselamatan bayi
dijaga semasa penilaian

(P) (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :

96
AKK E3.3 ba

Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
perkembangan motor kasar
Pemerhatian
- Perhatikan bayi duduk sendiri
tanpa bantuan
perkembangan Pendengaran /
Pertuturan
Pemerhatian
- Panggil nama bayi dan perhatikan

bayi menyahut penggilan nama
- Tanya pada penjaga bayi meniru

bunyi ba..ba, da.. da..
perkembangan Penglihatan
Pemerhatian
- Jatuhkan bola dan perhatikan mata
mengikut benda jatuh
Adaptif
- Berikan kiub dan perhatikan bayi

memindahkan objek dari satu
tangan ke tangan yang lain
- Letakkan kismis atas kertas bersih

dan perhatikan bayi menggunakan
ibu jari dan telunjuk.

97
Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
perkembangan Kelakuan (Personal Pemerhatian
Social)
bayi ketawa semasa bermain

(P) (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :

98
AKK E3.3 ba


Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
perkembangan motor kasar Pemerhatian
- Perhatikan anak berdiri tanpa

sokongan
perkembangan Pendengaran /
Pertuturan
Pemerhatian
- Panggil nama anak perhatikan

anak memandang suara
dengan orangnya
- Tanya penjaga anak menyebut
dada / mama tanpa makna
- Gerakkan bola dan perhatikan

anak mengikut objek bergerak
laju
Adaptif
- Berikan kiub dan perhatikan

anak mengetuk 2 objek satu
sama lain
5 Nilai penilaian perkembangan Pemerhatian
Kelakuan (Personal Social)
- Tanya pada penjaga adakah

anak melambai “bye-bye”.

99
Nota: Patuh – P, Tidak Patuh - TP dan Tidak Berkaitan - TB

Kepatuhan (P) (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :

100
AKK E3.3 ba
BORANG AUDIT KEJURURAWATAN PENILAIAN PERKEMBANGAN MENGIKUT

UMUR

Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
perkembangan motor kasar Pemerhatian
- Perhatikan anak boleh berjalan

sendiri.
perkembangan Pendengaran / Pemerhatian
Pertuturan
- Tanya penjaga adakah anak

menyebut 3 perkataan yang
bermakna dan
- Memahami arahan senang

- Perhatikan anak melihat seperti

orang dewasa
Adaptif
- Berikan kertas dan pensil

perhatikan anak boleh
menconteng
perkembangan Kelakuan Pemerhatian
(Personal Social) dan semakan
rekod
- Tanya pada penjaga adakah
anak boleh menerima arahan
yang mudah

101
Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
- Lakukan saringan M-Chat

menggunakan soalan yang
disediakan dalam rekod
kesihatan kanak-kanak dan
bayi 0 – 6 tahun.
Nota: Patuh – P, Tidak Patuh - TP dan Tidak Berkaitan - TB
Penilaian Kepatuhan P TP
Jumlah
Peratus
CATATAN :

102
AKK E3.3 ba

PERINGKAT UMUR : 4 TAHUN

Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
1 Nilai tatacara penilaian Pemerhatian
perkembangan motor kasar dan
mendengar
jururawat
- Perhatikan / tanya pada
bertanya
penjaga anak boleh Lompat
dengan 1 kaki dan
- Turun tangga 1 kaki
2. Nilai tatacara perkembangan Mendengar
Pendengaran / Pertuturan jururawat
bertanya
- Tanya pada penjaga anak
boleh faham perkataan senang
- Boleh membuat cerita rekaan
- Boleh faham perkataan lapar /
dahaga / atas
3. Nilai tatacara penilaian Memerhati
perkembangan Motor Halus /
Adaptif
- Beri kertas dan lukis tanda x
perhatikan anak dapat meniru
tanda X
- Berikan padanan kiub dan
perhatikan anak boleh
memadankan bentuk kiub
4 Nilai tatacara penilaian Mendengar
perkembangan Kelakuan jururawat
(Personal Social) bertanya
- Tanya pada penjaga anak

bermain ramai-ramai dengan
kawan sebaya ;
- Kongsi mainan;
- Boleh membasuh tangan /
muka sendiri

103
Informasi
P TP TB
(√ ) (x) (x)
5 Nilai tatacara pemeriksaan mata, -Memerhati

Ujian Hirschberg dan Ujian Akuiti -Mendengar
Visual jururawat
- Lakukan pemeriksaan bertanya
bahagian luar mata
- Lakukan Ujian Hirschberg
- Lakukan Ujian Akuiti Visual
Nota: Patuh – P, Tidak Patuh – TP dan TB – Tidak Berkaitan
PERINGKAT UMUR : 4 TAHUN
Penilaian Kepatuhan Ya Tidak

Jumlah
Peratus
CATATAN :

104
AKK E3.3 LP
RUMUSAN LAPORAN AUDIT KEJURURAWATAN
Penilaian Pertumbuhan Dan Perkembangan Di Kalangan Bayi Dan Kanak-Kanak
KLINIK / DAERAH / NEGERI :
TARIKH:…………………………..
TIDAK * CATATAN
PATUH
PATUH
KLINIK / TIDAK PATUH (sila catitkan
JUMLAH
BIl DAERAH / variables yg tidak patuh cth. V1, V2,
SAMPEL
NEGERI BIL % BIL % V3)
V1 V2 V3 V4 V5 V6
JUMLAH
ULASAN:
_________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

105
Tandatangan :
Nama :
*Penambahbaikan hendaklah di buat oleh klinik yang diaudit

106
TALLY SHEET KEJURURAWATAN
Penilaian Pertumbuhan Dan Perkembangan
Dikalangan Bayi Dan Kanak-Kanak.
Bil Perkara Sumber S

S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 J
Informasi 10
1 PENGENDALIAN SEBELUM
PROSEDUR
1.1 Mengwujudka Pemerhatian
n rapport dan
penerangan
tentang
prosedur
1.2 Sediakan Pemerhatian

peralatan
penilaian
pertumbuhan
dan
perkembanga
n yang sesuai
mengikut
umur.
2. SEMASA MELAKSANAAN
PROSEDUR PENILAIAN
PERTUMBUHAN DAN
PEMERIKSAAN FIZIKAL :
2.1 Ambil berat
badan dan
catat.
2.2 Ukur panjang / Pemerhatian
tinggi dan dan
catat. semakkan
2.3 Kira BMI dan rekod
catat.
2.4 Ukur lilitan
kepala dan
catat
2.5 Plot pada graf
2.6 Analisa graf
pertumbuhan

107
S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 J
Informasi 10
2.7 Lakukan
pemeriksaan
fizikal secara
am (termasuk
mulut)
3. SEMASA MELAKSANAAN
PROSEDUR PENILAIAN
PERKEMBANGAN MENGIKUT
UMUR
3.1 Lakukan penilaian
tahap perkembangan
menggunakan alat
penilaian yang sesuai
mengikut umur
4 SARINGAN M-CHAT ( 18 bulan )
PEMERIKSAAN MATA (Umur 4
tahun)
4.1 Lakukan ujian perkembangan

tingkah laku kanak-kanak (M-
CHAT) pada umur 18 bulan dan 3
tahun
4.2 Lakukan Pemeriksaan mata,
4.3 Lakukan Ujian Hirschberg
4.4 Lakukan Ujian Akuiti Visual

pada umur 4 tahun.
5 PENGENDALIAN SELEPAS
PROSEDUR
5.1 Memaklumkan
hasil
penemuan
Pemerhatian
-memberi
dan
bimbingan /
semakkan
tunjukajar
rekod
-rujukan /
-Temujanji

