Jawapan Strategi A+ Sains Tingkatan 1

Kandungan
Nota Ekspres N1 – N16

Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 P1 – P3
Rekod Prestasi Murid R1 – R5
Bab 1 Pengenalan kepada Penyiasatan Saintifik 1 – 12
Bab 2 Sel sebagai Unit Asas Hidupan 13 – 22
Ujian Bulanan 1 (Bab 1 – Bab 2) 23 – 27
Bab 3 Koordinat dan Gerak Balas 28 – 32
Bab 4 Pembiakan 33 – 47
Pentaksiran Pertengahan Tahun 48 – 60
Bab 5 Jirim 61 – 66
Bab 6 Jadual Berkala 67 – 78
Bab 7 Udara 79 – 86
Ujian Bulanan 2 (Bab 5 – Bab 7) 87 – 91
Bab 8 Cahaya dan Optik 92 – 106
Bab 9 Bumi 107 – 121
Ujian Akhir Sesi Akademik 122 – 134
Strategi A+ Sains Tkt 1-Kandungan.indd 2 09/09/2023 8:10 AM

NOTA EKSPRES
Pengenalan kepada Penyiasatan (a) Doktor/Doctors
Bab 1 Saintifik (b) Ahli sains/Scientists
(c) Jurutera/Engineers
Sains Sebahagian daripada Kehidupan (d) Ahli kaji purba/Archaeologists
1.1
Harian
1 Sains ialah kajian sistematik tentang alam semula jadi 1.2 Makmal Sains Anda
dan cara alam mempengaruhi benda hidup dan 1 Beberapa jenis radas makmal yang lazim serta
persekitarannya. fungsinya:
Science is a systematic research of the nature and the way nature Several commonly used laboratory apparatus and their functions:
affects living things and their environment.
2 Antara bidang yang melibatkan sains ialah bidang Radas Fungsi
perubatan, pertanian, pengangkutan, komunikasi dan Apparatus Function
pembinaan. Tabung uji Mengisi bahan kimia dalam jumlah yang
Among the fields that involve science are the field of medicine, Test tube sedikit
agriculture, transport, communication and construction. To hold small amounts of chemicals
3 Kepentingan sains/The importance of science:
(a) Membantu untuk memahami manusia dan Penunu Membekalkan nyalaan bagi tujuan
Bunsen pemanasan
persekitarannya
Bunsen burner To supply flame for heating purposes
Helps to understand human beings and the environment
(b) Meningkatkan dan mengekalkan kualiti alam sekitar Bikar Mengisi atau mengumpul cecair
Improves and maintains the quality of the environment Beaker To hold or collect liquid
(c) Menyumbang kepada pelbagai ciptaan dan
Tabung didih Mengisi atau memanaskan bahan
penemuan baharu
Boiling tube kimia/To hold or heat chemicals
Contributes to new inventions and discoveries
(d) Menyediakan peluang pekerjaan dalam kerjaya Mangkuk Mengisi bahan kimia pepejal yang
berasaskan sains pijar dipanaskan secara langsung
Provides job opportunities for science-based careers Crucible To hold solids that can be heated directly
4 Peluang pekerjaan lebih meluas dengan pengetahuan
Jam randik Mengukur masa dengan tepat
saintifik yang mencukupi. Contoh: Stopwatch To measure time precisely
There are greater employment opportunities with sufficient
knowledge of science. Example: 2 Simbol amaran pada botol atau bekas yang
mengandungi bahan kimia:
Hazard symbols on bottles or containers which contain chemicals:
Beracun atau toksik

Mudah terbakar
(Plumbum, merkuri, benzena, bromin,
(Etanol, petrol, kerosin)
klorin)
Flammable
Poison/Toxic
(Ethanol, petroleum, kerosene)
(Lead, mercury, benzene, bromine, chlorine)
Mengakis
(Asid hidroklorik pekat, natrium Mudah meletup
hidroksida pekat, hidrogen peroksida) (Kalium, natrium)
Corrosive Explosive
(Concentrated hydrochloric acid, concentrated (Potassium, sodium)
sodium hydroxide, hydrogen peroxide)
Merengsa Radioaktif
(Kloroform, ammonia, klorin) (Sinar-X, radium, uranium)
Irritant Radioactive
(Chloroform, ammonia, chlorine) (X-ray, radium, uranium)
N1
N1
Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 1 12/09/2023 10:47 AM

3 Atas faktor keselamatan, murid-murid mestilah 1.3 Kuantiti Fizik dan Unitnya
mematuhi peraturan keselamatan di makmal sains. 1 Kuantiti fizik diukur dalam unit Sistem Antarabangsa
For safety reasons, students must abide by the safety rules in the
(unit S.I.).
laboratory.
Physical quantities are measured in the International System of
(a) Dilarang masuk tanpa kebenaran guru Units (S.I. units).
Do not enter the laboratory without the teacher’s permission
2 Unit S.I. piawai bagi lima kuantiti fizik asas:
(b) Dilarang berlari dan bermain The standard S.I. units for the five common base physical quantities:
No running or playing
(c) Dilarang menyentuh bahan kimia dengan tangan Kuantiti asas Unit S.I. Simbol unit
Do not touch any chemical reagents with bare hands Base quantity S.I. unit Unit symbol
(d) Sentiasa patuh akan arahan guru
Follow the teacher’s instructions all the time Panjang/Length Meter/Metre m
(e) Laporkan sebarang kerosakan radas kepada guru
Report any apparatus damage to the teacher Jisim/Mass Kilogram/Kilogram kg
(f) Dilarang makan atau minum Masa/Time Saat/Second s
No eating or drinking
Video Tutorial Suhu/Temperature Kelvin/Kelvin K
Untuk tujuan pembelajaran
Imbas kod QR atau layari https://www.youtube.com/ Arus elektrik/
watch?v=KX9qzn8lkl4 untuk menonton video tentang Ampere/Ampere A
Electric current
simbol amaran dan maksudnya.
1.4 Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan dan Ralat

1 Sukatan melibatkan pengukuran panjang, luas dan isi padu sesuatu objek atau ruang.
Measurements involve the measurement of length, area and volume of an object or area.
Sukatan Penjelasan Unit Alat pengukur

Measurement Explanation Unit Measuring instrument
Panjang Jarak di antara dua titik Kilometer (km) / Meter (m) Pembaris, opisometer, angkup luar,
Length The distance between two Sentimeter (cm) / Milimeter (mm) angkup dalam, tolok skru mikrometer,
points Mikrometer (µm) angkup vernier
Kilometre (km) / Metre (m) / Centimetre (cm) Ruler, opisometer, outside caliper, inside
Millimetre (mm) / Micrometre (µm) caliper, micrometer screw gauge, vernier
caliper
Luas Jumlah permukaan Kilometer persegi (km2) Menggunakan formula matematik (untuk
Area yang dilingkungi oleh Meter persegi (m2) bentuk sekata) dan tanda semak ()
setiap sisi objek Sentimeter persegi (cm2) pada kertas graf (untuk bentuk tidak
The sum of all the surfaces Milimeter persegi (cm2) sekata)
of an object Square kilometres (km²) Using mathematical formula (for regular
Square metres (m²) shapes) and check mark () on graph papers
Square centimetres (cm²) (for irregular shapes)
Square millimetres (mm²)
Isi padu Jumlah ruang yang Meter padu (m3) / Sentimeter padu (cm3) Silinder penyukat, buret, pipet, melalui
Volume dipenuhi oleh sesuatu Mililiter (mℓ) / Liter (ℓ) kaedah sesaran air
objek Cubic metres (m³) / Cubic centimetres (cm³) Measuring cylinder, burette, pipette, using
The quantity of space Millilitre (mℓ) / Litre (ℓ) water displacement method
occupied by an object
2 Ralat ialah beza antara nilai sebenar bagi satu kuantiti Jisim (g)/Mass (g)
fizik dengan nilai yang diperoleh dalam pengukuran. Ketumpatan/Density =
Isi padu (cm3)/Volume (cm3)
Error is the difference between the actual value of a physical
Video Tutorial
quantity and the value obtained through measurement.

3 Bahan yang berbeza mempunyai ketumpatan yang
berbeza./Different materials have different densities.
1.5 Ketumpatan (a) Sebarang objek yang lebih tumpat daripada sesuatu
1 Keapungan sesuatu bahan bergantung pada cecair akan tenggelam dalam cecair tersebut.
ketumpatannya. An object that is denser than a liquid will sink to the bottom of
The buoyancy of an object depends on its density. the liquid.
2 Ketumpatan boleh dinyatakan sebagai jisim per unit isi (b) Sebarang objek yang kurang tumpat daripada
padu bahan berkenaan. sesuatu cecair akan terapung di atas cecair
Density is stated as the mass of per unit volume of the object. tersebut.
An object that is less dense than a liquid will float on the surface
of the liquid.
N2

1.6 Langkah-langkah dalam Penyiasatan Sel induk
Saintifik Parent cell
1 Kemahiran proses sains yang perlu dipraktikkan dalam
menjalankan suatu penyiasatan saintifik:
Science process skills that should be practiced during a scientific
Pertumbuhan
investigation: Growth
(a) Memerhati/Observing
(b) Mengelas/Classifying
(c) Mengukur dan menggunakan nombor
Measuring and using numbers Pembahagian
(d) Membuat inferens/Making inferences Division
(e) Meramal/Predicting
(f) Berkomunikasi/Communicating
(g) Menggunakan perhubungan ruang dan masa Sel anak
Using time-space relationships Daughter cells
(h) Mentafsir data/Interpreting data
(i) Mendefinisi secara operasi/Defining operationally 4 Struktur asas dan perbezaan antara sel haiwan
(j) Mengawal pemboleh ubah/Controlling variables
dengan sel tumbuhan:/The basic structure and differences
(k) Membuat hipotesis/Making a hypothesis
between animal cell and plant cell:
(l) Mengeksperimen/Experimenting
Sel haiwan Sel tumbuhan
1.7 Sikap Saintifik dan Nilai Murni dalam Animal cell Plant cell
Menjalankan Penyiasatan Saintifik Dinding sel Nukleus
Membran sel
Cell wall Nucleus
1 Antara sikap saintifik dan nilai murni yang perlu Nukleus Cell membrane
Nucleus Kloroplas
diamalkan: Chloroplast
Among the scientific attitudes and moral values that should be Membran sel
practised: Cell membrane
(a) bersifat ingin tahu/being curious Mitokondria Sitoplasma
Vakuol
Sitoplasma Mitokondria Vacuole
(b) jujur dan tepat/honest and accurate Mitochondria Cytoplasm
Cytoplasm Mitochondria
(c) rajin dan tabah/hardworking and patient
(d) bertanggungjawab ke atas keselamatan diri dan Tidak mempunyai Mempunyai dinding sel
persekitaran dinding sel Has a cell wall
responsible to the safety of oneself and the environment Does not have a cell wall
(e) berhemah tinggi/noble Tidak mempunyai Mempunyai kloroplas
(f) berfikiran kritikal dan analitis/critical and analytical kloroplas Has a chloroplast
(g) sistematik/systematic Does not have a chloroplast
(h) bekerjasama/cooperative
(i) baik hati dan penyayang/kind and loving Tidak mempunyai vakuol Mempunyai vakuol
Does not have a vacuole Has a vacuole
(j) yakin dan berdikari/confident and independent
5 Organisma unisel ialah organisma yang terdiri
Sel – Struktur, Fungsi dan daripada satu sel sahaja, manakala organisma
Bab 2 Organisasi
multisel terdiri daripada dua atau lebih sel.
A unicellular organism is an organism made up of only one cell,
while a multicellular organism is an organism made up of two or
2.1 Sel – Struktur, Fungsi dan Organisasi more cells.
1 Sel ialah unit asas hidupan yang menjalankan fungsi 6 Urutan organisasi sel di dalam badan manusia:
hidup. The order of cell organisation in the human body:
The cell is the basic unit of life that carries out life’s functions.
2 Saiz sel yang kecil ini hanya dapat dilihat melalui Sel Tisu Organ Sistem Organisma
mikroskop. Cell Tissue Organ System Organism
The size of the cell is very tiny that it can only be observed under the
microscope.
Sel Unit asas hidupan dengan fungsi spesifik
3 Proses pembahagian ialah proses sel-sel membahagi
Cell The basic unit of life with specific functions
untuk membentuk sel baharu dan menggantikan
sel-sel yang rosak. Rajah berikut menunjukkan skema Tisu Gabungan sel-sel dengan fungsi yang
ringkas pembahagian sel. Tissue sama
The division process is the process in which cells divide to form new The combination of cells with the same function
cells and replace damaged cells. The following diagram shows the
simple schematic of cell division. Organ Kerjasama antara tisu berlainan untuk
Organ menjalankan satu fungsi
The cooperation of different tissues to perform a
function
N3
N3

Oxygen is needed by living things to carry out respiration.
Sistem Kerjasama antara organ dengan fungsi During respiration, living organisms inhale more oxygen than
System yang berkaitan untuk tujuan tertentu carbon dioxide and exhale more carbon dioxide than oxygen.
The cooperation of organs with related functions (c) Proses respirasi berlaku seperti persamaan berikut.
for a specific purpose The equation for the respiration process is as the equation
Organisma Kerjasama pelbagai sistem untuk below.
Organism membentuk suatu hidupan
The cooperation of multiple systems to form a Makanan (glukosa) + oksigen karbon
living thing dioksida + wap air + tenaga
Food (glucose) + oxygen carbon dioxide + water
7 Contoh organisasi sel/Examples of cell organisation:
vapour + energy
Sel Tisu 2 Fotosintesis:/Photosynthesis:

Cell Tissue
(a) Fotosintesis ialah proses yang dijalankan oleh
tumbuhan hijau dan alga untuk membuat makanan
sendiri. Proses ini memerlukan karbon dioksida dan
air, dengan kehadiran klorofil dan tenaga cahaya.
Glukosa dan oksigen merupakan hasil fotosintesis.
Photosynthesis is the process carried out by green plants and
Sel otot/Muscle cell Tisu otot/Muscle tissue algae to make their own food. This process uses carbon dioxide
and water, with the presence of chlorophyll and light energy.
Glucose and oxygen are the outcomes of photosynthesis.
(b) Proses fotosintesis berlaku seperti persamaan
di bawah.
The photosynthesis process occurs as the equation below.
Sel darah merah Tisu saraf
Red blood cell Nerve tissue Karbon dioksida + air Tenaga cahaya
glukosa + oksigen
Klorofil
Organ Sistem Carbon dioxide + water
Light energy
glucose + oxygen
Organ System Chlorophyll
Bab 3 Koordinasi dan Gerak Balas
3.1 Homeostasis dalam Benda Hidup

Peparu Sistem perkumuhan 1 Homeostasis ialah mekanisme kawal atur dalam
Lungs Digestive system organisma untuk memelihara keseimbangan
persekitaran dalaman tubuh.
Homeostasis is the regulatory mechanism in organisms that
maintains the equilibrium of the internal environment in the body.
2 Setiap organisma atau benda hidup akan melakukan
tindakan biologi untuk memberi gerak balas kepada
perubahan keadaan badan. Contoh:
Perut Every organism or living thing carries out biological processes and
Sistem pernafasan
Stomach Respiratory system responds to the changes in the body conditions. Example:
Pusat Mekanisme
2.2 Respirasi Sel dan Fotosintesis kawalan pembetulan
1 Respirasi:/Respiration: Control centre Corrective mechanism
(a) Respirasi terbahagi kepada dua; respirasi
Meningkat Menurun
luar (pernafasan), iaitu pertukaran gas antara
Increases Decreases
organisma dengan persekitaran, dan respirasi
dalam (respirasi sel) yang merupakan proses Julat pH normal Julat pH normal
pengoksidaan dan penguraian glukosa. Normal pH range Normal pH range
Respiration is divided into two; external respiration (breathing)
which is the exchange of gases between an organism with the Menurun Meningkat
surroundings, and internal respiration (cell respiration) which is Decreases Increases
the process of oxidation and break down of glucose.
(b) Oksigen diperlukan oleh benda hidup untuk Pusat Mekanisme
melakukan proses respirasi. Semasa respirasi, kawalan pembetulan
organisma hidup menyedut lebih banyak oksigen Control centre Corrective mechanism
daripada karbon dioksida dan menghembus keluar
lebih banyak karbon dioksida daripada oksigen.
N4

3 Proses homeostasis turut berlaku dalam haiwan. Stoma will open to absorb carbon dioxide and liberate water vapour.
However, during a hot day, stoma will close to avoid water from
Contoh homeostasis dalam haiwan:
being evaporated excessively.
The homeostasis process also occurs in animals. Examples of
homeostasis in animals: 8 Pembukaan dan penutupan stoma dikawal oleh sel
pengawal.
The opening and closing of the stoma is controlled by guard cells.
Kucing Menjilat bulu untuk menurunkan
Cat suhu badan dan meremangkan
bulu dalam cuaca sejuk untuk Sel pengawal
memerangkap haba Guard cell
Licking its fur to reduce the body Stoma
temperature and fluffing up its fur in cold Stoma
weather to trap heat
Anjing Menjelirkan lidah untuk Kloroplas

Chloroplast
Dog membebaskan haba daripada
badan Stoma terbuka Stoma tertutup
Sticking out its tongue to release heat from Opened stoma Closed stoma
the body 9 Proses transpirasi dalam tumbuhan:
Transpiration process in plants:
Ular Berhibernasi ketika musim sejuk
Snake untuk mengurangkan kadar
(c) Air tersejat daripada permukaan daun
metabolisme Water is evaporated from the surface of
Hibernating during winter to decrease the the leaves
metabolism rate
Badak air Berendam di dalam air untuk

Hippopotamus menyejukkan badan dan
merembeskan bahan berminyak
pada kulitnya sebagai pelindung
(b) Air bergerak
cahaya matahari melalui tumbuhan
Submerging in water to cool down and Water moves in the
excreting oily substances on the skin as a plant
sunblock
4 Tumbuhan menjalankan homeostasis melalui sistem

pengangkutannya. (a) Air diserap oleh akar
Water is absorbed by the roots
Plants carry out homeostasis through its transport system.
5 Sistem pengangkutan tumbuhan terdiri daripada:
10 Peranan transpirasi:
The transport system of plants consists of:
The role of transpiration:
(a) Xilem – mengangkut air dan mineral dari akar (a) Menyerap air dari tanah melalui akar ke daun
ke daun Absorbs water from the soil through the roots to the leaves
Xylem – carries water and minerals from the roots to the leaves
(b) Menyingkirkan air berlebihan/Expels excessive water
(b) Floem – mengangkut makanan dari daun (c) Menyejukkan tumbuhan/Cools down the plant
ke seluruh bahagian tumbuhan (d) Mengekalkan kesegahan sel tumbuhan
Phloem – carries food from the leaves to the rest of the plant
Maintains the turgidity of the plant cell
Xilem
Xylem
11 Kepentingan homeostasis kepada benda hidup:
The importance of homeostasis to living things:
(a) Membolehkan sel-sel badan berfungsi dengan
optimum sepanjang masa walaupun persekitaran
Floem luar berubah
Phloem Allows the body cells to function optimally even though the
Video Tutorial
external environment changes

(b) Membolehkan organisma mengawal kadar
metabolisme mengikut keperluan badan
6 Transpirasi ialah proses tumbuhan kehilangan air Allows organisms to control the metabolism rate according to
dalam bentuk wap air melalui stoma. the body’s need
Transpiration is the process of loss of water in plants in the form of (c) Membolehkan organisma hidup dengan selesa
water vapour through the stoma. dalam habitat yang berbeza-beza
7 Stoma akan terbuka untuk menyerap karbon dioksida Allows organisms to live comfortably in different habitats
dan membebaskan wap air. Bagaimanapun, pada
waktu yang terlalu panas, stoma akan tertutup untuk Video Tutorial
mengelakkan air daripada tersejat dengan terlalu Imbas kod QR atau layari https://www.youtube.com/
banyak. watch?v=LSgEJSlk6W4 untuk menonton video tentang
homeostasis.
N5
N5