108
S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 J
Informasi 10
5.2 Akhiri sesi

atas
kerjasama
ibubapa /
penjaga
5.3 Dokumentasi
- Catat
penemuan
pada Rekod
Kesihatan
Bayi dan
Kanak-Kanak
(0-6) tahun
dan Kad
Simpanan
Klinik
- KKK 101
Kib 102 (JIKA
PERLU)
STATUS KEPUTUSAN
Keputusan = P- Patuh, Tidak Patuh atau TB – Tidak Berkaitan
Jumlah:
CATATAN :
______

109
PENJAGAAN KESIHATAN
BAYI DAN KANAK-KANAK
ELEMEN 3.4 PENGENDALIAN KEKURANGAN ZAT

MAKANAN DALAM KALANGAN BAYI DAN KANAK -
KANAK BERUMUR 6 BULAN HINGGA 6 TAHUN
SELAIN DARIPADA PENERIMA BAKUL TERMASUK
SUSU KHAS (PILIHAN 13)

110
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN, BAHAGIAN KESIHATAN,
Elemen AKK. E 3.4

1. Topik : Pengendalian Kekurangan Zat Makanan Dalam Kalangan Bayi dan
Kanak - Kanak Berumur 6 bulan hingga 6 tahun selain daripada penerima
bakul termasuk susu khas (pilihan 13)**
2. Pengenalan:
Masalah kurang zat makanan dalam kalangan kanak-kanak di Malaysia, khususnya
kanak-kanak sedang membesar, semakin membimbangkan. Laporan Kajian Tinjauan
Kesihatan dan Morbiditi Kebangsaan III yang dijalankan pada tahun 2016 mendapati
bahawa 13.7% kanak-kanak bawah 5 tahun mengalami masalah kurang berat badan,
20.7% adalah terbantut manakala 11.2% mengalami keadaan susut. Pengesanan
awal menerusi saringan kesihatan kanak-kanak membolehkan tindakan segera
diambil bagi mengatasi masalah kurang berat badan daripada menjadi lebih teruk.
Untuk mencapai matlamat ini, audit ini bagi memastikan bahawa semua anggota
kejururawatan menjalankan pengendalian yang tepat mengikut standard yang telah
ditetapkan.
3. Objektif
Untuk memastikan anggota kejururawatan dapat mengendalikan bayi dan kanak-
kanak berumur 6 bulan sehingga 6 tahun yang mengalami masalah Kekurangan Zat
Makanan teruk dan sederhana selain daripada penerima bakul makanan termasuk
susu khas (pilihan 13) mengikut Prosedur Operasi Standard Pengendalian Kanak-
Kanak Kekurangan Zat Makanan 2009/terkini.
4. Piawaian :
Setiap bayi dan kanak-kanak kekurangan zat makanan yang hadir ke klinik,
dikendalikan berpandukan Prosedur Operasi Standard Pengendalian Kanak-Kanak
Kekurangan Zat Makanan 2009/ terkini
** Pilihan 13 iaitu :
 Pakej 1-12 mengandungi makanan asas yang boleh membekalkan tenaga
 Pakej 13 adalah terdiri daripada susu khas dan multivitamin

111
4.1 Kriteria:
BIL STRUKTUR PROSES KEPUTUSAN
4.1.1 Bayi dan kanak- 1. Menyemak dan

kanak yang meneliti: 1. Bayi dan kanak-kanak
mengalami KZM i. Kad Simpanan Klinik KZM mendapat
dikendalikan Rekod Kesihatan Bayi penjagaan yang optimum
mengikut standard dan Kanak-Kanak (0-6
yang ditetapkan tahun) pindaan 2/2011
2. Semua penemuan
4.1.2 ii. Buku Daftar kes KZM direkodkan dengan
Menggunakan
sederhana dan teruk lengkap
Prosedur Operasi
yang tidak didaftarkan
Standard
dalam PPKZM.
Pengendalian
Kanak-Kanak
Kekurangan Zat 2. Meneliti pengendalian
Makanan (2009/ bayi dan kanak-
terkini) kanak kekurangan
zat makanan
berkaitan :-
i. Status antropometri
ii. Pemeriksaan am dan
fizikal
iii. Khidmat nasihat
iv. Membuat demontrasi
masakan
v. Merancang dan
. melaksanakan
intervensi
kejururawatan
vi. Membuat lawatan ke
rumah
vii. Membuat penilaian kes
pulih
viii. Merujuk kes Pegawai
Perubatan dan Pegawai
Sains Makanan bagi
kes tidak pulih

112
5. Methodologi
Audit di jalankan melalui penyemakan dokumen bertulis yang berkaitan.

5.1. Inclusion:
i. Bayi dan kanak-kanak KZM yang didaftar dan telah dikendalikan sekurang
kurangnya 6 bulan dan ke atas oleh fasiliti yang diaudit dan memenuhi salah satu
kriteria :
 Kurang Berat Badan Teruk (KBBT)
 Kurang berat badan sederhana (KBBS) Dan BMI untuk umur Normal
 Kurang berat badan sederhana (KBBS) Dan BMI untuk umur Susut
 Panjang/ tinggi untuk umur bantut/ bantut teruk
Exclusion :
Bayi dan kanak-kanak KZM yang menerima bakul makanan/ susu khas (pilihan 13)
melalui PPKZM.
Nota : Bayi dan kanak-kanak KBBS (< - 2SD) didaftarkan ke dalam Buku Daftar KZM
sederhana dan teruk selepas kali ke 2 dikesan.
5.2 Tempat :
Klinik Kesihatan Ibu dan Anak/ Klinik kesihatan/ Klinik desa
5.3 Sampel saiz
Maksimum 10 kad simpanan klinik Rekod Kesihatan Bayi dan Kanak-Kanak (0-6
tahun) bayi dan kanak-kanak KZM yang diambil secara rawak jika kad lebih
daripada 10.
5.5 Tempoh Pengauditan :
Sekali setahun mengikut bulan yang ditetapkan fasa 1, 50% fasiliti diaudit dan
fasa 2 fasiliti seterusnya 50% bagi mendapatkan 100% kesemua fasiliti diaudit
6. Indikator:
Kepatuhan setiap sampel tidak kurang dari 80%
6.1. P- Patuh
Bermaksud hasil penilaian membuktikan pengendalian telah dilaksanakan
mengikut standard.
6.2. TP - Tidak Patuh
Bermaksud hasil penilaian membuktikan prngendalian tidak dilaksanakan
mengikut standard.
6.3. TB – Tidak Berkaitan
7. Definisi Kekurangan Zat Makanan ( KZM ):
 Kurang berat badan (Berat-untuk-umur , < - 2SD)
 Terbantut (Panjang/Tinggi untuk umur, < - 2SD)
 Susut (BMI- untuk – umur < - 2SD)

113
Versi :
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA 5 /2018
Tarikh ;
ELEMENT 3 : PENJAGAAN KESIHATAN PEMAKANAN KANAK-
KANAK KEKURANGAN ZAT MAKANAN OLEH 23 Mac 2018
JURURAWAT
ELEMENT 3.4 : PENGENDALIAN KEKURANGAN ZAT MAKANAN Muka Surat :

DALAM KALANGAN BAYI DAN KANAK - KANAK BERUMUR 6
BULAN HINGGA 6 TAHUN SELAIN DARIPADA PENERIMA BAKUL
TERMASUK SUSU KHAS (PILIHAN 13) 12
No Dokumen : ELEMENT 3, AKK E 3.4
Piawaian : Anggota kejururawatan dapat mengendalikan kanak-kanak kekurangan zat

makanan mengikut standard yang ditetapkan
Objektif :
Bayi dan kanak-kanak KZM selain daripada penerima bakul termasuk susu khas (pilihan
13) dapat dikendalikan dengan sewajarnya
Tarikh Audit :
Lokasi :
Juruaudit: 1.
B. Arahan untuk Juruaudit

1. Tandakan (√ ) pada kolum yang berkaitan

114
AKK E3.4 ba
BORANG AUDIT KEJURURAWATAN
PENGENDALIAN KEKURANGAN ZAT MAKANAN DALAM KALANGAN BAYI DAN

KANAK - KANAK BERUMUR 6 BULAN HINGGA 6 TAHUN SELAIN DARIPADA
PENERIMA BAKUL TERMASUK SUSU KHAS (PILIHAN 13)
JENIS KBB : ................................ NO SAMPEL : ...................
HASIL
PELAKSANA
SUMBER AN TB CATATA
BIL PERKARA
INFORMASI (x) N
P TP
(√ ) (x)
1 Menganalisa dan interpretasi antropometri
pengesanan KZM Teruk/ Sederhana
Menyemak dan meneliti graf dan Kad Simpanan
catatan yang direkod Klinik Rekod
Kesihatan Bayi
dan Kanak-
Kanak (0 – 6
tahun) Pindaan
2/2011
2 Pemeriksaan fizikal
2.1 Kepala
2.2 Mata
2.3 Mulut
2.4 Leher
2.5 Abdomen 1. Menyemak
2.6 Kulit dan meneliti
Tulang (tangan dan Kaki) catatan yang
Rickets (Berbentuk direkodkan
2.7 cengkung atau dalam Kad
cembung)dan Bowleg Simpanan
(Pengkar) Klinik Rekod
Kesihatan
2.8 Oedema Bayi dan
Status hidrasi Kanak-Kanak
2.9
(0 – 6 tahun)
Pindaan
2/2011

115
HASIL
PELAKSANA
SUMBER AN TB CATATA
BIL PERKARA
INFORMASI (x) N
P TP
(√ ) (x)
3 Mengenalpasti Faktor 2.
Penyebab KZM
3.1 Corak pengambilan 3. Menyemak

makanan dan
3.2 Penilaian masalah menganalisa
kesihatan penggunaan
format
3.3 Faktor sosial dan
penyiasatan
persekitaran
penyebab
3.4 Jagaan Kanak-kanak bagi KZM lampiran
ibu bekerja 2, 3, 4.
4 Pengendalian Intervensi / Kejururawatan
4.1 Nasihat berkaitan Menyemak dan

Pemakanan yang meneliti :
bersesuaian mengikut • Kad Simpanan
 umur • Klinik Rekod
 Keperluan/ sukatan Kesihatan Bayi
4.2 Demonstrasi masakan dan Kanak-
sekurang-kurangnya sekali Kanak (0 –
6 tahun)
(klinik/ rumah)
Pindaan 2/2011
4.3 Lawatan ke rumah Daftar dalam
mengikut keperluan Buku KZM Teruk
4.4 Rujukan: dan Sederhana
di Klinik
 Peg.Perubatan/ FMS
 PSP
 Agensi Berkaitan
dokumentasi
Menyemak dan
5.1 Buku Daftar KZM Teruk meneliti :
dan Sederhana di Klinik  Kad
Simpanan

116
HASIL
PELAKSANA
SUMBER AN TB CATATA
BIL PERKARA
INFORMASI (x) N
P TP
(√ ) (x)
5.2 Tarikh temujanji mengikut  Klinik Rekod
keperluan Kesihatan
Bayi dan
Kanak-Kanak
(0 – 6 tahun)
Pindaan
2/2011
Daftar dalam
Buku KZM Teruk
dan Sederhana
di Klinik
Penilaian Kepatuhan Patuh (P) Tidak Patuh (TP)
Jumlah
Peratus
CATATAN :
Nama : ...................................................
Tandatangan Juruaudit & Cop :.............................................................

117
AKK E3.4 ts
Tally Sheet

KK/PKD: _____________________
Bil Perkara S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S10 J
1 Menganalisa dan interpretasi

antropometri pengesanan KZM
Teruk dan Sederhana
2 Pemeriksaan fizikal
2.1 Kepala
2.2 Mata
2.3 Mulut
2.4 Leher
2.5 Abdomen
2.6 Kulit
2.7 Tulang (tangan dan Kaki)
Tulang (tangan dan Kaki)

Rickets (Berbentuk
cengkung atau
cembung)dan Bowleg
(Pengkar)
2.8 Oedema
2.9 Status hidrasi
3. Mengenalpasti Faktor penyebab

KZM
3.1 Corak pengambilan
makanan
3.2 Penilaian Masalah kesihatan
3.3 Faktor sosial dan

persekitaran
3.3 Sejarah sosio ekonomi
keluarga

118
Bil Perkara S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S10 J
3.4 Jagaan Kanak-kanak bagi

ibu bekerja
4 Pengendalian / Intervensi
Kejururawatan
4.1 Nasihat berkaitan
Pemakanan yang
bersesuaian
4.2 Demonstrasi masakan
sekurang-kurangnya sekali
( klinik/ rumah )
4.3 Lawatan ke rumah mengikut
keperluan
4.4 Rujukan
dokumentasi
5.1 Buku Daftar KZM Teruk dan
Sederhana di Klinik
5.2 Tarikh temujanji mengikut

keperluan
Nama Juruaudit: Tandatangan dan cop :
Catatan :----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------

119
AKK E3.4 LP 1
PKD/negeri/KKM
LAPORAN RUMUSAN AUDIT
NEGERI :…………………………………..
PKD :…………………………………..
KK / KD :…………………………………...
KLINIK TIDAK * CATATAN

/ PATUH TIDAK PATUH (sila catitkan bilangan
PATUH
DAER JUMLAH variables yg tidak patuh cth. V1, V2,
BIL SAMPEL
AH V3)
/NEGE BIL % BIL %
RI V1 V2 V3 V4 V5
ULASAN:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Penambahbaikan:
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tandatangan : ----------------------------------
Nama & Cop : ---------------------------------
Penyelia Jururawat / Ketua Jururawat

120
ELEMEN 4
KEPIMPINAN DAN PERTADBIRAN
PERKHIDMATAN KEJURURAWATAN
121
KEPIMPINAN DAN PENTADBIRAN
PERKHIDMATAN KEJURURAWATAN
Elemen 4 AKK E4.1 : KEPIMPINAN DAN PENTADBIRAN PERKHIDMATAN