Bab 4 Pembiakan 2 Struktur sistem pembiakan perempuan dan fungsinya:
The structure of the female reproductive system and its function:
4.1 Pembiakan Seks dan Aseks Tiub Falopio
Fallopian tube
1 Pembiakan ialah proses penghasilan individu baharu
Ovari
oleh organisma hidup. Pembiakan merupakan ciri Ovary
asas setiap organisma hidup. Uterus
Reproduction is the process of producing new individuals by living Uterus
organisms. Reproduction is the basic characteristic of each living Serviks
organism. Cervix
2 Pembiakan seks dan aseks boleh dibezakan Faraj
berdasarkan jadual di bawah. Pandangan hadapan Vagina Pandangan sisi
Front view Side view
Sexual and asexual reproduction can be differentiated based on
the table below.
Bahagian Fungsi
Part Function
Pembiakan seks Pembiakan aseks
Sexual reproduction Asexual reproduction Ovari Menghasilkan ovum
Ovaries Produce ova
Melibatkan Tidak melibatkan Tiub • Menyalurkan ovum dari ovari

percantuman gamet percantuman gamet Falopio ke uterus
jantan (sperma) dengan jantan dengan gamet Fallopian Carry ovum from the ovary to the uterus
gamet betina (ovum) betina tubes • Tempat berlakunya persenyawaan
Involves the fusion of the Does not involve the fusion The place where fertilisation occurs
male gamete (sperm) and the of the male gamete and the
female gamete (ovum) female gamete Uterus Menempatkan dan melindungi embrio
(rahim) Places and protects the embryo
Uterus (womb)
4.2 Sistem Pembiakan Manusia Serviks • Menyambungkan uterus dengan faraj
1 Struktur sistem pembiakan lelaki dan fungsinya: Cervix Connects the uterus to the vagina
The structure of the male reproductive system and its function: • Menghasilkan lendir (mukus) untuk
Vesikel semen
pergerakan sperma
Seminal vesicle Produces fluid (mucus) for the movement of
sperms
Kelenjar prostat
Prostate gland
Faraj Menerima sperma dari zakar
Duktus sperma
Sperm duct
Vagina Receives sperms from the penis
Uretra
Urethra 3 Jadual di bawah menunjukkan perbezaan struktur
Testis antara gamet jantan dengan gamet betina.
Testis
The table below shows the structural difference between the male
Skrotum gamete and the female gamete.
Scrotum
Pandangan hadapan Pandangan sisi
Front view Zakar Side view
Penis Ciri-ciri Sperma Ovum
Characteristic Sperm Ovum
Bahagian Fungsi Rajah
Part Function Diagram
Testis Menghasilkan sperma
Testes Produce sperms
Organ yang
Duktus sperma Menyalurkan sperma dari testis Testis Ovari
menghasilkan
Sperm ducts Carry sperms from the testis Testis Ovary
Produced by the organ
Kelenjar Menghasilkan bendalir yang Saiz sel Terkecil Terbesar
prostat mengaktifkan sperma Cell size The smallest The largest
Prostate glands Produce fluid that activates the sperms
Kebolehan Boleh Tidak boleh
Uretra Menyalurkan sperma dan air kencing bergerak bergerak bergerak
Urethra Channels sperms and urine Ability to move Able to move Unable to move
Skrotum Melindungi testis Bilangan yang
Scrotum Protects the testis
terhasil untuk
Banyak Satu
Zakar Menyalurkan sperma ke faraj persenyawaan Many One
Penis Transfers sperms to the vagina The number produced
for fertilisation
N6

4.3 Kitar Haid 4.6 Kemandulan dan Pencegahan Kehamilan
1 Haid ialah keguguran lapisan dinding uterus dan 1 Kemandulan berlaku apabila pasangan yang
lelehan (discaj) darah melalui faraj. berkahwin gagal untuk mendapatkan zuriat.
Menstruation is the breakdown of the lining in the uterine wall and Infertility is when a married couple fails to bear children.
the discharge of blood through the vagina. 2 Faktor penyebab kemandulan bagi lelaki dan
2 Seorang perempuan akan mengalami akil baligh perempuan:
apabila mula mengalami haid. The causes of sterility in males and females:
A girl undergoes puberty when she starts her menstrual cycle or her
period. Lelaki Perempuan
3 Jadual di bawah menunjukkan perubahan dinding Male Female
uterus mengikut fasanya dalam masa 28 hari.
Bilangan sperma yang Ovari gagal
The table below shows the changes in the uterine wall according to
rendah menghasilkan ovum
the phases within 28 days.
Low sperm count Ovary fails to produce an ovum
Fasa Hari Sperma yang lemah dan Embrio gagal menempel
Phase Day cacat pada dinding uterus
Fasa haid Hari 1 - Hari 5 Weak and defective sperms Embryo fails to implant on the
Menstruation phase Day 1 to 5 uterine wall
Fasa pemulihan Hari 6 - Hari 11 Mati pucuk Hormon tidak seimbang

Repair phase Day 6 to 11 Impotent Hormonal imbalance
Fasa subur Hari 12 - Hari 17 Testis tidak Masalah kesihatan

Fertile phase Day 12 to 17 menghasilkan sperma Health problems
Testes cannot produce sperms
Fasa prahaid Hari 18 - Hari 28
Premenstrual phase Day 18 to 28 Duktus sperma tersumbat Tiub Falopio tersumbat
Blocked sperm duct Blocked Fallopian tube
4.4 Persenyawaan dan Kehamilan 3 Masalah kemandulan dapat diatasi dengan cara berikut:
1 Peta alir di bawah menunjukkan urutan perkembangan Sterility can be treated by the following method:
seorang manusia. (a) Rawatan hormon/Hormone treatment
The flow chart below shows the sequence of the development of a (b) Pembedahan/Surgery
human. (c) Persenyawaan in vitro (IVF)/In vitro fertilisation (IVF)
(d) Makan makanan yang kaya dengan vitamin E
i-THINK Peta Alir
Consuming foods rich in vitamin E
Persenyawaan sperma (e) Menggunakan kaedah ibu tumpang
Zigot
dan ovum Using a surrogate mother
Zygote
Fertilisation of sperm and ovum 4 Antara cara untuk mengawal kehamilan:
Some contraceptive methods:
(a) Menggunakan kondom
Embrio – melekat pada Using condoms
Fetus Bayi (b) Menggunakan spermisid
dinding uterus (penempelan) Foetus Baby
Embryo – implanted on the uterine Using spermicides
wall (implantation) (c) Kaedah vasektomi
Vasectomy
(d) Tiub Falopio diikat (ligasi)
4.5 Faktor yang Mempengaruhi Cutting and tying Fallopian tubes (ligation)
Perkembangan Fetus dan Bayi (e) IUCD (Alat kontraseptif dalam uterus)
1 Seorang ibu yang hamil perlu mengamalkan IUCD (Intrauterine Contraceptive Device)
pemakanan yang seimbang dan berkhasiat untuk
pertumbuhan fetus. 4.7 Pembiakan Tumbuhan
A pregnant mother needs to consume a balanced and healthy diet 1 (a) Bahagian-bahagian tumbuhan berbunga:
for the foetal development. The parts of a flowering plant:
2 Seorang wanita hamil perlu mengelakkan daripada
Anter
mengambil bahan yang berbahaya kepada fetus Stamen Anther
seperti rokok, alkohol dan dadah. Bahan-bahan itu Stamen Filamen Stigma
Stigma
dapat merencatkan pertumbuhan fetus dan boleh Filament
Stil
menyebabkan kematian. Style Pistil
She should also avoid taking in substances that are dangerous to the Ranggi Pistil
Ovari
Petal
foetus such as cigarettes, alcohol and drugs. These substances can Ovary
Sepal
inhibit the growth of the foetus and can also lead to death. Ovul
Sepal
Ovale
Tangkai bunga
Peduncle (stem)
N7
N7

(b) Bahagian bunga dan fungsinya: Bab 5 Jirim
The parts of a flower and their functions:
5.1 Jirim dalam Alam
Bahagian
Fungsi 1 Semua benda hidup dan benda bukan hidup terdiri
bunga Function daripada jirim.
Part of flower
All living and non-living things are made up of matter.
Ranggi Menarik perhatian serangga bagi 2 Eksperimen di bawah menunjukkan bahawa jirim
Petal proses pendebungaan mempunyai jisim dan memenuhi ruang.
Attracts insects for pollination The experiment below shows that matter has mass and occupies
space.
Sepal Melindungi bunga pada peringkat
Pin
Sepal kudup Pin Penyedut
Protects the flower during the budding stage Dua belon minuman
yang Drinking
Filamen Memegang anter diimbangkan straw
Filament Holds the anther Two balloons
Pita selofan that are
Anter Menghasilkan butir debunga Cellophane tape balanced
Anther Produces pollen grains
Debunga Mengandungi gamet jantan

Pollen Contains the male gametes Udara keluar
daripada belon
Stigma Bersifat melekit dan menerima Air comes out
of the balloon
Stigma butir debunga
Sticky and collects pollen grains Belon yang penuh
dengan udara lebih berat
Balloon filled with
Stil Memegang stigma air is heavier
Style Holds the stigma
Ovari Menghasilkan ovul 5.2 Tiga Keadaan Jirim

Ovary Produces the ovule 1 Menurut teori kinetik jirim, jirim terdiri daripada zarah-
zarah kecil yang diskret.
Ovul Mengandungi gamet betina According to the kinetic theory of matter, matter is made up of
Ovule Contains the female gametes small, discrete particles.
(c) Stamen ialah organ pembiakan jantan yang terdiri 2 Rajah di bawah menunjukkan pergerakan zarah-zarah
daripada anter dan filamen. jirim dalam pepejal, cecair dan gas.
The diagram below shows the movement of the particles of matter
Stamen is the male reproductive organ that consists of the
in solid, liquid and gas.
anther and filament.
(d) Pistil ialah organ pembiakan betina yang terdiri
daripada stigma, stil, ovari dan ovul.
Pistil is the female reproductive organ that consists of the
stigma, style, ovary and ovule.
2 Pendebungaan/Pollination:
(a) Pendebungaan ialah proses pemindahan butir
debunga dari anter ke stigma bunga.
Pepejal Cecair Gas
Pollination is the process of transferring pollen grains from the
Solid Liquid Gas
anther to the stigma of the flower.
(b) Agen-agen pendebungaan termasuk serangga,
haiwan, angin dan air.
Agents of pollination include insects, animals, wind and water.
(c) Terdapat dua jenis pendebungaan, iaitu
pendebungaan sendiri dan pendebungaan kacuk.
There are two types of pollination, which are self-pollination
and cross-pollination. Pepejal Cecair Gas
3 Perkembangan buah dan biji benih dalam tumbuhan:
Solid Liquid Gas
The development of fruit and seed in plants: 3 Keadaan jirim boleh berubah daripada satu keadaan
i-THINK Peta Alir kepada keadaan yang lain melalui penyerapan atau
Debunga pembebasan haba.
Tumbuhan Pollen The state of matter can change from one state to the other through
Persenyawaan
berbunga Fertilisation the absorption or release of heat.
Flowering plant Ovul
4 Susunan dan pergerakan zarah-zarah dalam pepejal,
Ovule
cecair dan gas ditunjukkan dalam jadual berikut.
The arrangement and movement of particles in solid, liquid and gas
Zigot Embrio Anak benih Anak pokok are shown in the following table.
Zygote Embryo Seedling Tree
N8

Keadaan Susunan zarah Pergerakan zarah
State Arrangement of particles Movement of particles
Pepejal Tersusun rapat dalam corak tetap Hanya bergetar pada satu
Solid Closely packed in a fixed pattern tempat, tiada pergerakan bebas
Only vibrate in a fixed position, no free movement
Cecair Tersusun agak rapat tetapi tidak serapat Boleh bergerak bebas
Liquid susunan zarah dalam pepejal Able to move freely
Loosely packed, not as close as in solid
Gas Jauh di antara satu sama lain, tidak tersusun Bergerak bebas secara rawak pada kelajuan tinggi, juga dikenali
Gas dalam corak tetap sebagai pergerakan rawak atau pergerakan Brown
Far apart from one another, no fixed pattern Freely move randomly at a high speed, also known as the random
movement or Brownian movement
5 Air wujud dalam tiga keadaan jirim; pepejal – ais, cecair – air dan gas – wap.
Water exists in all three states of matter; solid – ice, liquid – water and gas – vapour.
6 Jadual di bawah menunjukkan perbandingan bagi sifat-sifat tiga keadaan jirim.
The table below shows the comparison for the characteristics of the three states of matter.
Sifat Pepejal Cecair Gas

Characteristic Solid Liquid Gas
Bentuk Tetap Mengikut bentuk bekas Mengikut bentuk bekas

Shape Fixed Conforms to the shape of the container Conforms to the shape of the container
Jisim Tetap Tetap Tidak tetap

Mass Fixed Fixed Not fixed
Isi padu Tetap Tetap Mengikut isi padu bekas

Volume Fixed Fixed Conforms to the volume of the container
Kebolehmampatan Tidak boleh dimampatkan Sukar untuk dimampatkan Boleh dimampatkan

Compressibility Cannot be compressed Hard to be compressed Compressible
7 Perubahan keadaan jirim ialah perubahan fizik, iaitu Bab 6 Jadual Berkala
apabila keadaan fizikal suatu bahan berubah tetapi
jisimnya tidak berubah. 6.1 Pengelasan Unsur
Changes in the state of matter is a physical change where the
1 Semua jirim terdiri daripada atom yang merupakan
physical state of a material changes but its mass remains.
unit paling asas.
All matter consists of atoms which are the most basic unit.
Pepejal 2 Struktur atom:/The structure of an atom:
Solid (a) Terdapat satu nukleus di tengah atom yang
mengandungi proton dan neutron.
Pe
tio an
There is one nucleus in the middle of the atom that contains

le
ma ap
Me bur proton and neutron.

bli lw
n
ltin an
tio an
Su eja
Pe (b) Elektron bergerak mengelilingi nukleus di dalam

ma ap
m g
m
Fre bek
bli lw
n
petala./Electron moves around the nucleus in an orbit.

Pe
Su eja
ezi ua (c) Zarah subatom – proton (positif), elektron

ng n
m
Pe
(negatif) dan neutron (tiada cas)

Pendidihan/Penyejatan Subatomic particles – proton (positive), electron (negative) and
Gas Boiling/Evaporation Cecair neutron (no charge)
Gas Liquid (d) Rajah struktur atom.
Kondensasi The diagram of the structure of an atom.
Condensation
8 Terdapat takat suhu yang tidak berubah semasa Proton

Proton
pemanasan dan penyejukan. Nukleus
There are points of temperature that remain constant during heating Neutron Nucleus
Neutron
and cooling.
(a) Takat lebur – pepejal bertukar menjadi cecair Elektron
Electron
Melting point – solid turns into liquid
(b) Takat didih – cecair bertukar menjadi gas 3 Molekul merupakan hasil gabungan dua atau lebih
Boiling point – liquid turns into gas atom secara kimia.
(c) Takat beku – cecair bertukar menjadi pepejal A molecule is a chemical combination of two or more atoms.
Freezing point – liquid turns into solid
N9
N9

4 Jadual di bawah menunjukkan perbezaan antara Logam Sifat Bukan logam
unsur dan sebatian. Metal Characteristic Non-metal
The table below shows the differences between elements and
compounds. Takat lebur dan
Tinggi takat didih Rendah
Unsur Sebatian High Melting point and Low
Element Compound boiling point
Susunan atom: Susunan atom: Aluminium, besi Oksigen, sulfur

Arrangement of atoms: Arrangement of atoms: dan perak Contoh dan karbon
Aluminium, iron Examples Oxygen, sulphur
and silver and carbon
6.2 Campuran
Terdiri daripada satu Terdiri daripada dua 1 Campuran ialah bahan yang terdiri daripada gabungan
jenis atom sahaja atau lebih atom yang dua atau lebih unsur atau sebatian yang bercampur
Consists of only one type of bergabung secara kimia secara fizikal./A mixture is a substance made by the physical
atom Consists of two or more atoms combination of two or more elements or compounds.
chemically bonded together 2 Antara contoh campuran dalam kehidupan harian
ialah:/Some examples of mixtures in daily life:
Contoh: Emas, merkuri Contoh: Air, karbon
(a) Udara – terdiri daripada gas-gas berbeza, wap air,
dan besi dioksida dan ammonia
habuk dan mikroorganisma
Example: Gold, mercury and Example: Water, carbon
Air – consists of different gases, water vapour, dust and
iron dioxide and ammonia
microorganism
(b) Tanah – terdiri daripada campuran tanah, pasir,
(a) Unsur logam terdiri daripada Kumpulan 1 dan 2.
humus dan lain-lain
Metal elements are in Groups 1 and 2.
Soil – consists of the mixture of soil, sand, humus and others
(b) Unsur bukan logam terdiri daripada Kumpulan 15,
(c) Air limau – terdiri daripada gula, air dan limau
16, 17 dan 18. Lime juice – made up of sugar, water and lime
Non-metal elements are in Groups 15, 16, 17 and 18.
(d) Air laut – terdiri daripada garam mineral, udara
(c) Gas nadir terletak dalam Kumpulan 18.
dan air
Inert gases are in Group 18.
Seawater – made up of mineral salts, air and water
5 Perbezaan antara logam dengan bukan logam boleh
3 Kaedah yang digunakan untuk mengasingkan bahan
dilihat dalam jadual di bawah.
The differences between metals and non-metals can be observed in campuran:
the table below. Methods used to separate mixtures:
(a) Penurasan/Filtration
Logam Sifat Bukan logam – Mengasingkan bahan pepejal yang tidak larut
Metal Characteristic Non-metal di dalam cecair/Separates insoluble solids in liquids
(b) Penyulingan/Distillation
Berkilat/ – Mengasingkan campuran cecair terlarut
Kekilauan (rupa) Kusam/Pudar
Berkilau
Appearance Dull campur yang mempunyai takat didih berbeza
Shiny
Separates miscible liquids with different boiling points
Tidak mulur/ (c) Pemisahan menggunakan magnet
Mulur Kemuluran Separation using magnet
Rapuh
Ductile Ductility – Mengasingkan dua pepejal yang bersifat bahan
Not ductile/Brittle
magnet dan bukan bahan magnet/Separates two
Tidak boleh solids of magnetic and non-magnetic substances
Boleh ditempa Kebolehtempaan
ditempa (d) Pengenapan/Sedimentation
Malleable Malleability
Non-malleable – Mengasingkan bahan pepejal yang tidak larut
Kekuatan di dalam cecair dan terenap di dasarnya
Kuat Lemah Separates insoluble solids deposited at the bottom of liquids
regangan
Strong Weak (e) Pengapungan/Floatation
Tensile strength
– Mengasingkan bahan yang tidak larut dan
Kekonduksian Penebat (kecuali terapung di atas permukaan cecair
Konduktor yang
elektrik karbon) Separates insoluble substances that float on top of liquids
baik
Electrical Insulator (except (f) Kromatografi/Chromatography
Good conductor
conductivity carbon) – Mengasingkan campuran dalam kuantiti yang
Konduktor yang Kekonduksian Konduktor yang sedikit/Separates mixtures in a small amount
baik haba lemah
Good conductor Heat conductivity Poor heat conductor 6.3 Sebatian
1 Sebatian ialah bahan yang terdiri daripada gabungan
Tinggi Ketumpatan Rendah dua atau lebih unsur yang bercampur secara kimia.
High Density Low A compound is a substance made by the combination of two or more
elements chemically.
N10