KEJURURAWATAN
1. TOPIK : KEPIMPINAN DAN PENTADBIRAN PERKHIDMATAN
KEJURURAWATAN
2. PENGENALAN :
Kepimpinan dan Pentadbiran Perkhidmatan Kejururawatan memerlukan kebolehan

pemimpin yang dinamik, berkualiti dan responsif untuk mengurus tadbir organisasi
kejururawatan kearah pembangunan kesihatan keluarga dan masyarakat yang kian
berubah melalui pengamalan kejururawatan yang professional.
Oleh yang demikian pengurusan kejururawatan merangkumi perancangan,

pengelolaan, penyelarasan, pemantauan, penilaian dan tindakan penambahbaikan
menjadi amalan pengurusan perkhidmatan kejururawatan yang berkesan serta
berterusan.
3. OBJEKTIF:
3.1 Menilai kebolehan dan keupayaan tadbir urus dalam pentadbiran

perkhidmatan kejururawatan.
3.2 Mempastikan pemimpin kejururawatan dapat melaksanakan tugas yang
sewajarnya dengan berkesan.
4. KRITERIA
1. Penyelia Jururawat Memerhati, menyemak, 1. Penyelia Jururawat

Kesihatan dan menemubual dan meneliti Kesihatan dan Ketua
Ketua Jururawat dokumen yang berkaitan : Jururawat Kesihatan
Kesihatan dapat menjalankan tugas
- Peta operasi
mejalankan tugas dengan berkesan
- Carta organisasi
kepimpinan dengan mengikut standard
- Visi, Misi & Objektif
berkesan mengikut piawaian
- Profil Klinik
piawaian yang 2. Dokumentasi yang
- Liputan pencapaian
ditetapkan lengkap
- Perangkaan penting
- Garis Panduan dan protokol
Kejururawatan :
-Fail meja
- Code of profesional Conduct
122
- Pekeliling yang berkaitan
i. Akta Jururawat
1950, Akta
Bidan 1966
dan Peraturan-
Peraturan
Bidan 1990
ii. Perancangan
aktiviti
kejururawatan
iii. Jadual dan
Laporan
Penyeliaan
iv. Sijil Perakuan
Amalan
Kejururawatan
Tahunan
(APC)
5. Methodologi
Audit kepimpinan dan pentadbiran perkhidmatan kejururawatan melalui
pemerhatian, menyemak, menemubual dan meneliti dokumen berkaitan.
5.1. Populasi
Penyelia Jururawat Kesihatan dan Ketua Jururawat Kesihatan
5.2 Saiz Sampel
i. Semua Penyelia Jururawat Kesihatan & Ketua Jururawat Kesihatan

di Pejabat Kesihatan.
ii. Semua Penyelia Jururawat Kesihatan & Ketua Jururawat Kesihatan di

Klinik Kesihatan

5.4 Kaedah pelaksanaan
i. Satu borang bagi satu sampel dengan menggunakan Borang Audit

AKK E4.ba1 oleh Juruaudit yang dilantik terdiri dari Penyelia
Jururawat Kesihatan & Ketua Jururawat Kesihatan
ii. Audit dijalankan oleh seorang Juruaudit pada setiap masa
123
6. Indikator
Kepatuhan sampel tidak kurang dari 85 %
7. DEFINISI
7.1 Juru Audit (Auditors).
i. Pengurusan Atasan (Top Management): Penyelia Jururawat Kesihatan

ii. Pengurusan Tengah ( Middle Management): Ketua Jururawat Kesihatan
124
AKK E 4 .1 ba1
AUDIT KEJURURAWATAN
KEPIMPINAN DAN PENTADBIRAN PERKHIDMATAN KEJURURAWATAN
No.Sampel :
PKD/ KLINIK:
SUMBER Kepatuhan CATATAN

BIL PERKARA INFORMAS P TP TB
I (√ ) (x) (x)
1 Data asas kawasan operasi
1.1 Peta dipamerkan Memerhati/
meneliti/
menyemak
carta dan
dokumen
berkaitan
1.1.1 Petunjuk kemudahan
agensi yang berkaitan
1.1.2 Lokasi kawasan operasi
mengikut zon / kawasan
1.1.3 Taburan penduduk Memerhati/
mengikut umur meneliti/
menyemak
1.1.4 Bilangan kemudahan
carta dan
kesihatan di kawasan
dokumen
operasi
berkaitan
1.2 Profail PKD/ KK / KD
1.2.1 Sejarah
1.2.2 Bilangan mukim dan
kampung
2 Dokumen Berkaitan dengan Memerhati/
Perkhidmatan Kejururawatan meneliti /
2.1 Carta Organisasi menemubua
Kejururawatan (dipamerkan l/menyemak
dalam bilik Penyelia) carta dan
125
I (√ ) (x) (x)
2.2 Visi,Misi,Polisi dan Objektif dokumen
Kejururawatan, berkaitan
( dalam fail)
2.3 Protokol dan Garis panduan
Kejururawatan untuk rujukan
2.3.1 Fail meja
2.3.2 Code of Profesional
Conduct
2.3.3 Pekeliling yang Memerhati/
berkaitan meneliti
2.3.4 Akta Jururawat 1950, menyemak
Akta Bidan 1966 dan carta dan
Peraturan-Peraturan dokumen
Bidan 1990 berkaitan
3 Indikator Pencapaian
kawasan operasi PKD /
KK/KKIA/K1M/KD
3.1 Suku Tahun
3.1.1 Universal Child
Immunisation(UCI)
3.1.2 Reten HMIS
Memerhati/
3.2 Perangkaan penting 5 meneliti
tahun dan tahun semasa menyemak
3.2.1 Kedatangan (bil dan %) carta dan
1. Ibu hamil baru dokumen
2. Bayi 0- < 1tahun berkaitan
3. Todler 1-4 tahun
4. Pra sekolah 5 -6
tahun
5. Perancang
keluarga baru
3.2.2 Liputan:
- imunisasi
126
I (√ ) (x) (x)
3.2.3 Kelahiran
6. Bil & %
Kelahiran
selamat
3.2.4 Kematian
7. Ibu
8. Perinatal
9. Under 5
3.2.5 Perkhidmatan sekolah
10. Imunisasi (Bil &
%)
11. Pemeriksaan
oleh Jururawat
(bil & %)
3.2.6 Indikator QAP
4 Perancangan aktiviti
kejururawatan
4.1 Penyeliaan:
- Jadual
Meneliti/
- Laporan Penyeliaan menyemak
4.2Liputan Pencapaian laporan
Penyeliaan di PKD; % penyelian
penyeliaan
(Jumlah Penyeliaan di jalankan /
jumlah penyelia dalam PKD X
100
4.3 Mesyurat kejururawatan:
Meneliti/
12. Bil mesyuarat yang
Menyemak
dilakukan
fail
13. Minit mesyuarat
5 Sijil Perakuan Amalan
Kejururawatan Tahunan (APC)
Meneliti/
5.1 Surat permohonan menemubua
- Borang permohonan, l/ Menyemak
- Senarai nama penerimaan rekod
- Senarai edaran APC
127
Nota : Patuh – P, Tidak Patuh – TP, Tidak Berkaitan - TB
Catatan :
_______________________________________________________
Juruaudit:
Tandatangan:
Nama Dan Cop :
128
AKK E4.1.LP
PKD/Negeri/KKM
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................
Kepatuh Tidak *Catatan

an Kepatuha
Tidak patuh (sila catatkan Bilangan variables
n
yang tidak Patuh) cth. V1,V2
Bil
KK/ Bil V1 V2 V3 V4 V
Daerah samp 5
/Negeri el
Bil % Bil %
1. 2. 2. 3. 4. 4. 5.
1.1 2.3 3.2
2 1. 2 1 1 2 1
129
Catatan :
Penambahbaikan :
_______________________________________________________
Tandatangan :
Nama dan Cop :
130
Tally Sheet
AKK E4.1 ts
PKD / KLINIK :
Bil. Perkara S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S
J
10
1 Data asas kawasan operasi
1.1 Peta dipamerkan
1.1.1 Petunjuk kemudahan agensi

yang berkaitan
1.1.2 Lokasi kawasan operasi
Pembahagian zon/kawasan
1.1.3 Taburan penduduk mengikut

umur
1.1.4 Bilangan kemudahan

kesihatan di kawasan operasi
1.2 Profile PKD/ KK /
1.2.1 Sejarah
1.2.2 Bilangan mukim dan kampong
2 Document Berkaitan dengan

Perkhidmatan Kejururawatan
2.1 Carta organisasi (dipamerkan)
2.2 Visi dan Misi kejururawatan,
Polisi kejururawatan (dalam fail)
2.3 Protokol dan Garispanduan

Kejururawatan
2.3.1 Fail meja
2.3.2 Code of profesional conduct
2.3.3 Pekeliling yang berkaitan
131
J
10
2.3.4 Akta Jururawat 1950 dan
Akta Bidan 1966 .
3 Indikator Pencapaian kawasan

operasi PKD / Klinik/KD -
3.1 Suku Tahun
3.1.1 UCI
3.1.2 Reten eHMIS dan Bukan

HMIS
3.2 Perangkaan penting 5 tahun
3.2.1 Kedatangan (bil dan %)

14. Ibu hamil baru
15. Bayi 0- < 1tahun
16. Todler 1-4 tahun
17. Pra sekolah 5 -6
tahun
18. Perancang keluarga
baru
3.2.2 Liputan
-imunisasi
3.2.3 Kelahiran
- Bil & % Kelahiran selamat
3.2.4 Kematian
19. Ibu
20. Perinatal
21. Under 5
3.2.5 Perkhidmatan sekolah
22. Imunisasi (Bil & %)

23. Pemeriksaan oleh
Jururawat (bil & %)
3.2.6 Indikator QAP
4 Perancangan aktiviti kejururawatan
4.1 Penyeliaan
4.1 Penyeliaan:
- Jadual
- Laporan Penyeliaan
132
J
10
4.2Liputan Pencapaian Penyeliaan di
PKD; % penyeliaan
(Jumlah Penyeliaan di jalankan /
jumlah penyelia dalam PKD X 100
4.2 Mesyuarat Kejururawatan
24. Bil. Mesy. Yang

dilakukan.
25. Minit Mesyuarat
5 Sijil Perakuan Amalan

Kejururawatan Tahunan (APC)
5.1 Surat permohonan

5.2 Senarai nama penerimaan
5.3 Senarai nama pengedaran
APC
133
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN
ELEMEN 4 AKK E 4.2 : PENGURUSAN SUMBER MANUSIA DIPERINGKAT

PENJAGAAN KESIHATAN PRIMER
1. Topik : Pengurusan Sumber Manusia
2. Pengenalan:
Pengurusan Sumber Manusia Kejururawatan merupakan proses

merancang,menyusun, mengawal selia sumber manusia di Peringkat
Penjagaan Kesihatan Primer.. Dengan yang demikian untuk membangunkan
modal insan, ilmu pengetahuan terkini dan kemahiran perawatan yang unik
serta dinamik adalah perlu bagi memenuhi matlamat organisasi seiring
dengan kemajuan teknologi .
3. Objektif:
3.1 Memastikan sumber manusia yang mencukupi dalam struktur organisasi.

Menilai tugas kepimpinan dalam pengurusan kejururawatan mengikut
piawaian yang ditetapkan.
3.2 Mengagihkan penempatan anggota kejururawatan mengikut kepakaran

dan keperluan fasiliti
3.3 Menyediakan pelan strategi dan analisis keperluan latihan untuk

perkembangan profesion anggota kejururawatan yang berterusan.
4. Kriteria:
Sumber Proses Keputusan
1. Penyelia Jururawat Memerhati, menyemak, 1.Penyelia Jururawat

Kesihatan dan Ketua menemubual dan meneliti Kesihatan dan Ketua
Jururawat Kesihatan dokumen yang berkaitan: Jururawat Kesihatan
dapat menjalankan menjalankan tugas
pengurusan sumber dengan berkesan
manusia dengan 1.Pengurusan mengikut piawaian
berkesan mengikut Kejururawatan:
2.Dokumentasi yang
piawaian yang
lengkap.
ditetapkan. -Jadual tugas (KK dan KD)
-Rekod dan reten
perjawatan (PKD/ KK
sahaja)
-Latihan Dan Kursus
134
-Jadual perancangan
latihan dan Kursus jangka
panjang (pos basik)
-Jadual perancangan
latihan dan Kursus dalam
perkhidmatan dan
CME/CNE
-Bilangan anggota
baru/pindah masuk yang
sedang mengikuti program
-Bilangan anggota yang
telah tamat.
-Pelaksanaan Program
Pementoran
-Pelaksanaan komponen
’Soft Skill’
-Penyiasatan aduan
kejururawatan
-Laporan penyiasatan
aduan penambahbaikan
dibuat dalam masa 2
minggu
6. Metodologi
7.
Audit Pengurusan Sumber Manusia di Kesihatan Primer melalui pemerhatian,
menyemak dan meneliti dokumen berkaitan.
6. Populasi:
Penyelia Jururawat Kesihatan dan Ketua Jururawat Kesihatan yang
menjalankan pengurusan.
7. Saiz sampel: -
i. Semua Penyelia Jururawat Kesihatan & Ketua Jururawat Kesihatan

di Pejabat Kesihatan.
ii. Semua Penyelia Jururawat Kesihatan & Ketua Jururawat Kesihatan di
Klinik Kesihatan
8. Tempoh Masa Pengauditan

9. Kaedah Perlaksanaan:
135
i. Satu borang bagi satu sampel dengan menggunakan Borang Audit AKK
E4.2.ba oleh juruaudit terdiri dari Penyelia Jururawat Kesihatan & Ketua
Jururawat Kesihatan
ii. Audit dijalankan oleh seorang juruaudit pada setiap masa
10. Indikator:
Kepatuhan setiap sampel tidak kurang 85%
11. DEFINISI
i. Juruaudit (Auditors)Pengurusan Atasan (Top Management): Penyelia Jururawat
Kesihatan
ii. Pengurusan Tengah ( Middle Management): Ketua Jururawat Kesihatan
136
Versi :
AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA 5 /2018
Tarikh ;
ELEMEN 5 : PENGURUSAN SUMBER MANUSIA
23 Mac 2018
Muka Surat :
DOKUMEN NO : AKK E4.2
PIAWAIAN : 1. Perkhidmatan yang diberikan oleh jururawat memenuhi matlamat organisasi

mengikut kepakaran dan bidang kemahiran yang berkaitan dimana ia ditempatkan
OBJEKTIF :
1. Memastikan sumber manusia yang mencukupi dalam struktur organisasi.