2 Sebatian boleh dibentuk daripada tindak balas antara
Campuran/Mixture Sebatian/Compound
unsur logam dengan unsur bukan logam.
Compounds can be formed by the reaction of metals and Terdiri daripada dua Terdiri daripada dua
non-metals.
atau lebih unsur yang atau lebih unsur yang
(a) Zink + sulfur ➝ zink sulfida bergabung secara bergabung secara kimia
Zinc + sulphur ➝ zinc sulphide
fizikal Consists of two or more
(b) Aluminium + oksigen ➝ aluminium oksida Consists of two or more elements which are chemically
Aluminium + oxygen ➝ aluminium oxide combined
elements which are physically
3 Unsur Kumpulan 1 (logam alkali) bertindak balas combined
dengan air untuk menghasilkan sebatian alkali dan
gas hidrogen.
Group 1 elements (alkaline metal) react with water to form alkaline
compounds and hydrogen gas. Bab 7 Udara
(a) Litium + air ➝ litium hidroksida + gas hidrogen
Lithium + water ➝ lithium hydroxide + hydrogen gas 7.1 Komposisi Udara
(b) Natrium + air ➝ natrium hidroksida + gas hidrogen 1 Komposisi udara:
Sodium + water ➝ sodium hydroxide + hydrogen gas The composition of air:
4 Dalam perubahan kimia, jumlah zarah dalam jirim (a) Nitrogen (78%)/Nitrogen (78%)
adalah kekal. Oleh itu, jisim adalah, iaitu tidak berubah. (b) Oksigen (21%)/Oxygen (21%)
In a chemical change, the number of particles in matter is constant. (c) Karbon dioksida (0.03%)/Carbon dioxide (0.03%)
Hence, the mass is conserved, that is unchanged. (d) Gas-gas nadir, wap air, habuk dan mikroorganisma
5 Suatu sebatian boleh diasingkan dengan proses (0.97%)
elektrolisis, iaitu proses penguraian suatu sebatian Inert gases, water vapour, dust and microorganisms (0.97%)
kepada unsur-unsurnya apabila arus elektrik dialirkan 2 Jadual di bawah menunjukkan kepentingan gas-gas
melaluinya. dalam udara.
A compound can be separated through the electrolysis process The table below shows the importance of gases in the air.
which is the decomposition of a compound into its elements when
electric current is passed through it. Jenis gas Kepentingan
6 Perbezaan antara perubahan fizik dengan perubahan Type of gas Importance
kimia:
The differences between physical and chemical changes: Nitrogen • Membekalkan nitrat kepada tumbuhan
Nitrogen Supplies nitrate to plants
Perubahan fizik Perubahan kimia • Memelihara kesuburan tanah
Physical change Chemical change Maintaining soil fertility
Tiada bahan baharu Oksigen • Diperlukan dalam respirasi

Bahan baharu terbentuk Oxygen Required in respiration
terbentuk
No new substance is formed
New substance is formed • Membantu dalam pembakaran
Assists in combustion
Sifat bahan kekal sama Sifat bahan berbeza • Membantu menguraikan organisma
selepas perubahan selepas perubahan yang telah mati
The properties of the The properties of the Helps in the decomposition of dead organisms
substance remain the same substance are different after • Diperlukan dalam pengoksidaan
after the change the change makanan
Required in food oxidation
Biasanya tidak Biasanya memerlukan
memerlukan tenaga tenaga yang banyak Karbon • Membolehkan fotosintesis
yang banyak Usually requires a lot of energy dioksida tumbuhan hijau berlaku
Usually does not require a lot Carbon Allows photosynthesis of green plants to occur
of energy dioxide • Digunakan dalam pembuatan
minuman berkarbonat atau soda
7 Perbezaan antara campuran dengan sebatian: Used in the manufacturing of carbonated
The differences between compounds and mixtures: drinks or soda
Campuran/Mixture Sebatian/Compound Gas • Membantu membunuh sel kanser

nadir Assist in killing cancer cells
Susunan atom: Susunan atom: Inert gases • Digunakan di dalam belon udara panas
Arrangement of atoms: Arrangement of atoms: Used to fill hot air balloons
3 Kitar oksigen dan kitar karbon merupakan kitaran

gas semula jadi yang penting dalam mengekalkan
keseimbangan kandungan udara di atmosfera.
The oxygen cycle and the carbon cycle are important natural cycles
in maintaining the balance of the air content in the atmosphere.
N11
N11

4 Rajah kitar oksigen dan kitar karbon: 7.3 Pencemaran Udara
The diagram of oxygen and carbon cycles:
1 Jadual di bawah menunjukkan bahan pencemar udara,
Karbon dioksida sumber dan kesannya.
Carbon dioxide The table below shows air pollutants, the sources and their
effects.
Penguraian Pembakaran Respirasi Fotosintesis Bahan

organisma mati bahan api hidupan tumbuhan hijau pencemar Sumber Kesan
Decomposition of Combustion Respiration of Photosynthesis of udara Source Effect
dead organisms of fuel living things green plants Air pollutant
Karbon Kenderaan Kesan
Oksigen dioksida bermotor, rumah hijau,
Oxygen Carbon pembakaran pemanasan
dioxide bahan api, global,
7.2 Pembakaran pembakaran perubahan iklim
terbuka yang mendadak
1 Pembakaran ialah proses kimia yang berlaku apabila Motorised vehicles, dan peningkatan
suatu bahan (bahan api) dibakar dalam udara dan fuel combustion, paras laut
menghasilkan haba, cahaya dan bahan baharu. open burning Greenhouse effect,
Combustion is a chemical process that occurs when a substance global warming,
(fuel) is burned in air and produces heat, light and a new substance. rapid climate change
2 Syarat-syarat pembakaran: and rise in sea level
The conditions for combustion:
(a) Oksigen/Oxygen Karbon Kenderaan Sakit kepala
(b) Bahan api/Fuel monoksida bermotor, yang teruk,
(c) Haba/Heat Carbon pembakaran gangguan
3 Alat pemadam api merupakan alat perlindungan
monoxide tidak lengkap pengangkutan
kebakaran yang boleh didapati di dalam makmal untuk oleh sebatian oksigen dalam
memadamkan kebakaran kecil. karbon darah dan
A fire extinguisher is a fire protection device that can be found in Motorised vehicles, kematian
the laboratory to extinguish small fires. incomplete Terrible headaches,
combustion of carbon disruption in the
4 Jadual di bawah menunjukkan jenis alat pemadam api
compounds oxygen transport in
bagi punca kebakaran yang tertentu.
blood and death
The table below shows the types of fire extinguishers for specific
sources of fire. Sulfur Asap industri, Pneumonia,
dioksida pembakaran bronkitis, kanser
Alat pemadam api Sulphur sebatian peparu dan
Punca kebakaran
Type of fire dioxide bersulfur, letusan hujan asid yang
Source of fire
extinguisher
gunung berapi memusnahkan
Air Bahan pepejal seperti kayu, kain Industrial smoke, alam sekitar
combustion Pneumonia,
Water dan kertas
of sulphurous bronchitis, lungs
Solids such as wood, cloth and paper
compounds, volcano cancer and acid rain
eruption that destroys the
Busa Bahan cecair dan gas mudah
environment
Foam terbakar seperti minyak, cat,
varnis dan gas asli Klorofluo- Penyembur Penipisan
Flammable liquids and gases such as rokarbon aerosol, bahan lapisan ozon
oil, paint, varnish and natural gas (CFC) pendingin Thinning of the ozone
Chlorofluoro- (daripada layer
Serbuk kering/ Bahan logam dan bukan logam carbon (CFC) penyaman
pasir kering seperti kalium, magnesium dan udara), bahan
Dry powder/Dry sand titanium penyejuk, kilang
Metals and non-metals such as
elektronik
potassium, magnesium and titanium
Aerosols, refrigerants
(of air-conditioners),
Karbon dioksida Arus elektrik seperti daripada coolants, electronics
Carbon dioxide papan transformer dan factories
peralatan kuasa elektrik
Electric current such as from Bahan Stesen jana Mutasi
transformer boards or electrical radioaktif kuasa nuklear Mutation
appliances Radioactive Nuclear power plant
materials
N12

3 Cermin satah mengaplikasikan konsep pantulan
Bab 8 Cahaya dan Optik
cahaya. Sifat cahaya boleh dipantulkan membolehkan
pantulan berlaku apabila cahaya dipancarkan ke atas
8.1 Penggunaan Cermin
permukaan legap seperti dalam rajah.
1 Jenis imej terbahagi kepada dua: Plane mirror applies the concept of reflection of light. The property
Images are divided into two types: of light that can be reflected enable reflection to occur when light is
(a) Imej sahih – terbentuk pada skrin shone upon an opaque surface as in the diagram.
Real image – formed on a screen
Sinar tuju Sinar pantulan
(b) Imej maya – tidak dapat terbentuk pada skrin Incident ray Reflected ray
Virtual image – cannot be formed on a screen
2 Ciri-ciri cermin satah, cekung dan cembung:
The characteristics of plane, concave and convex mirrors:
Permukaan rata
Flat surface
Cermin
Cermin satah Cermin cekung
cembung
Plane mirror Concave mirror
Convex mirror
8.2 Sifat Cahaya
1 Sifat-sifat cahaya:
Depan Depan Properties of light:
Front Depan Front (a) Cahaya bergerak lurus/Light travels in a straight line.
Belakang Belakang
Back
Front
Belakang Back (b) Cahaya bergerak dengan sangat laju dan melebihi
Back halaju bunyi. Halaju cahaya ialah 3.0 × 108 m s–1.
Light travels very fast and more than the speed of sound. The
Ciri imej yang terbentuk speed of light is 3.0 × 108 m s–1.
Characteristics of image formed (c) Cahaya tidak boleh menembusi objek legap. Apabila
cahaya terhalang, bayang-bayang akan terbentuk.
Imej maya, Jauh: Imej Imej maya, saiz
Light cannot pass through opaque objects. When light is
saiz imej sahih, saiz imej imej lebih kecil blocked, a shadow is formed.
sama, tegak lebih kecil dan dan tegak (d) Cahaya boleh disebarkan. Contohnya, titisan air
dan songsang terbalik Virtual image,
menyebarkan cahaya matahari dan membentuk
sisi Dekat: Imej diminished and
pelangi.
Virtual image, maya, lebih upright
Light can be dispersed. For example, water droplets disperse
same size, upright besar dan sunlight and form rainbows.
and laterally tegak
inverted Distant: Real 8.3 Pantulan Cahaya
image, diminished 1 Ciri imej yang dibentuk oleh cermin satah:
and inverted The characteristics of image formed by a plane mirror:
Near: Virtual image, (a) Imej tegak/Upright
magnified and (b) Saiz imej sama dengan saiz objek
upright Same size as the object
Aplikasi dalam kehidupan (c) Jarak imej dan jarak objek adalah sama
Application in life Image distance and object distance are the same
(d) Songsang sisi/Laterally inverted
Cermin untuk Cermin doktor Cermin sisi (e) Maya/Virtual
berhias, gigi yang kereta untuk Cermin satah
cermin dalam membesarkan memantau Plane mirror
periskop dan imej gigi, bahagian
Objek Imej
kaleidoskop, lampu depan belakang dan Object Image
cermin dalam kereta untuk sisi kereta,
peralatan memantulkan cermin yang
Saiz objek Saiz imej
memasak cahaya, diletakkan Object size Image size
solar digunakan di selekoh
Vanity mirror, di landasan dalam pasar Jarak objek Jarak imej
used in periscope kapal terbang raya untuk Object Image
distance distance
and kaleidoscope, sebagai mengelakkan
used in solar petunjuk laluan kecurian 2 Pantulan cahaya berlaku apabila sinar cahaya
cooking Dentist’s mirror Car side mirrors to mengenai permukaan legap dan dipantulkan.
equipment to magnify the observe the back Reflection of light occurs when light rays hit an opaque surface and
image of teeth, and sides of the car, are reflected.
car headlights to placed at corners 3 Mengikut hukum pantulan cahaya:
reflect light, used in in supermarkets to According to the law of reflection:
airport runway as prevent theft and (a) Sudut tuju, i, iaitu sudut apabila sinar cahaya
pathway guide on roads to prevent ditujukan, adalah sama dengan sudut pantulan, r,
accidents iaitu sudut ke mana sinar dipantulkan.
The angle of incidence, i, the angle at which light is directed, is
the same as the angle of reflection, r, the angle at which light is
reflected.
N13
N13

(b) Sinar tuju, sinar pantulan dan garis normal terletak Light dispersion occurs when white light passes through two
mediums of different densities and produces a spectrum of colours
pada satah yang sama.
The incident ray, the reflected ray and the normal line lie on the when it is refracted .
same plane. 2 Spektrum warna terhasil melalui penyebaran cahaya.
4 Contoh alat yang mengaplikasikan pantulan cahaya Warna-warna yang terhasil ialah merah, jingga, kuning,
ialah cermin sisi kereta dan periskop. hijau, biru, indigo dan ungu.
Examples of appliances that apply the reflection of light are car side Colour spectrum is formed as a result of the dispersion of light. The
mirrors and periscopes. colours that can observed are red, orange, yellow, green, blue, indigo
and purple.
8.4 Pembiasan Cahaya 3 Antara fenomena yang berlaku disebabkan
1 Pembiasan cahaya berlaku apabila terdapat penyebaran cahaya ialah pembentukan pelangi.
The formation of a rainbow is an example of light dispersion in daily
pembengkokan cahaya ketika cahaya bergerak pada
life.
satu sudut dari satu medium ke medium lain yang
berlainan ketumpatan. 8.6 Penyerakan Cahaya
Refraction of light occurs when light bends when moving at an
angle from a medium to another medium of different densities.
1 Penyerakan cahaya berlaku kerana pemecahan
2 Gambar rajah untuk menunjukkan sinar pembiasan cahaya putih kepada spektrum warna.
Scattering of light happens due to the breaking down of white light
cahaya:
into spectrum of colours.
Ray diagrams to show the refraction of light:
2 Sinar cahaya dihalang dan dipantulkan ke semua arah
(a) Sinar cahaya terbias ke arah normal
oleh zarah-zarah yang wujud di udara.
Light ray is refracted towards the normal
Light ray is blocked and reflected in all directions by the particles in
Normal/Normal air.
Udara (kurang tumpat)
3 Terdapat dua fenomena semula jadi yang terhasil
Air (less dense) daripada penyerakan cahaya, iaitu langit kelihatan biru
ketika tengah hari dan langit merah ketika senja.
There are two natural phenomena formed due to the scattering of
Kaca (lebih tumpat) light, which are the sky appears blue during midday and the red sky
Glass (denser)
during sunset.
(b) Sinar cahaya terbias menjauhi normal (a) Langit kelihatan biru: Terdapat banyak zarah di
Light ray is refracted away from the normal udara pada waktu tengah hari. Cahaya matahari
bersinar pada sudut tegak di langit. Cahaya biru
Normal/Normal
(jarak gelombang paling panjang) diserakkan
Kaca (lebih tumpat paling banyak oleh molekul-molekul udara
Glass (denser))
menyebabkan langit kelihatan biru.
Blue sky: There are a lot of particles in the air at midday. The
Udara (kurang tumpat) sunlight shines at a right angle in the sky. Blue light (longest
Air (less dense) wavelength) is dispersed the most by the air molecules making
the sky appears blue.
(c) Sinar cahaya selari dengan normal, cahaya tidak
(b) Langit merah: Cahaya matahari bersinar pada
terbias
sudut yang mengufuk ketika senja. Cahaya biru
Light ray is parallel to the normal, light is not refracted
yang terserak oleh zarah-zarah dalam udara hilang
Normal/Normal
daripada lintasan cahaya asal, maka cahaya
Udara (kurang tumpat) merah (jarak gelombang paling pendek) dan jingga
Air (less dense)
dapat melintasi atmosfera tanpa gangguan. Oleh
itu, langit kelihatan kemerahan.
Kaca (lebih tumpat) Red sky: Sunlight shines horizontally during sunset. Blue light
Glass (denser) is dispersed by the particles in the air, hence red (shortest
wavelength) and orange lights are able to travel through the
3 Apabila sudut tuju, i, bertambah, maka sudut biasan, r, atmosphere without any disturbances. Thus, the sky appears
akan bertambah. red.
When the angle of incidence, i, increases, the angle of refraction, r,
increases. 8.7 Penambahan dan Penolakan Cahaya
4 Antara fenomena pembiasan cahaya dalam kehidupan 1 Penambahan warna-warna primer:
harian ialah kerlipan bintang dan dasar kolam Addition of primary colours:
kelihatan lebih cetek. (a) Warna primer ialah warna asas yang tidak
Some examples of phenomena of refraction of light in daily life bercampur dengan warna lain.
are the twinkling of stars and the bottom of a pool that appears Primary colours are the basic colours that are not mixtures of
shallower. other colours.
(b) Warna primer ialah merah, biru dan hijau.
8.5 Penyebaran Cahaya The primary colours are red, blue and green.
1 Penyebaran cahaya berlaku apabila cahaya putih (c) Penambahan warna-warna primer boleh
bergerak melalui dua medium yang berlainan membentuk warna sekunder, iaitu sian, magenta
ketumpatan dan menghasilkan spektrum warna dan kuning./The addition of primary colours can form
apabila dibiaskan. secondary colours, which are cyan, magenta and yellow.
N14

(d) Jadual berikut menunjukkan hasil penambahan Kerak/Crust
warna primer yang menghasilkan warna sekunder. Mantel/Mantle
The following table shows the results of the addition of primary Teras luar/Outer core
colours that form secondary colours. Teras dalam/Inner core
Warna primer Warna sekunder

Primary colours Secondary colour
Merah + Biru Magenta

Red + Blue Magenta
9.2 Bahan Bumi
Biru + Hijau Sian 1 Batuan merupakan pepejal yang terdiri daripada
Blue + Green Cyan himpunan bahan mineral.
Rocks are solids that consist of mineral compounds.
Merah + Hijau Kuning
Red + Green Yellow 2 Batuan boleh dibahagikan kepada tiga jenis:
Rocks can be classified into three types:
2 Penolakan cahaya:
Subtraction of light: Jenis batuan Ciri
(a) Dalam penolakan cahaya, penapis primer Type of rock Characteristic
hanya membenarkan warnanya sendiri untuk Igneus Batuan yang bertekstur hablur dan
menembusinya. Igneous berkilat. Contoh: Batu granit
In the subtraction of light, a primary filter only allows its own Rocks with crystal and shiny texture.
colour to pass through. Example: Granite
(b) Penapis sekunder membenarkan warnanya sendiri
serta warna primer yang membentuknya untuk Sedimen Batuan yang termendap pada
menembusinya. Sedimentary lumpur dan pasir. Contoh: Batu
A secondary filter allows its own colour and the primary colours kapur
that make up its colour to pass through. Rocks that are deposited in mud and sand.
Example: Limestone
Bab 9 Bumi Metamorfik Batuan yang nipis dan terbentuk

Metamorphic melalui tekanan dan suhu tinggi.
9.1 Sistem dan Struktur Bumi Contoh: Batu marmar
Thin rocks formed under very high pressure
1 Bumi terdiri daripada beberapa bahagian: and pressure. Example: Marble
The Earth is made up of several components:
Bahagian Ciri 9.3 Proses Utama Bumi

Component Characteristic 1 Perubahan struktur Bumi boleh berlaku melalui
dua jenis proses, iaitu proses endogen dan proses
Hidrosfera Kawasan yang diselaputi oleh air eksogen.
Hydrosphere The area covered by water The changes in the Earth’s structure can occur through two
processes, which are the endogenic process and the exogenic
Atmosfera Kawasan yang mengandungi udara process.
Atmosphere yang melindungi Bumi 2 Jadual di bawah menunjukkan perbezaan antara
The area that consists of air that protects the
proses endogen dengan eksogen.
Earth
The table below shows the differences between the endogenic
process and the exogenic process.
Biosfera Kawasan yang sesuai bagi
Biosphere penempatan manusia, tumbuhan,
Proses endogen Ciri Proses eksogen
haiwan dan mikroorganisma Endogenic process Characteristic Exogenic process
The area suitable for humans, plants, animals
and microorganisms to live Berlaku di Berlaku di
Jenis
dalam Bumi permukaan Bumi
Geosfera Lapisan kerak luar yang mengandungi perubahan
Occurs within the Occurs at the surface
Geosphere pasir, batu dan tanah liat Type of change
Earth of the Earth
The outer crust that has sand, rocks and clay
Tenaga dalam
Tenaga Tenaga luar Bumi
2 Struktur lapisan Bumi terdiri daripada kerak, mantel, Bumi
terlibat Earth’s external
teras luar dan teras dalam. Earth’s internal
Forces involved forces
Structure of the Earth’s layer consists of crust, mantle, outer core forces
and inner core.
Contoh
Letusan gunung
fenomena Hakisan tanah
berapi
Example of Soil erosion
Volcanic eruption
occurrence
N15
N15