Menilai tugas kepimpinan dalam pengurusan kejururawatan mengikut piawaian
yang ditetapkan.
2. Mengagihkan penempatan anggota kejururawatan mengikut kepakaran dan

keperluan fasiliti
3. Menyediakan pelan strategi dan analisis keperluan latihan untuk perkembangan

profesion anggota kejururawatan yang berterusan.
1.
Tarikh Audit:
Tempat :
Juruaudti : 1.
NB. Arahan untuk Juruaudit.
Tandakan [√] diruang berkenaan.
137
AKK E4.ba2
Borang Audit : Pengurusan Sumber Manusia
No.Sampel:
KK/PKD:
Hasil Pelaksanaan
Catatan
SUMBER
Bil PERKARA
INFORMASI Patuh Tidak Tidak
(√ ) Patuh Berkaitan
(x) (x)
Pengurusan Kejururawatan
1.
Memerhati/
meneliti,
1.1 Jadual tugas (KK dan KD) menemubual
Rekod dan menyemak
dokumen
1.2 Reten perjawatan berkaitan
(PKD/ KK sahaja)
2. Latihan Dan Kursus
2.1 Jadual perancangan:
- Latihan
- Kursus pos basik

Memerhati/
Data/Laporan Training Need
meneliti dan
Analysis (TNA) (Analisis
menyemak
Keperluan Latihan)
dokumen
berkaitan
2.2 Jadual perancangan:
- Latihan
-Kursus dalam perkhidmatan

/ CNE
3 Pelaksanaan Program Memerhati/

Pementoran meneliti dan
menyemak
3.1 Bilangan anggota baru /
dokumen
pindah masuk yang sedang
berkaitan
mengikuti program
138
Bilangan anggota yang telah
tamat program
- Fail
- Reten
4 Pelaksanaan komponen
Soft Skill
- Jadual
kursus/CNE/Taklimat/
Bengkel
- Laporan
Bengkel
5 Penyiasatan aduan Memerhati/

kejururawatan meneliti dan
menyemak
5.1 Laporan penyiasatan aduan
dokumen
(untuk PKD)
berkaitan
5.2 Cadangan penambahbaikan
dibuat dalam masa 2 minggu
Nota : Patuh – P, Tidak Patuh – TP, Tidak Berkaitan - TB
Nama Juruaudit: Tandatangan dan Cop :
Catatan:
139
AKK E4.2 LP1
PKD/Negeri/KKM
Pengurusan Sumber Manusia
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................
Tidak *Catatan
Kepatuha
Bi Kepatuha
n Tidak patuh (sila catatkan Bilangan
l Bil n
KK/Daera variables yang tidak Patuh) cth. V1,V2
samp
h /Negeri
el
Bil % Bil % V1 V2 V3 V V5
4
1. 1. 2. 2. 3. 3. 5. 5.
4
1 2 1 2 1 2 1 2
140
Catatan :
___________________________________________
Penambahbaikan :
________________________________________________________
Tandatangan :
Nama :
141
AKK E4.2 ts
Tally Sheet
Pengurusan Sumber Manusia
No.Sampel:
KK/PKD:
Bil PERKARA S
S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 J
10
1. Pengurusan Kejururawatan
1.1 Jadual tugas (KK dan KD)
Rekod penempatan
anggota kejururawatan
1.2
Reten perjawatan
(PKD/ KK sahaja)
2. Latihan Dan Kursus
2.1 Perancangan Kursus

Postbasik:
- Data/Laporan Training
Need Analysis (TNA)
(Analisis Keperluan
Latihan)
2.2 Latihan/Kursus/CNE:
- Jadual
- Laporan
3 Pelaksanaan Program
Pementoran
3.1 Bilangan anggota

baru/pindah masuk yang
sedang mengikuti program
3.2 Bilangan anggota yang

telah tamat.
142
4. Pelaksanaan komponen Soft
Skill
26. Jadual
Bengkel
27. Laporan
Bengkel
5. Penyiasatan aduan
kejururawatan
5.1 Laporan penyiasatan

aduan ( untuk PKD)
5.2 Cadangan
penambahbaikan dibuat
dalam masa 2 minggu
Nama Juruaudit: Tandatangan dan Cop :
Catatan:
143
AKK E4.2.LP
Laporan Rumusan Audit: PKD/Negeri/KKM
Negeri.....................................
PKD........................................
KK.........................................
Bi KK/Daer Bil Kepatuh Tidak *Catatan

l ah samp an Kepatuh
Tidak patuh (sila catatkan Bilangan variables
/Negeri el an
yang tidak Patuh) cth. V1,V2
Bil % Bil %
V1 V2 V3 V4 V5
1. 1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5. 5.
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
Catatan :
144
Tindakan Penambaikan :
Tandatangan :
Nama dan Cop :
145
Senarai lampiran:
1. Interpertasi Penemuan Pemeriksaan Fizikal Penyebab KZM Bagi Pengendalian

Kekurangan Zat Makanan Dalam Kalangan Bayi dan Kanak-Kanak berumur 6 bulan
hingga 6 Tahun (KZM Sederhana)
2. Format Laporan Audit Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi - Anaemia In Pregnancy
3. Format Laporan Audit Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi – Pregancy Induce
Hypertension
4. Format Laporan Audit Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi – Gestational Diabetes
Mellitus
5. Format Laporan Audit Pemeriksaan Fizikal & Palpasi Ibu Mengandung Di Klinik Bagi Ibu
Baru & Ulangan
6. Format Laporan Audit Pemeriksaan Posnatal Dirumah - Jagaan Ibu
7. Format Laporan Audit Pemeriksaan Posnatal Dirumah - Jagaan Bayi
8. Format Laporan Audit Pemberian Vaksin Melalui Suntikan
9. Format Laporan Audit Penjagaan Rangkaian Sejuk
10. Format Laporan Audit Penilaian Pertimbuhan Dan Perkembangan Di Kalangan Bayi Dan
Kanak-Kanak
11. Format Laporan Audit Pengendalian KZM dalam Kalangan Bayi dan Kanak-kanak
Berumur 6 bulan – 6 tahun Selain Daripada Penerima Bakul Termasuk Susu Khas
(pilihan 13)
12. Format Laporan Audit Kepimpinan dan Pentadbiran Kejururawatan
13. Format Laporan Audit Pengurusan Sumber Manusia Di Jagaan Kesihatan Primer
14. Format Laporan Keberkesanan Penambahbaikan Tindakan Kejururawatan Hasil Audit
Kejururawatan Kebangsaan Kesihatan Awam
146
LAMPIRAN 1
Interpertasi Penemuan Pemeriksaan Fizikal Penyebab KZM Bagi Pengendalian

Kekurangan Zat Makanan Dalam Kalangan Bayi dan Kanak-Kanak berumur 6 bulan hingga
6 Tahun (KZM Sederhana)
Bil Perkara Interpertasi /Tanda Kekurang Zat Makanan
1 Kepala Rambut berwarna perang, kering dan jarang (sparse)

- Rambut
2 Mata 28. Conjunctiva pucat
29. Conjunctival xerosis (mata kelihatan kering
disebabkan kurang sekresi di sebabkan
kekurangan Vitamin A)
30. Jaundice
31. Bitot’s spot (pembentukan keratin dipermukaan
konjunktiva)
32. Sclerosis (Sclerosis adalah penyakit autoimun
yang menyerang sistem saraf mata yang
menyebabkan kabur penglihatan dan rabun warna)
33. Sunken eye
3 Mulut 34. Angular stomatitis (retak/luka di sudut mulut -
kekurangan mineral, Vitamin B2, Zink dan besi)
35. Lidah licin (smooth tongue)
36. Dental carries,
37. Oral thrush
4 Leher Bengkak tiroid
5 Abdomen 38. Distension,

39. Bowel sound
40. Abdominal splash,
41. Mass
Enlargement of liver/ spleen
6 Kulit 42. Kering/ bersisik
43. Berkedut
44. Berkudis
45. Tanda-tanda penderaan fizikal
7 Tulang (tangan dan Tulang (tangan dan Kaki)
Kaki) Rickets (Berbentuk cengkung atau cembung) dan Bowleg
(Pengkar)
8 Oedema 46. Muka
47. Tangan
48. Kaki
9 Status hidrasi 49. Mata cengkung
50. Skin tugor (bila cubit lambat kembali)
147
10 Marasmus Nutrient deficiency is the main cause of marasmus. It
occurs in children that don't ingest enough protein,
calories, carbohydrates, and other important nutrients.
Muka seperti orang tua dan kaki serta tangannya kurus,
tulang rusuk jelas kelihatan, perut yang besar dan tidak
sepadan dengan tubuhnya, otot-ototnya kecut, kehilangan
lemak bawah kulit, baggy pants.
11 Kwashiorkor atau “edematous malnutrition” because of its association with
edema (fluid retention), is a nutritional disorder most often
seen in regions experiencing famine. It is a form of
malnutrition caused by a lack of protein in the diet.
Simpton oedema KZM jgn keliru dgn penyakit Acute
glomerulonephritis (AGN) di sebabkan Penyakit buah
pinggang
Wajah muram atau sedih, oedema terutamanya bahagian
lengan, tangan , kaki,dan tapak kaki. Muka, perut dan
kemaluan mungkin akan bengkak, kulit pucat, kering,
gelap bertompok, pecah-pecah dan mengelupas
12 Mengenalpasti Corak pengambilan makanan/ Masalah kesihatan / Faktor
penyebab KZM sosial ekonomi dan persekitaran
Mengenalpasti penyebab kzm jika kanak-kanak tidak sakit
atau tidak mengalami penyakit kronik.
1.Masalah anak tiada selera untuk makan.
2.Masalah jangkitan cacing
3.Kurang berat lahir small gestational age (SGA)
3.Masalah tidak makan dengan kerap, iaitu 5 hingga 6 kali
sehari
4. Tidak cukup makan sumber tenaga dan protein seperti
nasi, roti,ikan, daging dan telur
5. Kurang pengambilan makanan yang kaya dengan
tenaga seperti nasi, roti dan bijirin
6.Kurang penyeliaan/ perhatian semasa makan
7.Kerap mendapat jangkitan seperti cirit-birit,demam,
jangkitan saluran pernafasan, jangkitan cacing dan
sebagainya
148
LAMPIRAN 2
BKJ-BOR-PPK-9b
NNA(KA)Pind.1/2018
Laporan Audit Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi - Anaemia In Pregnancy

FASA :………….. PERINGKAT NEGERI : …………………………. (KES AWAM) KK &
KD
SASARAN : 85%
Tidak
Jumlah Patuh V1 V2 V3 V4 V5 V6
Bil Daerah Patuh
Sampel
Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil %
1 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD……….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD………
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD………..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
149
LAMPIRAN 3
BKJ-BOR-PPK-9b NNA(KA)Pind.1/2018
Laporan Audit Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi – Pregnancy Induce Hypertension
FASA : …………. PERINGKAT NEGERI:……………………. (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :85%
Tidak
Jumlah Patuh V1 V2 V3 V4
Bil Daerah Patuh V5 V6
Sampel
1 PKD……
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD………
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……….
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
150
LAMPIRAN 4
BKJ-BOR-PPK-9b (KA)Pind.1/2018
Laporan Audit Pengendalian Ibu Hamil Berisiko Tinggi - Gestational Diabetis Melitus
FASA : …………. PERINGKAT NEGERI:……………………. (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :85%
Tidak
Jumlah Patuh V1 V2 V3 V4
Bil Daerah Patuh V5 V6
Sampel
1 PKD……
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD………
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……….
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD………
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……..
Klinik
Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
151
LAMPIRAN 5
BKJ-BOR-PPK-9b NNA(KA)Pind.1/2018
Laporan Audit Pemeriksaan Fizikal & Palpasi Ibu Mengandung Di Klinik Bagi Ibu Baru & Ulangan
FASA: ……….. PERINGKAT NEGERI: ………………. (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :90%
Jumlah
Bil Daerah Patuh Tidak Patuh V1 V2 V3
Sampel
Bil % Bil % Bil % Bil % Bil %
1 PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD…….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
6 PKD…….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
152
LAMPIRAN 6
BKJ-BOR-PPK-9b
NNA(KA)Pind.1/2018
Laporan Audit
Pemeriksaan Posnatal Di rumah - Jagaan Ibu
FASA : ……………Tahun ………. PERINGKAT NEGERI: ………………... (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :95%
Jumlah Patuh Tidak Patuh V1 V2 V3 V4

Bil Daerah
Sampel Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil %
1 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
153
LAMPIRAN 7
BKJ-BOR-PPK-9b NNA (KA) pind.1/2018
Laporan Audit
Pemeriksaan Posnatal Dirumah - Jagaan Bayi
FASA :…..Tahun…... PERINGKAT NEGERI : ……………………... (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :95%
Jumlah Patuh Tidak Patuh V1 V2 V3 V4
Bil Daerah
1 PKD…….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD…….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
6 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
7 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
154
LAMPIRAN 8
BKJ-BOR-PPK-9b NNA (KA) Pind.1/2018
Laporan Audit
Pemberian Vaksin Melalui Suntikan Imunisasi
FASA : ….Tahun…..PERINGKAT NEGERI : ………... (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :100%
Jumlah Patuh Tidak Patuh V1 V2 V3
Bil Daerah
Sampel Bil % Bil % Bil % Bil % Bil %
1 PKD….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD………
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
6 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
7 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
155
LAMPIRAN 9
Laporan Audit
Penjagaan Rangkaian Sejuk
FASA :……Tahun…... PERINGKAT NEGERI : ……………... (KES AWAM) KK & KD
SASARAN KKM:100%
Bil Daerah
1 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
1 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
6 PKD…....
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
156
LAMPIRAN 10
Laporan Audit
PENILAIAN PERTUMBUHAN DAN PERKEMBANGAN DI KALANGAN BAYI DAN KANAK-KANAK
FASA: ……Tahun ……. PERINGKAT NEGERI: ……………. (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :95%
Tidak
Patuh V1 V2 V3
Bil Daerah Jumlah Patuh V4
1 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
6 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
7 PKD……..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
157
LAMPIRAN 11
BKJ-BOR-PPK-9b NNA (KA ) Pind.1/2018
PENGENDALIAN KZM DIKALANGAN BAYI & KANAK-KANAK BERUMUR 6 BULAN HINGGA 6 TAHUN
FASA:…….Tahun….. PERINGKAT NEGERI : ……………... (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :80%
Tidak
Patuh V1 V2 V3 V5 V6
Bil Daerah Jumlah Patuh V4
Sampel Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil %
1 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD…..
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD…….
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
158
LAMPIRAN 12
BKJ-BOR-PPK-9b NNA (KA) Pind. 1/2018
Laporan Audit
KEPIMPINAN DAN PENTADBIRAN PERKHIDMATAN
KEJURURAWATAN
FASA: ……. Tahun………. PERINGKAT NEGERI : …………... (KES AWAM) KK & KD
SASARAN :85%
Tidak
Kepatuhan V1 V2 V3
Bil Daerah Kepatuhan V4
Jumlah
Sample Bil % Bil % Bil % Bil % Bil % Bil %
1 PKD……
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD…….
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
159
LAMPIRAN 13
Laporan Audit
Pengurusan Sumber Manusia Di Jagaan Kesihatan Primer
FASA :……….Tahun…….. PERINGKAT NEGERI: …………….(KES AWAM) KK & KD
SASARAN : 85%
Bil Daerah
1 PKD…
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
2 PKD……
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
3 PKD……
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
4 PKD…..
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
5 PKD……
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
6 PKD……
PKD
Klinik Kesihatan
Klinik Desa
JUMLAH
JUMLAH KK
JUMLAH KD
JUMLAH
KESELURUHAN
160
LAMPIRAN 14
BKJ-BOR-PPK-9c NNA (KA) Pind.1/2018
LAPORAN
KEBERKESANAN PENEMBAHBAIKAN TINDAKAN KEJURURAWATAN
HASIL AUDIT KEJURURAWATAN KEBANGSAAN (KESIHATAN AWAM) FASA ..../
Tahun.......
(Tarikh Audit : .......hingga......)
BI ELEMEN NNA PENCAPAIAN NNA KETIDAKAKURAN TINDAKAN HASIL