9.4 Fenomena Geobencana 9.6 Sumber Bumi dan Geologi Gunaan
1 Fenomena geobencana berlaku apabila terdapat 1 Jadual di bawah menunjukkan perbezaan antara air
perubahan pada struktur Bumi sama ada secara permukaan dengan air bawah tanah.
semula jadi ataupun hasil perbuatan manusia. The table below shows the differences between surface water and
Geohazard phenomena occur when there is a change to the underground water.
structure of the Earth either naturally or man-made.
2 Antara fenomena geobencana yang sering berlaku Air permukaan Air bawah tanah
di dunia: Surface water Underground water
Examples of geohazards that occur in the world:
(a)Letusan gunung berapi/Volcanic eruption Air di atas permukaan Air di bawah permukaan
(b)Tanah jerlus/Sinkhole tanah tanah
(c)Hakisan tanah/Soil erosion Water on the Earth’s surface Water under the Earth’s
surface
(d)Gempa bumi/Earthquake
Contoh: Sungai, tasik, Contoh: Mata air
9.5 Usia Bumi
laut Example: Spring
1 Skala masa geologi digunakan oleh ahli geologi dan Example: Rivers, lakes, oceans
para cendekiawan untuk menjelaskan masa dan
hubungan antara peristiwa yang terjadi sepanjang Sumber air utama untuk Kurang digunakan
sejarah Bumi. kegunaan harian kerana air permukaan
Geological timescale is used by geologists and researchers to explain Main source of water for daily telah mencukupi
time and the relationship of events that occurred throughout Earth’s use Not used regularly because
history. surface water is sufficient
2 Bukti-bukti daripada kajian geologi menunjukkan Bumi
berumur sekitar 4.5 bilion tahun. Terdedah kepada Kurang terdedah kepada
Evidences from geological research indicate that the Earth is around pencemaran pencemaran
4.5 billion years old. Exposed to pollution Less exposed to pollution
3 Usia Bumi dapat ditentukan melalui beberapa kaedah:
2 Mineral ialah unsur atau sebatian yang wujud secara
The Earth’s age can be determined through several methods:
semula jadi di dalam kerak Bumi. Secara umumnya,
(a) Pengamatan
mineral memiliki banyak manfaat yang dapat
Observation
digunakan untuk tujuan ekonomi dan industri. Mineral
(b) Ujian radiometrik
yang mempunyai nilai jual yang tinggi dikenali sebagai
Radiometric tests
mineral ekonomi.
(c) Ujian uranium
Minerals are elements or compounds that exist naturally in
Uranium tests
the Earth’s crust . Generally, minerals have a lot of benefits for
(d) Teori menghitung kadar garam economical and industrial purposes. Minerals with a high selling
Salt content theory value are called economic minerals.
4 Fosil ialah kesan tinggalan haiwan, tumbuhan dan 3 Mineral ekonomi terdiri daripada:
hidupan lain yang diawet sejak zaman purbakala. Economic minerals consist of:
Fossils are the preserved remains of animals, plants and other living
(a) Mineral logam – emas, timah, bijih besi, bauksit
things since ancient times.
Metallic minerals – gold, tin, iron ore, bauxite
(b) Mineral bukan logam – petroleum, gas asli, arang
batu, batu kapur
Non-metallic minerals – petroleum, natural gas, coal, limestone
(c) Mineral nadir Bumi – serium, skandium
Rare earth minerals – cerium, scandium
4 Petroleum, gas asli dan arang batu merupakan contoh
bahan api fosil.
Petroleum, natural gas and coal are examples of fossil fuels .
5 Petroleum – terbentuk berjuta-juta tahun dahulu
Fosil artropod Fosil haiwan daripada hidupan yang mati tertimbus oleh lumpur dan
Arthropod fossil Animal fossil pasir. Tekanan dan haba yang tinggi di bawah lapisan
tanah menyebabkan fosil ditukar menjadi minyak.
Petroleum – formed millions of years ago from dead organisms
buried in mud and sand. High pressure and temperature under the
layer of soil changed the fossil to oil.
6 Arang batu – tumbuhan mati akan tumbang ke dalam
paya bakau dan mereput. Tumbuhan yang tertimbus
bertukar perlahan-lahan kepada arang batu di bawah
tekanan dan haba yang tinggi.
Coal – dead plants fall into mangroves and decay. Plants that are
buried slowly changed to coal under intense pressure and heat.
Fosil tumbuhan
Plant fossil
N16

Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21
Aktiviti 1 Membina Model/Build a Model

Tajuk/Title:
Fungsi Struktur Sel Haiwan dan Sel Tumbuhan
Functions of Structures in Animal Cells and Plant Cells
Topik berkaitan/Related topic:

Sel sebagai Unit Asas Hidupan – Struktur Sel Haiwan dan Sel Tumbuhan
Cell as the Basic Unit of Life – Structures of Animal and Plant Cells
Pernyataan masalah/Problem statement:

Apakah fungsi struktur sel haiwan dan sel tumbuhan?
What are the functions of the structures of animal and plant cells?
Arahan/Instructions:
1 Murid membuat aktiviti secara berkumpulan.
The students carry out the activity in groups.
2 Setiap kumpulan perlu membina model bagi struktur sel haiwan dan sel tumbuhan.
Each group must build a model of the structure of animal and plant cells.
3 Bahan yang boleh digunakan adalah seperti plastisin pelbagai warna, kotak, pena penanda, kertas
dan lidi.
The materials that can be used are various colours of plasticine, box, marker pen, paper and wooden stick.
4 Pada model yang dibina, labelkan setiap struktur serta fungsinya.
On the model, label each structure and its function.
5 Menggunakan kaedah Hot Seat, setiap kumpulan melantik seorang wakil yang akan menerangkan
tentang model dan menjawab soalan daripada rakan sekelas.
Using the Hot Seat method, each group appoints a representative who will explain about the model and answer the questions
from the classmates.
Contoh/Example
Membran sel
Mitokondria Cell membrane
Mitochondria Mengawal masuk dan keluar bahan
Menghasilkan tenaga daripada sel
Produces energy Controls the flow of materials in and out of the cell
Sitoplasma
Cytoplasm
Medium untuk tindak Nukleus
balas kimia berlaku Nucleus
Medium where chemical Mengawal aktiviti sel
reactions occur Controls the cell activities
P1
Strategi A+ Sains Tkt 1-PAK.indd 1 01/09/2023 7:28 PM

Aktiviti 2 Lingkungan Luar–Dalam/Inside–Outside Circles
Tajuk/Title:
Kawal Atur Suhu Badan
Regulation of Body Temperature

Koordinasi dan Gerak Balas
Coordination and Response

Apakah yang berlaku kepada badan manusia ketika suhu berubah?
What happens to the human body when temperature changes?
1 Guru membahagikan murid kepada dua kumpulan, lingkungan dalam dan luar. Mereka duduk
berhadapan masing-masing.
The teacher divides the students into two groups, the inside and outside circles. They sit facing each other.
2 Guru memberikan beberapa kad soalan berkaitan kawal atur suhu badan kepada murid lingkungan
dalam. Murid lingkungan dalam perlu menanyakan soalan-soalan tersebut kepada murid di
hadapannya (lingkungan luar).
The teacher gives several question cards on the regulation of body temperature to the inside circle students. The inside circle
student has to ask the questions to the student in front of him or her (outside circle).
3 Murid lingkungan luar perlu menjawab soalan-soalan tersebut sementara murid lingkungan dalam
mencatat jawapannya.
The outside circle student has to answer the questions while the inside circle student jots down his or her answers.
4 Murid lingkungan dalam hanya memberi respons setelah murid lingkungan luar selesai menjawab.
The inside circle student only responds after the outside circle student has finished answering.
5 Kemudian, murid saling bertukar peranan dengan set soalan baharu.
Then, the students exchange their roles with a new set of questions.
6 Akhir sekali, murid bertukar pasangan dengan rakan di sebelah kanan.
Finally, the students change their partners with the friends on their right.
Contoh soalan/Examples of questions:

(a) Adakah suhu badan meningkat ketika cuaca panas?
Does the body temperature increase in hot weather?
(b) Namakan organ yang mengesan perubahan suhu badan.
Name the organ that detects the change in the body temperature.
(c) Nyatakan keadaan salur darah di bawah kulit dan bulu roma semasa suhu badan meningkat.
State the conditions of the blood vessels below the skin and body hairs when the body temperature increases.
(d) Apakah yang akan berlaku kepada badan untuk membantu menurunkan suhu badan?
What will happen to the body in order to help reduce the body temperature?
Contoh cara merekodkan jawapan:
Example on how to record the answers:
Murid
Student
Ani Kavi Linda
Soalan
Question
(a)
(b)
(c)
(d)
P2

Aktiviti 3 Main Peranan/Role Play
Tajuk/Title:
Mengenal Pasti Komposisi Udara
Identifying the Composition of Air

Udara – Komposisi Udara
Air – Composition of Air

Apakah komposisi udara?
What is the composition of the air?
1 Guru menyediakan empat keping Kad Identiti iaitu kad yang bertulis Oksigen, Karbon Dioksida,
Nitrogen dan Gas Nadir.
The teacher prepares four Identity Cards which are cards written with Oxygen, Carbon Dioxide, Nitrogen and Inert Gases.
2 Setiap murid diberikan satu identiti dengan menampalkan Kad Identiti pada belakang bajunya.
Pastikan murid tidak mengetahui identiti mereka sendiri.
Each student is given an identity by pasting the Identity Card on their backs. Make sure that the students do not know their
own identities.
3 Setiap murid diberikan tiga kali peluang (tiga soalan) sahaja untuk bertanya kepada murid-murid
lain untuk mengenal pasti identiti masing-masing.
Each student is given only three chances (three questions) to ask others students in order to identify their own identities.
4 Murid yang ditanya pula hanya boleh menjawab ‘Ya’ atau ‘Tidak’.
The student asked can only answer with ‘Yes’ or ‘No’.
5 Apabila seorang murid berjaya mengenal pasti identitinya berdasarkan jawapan yang diberikan,
murid tersebut boleh menjadi ‘pakar’ untuk dirujuk oleh murid lain yang belum lagi berjaya.
When a student successfully identifies his or her identity based on the answers given, he or she can be an ‘expert’ to be referred
to by other students who have not succeeded yet.
Contoh soalan/Examples of questions:

(a) Adakah gas ini yang paling banyak di udara?
Is this gas the most abundant in the air?
(b) Adakah gas ini boleh membantu pembakaran?
Does this gas help in burning?
(c) Bolehkah gas ini digunakan untuk memadamkan api?
Can this gas be used to extinguish fires?
(d) Adakah gas ini diperlukan dalam respirasi?
Is this gas needed in respiration?
(e) Bolehkah gas ini menghasilkan lampu yang berwarna-warni?
Can this gas produce colourful lights?
(f) Adakah peratus kandungan gas ini berubah dalam udara sedutan dan udara hembusan?
Does the percentage of content of this gas changes in inhaled air and exhaled air?
P3

Rekod Prestasi Murid
Sains KSSM Tingkatan 1
NAMA MURID : KELAS :
NAMA GURU :
Penguasaan
Standard Tahap (✓) Menguasai
Standard Pembelajaran Halaman
Kandungan Penguasaan (✗) Belum
Menguasai
Tema 1: Kaedah Saintifik
Bab 1 Pengenalan kepada Penyiasatan Saintifik
1.1 Sains 1.1.1 Menghubungkaitkan aktiviti seharian dengan Sains.

1 1, 2,
Sebahagian 1.1.2 Mengitlak maksud Sains.
daripada
Kehidupan 1.1.3 Merumuskan kepentingan bidang Sains tersebut dalam
Harian kehidupan seharian.
1.1.4 Memerihalkan bidang Sains.
2 2, 3, 4
1.1.5 Berkomunikasi mengenai kerjaya dalam bidang Sains.
1.1.6 Menghubung kait subjek yang perlu dipelajari dengan
kerjaya bidang sains yang diminati.
1.2 Makmal Sains 1.2.1 Mengenal pasti dan menyatakan fungsi radas. 3 1, 2
Anda
1.2.2 Mengenal pasti simbol dan contoh bahan berbahaya
dalam makmal.
4–5 3, 4
1.2.3 Melukis dan melabel radas yang biasa digunakan dalam
makmal dan mengelas berdasarkan kegunaannya.
1.2.4 Mewajarkan peraturan dan langkah keselamatan dalam

5 4
makmal.
1.3 Kuantiti Fizik 1.3.1 Mengenal pasti dan menggunakan unit yang betul bagi
dan Unitnya kuantiti fizikal yang berbeza.
1.3.2 Mengenal pasti maksud simbol dan nilai simbol bagi
imbuhan yang digunakan dalam pengukuran. 6 1, 2, 3, 4
1.3.3 Menukar unit kuantiti asas iaitu jisim, panjang dan masa
seperti gram kepada kilogram, sentimeter kepada meter,
saat kepada jam dan sebaliknya.
1.3.4 Mewajarkan kepentingan penggunaan unit S.I dalam

– –
kehidupan harian.
1.4 Penggunaan 1.4.1 Menggunakan alat pengukur yang betul dan dengan
Alat Pengukur, cara yang betul, untuk mengukur dengan persis dan jitu
Kejituan, kuantiti panjang, jisim, masa, suhu dan arus elektrik.
Kepersisan, 1.4.2 Menggunakan alat pengukuran yang lebih jitu bagi
Kepekaan dan membandingkan kejituan, kepersisan dan kepekaan
Ralat dalam pengukuran. 7–8 3, 4 5, 6
1.4.3 Menerangkan bagaimana mengatasi ralat sistematik dan
ralat rawak.
1.4.4 Menganggar panjang, luas, jisim atau isi padu sesuatu
objek dengan membuat anggaran sebelum membuat
pengukuran sebenar.
1.5 Ketumpatan 1.5.1 Menyusun mengikut urutan bahan berdasarkan

ketumpatan.
1.5.2 Meramalkan sama ada bahan akan terapung dan
tenggelam berdasarkan ketumpatan.
1.5.3 Mendefinisikan secara operasi maksud ketumpatan. 9 – 10 1, 2, 3, 4
1.5.4 Mengira ketumpatan menggunakan rumus (ketumpatan
= jisim/isi padu) dan dengan kaedah sesaran air.
1.5.5 Menerangkan fenomena yang berkaitan dengan
perbezaan ketumpatan dalam kehidupan seharian.
1.6 Langkah dalam 1.6.1 Membezakan setiap kemahiran proses sains.

Penyiasatan 1.6.2 Membuat urutan langkah dalam menjalankan penyiasatan
Saintifik saintifik mengikut urutan yang betul. 11 – 12 3, 4
1.6.3 Menjalankan satu penyiasatan saintifik bagi
menyelesaikan satu masalah yang mudah.
R1
Strategi A+ Sains Tkt 1-Rekod.indd 1 09/09/2023 8:13 AM

Penguasaan
Menguasai
1.7 Sikap Saintifik 1.7.1 Menyokong sikap saintifik dan nilai murni yang
dan Nilai diamalkan oleh ahli sains.
Murni dalam 1.7.2 Mewajarkan keperluan mengamalkan sikap saintifik dan
12 3, 4
Menjalankan nilai murni dalam menjalankan penyiasatan.
Penyiasatan 1.7.3 Mempraktikkan sikap saintifik dan nilai murni semasa
Saintifik menjalankan penyiasatan saintifik.
Tema 2: Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup
Bab 2 Sel sebagai Unit Asas Hidupan
2.1 Sistem 2.1.1 Menerangkan benda hidup dibina daripada sel yang
Respirasi menjalankan fungsi hidup dan mengalami pembahagian 13 1, 2
sel.
2.1.2 Menunjuk cara penyediaan slaid sel haiwan dan sel

– –
tumbuhan mengikut prosedur yang betul.
2.1.3 Berkomunikasi mengenai fungsi setiap struktur dalam sel

dan membanding dan membezakan sel haiwan dengan 14 – 15 2, 3
sel tumbuhan.
2.1.4 Menjelaskan dengan contoh ciri organisma unisel dan

16 1, 2
multisel bagi kedua-dua haiwan dan tumbuhan.
2.1.5 Membezakan jenis dan fungsi sel haiwan dan sel

17 – 18 2, 3
tumbuhan.
2.1.6 Mengkonsepsikan pembentukan tumbuhan dan haiwan

mengikut urutan tahap organisasi sel → tisu → organ →
sistem → organisma. 19 – 20 2, 3
2.1.7 Mengagumi dan menghargai kewujudan pelbagai
organisma.
2.2 Respirasi 2.2.1 Berkomunikasi mengenai respirasi sel.

Sel dan 2.2.2 Berkomunikasi mengenai proses fotosintesis. 21 2, 4
Fotosintesis
2.2.3 Membezakan antara proses respirasi sel dan fotosintesis.
2.2.4 Menerangkan bagaimana proses respirasi sel dan 22 3, 4
fotosintesis saling melengkapi.
Bab 3 Koordinasi dan Gerak Balas
3.1 Homeostasis 3.1.1 Berkomunikasi maksud homeostasis. 28 1, 2

dalam Benda
Hidup 3.1.2 Menjelaskan dengan contoh sistem yang terlibat dengan
28 – 31 3, 4
homeostasis dalam manusia dan haiwan.
3.1.3 Menjelaskan dengan contoh sistem yang terlibat dengan

homeostasis dalam tumbuhan.
32 3, 4, 5
3.1.4 Menghargai kepentingan homeostasis kepada manusia
dan benda hidup.
Bab 4 Pembiakan
4.1 Pembiakan 4.1.1 Membanding dan membezakan pembiakan seks dan

33 – 34 1, 2, 3
Seks dan Aseks aseks bagi haiwan dan tumbuhan.
4.1.2 Menaakul kepentingan pembiakan.

4.1.3 Mensyukuri kebolehan membiak untuk menyambung 35 4, 5, 6
zuriat sebagai kurniaan Tuhan.
4.2 Sistem 4.2.1 Mengenal pasti struktur dan fungsi sistem pembiakan 36 2
Pembiakan lelaki dan perempuan.
Manusia 37 2
4.2.2 Berkomunikasi mengenai perubahan fizikal yang berlaku

semasa akil baligh.
38 2, 3
4.2.3 Membanding dan membezakan gamet jantan dengan
gamet betina dalam sistem pembiakan.
4.3 Kitar Haid 4.3.1 Berkomunikasi mengenai kitar haid dan urutan perubahan
pada dinding uterus semasa haid.
4.3.2 Menghubungkaitkan waktu subur kitar haid dengan
39 – 40 1, 2, 3
proses persenyawaan.
4.3.3 Mewajarkan kepentingan mengurus kebersihan diri
semasa haid.
4.4 Persenyawaan 4.4.1 Berkomunikasi mengenai proses persenyawaan dan

40 1, 2, 3
dan Kehamilan penempelan embrio.
R2

Penguasaan
Menguasai
4.4.2 Mewajarkan kepentingan dan fungsi plasenta dan tali

pusat.
4.4.3 Memerihalkan perkembangan zigot kepada embrio 41 2, 3
dan seterusnya kepada fetus dalam tempoh kehamilan
sehingga kelahiran.
4.5 Faktor yang 4.5.1 Menghubung kait kepentingan pengambilan makanan

Mempengaruhi yang berkhasiat kepada kesihatan ibu dan fetus semasa
Perkembangan kehamilan.
Fetus dan Bayi 4.5.2 Mewajarkan kepentingan mengelak daripada mengambil
bahan yang boleh memudaratkan fetus.
43 2, 3, 4
4.5.3 Mewajarkan kebaikan penyusuan susu ibu kepada
perkembangan bayi berbanding susu formula.
4.5.4 Menyedari bahawa setiap makhluk yang bernyawa
mempunyai hak untuk hidup walaupun dalam
kandungan.
4.6 Kemandulan 4.6.1 Berkomunikasi mengenai kemandulan dan cara

dan mengatasinya
Pencegahan 4.6.2 Membezakan kaedah pencegahan kehamilan.
Kehamilan 4.6.3 Menyedari kepentingan mengamalkan pemeriksaan
43 2, 3, 6
kesihatan dan mendapat rawatan segera apabila
menghadapi masalah sistem pembiakan.
4.6.4 Mengkritik penyalahgunaan pengetahuan tentang kaedah
pencegahan kehamilan dan kesannya kepada masyarakat.
4.7 Pembiakan 4.7.1 Berkomunikasi mengenai struktur dan fungsi setiap

44 2, 3
Tumbuhan bahagian bunga.
4.7.2 Mewajarkan proses pendebungaan. 45 1, 2
4.7.3 Memerihalkan proses persenyawaan dan menerangkan

46 2, 5
pembentukan biji benih dan buah pada tumbuhan.
4.7.4 Memerihalkan proses percambahan biji benih. 47 2, 3
Tema 3: Penerokaan Unsur dalam Alam
Bab 5 Jirim
5.1 Jirim dalam 5.1.1 Menyatakan bahawa hampir semua benda yang wujud
Alam dalam alam adalah jirim.
61 1, 2
5.1.2 Membuktikan bahawa benda hidup dan bukan hidup
mempunyai jisim dan memenuhi ruang.
5.1.3 Membezakan sifat fizik dan sifat kimia jirim.

62 2, 4
5.1.4 Mengelaskan bahan dari pelbagai ciri.
5.2 Tiga Keadaan 5.2.1 Mengitlak bahawa jirim terdiri daripada zarah.
Jirim 5.2.2 Membanding dan membezakan tiga keadaan jirim
berdasarkan teori kinetik dari segi susunan dan
63 – 64 2, 3
pergerakan zarah-zarah.
5.2.3 Menggunakan perhubungan ruang dan masa bagi
membezakan kadar resapan dalam tiga keadaan jirim.
5.2.3 Menggunakan perhubungan ruang dan masa bagi

membezakan kadar resapan dalam tiga keadaan jirim.
5.2.4 Memerihalkan perubahan keadaan jirim dari segi
pergerakan zarah-zarah akibat daripada penyerapan dan 65 2
pembebasan haba berdasarkan teori kinetik.
5.2.7 Menjelaskan dengan contoh perubahan keadaan jirim
dalam kehidupan harian.
5.2.5 Merumuskan bahawa suhu kekal semasa pembekuan,

peleburan dan pendidihan.
66 2, 4
5.2.6 Merumuskan jisim kekal tidak berubah semasa perubahan
fizik.
Bab 6 Jadual Berkala

6.1 Pengelasan 6.1.1 Merumuskan semua jirim terdiri daripada atom. 67 2
Unsur
6.1.2 Membezakan antara atom dan molekul serta unsur dan
68 2
sebatian.
6.1.3 Mengenal pasti kedudukan logam, bukan logam dan gas

69 2, 3
nadir dalam jadual berkala.
6.1.4 Membezakan ciri-ciri logam dengan bukan logam.

6.1.5 Menghargai unsur yang wujud dalam alam bagi
70 – 71 2, 3
membolehkan manusia menyusun ketertiban ini dalam
bentuk jadual.
R3

Penguasaan
Menguasai
6.2 Campuran 6.2.1 Berkomunikasi mengenai contoh campuran dalam

72 1, 2
kehidupan harian.
6.2.2 Menyelesaikan masalah untuk mengasingkan campuran

melalui aktiviti berdasarkan perbezaan ciri bahan dengan 73 1, 2, 6
kaedah fizikal.
6.3 Sebatian 6.3.1 Berkomunikasi mengenai sebatian dalam kehidupan

74 1, 2
harian.
6.3.2 Menunjuk cara pembentukan sebatian daripada logam

dengan bukan logam. 75 2, 3, 4
6.3.3 Merumuskan jisim diabadikan semasa perubahan kimia.
6.3.4 Mengasingkan sebatian melalui kaedah kimia.

76 1, 2, 3
6.3.5 Membezakan perubahan kimia dan perubahan fizik.
6.3.5 Membezakan perubahan kimia dan perubahan fizik.

77 2, 6
6.3.6 Membezakan antara campuran dan sebatian.
6.3.6 Membezakan antara campuran dan sebatian. 78 3
Bab 7 Udara
7.1 Komposisi 7.1.1 Merancang dan merekodkan komposisi udara.

79 – 80 2, 3
Udara 7.1.2 Mencerakinkan komposisi udara daripada carta pai.
7.1.3 Mewajarkan kepentingan gas oksigen, karbon dioksida,
nitrogen dan gas nadir dalam kehidupan harian.
7.1.4 Menghargai dan mengagumi kitar karbon dan kitar
81 – 82 1, 2, 4
oksigen dalam mengekalkan kandungan gas dalam udara.
7.1.5 Menyelesaikan masalah apabila terdapat gangguan pada
kitar oksigen atau kitar karbon di Bumi.
7.2 Pembakaran 7.2.1 Merumuskan syarat untuk berlaku pembakaran. 83 1, 2, 3
7.2.2 Menghubungkaitkan antara syarat pembakaran dengan
prinsip yang digunakan dalam pembuatan alat pemadam
api.
84 2, 3, 5
7.2.3 Mengamalkan sikap berjaga-jaga bagi mengelakkan
berlakunya kebakaran yang boleh mengakibatkan
kemusnahan nyawa dan harta benda.
7.3 Pencemaran 7.3.1 Mentakrifkan maksud pencemaran udara dan bahan
Udara pencemar udara.
85 1, 2, 4
7.3.2 Berkomunikasi mengenai bahan pencemar udara dan
puncanya.
7.3.3 Mewajarkan langkah untuk mencegah dan mengawal
pencemaran udara.
86 2, 4
7.3.4 Menyelesaikan masalah kesan buruk akibat pencemaran
udara.
Tema 4: Tenaga dan Kelestarian Hidup
Bab 8 Cahaya dan Optik
8.1 Penggunaan 8.1.1 Membezakan antara imej sahih dan imej maya.
Cermin 8.1.2 Berkomunikasi mengenai ciri imej dalam cermin satah,
cermin cekung dan cermin cembung. 92 – 93 1, 2
8.1.3 Menyatakan bahawa jarak objek adalah sama dengan
jarak imej dalam cermin satah.
8.1.4 Menggunakan cermin satah untuk mengaplikasi konsep
pantulan cahaya.
93 1, 2
8.1.5 Mewajarkan aplikasi cermin cekung dan cermin cembung
dalam kehidupan.
8.1.6 Membina alat optik dan menghargai penggunaan alat
optik untuk meningkatkan keupayaan deria manusia.
8.1.7 Menyelesaikan masalah dalam kehidupan harian dengan 94 2, 6
mengaplikasi cermin satah, cermin cekung dan cermin
cembung
8.2 Sifat Cahaya 8.2.1 Berkomunikasi mengenai sifat cahaya. 95 2, 4
8.3 Pantulan 8.3.1 Menyatakan ciri imej cermin satah. 96 2

Cahaya
8.3.2 Berkomunikasi mengenai hukum pantulan.
97 1, 2, 3
8.3.3 Melukis gambar rajah sinar pantulan cahaya.
8.3.4 Menyelesaikan masalah dalam kehidupan seharian

98 4, 5
dengan mengaplikasi konsep pantulan cahaya.
R4

Penguasaan
Menguasai
8.4 Pembiasan 8.4.1 Mengitlak bahawa pembiasan cahaya berlaku apabila

Cahaya cahaya bergerak melalui medium yang berbeza 99 1, 2
ketumpatan.
8.4.2 Melukis gambar rajah sinar pembiasan cahaya apabila

cahaya melalui medium berbeza ketumpatan.
8.4.3 Merumuskan hubungan antara sudut tuju, i dan sudut
100 2, 4
biasan, r apabila cahaya bergerak dari medium kurang
tumpat ke lebih tumpat.
8.4.4 Mewajarkan aplikasi pembiasan cahaya dalam kehidupan.
8.5 Penyebaran 8.5.1 Berkomunikasi mengenai penyebaran cahaya.
Cahaya 8.5.2 Menjelaskan dengan contoh penyebaran cahaya dalam 101 1, 2
kehidupan seharian.
8.6 Penyerakan 8.6.1 Berkomunikasi mengenai penyerakan cahaya.
Cahaya 8.6.2 Menjelaskan dengan contoh penyerakan cahaya dalam 102 1, 3
kehidupan harian.
8.7 Penambahan 8.7.1 Mengenal pasti warna primer.
dan Penolakan 8.7.2 Mengenal pasti penambahan warna-warna primer bagi 103 1, 2
Cahaya membentuk warna sekunder.
8.7.3 Berkomunikasi mengenai penolakan cahaya.
8.7.4 Merekodkan warna yang terhasil pada skrin selepas 104 1, 2, 3
cahaya melalui penapis warna.
8.7.5 Membezakan penambahan dan penolakan cahaya. 105 3
8.7.6 Menjelaskan dengan contoh penambahan dan penolakan

106 3, 4
cahaya dalam kehidupan harian.
Tema 5: Penerokaan Bumi dan Angkasa Lepas
Bab 9 Bumi
9.1 Sistem dan 9.1.1 Berkomunikasi mengenai sistem Bumi. 107 2

Struktur Bumi 9.1.2 Menjelaskan perbezaan antara lapisan bumi berdasarkan
komposisi dan sifat fizik. 108 2, 3
109 2
9.1.3 Menyedari bahawa keadaan fizik yang sesuai

110 2, 3, 5
menampung kehidupan hanya wujud di Bumi.
9.2 Bahan Bumi 9.2.1 Berkomunikasi mengenai cuaca angkasa lepas dan
kesannya terhadap Bumi.
111 1, 2, 3
9.2.2 Berkomunikasi bagi membezakan proses pembentukan
batuan.
9.3 Proses Utama
Bumi 9.3.1 Berkomunikasi mengenai proses eksogen dan endogen. 112 2, 3
9.4 Fenomena 9.4.1 Berkomunikasi mengenai geobencana. 113 1

Geobencana
9.4.2 Menjana idea bagaimana sains dan teknologi digunakan
untuk menghadapi geobencana.
9.4.3 Menyedari bahawa bencana alam memberi impak 114 2, 5
terhadap kehidupan alam sekitar
9.5 Usia Bumi 9.5.1 Berkomunikasi mengenai skala masa geologi.

115 1, 2
9.5.2 Menerangkan kaedah penentuan usia bumi.
9.5.3 Berkomunikasi mengenai fosil.
9.5.4 Menaakul kepentingan fosil kepada perkembangan sains 116 1, 2, 4
kini.
9.6 Sumber Bumi 9.6.1 Menerangkan mengenai air permukaan dan risikonya.
dan Geologi 9.6.2 Menerangkan air bawah tanah dari segi kepentingan dan 117 2, 4
Gunaan risikonya.
9.6.3 Berkomunikasi mengenai mineral ekonomi. 118 2, 3
9.6.4 Menerangkan pembentukan petroleum dan arang batu. 119 2
9.6.4 Menerangkan pembentukan petroleum dan arang batu.

9.6.5 Berkomunikasi mengenai hidroterma. 120 2, 4
9.6.6 Menyelesaikan masalah kesan buruk daripada aktiviti

manusia yang tidak dirancang dengan baik kepada semua 121 5, 6
hidupan di Bumi.
R5

Bab
Pengenalan kepada Penyiasatan Saintifik
1 Introduction to Scientific Investigation
Tema 1: Kaedah Saintifik Buku Teks: Halaman 1 – 42
Buku Teks: Halaman 3 – 4

1.1
Sains Sebahagian daripada Kehidupan Harian
Jawab soalan berikut./Answer the following questions.
1 Rajah di bawah menunjukkan situasi di sebuah restoran.

The diagram below shows a situation at a restaurant.
Tulis aktiviti-aktiviti yang melibatkan sains berdasarkan rajah di atas. SP 1.1.1 TP 1

Write the activities related to science based on the above diagram.
(a) Melihat cermin

Looking into the mirror
(b) Menggunakan mesin untuk membuat pengiraan.

Using a machine to do calculations.
(c) Mengimbang dulang makanan dengan tangan.

Balancing a food tray with hands.
2 Lengkapkan maksud sains dalam rajah di bawah menggunakan perkataan yang diberi.
Complete the meaning of science in the diagram below using the given words. SP 1.1.2 TP 1 TP 2
sistematik fenomena semula jadi pemerhatian

systematic natural phenomena observation
pemerhatian
observation
disiplin ilmu yang
fenomena semula jadi
Sains melibatkan
dan/and terhadap/on
Science discipline of knowledge natural phenomena
which involves
eksperimen yang sistematik
systematic experiment
1.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2
Strategi A+ Sains Tkt 1-Bab 1.indd 1 13/09/2023 4:49 PM

1.1
Sains Sebahagian daripada Kehidupan Harian
1 Isi tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang kepentingan sains dalam kehidupan seharian
dalam peta buih di bawah. SP 1.1.3 TP 2
Fill in the blanks with the suitable answer about the importance of science in daily life in the bubble map below.
i-THINK Peta Buih
Pembinaan
Penghantaran bangunan yang
maklumat menjadi tinggi dan
lebih pantas . canggih .
The transmission of Construction of
information becomes tall and
faster . sophisticated
Kepentingan sains
buildings.
dalam kehidupan
harian
Importance of science
Penciptaaan in daily life Penggunaan
ubat-ubatan
teknologi untuk
dan vaksin untuk
meningkatkan hasil
mengawal penyakit
tanaman.
berjangkit. Uses of technology to
The invention of medicine and
increase
vaccines to control
crop yields.
infectious diseases.
2 Tulis dua contoh kerjaya sains yang berkaitan dengan bidang sains dalam peta buih di bawah.
Write two examples of science career related to science fields in the bubble map below. SP 1.1.4 SP 1.1.5 TP 2
(i) Ahli geologi (a) (b) (i) Ahli forensik
Geologist Geologi Kimia Forensic scientist

Geology Chemistry
(ii) Guru geografi (ii) Ahli kimia
Geography teacher Chemist
Bidang
sains
Ahli astrofizik Science field Ahli astronomi
(i) (i)
(c) (d)
Astrophysicist Astronomer
Ahli fizik Fizik Astronomi Ahli meteorologi

(ii) Physics Astronomy (ii)
Physicist Meteorologist
3 Alina bercita-cita menjadi seorang ahli astrofizik. Nyatakan tugas astrofizik dan apakah subjek-subjek
yang perlu Alina pelajari untuk mencapai cita-citanya itu? SP 1.1.6 TP 3 TP 4
Alina aspires to become an astrophysicist. State the task of an astrophysicist and what are the subjects that she need to
study to achieve her ambition?
Membuat kajian dan penemuan tentang alam semesta. Subjek yang terlibat ialah fizik dan matematik.
Carry out research and discovery about the universe. Related subjects are physics and mathematics.
1.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4

1.2
Makmal Sains Anda
1 Namakan radas makmal berdasarkan rajah yang ditunjukkan di bawah. SP 1.2.1 TP 1

Name the following laboratory apparatus based on the diagrams shown below.
A B C D E
Tabung uji Tabung didih Kelalang dasar leper Bikar Kelalang kon
Test tube Boiling tube Flat-bottom flask Beaker Conical flask
F G H I J
Buret Pipet Silinder penyukat Balang gas Kaki retort
Burette Pipette Measuring cylinder Gas jar Retort stand
K L M N
Tungku kaki tiga Corong turas Piring sejat Kasa dawai
Tripod stand Filter funnel Evaporating dish Wire gauze
2 Berdasarkan radas A hingga N di atas, pilih radas yang betul berdasarkan fungsinya. SP 1.2.1 TP 2
Based on apparatus A to N above, choose the correct apparatus based on its function.
Fungsi Radas
Function Apparatus
(a) Menapis pepejal yang tidak larut daripada campuran/Filters insoluble solids from its mixture L
(b) Menyukat isi padu bahan kimia/Measures the volume of chemical H
(c) Mengumpulkan gas/Collects gas I
(d) Mengukur isi padu dengan tepat/Measures the volume accurately F
(e) Boleh mengisi sedikit bahan kimia/Can hold small amount of chemicals A
(f) Memegang radas makmal/Holds lab apparatus J
(g) Boleh memanaskan sedikit bahan kimia/Able to heat small amount of chemical B
(h) Menyejatkan pelarut yang berlebihan/Evaporates excess solvent M
(i) Bekas untuk mengisi bahan kimia dalam kuantiti yang besar
C, D, E
Container to hold larger amounts of chemicals

1.2
Makmal Sains Anda
1 Pilih maksud yang betul bagi setiap simbol amaran di bawah. SP 1.2.2 TP 3
Choose the correct meaning for each hazard symbol below.
Mudah meletup Menghasilkan radiasi Mengakis

Explosive Produces radiation Corrosive
Beracun Mudah mengewap dan mudah terbakar Mudah merengsa

Poisonous Easily vapourises and flammable Irritant
(a) (b) (c)
Mudah meletup Beracun Menghasilkan radiasi

Explosive Poisonous Produces radiation
(d) (e) (f)
Mudah mengewap dan mudah

Mudah merengsa Mengakis
terbakar
Irritant Corrosive
Easily vapourises and flammable
2 Lukis susunan radas di bawah dan label dengan menggunakan perkataan yang diberikan.
Draw the set-up of apparatus below and label by using the words given. SP 1.2.3 TP 4 KBAT Mengaplikasi
Bikar, kaki retort, penunu Bunsen, termometer, kasa dawai, tungku kaki tiga
Beaker, retort stand, Bunsen burner, thermometer, wire gauge, tripod stand
100
Termometer
90
80
Thermometer
70
60
50
40
30
20
Bikar
10
0
Kaki retort Beaker

Retort stand
Kasa dawai
Wire gauge
Tungku kaki tiga

Penunu Bunsen Tripod stand
Bunsen burner

1.2
Makmal Sains Anda
1 Irfan ingin menjalankan tiga penyiasatan saintifik, A, B dan C.

Irfan wants to carry out three scientific investigations, A, B and C.
A B C
Mengukur luas makmal sains

Mencari isi padu seketul batu Mencari suhu air panas
To measure the area of the science
To find the volume of a stone To find the temperature of hot water
laboratory
(a) Labelkan A, B atau C pada alat pengukur yang sesuai untuk digunakan dalam penyiasatan
di atas. SP 1.2.3 TP 3
Label A, B or C on the suitable measuring instrument to be used in the above investigations.
5m
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
B A C
(b) Irfan perlu sentiasa mematuhi peraturan, langkah-langkah keselamatan dan langkah-
langkah pencegahan kebakaran dalam makmal untuk mengelakkan sebarang kemalangan.
Tandakan (✓) pada langkah yang perlu dipatuhi oleh Irfan semasa menjalankan semua
penyiasatan tersebut. SP 1.2.4 TP 4
Irfan must always comply with the rules, safety precautions and fire prevention measures in the laboratory, to avoid any accidents.
Mark (✓) the steps that Irfan needs to comply during the investigations.
(i) Tidak menggunakan alas tangan semasa mengendalikan bikar berisi air panas.
Not using hand cover while handling beaker contain hot water.
(ii) Jika termometer pecah, segera keluar dari makmal dan laporkan kepada guru. ✓
If a thermometer breaks, quickly leave the laboratory and report to the teacher.
(iii) Bersihkan dan kemudian letak semula radas di tempat simpanan asal selepas
menggunakannya. ✓
Clean and then organise the apparatus in its original storing place after using it.
(iv) Apabila amaran kebakaran berbunyi, segera lari untuk menyelamatan diri
tanpa menghiraukan keadaan sekeliling dan rakan-rakan yang lain.
When fire alarm rings, immediately run to save yourselves and ignore your friends and surroundings.
(v) Ulang eksperimen sebanyak tiga kali bagi setiap bacaan untuk memperoleh
data yang lebih tepat. ✓
Repeat the experiment three times for every reading to get more accurate results.
(vi) Kedudukan mata mestilah selari dengan aras meniskus air pada silinder
penyukat ketika mengambil bacaan isi padu.
The position of the eye must be parallel to the meniscus level of water on the measuring cylinder when
taking the volume readings.

1.3
Kuantiti Fizik dan Unitnya
1 Lengkapkan jadual di bawah dengan unit S.I. dan simbol yang betul bagi setiap kuantiti asas tersebut.
Complete the table below with the correct S.I. unit and symbol for the following base quantities. SP 1.3.1 TP 1 TP 2
Kuantiti asas Panjang Masa Jisim Suhu Arus elektrik

Base quantities Length Time Mass Temperature Electric current
Unit S.I. Meter Saat Kilogram Kelvin Ampere

S.I. unit Metre Second Kilogram Kelvin Ampere
Simbol unit S.I. m s kg K A

S.I. unit symbol
2 Lengkapkan jadual di bawah dengan nilai imbuhan dan nilai bentuk piawai yang betul bagi setiap
bentuk imbuhan. SP 1.3.2 TP 2 TP 3
Complete the table below with the correct prefix and standard form values of each prefix.
Imbuhan Simbol imbuhan Nilai imbuhan Nilai bentuk piawai

Prefix Prefix symbol Prefix values Standard form value
Giga/Giga G 1 000 000 000 109
Mega/Mega M 1 000 000 106
Kilo/Kilo K 1 000 103
Desi/Deci d 0.1 10–1
Senti/Centi c 0.01 10–2
Mili/Milli m 0.001 10–3
Mikro/Micro μ 0.000 001 10–6
Nano/Nano n 0.000 000 001 10–9
3 Tukarkan nilai-nilai berikut kepada bentuk imbuhan yang dinyatakan.