L VARIABLE/ ISU PENAMBAHB PENAMB
AIKAN AHBAIKA
N
1.1 Pengendalian Pencapaian keseluruhan Hasil
Ibu Berisiko Jumlah sampel yang di audit V3.Pemberian Tindakan penambah
Tinggi adalah........ Pendidikan Kesihatan seberapa baikan
Anemia in tidak segera dalam
pregnancy Jumlah Patuh peringkat LengkapKK.(Nama masa 2
Negeri.....% ( / ) KK.......) minggu...
KK.. ....% ( / ) V3.1..(Tulis dengan

KD ... .% ( / ) detail isu)
Jumlah tidak Patuh; V3.2 (Tulis dengan

KK:.......% ( / ) detail isu)
PKD (Nama PKD.......)
PKD(Nama PKD.......) V3.4. (Tulis dengan
detail isu
KK(Nama KK... ( Jumlah )
V3.5.(Tulis dengan
Variable tidak patuh: detail isu)
V2: KK (Nama KK... )
( jumlah. .. )
V3: KK. (Nama KK... )
( Jumlah.. .)
V4:KD (Nama KD...)
(Jumlah .. .)
161
JAWATANKUASA TEKNIKAL
1. Puan Mahawa Binti Abd. Manan

Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan U48
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
2. Puan Athnah binti Sulaiman

3. Puan Chupiah Guting

4. Puan Catherine Anak Medan

5. Puan Lee Mui Yung@Scholastica Lee

Penolong Pengarah Kanan Kejururawatan U44
Bahagia Kejururawatan
6. Puan Monica Chee Soon Nyuk

7. Puan Narry Lwi

8. Puan Noor Aini Binti Karimon

Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan U42
9. Puan Farah Binti Abdullah

Bahagian Peerkembangan Kesihatan Awam
10. Puan Rusnah Binti Adon

Bahagian Pemakanan
11. Puan Rosmah Binti Mohd Shah

Penolong Pengarah Kejururawatan U42
162
12. Puan Rohaya Binti Yusof
13. Puan See Booi Cheng

14. Puan Zanita Binti Ahmad

Penyelia Jururawat U41
15. Puan Sarimah Binti Abdul Rahman

16. Puan Roziah Binti Ismail

Bahagian Pemakanan
EDITOR:
Pn Noor Aini binti Karimon

Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Pn Sarimah bte Abdul Rahman

Penyelia Jururawat Kesihatan
Bahagian Kejururawatan, KKM
163

Nna - Buku Panduan Audit Kejururawatan Kesihatan Awam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Nna - Buku Panduan Audit Kejururawatan Kesihatan Awam

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nna - Buku Panduan Audit Kejururawatan Kesihatan Awam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MOH/P/BKT/1.

Edisi Semakan Mac 2018

JAGAAN IBU MENGANDUNG

1.2 Pemeriksaan Fizikal Dan Palpasi 26

JAGAAN PERAWATAN POSTNATAL IBU DAN BAYI 41

PENJAGAAN KESIHATAN BAYI DAN KANAK-KANAK 62

3.1 Pemberian Imunisasi melalui suntikan 63

4.1 Kepimpinan Dan Pentadbiran Perkhidmatan Kejururawatan 127

SENARAI LAMPIRAN 150

Assalamualaikum dan Salam Sihat 1 Malaysia,

(HJH.TUMBLE BT. NGADIRAN@TOMBLOW)

JAGAAN IBU MENGANDUNG

1. Topik : Pengendalian Ibu Mengandung Berisiko Tinggi

Pengendalian Ibu Mengandung Berisiko Tinggi

2. Pregnancy Induced Hypertension

3. Gestational Diabetis Mellitus

- Menggunakan Buku Garispanduan Senarai Semak Bagi

Struktur Proses Keputusan

1. Ibu Mengandung Berisiko 1.Menyemak dan meneliti kad 1.Ibu mengandung

Bagi Ibu Mengandung

Kesihatan Ibu KIK/1(b)

/96 (Pind. 2012 / terkini)

4. Stiker Kod warna

ii. Pregnancy Induced Hypertension

iii. Gestational Diabetis Mellitus

5.3 Saiz sampel

i. 30% daripada jumlah kes berisiko atau

5.5 Keadah Pelaksanaan

Kepatuhan setiap sampel tidak kurang dari 85%

7.1 Ibu Berisiko :

Keadaan dimana Ibu atau fetus dalam kandungan atau kedua-duanya

7.2 Dokumentasi lengkap :

8. Cara Pemilihan Sampel :

Jumlah kad risiko ibu mengandung 50

Warna putih - Penjagaan oleh Jururawat Kesihatan /Jururawat

Masyarakat di Klinik Kesihatan dan

Klinik Desa (sekiranya tiada terdapat faktor risiko yang

disenaraikan dalam kod merah, kuning dan hijau, ibu diberi

kod warna putih)

- Dibenarkan bersalin dirumah / Pusat Bersalin Alternatif.

Warna hijau - Pengendalian di klinik kesihatan oleh Pegawai Perubatan di dan

pengendalian selanjutnya boleh dilakukan bersama Jururawat

kesihatan / Jururawat Masyarakat di bawah pengawasan

- Ibu dikehendaki bersalin dihospital.

Perubatan Keluarga dan

- Ibu dikehendaki bersalin dihospital.

Warna merah - Rujukan segera ke hospital dan pengendalian selanjutnya

adalah bersama Pakar O & G hospital / Pakar Perubatan Keluarga

i) Haemoglobin 9 - < 11 gm% (Mild)

ii) Haemoglobin 7- < 9 gm %(Moderate)

iii) Haemoglobin < 7 gm % (Severe)

dengan simptom atau tanpa simptom kegagalan jantung -

Hypertensive Disorder in Pregnancy

i) Sebarang kenaikan tekanan darah systolic

30mmhg dan diastolic 15 mmhg dari baseline

iii) Urin Albumin - positive

iii) Pertambahan berat badan:

Gestational Diabetes Mellitus (GDM)

Faktor Risiko GDM