Change the following values to the stated prefixes. SP 1.3.3 TP 3 TP 4 KBAT Mengaplikasi
(a) 72 km = m (b) 2.4 m = cm (c) 36 kg = g

= 72 × 1 000 = 24 ÷ 0.01 = 36 × 1 000
= 72 × 103 m = 240 cm = 36 000 g
(d) 9 300 g = kg (e) 48 jam/hours = s (f) 5 200 s = jam/hours

= 9 300 ÷ 1 000 = 48 × 60 × 60 = 5 200 ÷ 60 ÷ 60
= 9.3 kg = 172 800 s = 1.444 jam/hours
4 Tandakan (✓) bagi kaedah pengukuran yang menghasilkan bacaan yang seragam dan jitu.
Tick (✓) the methods of measurement that produce consistent and accurate readings. SP 1.3.4 TP 3
(a) (b) (c) 4 5

(d)
2 3
1
A
0 cm 1 2 3 4 5 6
Pembaris ✓
Hasta Ammeter ✓
Jam pasir
Ruler Cubit Ammeter Hourglass
1.2 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 TP 4

1.4
Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan dan Ralat
1 Nyatakan alat pengukur dan unit yang sesuai bagi aktiviti berikut. SP 1.4.1 TP 3
State the suitable measuring instrument and unit for the following activities.
Aktiviti Alat pengukur Unit

Activities Measuring instrument
(a) Mengukur tinggi meja makmal Pembaris meter

cm/m
Measuring the height of the laboratory table Metre rule
(b) Mengukur lebar makmal Pita pengukur

m
Measuring the width of laboratory Measuring tape
(c) Mengukur suhu air paip Termometer

C
o
Measuring the temperature of tap water Thermometer
(d) Mengukur masa berjalan mengelilingi makmal Jam randik

s
Measuring the time walking around the lab Stop watch
(e) Mengukur jisim buku teks sains Penimbang digital

g
Measuring the mass of science text book Digital electronic balance
(f) Mengukur voltan sebiji bateri Voltmeter V

Measuring the voltage of a battery
(g) Mengukur arus dari sebiji bateri Ammeter A

Measuring the current from a battery
(h) Mengukur isi padu air paip Silinder penyukat

mℓ
Measuring the volume of tap water Measuring cylinder
2 (a) Padankan alat pengukur berikut dengan bacaan yang betul. SP 1.4.2 TP 3
Match the following measuring instruments with the correct reading.
Alat pengukur Bacaan

Measuring instrument Reading
4.5 cm
45.0 mm
4.50 cm
tolok skru mikrometer

(b) Alat pengukur yang mempunyai kepekaan paling tinggi ialah .
The most sensitive measuring instrument is micrometre screw gauge .
tolok skru mikrometer

(c) Alat pengukur yang mempunyai kejituan paling tinggi ialah .
The most accurate measuring instrument is micrometre screw gauge .

3 Rajah A menunjukkan skala pada angkup vernier ketika tiada sebarang pengukuran dibuat, manakala
rajah B menunjukkan bacaan pada angkup vernier semasa mengukur diameter sebatang rod kaca.
Diagram A shows the vernier caliper scale when no measurement is done, while diagram B shows the reading of the vernier caliper
when measuring the diameter of a glass rod. SP 1.4.3 TP 4 KBAT Mengaplikasi
0 15 2
10 3 4
0 10
0 5 10
A B
Aktiviti PAK-21
Berdasarkan rajah di atas, lengkapkan maklumat di bawah.

Based on the above diagrams, complete the information below.
Ralat sistematik (ralat sifar)/Systematic error (zero error) –0.02 cm
Bacaan angkup vernier di B/Vernier caliper reading in B 3.30 + 004 = 3.34 cm
Bacaan sebenar/Actual reading 3.34 – (–0.02) = 3.36 cm
4 Anggarkan nilai berikut. SP 1.4.4 TP 5 KBAT Mengaplikasi

Estimate the following values.
(a) Anggarkan panjang pensel, jika panjang (b) Anggarkan jisim buku dalam kg, jika jisim
sebatang jarum peniti ialah 2.5 cm. kentang ialah 100 g setiap satu.
Estimate the length of the pencil if the length of a needle Estimate the mass of the book in kg if the mass of the
is 2.5 cm. potato is 100 g each.
Buku / Book
Panjang pensel/Length of the pencil

= 2.5 × 5
= 12.5 cm Panjang pensel/Length of the pencil
Jisim buku/Mass of the book
= 100 g × 10
= 1 000 g
= 1 kg
(c) Anggarkan luas bentuk, jika luas setiap (d) Anggarkan isi padu batu.
petak ialah 1 cm × 1 cm atau 1 cm2. Estimate the volume of the stone.
Estimate the area of the shape if the area of each box is 50 50
1 cm × 1 cm or 1 cm2.
40 40
30 30
20 20
10 10
1 cm
1 cm Isi padu batu/Volume of the stone
= 30 cm3 – 20 cm3
Luas bentuk/Area of the shape = 10 cm3
= 18 cm2
Aktiviti
Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada lima orang. Setiap kumpulan dikehendaki mencari maklumat
tentang beberapa teknologi dan inovasi dalam alat pengukur. Contohnya, pengesan LiDAR, tiodolit dan penunjuk laser. TP 6
Students are divided into groups of five. Each group is required to search for information regarding a few technologies and innovations in measuring
instrument. For example, LiDAR sensor, theodolite and laser ranging equipment.
Projek Kumpulan PAK-21 PdPc STEM

1.5
Ketumpatan
1 Rajah di bawah menunjukkan bahan dan cecair dengan ketumpatan yang berbeza. Susun bahan dan
cecair di bawah mengikut ketumpatan yang semakin bertambah. SP 1.5.1 SP 1.5.2 TP 1 TP 2
The diagram below shows the substances and liquids with different densities. Arrange the substances and liquids below in the order of
increasing densities.
(a) (b)
S
P
T
R
U
Q
P R Q S T U V
Ketumpatan bertambah Ketumpatan bertambah

Density increases Density increases
2 Beri definisi ketumpatan dengan melengkapkan ayat di bawah. SP 1.5.3 TP 1

Define density by completing the sentence below.
Jisim isi padu Mass volume

per unit ./ per unit .
3 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul bagi rumus ketumpatan di bawah. SP 1.5.3 TP 1
Fill in the blanks with the correct answers for the formula of density below.
Jisim (g)/Mass (g)

Ketumpatan/Density =
Isi padu (cm3)/Volume (cm3)
4 Rajah di bawah menunjukkan ukuran dan jisim kubus A dan B. SP 1.5.4 TP 3

The diagram below shows the dimensions and mass of cubes A and B.
3 cm
2 cm
6g
16 g
3 cm 3 cm 2 cm 2 cm
A B
(a) Hitung ketumpatan kubus A dan B.

Calculate the density of cubes A and B.
Kubus/Cube A: Kubus/Cube B:
Jisim/Mass (g) Jisim/Mass (g)
Ketumpatan/Density = Ketumpatan/Density =
Isi padu/Volume (cm3) Isi padu/Volume (cm3)
6g 16 g
= =
(3 × 3 × 3) cm3 (2 × 2 × 2) cm3
6g 16 g
= = 0.22 g cm3 = = 2.0 g cm3
27 cm3 8 cm3
(b) Diberi ketumpatan air ialah 1.0 g cm3. Kubus yang manakah terapung di permukaan air?
Mengapa? KBAT Menganalisis
Given the density of water is 1.0 g cm3. Which cube floats on water? Why?
A. Kerana kubus A kurang tumpat daripada air./Because cube A is less dense than water.

5 Rajah di bawah menunjukkan kaedah sesaran air yang digunakan untuk menentukan ketumpatan
kunci besi. SP 1.5.4 TP 3
The diagram below shows the water displacement method used to determine the density of an iron key.
100 100
90 90
80 80
70 70
60 60
50 50 50 cm3
40 40
30 cm3 30 30
20 20
10 10
40 g
Hitung ketumpatan kunci. KBAT Mengaplikasi

Calculate the density of the key.
Jisim kunci/Mass of the key = 40 g
Bacaan isi padu awal/Initial volume = 30 cm3
Bacaan isi padu akhir/Final volume = 50 cm3
Jisim/Mass (g)
Ketumpatan/Density =
Isi padu/Volume (cm3)
40 g
=
(50 – 30) cm3
= 2.0 g cm3
6 Rajah di bawah menunjukkan fenomena berkaitan dengan perbezaan ketumpatan dalam kehidupan
seharian. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul. SP 1.5.5 TP 4
The diagram below shows the phenomena related to the difference in densities in daily life. Fill in the blanks with the correct answer.
Fenomena/Phenomenon Penerangan/Description
(a) Bot/Boat Sauh diperbuat daripada keluli. Sauh digunakan untuk menambat
lebih tumpat
kapal yang berlabuh. Sauh daripada air, maka
tenggelam
Sauh sauh .
Anchor denser
Anchor is made of steel. It is used to keep the ship at one place. Anchor is
sinks
than water, so the anchor .
(b) Belon udara panas menggunakan gas helium yang dipanaskan. Gas
kurang tumpat
Belon udara yang dipanaskan daripada udara, maka belon
panas menaik
Hot air balloon
udara panas .
less dense
Hot air balloon uses heated helium gas. A heated gas is than the air,
rises
so the hot air balloon .
(c) Kayu balak dihanyutkan ke kilang papan melalui sungai. Kayu

Kayu balak
kurang tumpat
Log balak daripada air, maka kayu balak
terapung
di permukaan air.
less dense
Logs are carried to sawmill through the river. Logs are than water, so
float
logs on water.
(d) Udara
timbul
Kapal selam apabila udara memenuhi tangki
Air
tenggelam
balast dan apabila air memenuhi tangki balast.
kurang tumpat
Ini kerana, udara daripada air.
Air
rises sinks
A submarine when air fills the ballast tank and
Water less dense
when water fills the ballast tank. This is because, air is than water.
10

1.6
Langkah-langkah dalam Penyiasatan Saintifik
1 Rajah di bawah menunjukkan dua orang budak sedang bermain buaian yang tidak sama panjang.
Mereka mendapati bahawa buaian yang lebih panjang berayun lebih lama. Satu eksperimen dijalankan
untuk mengkaji pernyataan ini. SP 1.6.2 SP 1.6.3 TP 3 TP 4 KBAT Mencipta
The diagram below shows two kids playing on swings that are of different lengths. They found that the longer swing swings longer. An
expeiment is carried out to study the statement.
(a) Berdasarkan situasi di atas, lengkapkan jadual di bawah.

Based on the above situation, complete the table below.
Pernyataan masalah panjang bandul tempoh satu

Problem statement
Bagaimanakah mempengaruhi
ayunan lengkap
?
the length of a pendulum the period of one complete
How does affect
oscillation
?
Inferens Panjang bandul tempoh ayunan bandul

Inference
mempengaruhi .
Length of pendulum the period of oscillatioin
affects .
Tujuan Mengkaji hubungan antara panjang bandul dengan tempoh ayunan

Aim To investigate the relationship between the length of a pendulum and the period of
oscillation
Pemboleh ubah Panjang bandul

Variables
Pemboleh ubah dimanipulasikan:
Length of pendulum
Manipulated variable:
Masa untuk 10 ayunan lengkap
Pemboleh ubah bergerak balas:
Period for 10 complete oscillations
Responding variable:
Jisim ladung
Pemboleh ubah dimalarkan:
Mass of pendulum bob
Constant variable:
(b) Lukis susunan radas dalam kotak di bawah.

Draw the set-up of apparatus in the box below.
Kaki retort
Retort stand Tali
String
Bandul
Pendulum
11

(c) Jadual di bawah menunjukkan keputusan yang diperoleh. Hitung purata masa bagi 10 ayunan
lengkap.
The table below shows the results obtained. Calculate the average time taken for 10 complete oscillations.
Masa yang diambil bagi 10 ayunan lengkap

Panjang bandul (cm) Time taken for 10 complete oscillations Purata
Length of pendulum (cm) Average
1 2 3
10 8.5 8.4 8.5 8.5
20 9.2 9.4 9.4 9.3
30 10.5 10.4 10.5 10.5
40 11.8 11.6 11.7 8.4
50 12.6 12.5 12.5 12.5
(d) Bina satu hipotesis bagi eksperimen ini./Build one hypothesis for this experiment.
Semakin panjang bandul, semakin panjang tempoh yang diambil untuk satu ayunan lengkap.
The longer the length of a pendulum, the longer the period taken for one complete oscillation.
(e) Apakah kesimpulan yang dapat dibuat berdasarkan eksperimen ini?

What is the conclusion that can be made based on this experiment?
Semakin panjang bandul, semakin panjang tempoh yang diambil untuk satu ayunan lengkap. Hipotesis diterima.
The longer the length of a pendulum, the longer the period taken for one complete oscillation. Hypothesis is accepted.

1.7
Sikap Saintifik dan Nilai Murni dalam Menjalankan Penyiasatan Saintifik
1 Tandakan (✓) pada sikap saintifik dan nilai murni yang betul, dan (✗) pada yang salah.
Tick (✓) the correct scientific attitudes and moral values and (✗) the incorrect one. SP 1.7.1 SP 1.7.2 SP 1.7.3 TP 3 TP 4
(a) Sentiasa berminat untuk menjalankan uji kaji dan penyiasatan yang baharu untuk
membuktikan sesuatu hipotesis. ✓
Always interested in conducting new experiments and investigations to prove some hypotheses.
(b) Untuk mendapatkan keputusan uji kaji yang terbaik, masyarakat dan persekitaran
perlu diabaikan. ✗
In order to get the best experimental results, people and the environment should be ignored.
(c) Bersopan dan menghormati pendapat orang lain semasa melakukan penyiasatan. ✓
Be polite and respect the opinions of others when conducting an investigation.
(d) Masa dan kualiti tidak penting selagi uji kaji tersebut boleh menghasilkan
pendapatan yang lumayan kepada negara. ✗
Time and quality are not important as long as the investigation can generate good income to the country.
(e) Sentiasa menghormati manusia, haiwan dan tumbuhan semasa menjalankan

uji kaji atau menggunakan bahan kimia. ✓
Always respect people, animals and plants when conducting experiments or using chemicals.
1.6,
TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6
Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: ....................................
12

Bab
Sel sebagai Unit Asas Hidupan
2 Cell as the Basic Unit of Life
Tema 2: Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup Buku Teks: Halaman 43 – 69

2.1
Sel – Struktur, Fungsi dan Organisasi
1 Isi tempat kosong dengan jawapan yang diberikan. SP 2.1.1 TP 1 TP 2

Fill in the blanks with the given answers.
pembahagian sel satu terbesar lebih

cell division one largest more
hidup unit asas terkecil

living basic unit smallest
(a) Sel merupakan unit asas bagi semua benda hidup.

Cells are the basic unit of all living things.
(b) Semua benda hidup terdiri daripada satu atau lebih

daripada satu sel.
All living things are made up of one or more than one cell.
(c) Sel ialah blok binaan asas dan unit terkecil dalam suatu hidupan.
Cells are the basic building blocks and the smallest unit in a living thing.
(d) Semua sel menjalankan proses hidup seperti respirasi, pembiakan dan
pertumbuhan.
All cells carry out living processes such as respiration, reproduction and growth.
(e) Sel akan menjalankan proses pembahagian sel untuk membentuk sel-sel baharu
atau menggantikan sel-sel yang telah rosak.
Cells will carry out the cell division process to form new cells or replace damaged cells.
2 Tandakan (✓) pada pernyataan yang benar. SP 2.1.1 TP 1

Tick (✓) the true statements.
(a) Sel menjalankan semua fungsi bagi benda hidup dan benda bukan hidup.
A cell carries out all functions for living and non-living things.
(b) Proses pembahagian sel bertujuan untuk membentuk sel-sel baharu dan
menggantikan sel-sel yang rosak. ✓
The cell division process aims to form new cells and replace damaged cells.
(c) Sel mengandungi maklumat genetik organisma. ✓

Cell contains the organism’s genetic information.
(d) Apabila sel telah rosak atau mati, sel tidak akan digantikan.
When the cell has been damaged or died, the cell will not be replaced.
(e) Sel kanser merupakan sel normal yang membahagi secara tidak terkawal. ✓
Cancer cells are normal cells that divided uncontrollably.
13
Strategi A+ Sains Tkt 1-Bab 2.indd 13 15/09/2023 8:40 AM

2.1
1 Labelkan struktur sel haiwan dan sel tumbuhan di bawah. SP 2.1.3 TP 3

Label the structures of animal and plant cells below.
Video
Membran sel Sitoplasma Dinding sel Kloroplas

Cell membrane Cytoplasm Cell wall Chloroplast
Vakuol Mitokondria Nukleus

Vacuole Mitochondria Nucleus
Sel tumbuhan
Plant cell
Vakuol Membran sel

Vacuole Cell membrane
Nukleus
Nucleus
Kloroplas
Chloroplast
Dinding sel
Cell wall
Mitokondria
Sitoplasma
Mitochondria
Cytoplasm
Sel haiwan
Animal cell
Membran sel
Cell membrane Nukleus
Nucleus
Sitoplasma Mitokondria
Cytoplasm Mitochondria
Video
For educational purposes only
Imbas kod QR atau layari https://www.youtube.
com/watch?v=5OXzSGI719Y untuk menonton
video tentang sel haiwan dan sel tumbuhan
serta fungsinya.
14

2 Nyatakan fungsi struktur sel berikut. SP 2.1.3 TP 2 HEBAT SAINS MODUL 23
State the function of the following structures of a cell.
Struktur sel/Cell structure Fungsi/Function
– Mengawal semua aktiviti sel/Controls all activities of the cell

(a) Nukleus – Mengandungi kromosom yang terdiri daripada asid deoksiribonukleik (DNA) yang
Nucleus membawa maklumat genetik/Contains chromosomes that consists of deoxyribonucleic acid
(DNA) which carries genetic information
(b) Dinding sel Melindungi dan memberi bentuk kepada sel

Cell wall Protects and gives shape to the cell
Aktiviti PAK-21
(c) Membran sel Mengawal pengaliran bahan yang masuk dan keluar daripada sel
Cell membrane Controls the movement of substances in and out of the cell
(d) Mitokondria Menghasilkan tenaga untuk tindak balas

Mitochondria Produces energy for reactions
(e) Vakuol Mengandungi sap sel yang berisi glukosa dan garam mineral yang terlarut
Vacuole Contains cell sap filled with glucose and soluble mineral salts
Mengandungi pigmen klorofil yang menyerap cahaya matahari untuk menjalankan

(f) Kloroplas proses fotosintesis
Chloroplast Contains chlorophyll pigments which absorb sunlight to carry out photosynthesis process
(g) Sitoplasma Tempat berlakunya tindak balas kimia

Cytoplasm The place where chemical reactions occur
3 Adakah sel haiwan mempunyai kloroplas? Terangkan. SP 2.1.3 TP 2 KBAT Menganalisis

Do animal cells have chloroplasts? Explain.
Tidak, kerana fungsi kloroplas ialah menyerap cahaya matahari untuk menjalankan proses fotosintesis. Sel haiwan tidak
boleh membuat makanannya sendiri.
No, because the function of chloroplast is to absorb sunlight to carry out photosynthesis. Animal cells cannot make their own food.
Aktiviti STEM
1 Lakukan aktiviti ini dalam kumpulan yang terdiri daripada empat orang.
Carry out this activity in a group of four.
2 Bina satu model sel haiwan dan satu model sel tumbuhan dengan menggunakan kreativiti anda.
Build an animal cell model and a plant cell model using your creativity.
3 Cari maklumat tentang bentuk dan saiz setiap struktur dalam sel haiwan dan sel tumbuhan.
Find information about the shape and size of each structure in the animal and plant cells.
4 Labelkan struktur penting model sel haiwan dan sel tumbuhan yang dibina.
Label the important structures in the animal cell and plant cell models built.
Project-Based Learning PAK-21 PdPc
15

Buku Teks: Halaman 53
2.1
Jawab soalan berikut./Answer the following questions. SP 2.1.4
1 Lengkapkan maksud mikroorganisma di bawah. TP 1

Complete the definition of microorganism below.
Mikroorganisma ialah organisma seni yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar .
microscopic organisms that cannot be observed by the naked eye
Microorganisms are .
2 Lengkapkan peta pokok di bawah tentang pengelasan organisma. TP 1

Complete the tree map below about the classification of organisms.
i-THINK Peta Pokok
Organisma
Organisms
Organisma unisel Organisma multisel

Unicellular organisms Multicellular organisms
Organisma yang terdiri daripada Organisma yang terdiri daripada

satu sel sahaja dua atau lebih sel
. .
Organisms which are made up of Organisms which are made up of
only one cell two or more cells
. .
Contoh/Examples: Contoh/Examples:
Amoeba Hydra
1. 1.
Paramecium Manusia/Human
2. 2.
Euglena Lembu/Cow
3. 3.
3 Nyatakan tiga proses hidup yang dijalankan oleh organisma unisel dan organisma multisel. TP 2
State three life processes carried out by unicellular and multicellular organisms.
Membiak, membesar, bergerak/ Reproduce, grow, move
4 Namakan organisma di bawah. TP 1

Name the organisms below.
(a) (b) (c) (d)
Spirogyra Euglena Mucor Chlamydomonas
16

5
2.1
Strategi A+ Sains Tkt 1-Bab 2.indd 17

(h) (c)
(a)
Ada dinding sel
Belum Menguasai : TP 1
Tiada dinding sel Ada membran sel Has cell wall
No cell wall Have membrane cells
(g)
(d)
TP 2
Tiada kloroplas
No chloroplasts
Ada kloroplas
Has chloroplasts
dan sel haiwan. TP 2 KBAT Menganalisis
Sel Sel
Ada nukleus
haiwan Have nucleus tumbuhan
17
Animal cell Plant cell
(e)
Ada vakuol
Has a vacuole
Menguasai : TP 1
Tiada vakuol (b)
No vacuole (f)
Ada sitoplasma
dan mitokondria
TP 2
Have cytoplasm and
Bentuk tidak tetap mitochondria
No fixed shape Ada bentuk tetap
Complete the double bubble map below to compare and contrast the structure of plant cells and animal cells.
Has a fixed shape

i-THINK Peta Buih Berganda
Lengkapkan peta buih berganda di bawah untuk membanding beza struktur sel dalam sel tumbuhan
15/09/2023 8:40 AM
Buku Teks: Halaman 54
2.1
1 Padankan sel haiwan di bawah dengan nama dan fungsi yang betul. SP 2.1.5 TP 2 TP 3
Match the animal cells below with the correct names and functions.
Rajah Jenis sel Fungsi

Diagram Type of cells Function
(a) Mengandungi hemoglobin untuk

mengangkut oksigen ke seluruh
Sel saraf
Nerve cells
badan.
Contain haemoglobin to carry oxygen to all
parts of the body.
(b)
Berubah bentuk untuk
Sel pembiakan mengelilingi partikel asing dan
Reproduction cells memusnahkannya.
Change their form to surround foreign
particles and destroy them.
(c) Membawa maklumat dalam

Sel darah putih bentuk impuls ke seluruh
White blood cells bahagian badan.
Carry information in the form of impulse to
all parts of the body.
(d)
Mengecut dan mengendur untuk
Sel darah merah mewujudkan pergerakan badan.
Red blood cells Contract and relax to enable body
movement.
(e)
Membawa bahan genetik
Sel otot
Muscle cells manusia.
Carry genetic materials of humans.
2 Tulis jenis sel tumbuhan berdasarkan fungsi di bawah. SP 2.1.5 TP 2 TP 3

Write the type of plant cells based on the functions below.
Sel rerambut akar Sel palisad Sel pengawal Sel epidermis

Root hair cells Palisade cell Guard cell Epidermal cell
Sel pengawal
(a) Mengawal pembukaan atau penutupan stoma.
Guard cell
Controls the opening and closing of stoma.
(b) Mengurangkan kehilangan air, membolehkan pertukaran gas Sel epidermis

dan penyerapan air dan nutrien. Epidermal cell
Reduces water loss, allows gaseous exchange and absorptions of water and nutrients.
(c) Menyerap air dan nutrien dari tanah. Sel rerambut akar
Root hair cells
Absorbs water and nutrients from the soil.
(d) Mengandungi klorofil untuk menyerap cahaya dan menjalankan

Sel palisad
proses fotosintesis. Palisade cell
Contains chlorophyll to absorb sunlight to carry out photosynthesis.
18

2.1
1 Rajah di bawah menunjukkan urutan organisasi sel dalam manusia. Isi tempat kosong dengan
jawapan yang betul. SP 2.1.6 TP 2 TP 3
The diagram below shows the order of cell organisation in humans. Fill in the blanks with the correct answers.
fungsi
Sel Sel mempunyai yang spesifik.
Cell functions
Cells have specific .
sel
Terbentuk daripada yang mempunyai
Tisu
fungsi yang sama.
Tissue
cells
Formed from with the same function.
tisu
Terbentuk daripada yang mempunyai
Organ
fungsi yang spesifik.
Organ
tissues
Formed from that have specific function.
organ
Terdiri daripada dua atau lebih yang
Sistem bekerjasama untuk menjalankan fungsi yang spesifik.
System organs
Consists of two or more that work together to carry out
specific functions.
Terdiri daripada semua sistem yang bekerjasama untuk

Organisma
menjalankan proses hidup.
Organism
Consists of all systems that work together to carry out life processes.
2 Susun perkataan di bawah mengikut urutan yang betul dalam urutan organisasi sel dalam tumbuhan.
Arrange the words below according to the correct order of cell organisation in plants. SP 2.1.6 TP 3
Sistem pengangkutan Daun Sel epidermis Tisu epidermis

Transportation system Leaf Epidermal cell Epidermal tissue
i-THINK Peta Alir
Sistem
Sel epidermis Tisu epidermis Daun
pengangkutan
Pokok tomato
Epidermal cell Epidermal tissue Leaf Tomato tree
Transportation system
19

2.1
1 Namakan sistem dalam badan manusia di bawah berdasarkan organ yang ditunjukkan. Kemudian,
lengkapkan fungsi setiap sistem tersebut. SP 2.1.7 TP 3
Name the human body systems below based on the organs shown. Then, complete the functions of each system.
(a) Sistem perkumuhan (b) Sistem rangka (c) Sistem pencernaan (d) Sistem saraf
Excretory system Skeletal system Digestive system Nervous system
Tengkorak Otak
Skull Brain
Peparu Tulang Esofagus Saraf tunjang

Mulut
Kulit Lungs Bone Oesophagus Spinal cord
Mouth
Skin Perut
Stomach
Usus besar
Large intestine
Ginjal Saraf
Kidney Usus kecil Nerve
Small
intestine
Menyingkirkan Menyokong Mencernakan Membawa maklumat

bahan badan
buangan dari badan. makanan kompleks dari otak
dan melindungi
Removes kepada bentuk yang
excretory organ dalaman. ke seluruh badan .
waste from the body. lebih ringkas.
Supports the body Carries information from the
Breaks down complex
and protects brain to the
food into simpler form.
inner organs. whole body .
(e) Sistem peredaran darah (f) Sistem otot (g) Sistem pernafasan (h) Sistem pembiakan
Blood circulatory system Muscular system Respiratory system Reproductive system
Hidung
Otot
Jantung Nose
Muscle
Heart
Salur darah Peparu Testis
Lungs Testis Ovari
Blood vessel
Ovary
Mengangkut Membantu
Menyerap Menghasilkan
oksigen , pergerakan
gas oksigen sperma
nutrisi badan.
dan dan menyingkirkan untuk lelaki dan
hormon Helps in the gas karbon dioksida ovum
movements
. untuk
ke seluruh badan. Absorbs oxygen gas perempuan.
of the body.
Carries oxygen , Produces sperms
and removes
nutrients and carbon dioxide gas for males and
.
hormones to the ovum for
whole body.
females.
20

2.2
Respirasi Sel dan Fotosintesis
1 Nyatakan definisi respirasi, respirasi dalam dan respirasi luar. SP 2.2.1 TP 2

State the definition of respiration, internal respiration and external respiration.
(a)
Respirasi Proses penguraian makanan untuk menghasilkan tenaga.
Respiration Process of breaking down food to produce energy.
(b) Respirasi sel, iaitu proses penguraian dan proses pengoksidaan glukosa yang berlaku di
Respirasi dalam dalam sel hidup untuk menghasilkan tenaga.
Internal respiration Cell respiration, which is the break down and oxidation processes of glucose that occur inside living cells to
produce energy.
(c)
Pernafasan, iaitu pertukaran gas oksigen dan gas karbon dioksida antara organisma dengan
Respirasi luar persekitaran.
External respiration
Breathing, which is the exchange of oxygen gas and carbon dioxide gas between organism and environment.
2 Lengkapkan persamaan perkataan bagi respirasi sel di bawah. SP 2.2.1 TP 2

Complete the word equation for the cell respiration below.
Glukosa (a) Oksigen (b) Karbon dioksida (c) Air Tenaga

Glucose
+ + + Energy
Oxygen Carbon dioxide Water
3 Apakah proses fotosintesis? SP 2.2.2 TP 4

What is photosynthesis?
Fotosintesis ialah proses yang dijalankan oleh tumbuhan untuk membuat makanannya sendiri.
Photosynthesis is the process carried out by plants to make their own food.
4 Lengkapkan persamaan perkataan bagi proses fotosintesis di bawah. SP 2.2.2 TP 4

Complete the word equation for the photosynthesis process below.
(b)Cahaya matahari
Sunlight
Air (a) Karbon dioksida (d) Oksigen (e) Glukosa
Water
+ +
Carbon dioxide Oxygen Glucose
(c) Klorofil
Chlorophyll
5 Nyatakan keperluan fotosintesis dalam peta buih di bawah. SP 2.2.2 TP 4

State the requirements for photosynthesis in the bubble map below. i-THINK Peta Buih
(d) (a)
Tenaga cahaya Karbon dioksida

Light energy Carbon dioxide
Keperluan
fotosintesis
Requirements for
(c) photosynthesis (b)
Air Klorofil
Water Chlorophyll
21

2.2
Respirasi Sel dan Fotosintesis
1 Jadual di bawah menunjukkan perbezaan antara respirasi sel dengan proses fotosintesis. Susun
semula huruf di dalam kurungan untuk melengkapkan pernyataan berikut. SP 2.2.3 TP 3
The table below shows the differences between cell respiration and photosynthesis. Rearrange the letters in the brackets to complete
the following statements.
Respirasi sel Fotosintesis

Cell respiration Photosynthesis
Melibatkan pembebasan (psabaeembn) Melibatkan penyerapan (peeaarnpyn) tenaga

tenaga Involves the
absorption
(aosportibn) of energy
release
Involves the (rlaseee) of energy
Berlaku dalam mitokondria (mootridnika) Berlaku dalam kloroplas (klrapools)

mitochondria chloroplast
Occurs inside the (mnicdotrioha) Occurs inside the (clhprsooalt)
Berlaku dalam semua benda hidup Berlaku dalam tumbuhan (tmbahuun) dan
(hudip) mikroorganisma
Occurs in all
living
(liivng) things
(maisoomnrrgkia)
plants microorganisms
Occurs in (paltns) and
(mmsoniaicorgrs)
Oksigen
(Oeskign) dan glukosa Karbon dioksida (Krboan ddoksiia) dan
(golkusa) digunakan untuk menghasilkan air
(ria) digunakan untuk
karbon dioksida, air dan tenaga
menghasilkan oksigen dan glukosa
Oxygen glucose
(Oygexn) and Carbon dioxide water
(Cbaorn didixoe)and
(glcouse) are used to produce carbon dioxide, water and
(weatr) are used to produce oxygen and glucose
energy
Menggunakan tenaga kimia (kiima) Menggunakan tenaga cahaya (chaaya)

daripada makanan daripada Matahari
chemical light
Uses (cieahcml) energy from food Uses (lgiht) energy from the Sun
Menguraikan glukosa untuk menghasilkan Mensintesis glukosa (golkusa)

tenaga (tgeana) glucose
Synthesises (glcouse)
energy
Breaks down glucose to produce
(engrey)
2 Lengkapkan rajah kitar karbon yang menunjukkan hubung kait antara proses respirasi sel dengan
proses fotosintesis di bawah. SP 2.2.4 TP 4 HEBAT SAINS MODUL 24
Complete the carbon cycle diagram that shows the relationship between the cell respiration process and photosynthesis process below.
(a) Respirasi (b) Karbon dioksida dan air

Respiration Carbon dioxide and water
(d) Oksigen dan glukosa (c) Fotosintesis

Oxygen and glucose Photosynthesis
22

Ujian Bulanan 1 (Bab 1 – Bab 2)
Bahagian A
Arahan: Jawab semua soalan. / Answer all questions.
1 Rajah 1 menunjukkan sebuah radas yang 3 Antara pertukaran unit kuantiti asas berikut
terdapat di makmal sains. yang manakah betul?
Diagram 1 shows an apparatus in the science laboratory. Which of the following basic unit quantity conversions is
correct?
m
A 2.3 kg ➝ 2 300 g
B 450 cm ➝ 0.45 m
C 670 mm ➝ 0.067 m
D 5 000 000 g ➝ 50 Mg
4 Ketumpatan besi ialah 5.8 g cm–3.

Rajah 1/ Diagram 1 Berapakah jisim bagi 30 cm³ besi?
Antara radas berikut, yang manakah The density of iron is 5.8 g cm–³. KBAT Mengaplikasi
What is the mass for 30 cm³ of iron?
mempunyai fungsi yang sama dengan radas
A 99 g
di atas?
Which of the following apparatus has the same function as B 158 g
the apparatus above? C 174 g
A C D 198 g
5 Antara pernyataan berikut, yang manakah

tidak menerangkan proses respirasi sel?
Which of the following statements does not describe the
process of cell respiration?
A Berlaku pada bila-bila masa
B D Occurs at any time
B Berlaku dalam tumbuhan sahaja
Occurs in plants only
C Membebaskan gas karbon dioksida dan
tenaga
Releases carbon dioxide gas and energy
D Suatu proses penguraian glukosa kepada
2 Rajah 2 menunjukkan simbol amaran bahaya. tenaga
Diagram 2 shows a hazard symbol. The process of decomposition of glucose to energy
6 Antara yang berikut, yang manakah betul

tentang proses respirasi sel?
Which of the following is correct about cell respiration?
A Menguraikan glukosa untuk
Rajah 2/ Diagram 2 menghasilkan tenaga
Breaks down glucose to release energy
Apakah maksud bagi simbol tersebut? B Meningkatkan kandungan gas oksigen
What is the meaning of the symbol?
dalam udara
A Toksik Increases the oxygen gas content in the air
Toxic
C Membantu tumbuhan membuat
B Merengsa
Irritant
makanan sendiri
Helps plants to make their own food
C Mengakis
Corrosive
D Mengurangkan kandungan gas karbon
D Mudah terbakar dioksida dalam udara
Decreases the carbon dioxide gas content in the air
Flammable
23

7 Antara pernyataan berikut, yang manakah The oxygen gas released during the photosynthesis
menunjukkan bahawa proses respirasi sel dan process is used to oxidise glucose in the cell respiration
process
fotosintesis saling melengkapi?
Which of the following statements shows that the processes C Gas karbon dioksida yang dibebaskan
of cell respiration and photosynthesis complement each semasa proses fotosintesis digunakan
other? oleh organisma dalam proses respirasi
A Gas oksigen yang dibebaskan semasa sel
proses respirasi sel digunakan dalam The carbon dioxide gas released during the
proses fotosintesis photosynthesis process is used by organisms in the cell
The oxygen gas released during the cell respiration respiration process
process is used in the photosynthesis process D Gas oksigen yang dibebaskan semasa
B Gas oksigen yang dibebaskan semasa proses respirasi sel digunakan oleh
proses fotosintesis digunakan untuk haiwan dalam proses fotosintesis
mengoksidakan glukosa dalam proses The oxygen gas released during the cell respiration
process is used by animals in the photosynthesis process
respirasi sel
Bahagian B
1 (a) Afrina menjalankan aktiviti berikut dengan menggunakan beberapa alat pengukur di dalam
makmal sains.
Tandakan (✓) bagi pernyataan yang betul.
Afrina carries out the following activities by using several measuring instruments in the science laboratory.
Tick () the correct statements.
(i) Ammeter digunakan untuk menyukat voltan dalam suatu litar.

An ammeter is used to measure voltage in a circuit.
(ii) Neraca spring digunakan untuk mengukur berat. ✓

A spring balance is used to measure weight.
(iii) Tolok skru mikrometer digunakan untuk mengukur ketebalan sekeping kertas. ✓
A micrometer screw gauge is used to measure the thickness of a piece of paper.
(iv) Voltmeter digunakan untuk mengukur rintangan dalam litar.

A voltmeter is used to measure resistance in a circuit.
[2 markah/marks] TP 2
(b) Jadual 1 menunjukkan tiga alat pengukur yang digunakan di dalam makmal sains.
Tulis Benar atau Palsu bagi fungsi setiap alat.
Table 1 shows three measuring instruments used in the science laboratory.
Write True or False for the following function of each instrument.
(i) (ii) (iii)
Alat pengukur
Measuring instrument
Fungsi Mengukur panjang

Function Menyukat arus elektrik objek Mengukur masa
Measuring electric current Measuring the length of Measuring time
objects
Benar/Palsu Palsu Benar Benar

True/False False True True
Jadual 1/ Table 1
24

2 Rajah 1 menunjukkan struktur suatu sel hidupan.
Diagram 1 shows the structures of a living cell.
(i) Q: Vakuol/Vacuole (ii) R: Dinding sel/Cell wall
(iii) P: Nukleus/Nucleus
Rajah 1/ Diagram 1
(a) Labelkan struktur P, Q dan R pada Rajah 1 dengan perkataan di bawah.
Label structures P, Q and R in Diagram 1 using the words below.
Vakuol/Vacuole Nukleus/Nucleus Dinding sel/Cell wall
(b) Nyatakan fungsi bagi struktur P, Q dan R dalam Rajah 1.

State the function of structures P, Q and R in Diagram 1.
Mengawal semua aktiviti sel/Controls all cell activities

(i) P:
Menyimpan larutan gula dan garam mineral/Stores sugar and mineral salts solution
(ii) Q:
Mengekalkan bentuk sel/Maintains the shape of the cell
(iii) R:
Bahagian C
1 Rajah 1.1 menunjukkan sebuah pemandangan di tepi pantai semasa Jason dan keluarganya berkelah.
Diagram 1.1 shows a scene by the beach when Jason and his family are having a picnic.
Rajah 1.1/ Diagram 1.1
(a) (i) Berdasarkan pemerhatian dalam Rajah 1.1, lengkapkan jadual di bawah. KBAT Menganalisis
Based on the observation in Diagram 1.1, complete the table below.
Objek yang tenggelam di dalam air Objek yang terapung di permukaan air
Objects that sink in water Objects that float on the surface of water
Pasir Bola
Sand Ball
Cangkerang Pelampung
Shell Float
25

(ii) Jason dan adiknya terjumpa sebiji telur berdekatan dengan pantai. Mereka mendapati
telur tersebut tenggelam apabila dimasukkan ke dalam sebuah baldi yang berisi air
mineral.
Cadangkan langkah yang boleh diambil supaya telur itu dapat terapung di dalam baldi
tersebut. KBAT Menganalisis
Jason and his brother found an egg near the beach. They found out that the egg sank when placed in a bucket filled with
mineral water. Suggest the step that can be taken so that the egg can float in the bucket.
[Bagaimana] Gunakan air laut untuk menggantikan air mineral di dalam baldi. Air laut lebih tumpat daripada
telur dan membolehkannya terapung.
[How] Use seawater to replace the mineral water in the bucket. Seawater is denser than the egg thus enables it to float.
(b) Rajah 1.2 menunjukkan sebuah kapal selam yang terapung di permukaan laut.
Diagram 1.2 shows a submarine floating on the surface of the sea.
Terangkan bagaimana kapal selam tersebut boleh tenggelam ke dalam laut. KBAT Menganalisis
Explain how the submarine can submerge into the sea.
[Bagaimana] Tangki balast di dalam kapal selam dibuka [Mengapa] supaya air laut dapat mengalir ke dalamnya dan
menjadikan kapal selam lebih tumpat. Apabila ketumpatannya bertambah, kapal selam akan tenggelam.
[How] The ballast tanks are opened so [Why] seawater can flow inside and make the submarine denser. When its density increases, the
submarine will sink.

(c) Rajah 1.3 menunjukkan sebuah kuboid.

Diagram 1.3 shows a cuboid.
2 cm
10 cm
5 cm
(i) Kuboid di atas mempunyai jisim 60 g. Hitung ketumpatannya. KBAT Mengaplikasi

The above cuboid has a mass of 60 g. Calculate the density of the cuboid.
Jisim Mass
Ketumpatan = Density =
Isi padu Volume
60 g
=
(2 × 5 × 10) cm
60 g
=
100 cm3
= 0.6 g cm–3
26

(ii) Adakah kuboid ini terapung atau tenggelam di dalam air? Jelaskan. KBAT Menganalisis
[Ketumpatan air = 1.0 g cm–3]
Does this cuboid float or sink in water? Explain.
[Density of water = 1.0 g cm–3]
Kuboid ini terapung di dalam air, [Mengapa] kerana kurang tumpat daripada air.
This cuboid floats in water [Why] because it is less dense than water.
2 Rajah 2 menunjukkan manusia dan tumbuhan yang saling bersandaran antara satu sama lain.
Diagram 2 shows humans and plants that are mutually dependent on each other.
(i) X: Karbon dioksida

Carbon dioxide
(ii) Y: Oksigen
Oksigen
Rajah 2/ Diagram 2
(a) Labelkan gas X dan gas Y yang dihasilkan oleh hidupan dalam Rajah 2.
Label gases X and Y produced by the living things in Diagram 2.
(b) Apakah kegunaan gas Y kepada hidupan?

What is the use of gas Y to organisms?
Gas oksigen digunakan oleh manusia dan haiwan untuk bernafas dan melakukan proses respirasi.
Oxygen gas is used by humans and animals to breathe and carry out respiration process.
(c) Ramalkan kesan jika kandungan gas X dalam udara bertambah sehingga berlebihan.
Predict the effect if the content of gas X in the air increases excessively. KBAT Menganalisis
Suhu persekitaran akan meningkat dan pemanasan global akan berlaku yang boleh mempengaruhi organisma di Bumi.
The surrounding temperature will increase and global warming will happen which will affect the organisms on Earth.
(d) Seorang lelaki mengalami serangan sakit jantung dan dikejarkan ke hospital untuk
mendapatkan rawatan. Apakah yang berlaku semasa serangan sakit jantung? KBAT Menganalisis
A man experienced a heart attack and was rushed to the hospital for treatment. What happens during a heart attack?
Lelaki itu mengalami sesak nafas disebabkan jantungnya gagal untuk mengepam darah beroksigen untuk dibekalkan ke
seluruh badan.
The man experiences suffocation because his heart failed to pump the oxygenated blood to be supplied throughout the body.
27

Bab
Koordinasi dan Gerak Balas
3 Coordination and Response

3.1
Homeostasis dalam Benda Hidup
1 Apakah maksud homeostasis? SP 3.1.1 TP 1

What is the meaning of homeostasis?
Homeostasis ialah pengekalan keadaan persekitaran dalam badan sesuatu organisma untuk mengekalkan keadaan
yang seimbang dan stabil .
Homeostasis is the maintenanace of the internal environment in an organism to maintain the stable and balanced state .
2 Tandakan (✓) bagi keadaan persekitaran badan yang boleh dikawal atur melalui homeostasis.
Tick (✓) the internal environment in the body that can be regulated by homeostasis. SP 3.1.1 TP 2
Tekanan darah ✓ Suhu ✓ pH darah ✓

Blood pressure Temperature Blood pH
Denyutan nadi Kandungan air ✓ Ingatan

Heatbeat Water content Memory
3 Lengkapkan peta alir di bawah tentang proses kawalan homeostasis.

Complete the flow map below about the homeostasis control process.
i-THINK Peta Alir
Dikesan oleh (a) otak , iaitu pusat kawalan.

Persekitaran dalam badan berubah
The internal environment of the body changes brain
Detected by the (a) which is the control center.
Mekanisme pembetulan
Persekitaran dalam badan
(b) akan bertindak menjadi normal
Corrective mechanisms The internal environment of the
(b) will act
body becomes normal
4 Lengkapkan jadual di bawah dengan sistem dan organ yang terlibat dalam kawal atur kandungan air
dan kawal atur suhu badan manusia. SP 3.1.2 TP 3 TP 4
Complete the table below with the systems and organs related to the regulation of water content and body temperature in the human
body.
Kawal atur Sistem yang terlibat Organ yang terlibat

Regulation Related systems Related organs
Kandungan air Sistem perkumuhan dan sistem endokrin Ginjal dan otak
Water content Excretory system and endocrine system Kidneys and brain
Suhu badan Sistem perkumuhan dan sistem endokrin Kulit, otak dan otot rangka
Body temperature Excretory system and endocrine system Skin, brain and skeletal muscles
28

3.1
1 Lengkapkan rajah di bawah tentang kawal atur kandungan air dalam badan manusia.
Complete the diagram below regarding the regulation of water content in the human body. SP 3.1.2 TP 3 TP 4
Corrective mechanism
(b) Otak merangsang rembesan hormon yang

menyebabkan ginjal meningkatkan penghasilan
Perubahan dikesan oleh
air kencing
(a) otak
hormones
The change is detected by the The brain stimulates the secretion of which
brain increase
(a) causes the kidneys to the production of
urine
(c) Lebih banyak air kencing dihasilkan

More
urine is produced
Kandungan air dalam badan

(d) meningkat Kandungan air dalam badan
Water content in the body menurun
increases (e)
(d) Water content in the body
decreases
(e)
Minum air
Drinking water
Aras air normal
Normal water level
Berpeluh
Sweating

(j) meningkat
Water content in the body
(f) menurun
increases
Water content in the body (j)
decreases
(f)
(h) Otak merangsang rembesan hormon yang

Perubahan dikesan oleh menyebabkan ginjal mengurangkan penghasilan air
(g) otak
kencing
The change is detected by the
hormones
brain The brain stimulates the secretion of which causes
(g)
decrease
the kidneys to the production of urine
(i) Sedikit air kencing dihasilkan

Less
urine is produced
29

2 Lengkapkan rajah di bawah tentang kawal atur suhu badan manusia. SP 3.1.2 TP 3 TP 4
Complete the diagram below regarding the regulation of the human body temperature.
(c) Salur darah mengembang

dilate
Blood vessels
Perubahan dikesan oleh
(d) Bulu roma condong dan rapat dengan kulit
(b) otak
flatten
The change is detected by the Hairs and close to the skin
brain meningkat
(b) (e) Kadar perpeluhan
increases
The rate of sweating
(f) Aktiviti otot rangka berkurang

decreases
The activity of skeletal muscles
Suhu badan
(a) meningkat Suhu badan
Body temperature menurun
increases (g)
(a) Body temperature
decreases
(g)
Cuaca panas
Hot weather Suhu badan
normal
Normal body
Cuaca sejuk temperature
Cold weather
Suhu badan
(o) meningkat
Suhu badan Body temperature
(h) menurun increases
(o)
Body temperature
decreases
(h)
(j) Salur darah mengecut

constrict
Blood vessels
Perubahan dikesan oleh menegak
(k) Bulu roma
(i) otak
stand erect
The change is detected by the Hairs
brain (l) Otot rangka mengecut dan
(i)
mengendur secara aktif
contract relax
Skeletal muscles and rapidly
(m) Badan menggigil

shivers
The body
(n) Metabolisme badan meningkat

increases
The body metabolism
30

3 Padankan keadaan lapisan kulit apabila suhu persekitaran berubah dan fungsi keadaan tersebut
dengan betul. SP 3.1.2 TP 3 TP 4
Match the condition of the skin layer when the surrounding temperature changes and its function correctly.
Keadaan kulit Fungsi

Skin condition Function
Mengurangkan udara yang

Bulu roma berdiri tegak
Hairs stand erect terperangkap pada kulit
Reduce the air trapped on the skin
Suhu persekitaran Memerangkap lapisan
tinggi Bulu roma condong
Hairs flatten udara
Higher surrounding
Trap a layer of air
temperature
Salur darah Mengurangkan
mengembang pembebasan tenaga
Blood vessels dilate Reduce energy release
Suhu persekitaran
rendah Salur darah mengecut Menyejukkan kulit
Lower surrounding Blood vessels constrict Cools the skin
temperature
Membebaskan tenaga
Banyak peluh dihasilkan
More sweat is produced haba
Release heat energy
4 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul untuk menerangkan cara haiwan di bawah mengekalkan
homeostasis terhadap perubahan suhu persekitaran. SP 3.1.2 TP 3 TP 4
Fill in the blanks with the correct answer to explain how the animals below maintain homeostasis towards changes in surrounding
temperatures.
Haiwan Cara mengekalkan homeostasis

Animal Ways to maintain homeostasis
Kucing Menjilat
Cat
(a) bulu di badan untuk menurunkan suhu badan
semasa cuaca panas.
Licking
fur on its body to lower the body temperature during hot weather.
(b) Bulu di badan menegak

untuk memerangkap haba supaya
badan kekal panas semasa cuaca sejuk.
stands erect trap heat
Fur on the body to to keep the body
warm during cold weather.
Siput babi cangkerang

Snail
(c) Memasukkan badan ke dalam , menghasilkan
bendalir dan berlindung di tempat lembap untuk
mengelakkan kehilangan air melalui penyejatan semasa
cuaca panas.
shell fluid
Inserts its body into the , produces and hide in
humid place water
to prevent loss of through evaporation during hot weather.
Cicak cepat
Lizard
(d) Jantung berdegup dan pergerakan menjadi
pantas semasa cuaca panas.
faster
Heart beat and movement become during hot weather.
(e) Fungsi otot dan pergerakan menjadi perlahan semasa cuaca sejuk.
slower
Muscles function and movement become during cold weather.
31

3.1
1 Garis jawapan yang betul bagi setiap pernyataan berikut. SP 3.1.3 TP 3 TP 4

Underline the correct answer for the following statements.
(a) Tumbuhan kehilangan air ke persekitaran dalam bentuk wap air melalui proses
( fotosintesis / transpirasi ).
Plants lose water to the surroundings in the form of water vapour through ( photosynthesis / transpiration ) process.
(b) Tumbuhan mengalami penyejatan ( wap air / gas ) daripada daun melalui ( stoma / klorofil )
Plants undergo evaporation of ( water vapour / gas ) from leaves through the ( stoma / chlorophyll ).
(c) Melalui proses transpirasi, tumbuhan dapat menyerap ( air / makanan ) dan
( oksigen / mineral ) dari tanah.
Through transpiration process, plants can absorb ( water / food ) and ( oxygen / mineral ) from soil.
(d) Pada hari panas, proses ( respirasi / penyejatan ) air daripada daun dapat menyejukkan
tumbuhan. / On hot days, the ( respiration / evaporation ) process of water from leaves can cool the plant.
2 Tulis P, Q, R dan S berdasarkan pergerakan air dalam proses transpirasi. SP 3.1.3 TP 4

Write P, Q, R and S based on the movement of water in the transpiration process.
S
Q R S P
R
Air dari akar Air bergerak Wap air tersejat Akar menyerap
bergerak melalui kapilari daripada daun air dari tanah.
melalui batang ke daun. melalui stoma. Roots absorb water
pokok. Water moves Water vapours from soil.
Q Water from roots through capillaries to evaporate from
moves through the the leaves. leaves through
stem. stoma.
2 Tandakan (✓) pada pernyataan yang benar mengenai kepentingan homeostasis kepada hidupan.
Tick (✓) the true statements about the importance of homeostasis to living things. SP 3.1.4 TP 5
(a) Homeostasis menjadikan badan kita kehilangan air secara tidak terkawal.
Homeostasis makes our body lose water rapidly.
(b) Melalui homeostasis, persekitaran dalam badan menjadi lebih terkawal dan stabil. ✓
Through homeostasis, the internal environment of the body becomes more controlled and stable.
(c) Tumbuhan mengekalkan keseimbangan air melalui proses transpirasi. ✓

Plants maintain the water balance through transpiration.
(d) Suhu badan haiwan meningkat secara tidak terkawal ketika cuaca panas.
Animal’s body temperature increases rapidly during hot weather.
(e) Homeostasis membantu haiwan menyesuaikan diri dengan persekitaran. ✓

Homeostasis helps animal to adapt to the environment.

32

Bab
Pembiakan
4 Reproduction

4.1
Pembiakan Seks dan Aseks
1 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul. TP 1

Fill in the blanks with the correct answer.
(a) Pembiakan ialah proses menghasilkan zuriat untuk mengekalkan kemandirian spesies .
producing offsprings ensure the survival of the species
Reproduction is the process of to .
(b) Sel pembiakan jantan (sperma) dibawa oleh lelaki.

male reproductive cell (sperm)
The is carried by a male.
(c) Sel pembiakan betina (ovum) dibawa oleh perempuan.

female reproductive cell (ovum)
The is carried by a female.
2 Nyatakan jenis sel pembiakan yang ditunjukkan dalam rajah di bawah. TP 1

State the type of reproductive cell shown in the diagram below.
(a) (b)
Sel pembiakan betina (ovum) Sel pembiakan jantan (sperma)

Female reproductive cell (ovum) Male reproductive cell (sperm)
3 Banding dan bezakan pembiakan seks dengan pembiakan aseks dalam jadual di bawah.
Compare and contrast sexual reproduction and asexual reproduction in the table below. TP 3 KBAT Menganalisis
Ciri-ciri Pembiakan seks Pembiakan aseks

Characteristic Sexual reproduction Asexual reproduction
(a) Bilangan induk 2 1

Number of parents
(b) Penglibatan gamet Ya Tidak

Involvement of gametes Ya No
Tidak serupa sepenuhnya dengan

(c) Ciri-ciri anak dan induk induknya
Serupa dengan induknya
Characteristic of parent and offspring Identical to the parent
Not completely identical to the parents
Persamaan/Similarity
(d) Kedua-dua jenis pembiakan menghasilkan individu baharu.

offspring
Both types of reproduction produce new .
33

4 Kelaskan organisma dalam peta pokok di bawah mengikut jenis pembiakannya. TP 2
Classify the organisms in the tree map below according to the type of reproduction.
Paku pakis Kucing Pokok bunga ros

Fern Cat Rose plant
Bawang Paramecium Ikan

Onion Paramecium Fish
i-THINK Peta Pokok
Organisma
Organisms
Aseks/Asexual Seks/Sexual
(a) Paramecium (d) Kucing/Cat
(b) Bawang/Onion (e) Pokok bunga ros/Rose plant
(c) Paku pakis/Fern (f) Ikan/Fish
5 Nyatakan jenis persenyawaan seks yang dilakukan oleh haiwan di bawah. TP 2

State the type of sexual fertilisation carried out by the animals below.
(a) Gajah/Elephant Persenyawaan dalam/Internal fertilisation
(b) Ikan emas/Goldfish Persenyawaan luar/External fertilisation
(c) Arnab/Rabbit Persenyawaan dalam/Internal fertilisation
(d) Katak/Frog Persenyawaan luar/External fertilisation
(e) Burung helang/Eagle Persenyawaan dalam/Internal fertilisation
34

4.1
Pembiakan Seks dan Aseks
1 Lengkapkan peta buih di bawah dengan kepentingan pembiakan kepada organisma di muka bumi
ini. SP 4.1.2 TP 4
Complete the bubble map below with the importance of reproduction to the organisms on Earth.
i-THINK Peta Buih
(a) (b)
Aktiviti PAK-21
Meneruskan Mengelakkan
kemandirian spesies kepupusan spesies
Ensure the sustainability of Avoid the extinction of a
a species species
Kepentingan
pembiakan
The importance
of reproduction
(d) (c)
Menurunkan
maklumat genetik
Menambahkan
kepada generasi
bilangan spesies
baharu
Increase the number of a
Pass on genetic
species
information onto the new
generation
2 Badak sumbu sukar membiak dan sering menjadi sasaran pemburu haram. Cadangkan tiga langkah
yang boleh diambil untuk mengelakkan kepupusan badak sumbu. SP 4.1.3 TP 4 TP 5 KBAT Mencipta
Rhinoceros are difficult to breed and often become the target of animal poachers. Suggest three ways that can be taken to prevent the
extinction of rhinoceros.
1. Memelihara dan memulihara habitat haiwan ini dengan menjadikan hutan simpan.
Preserve and conserve the habitat of this animal by creating reserved forests.
2. Mengenakan tindakan undang-undang kepada pemburu haram yang memburu haiwan ini untuk mendapatkan
sumbunya./ Impose legal actions on poachers who hunt rhinoceros for the horns.
3. Meletakkan haiwan ini berpasangan di tempat yang selamat untuk menggalakkan pembiakan berlaku secara
terancang./ Place rhinoceros in pairs in a safe place to encourage reproduction to take place in a planned manner.
Aktiviti STEM
Anda dikehendaki membuat satu pembentangan multimedia. Huraikan kepentingan pembiakan, kesan jika pembiakan tidak dapat
berlaku dan mensyukuri kebolehan membiak sebagai kurniaan Tuhan. TP 6
You are required to prepare a multimedia presentation. Describe the importance of reproduction, the consequences of failure to
reproduce and being grateful for the ability to reproduce as a gift from God.
Pembentangan PAK-21 PdPc
35

4.2
Sistem Pembiakan Manusia
1 Rajah di bawah menunjukkan sistem pembiakan lelaki. Namakan setiap struktur yang berlabel dan
nyatakan fungsinya dalam sistem pembiakan lelaki. TP 2 HEBAT SAINS MODUL 11
The diagram below shows the male reproductive system. Name each labelled structure and state its function in the male reproductive system.
A
E
B
F
C
G
D
Label Struktur Fungsi

Label Structure Function
Duktus sperma Menyalurkan sperma dari testis ke uretra

A Sperm duct Transport sperms from testes to urethra
Mengeluarkan bendalir yang kaya dengan nutrien

Vesikel semen
B Seminal vesicle
untuk sperma
Secretes slimy liquid rich in nutrients for the sperms
Uretra Menyalurkan air kencing dan sperma

C Urethra Channels urine and sperms
Zakar Menyalurkan sperma ke dalam faraj

D Penis Transport sperms into the vagina
Kelenjar prostat Mengaktifkan bendalir untuk melindungi sperma

E Prostate gland Activates fluid to protect sperms
Testis Menghasilkan sperma dan hormon seks jantan

F Testis Produces sperms and male sex hormones
Skrotum Melindungi testis

G Scrotum Protects the testes
36

2 Rajah di bawah menunjukkan sistem pembiakan perempuan. Namakan setiap struktur yang berlabel
dan nyatakan fungsinya dalam sistem pembiakan perempuan. TP 2 HEBAT SAINS MODUL 10
The diagram below shows the female reproductive system. Name each labelled structure and state its function in the female
reproductive system.
B C
Label/Label Struktur/Structure Fungsi/Function
Tempat berlakunya persenyawaan antara sperma dengan

Tiub Falopio
A Fallopian tube
ovum
The place where fertilisation occurs between the sperm and the ovum
Ovari Menghasilkan ovum dan hormon seks betina

B Ovary Produces ovum and female sex hormones
Uterus Tempat penempelan zigot dan perkembangan embrio

C Uterus The place for the implantation of zygote and the development of embryo
Serviks Menghasilkan mukus untuk memudahkan pergerakan sperma

D Cervix Produces mucus to ease the movement of sperms
Faraj Menerima sperma dan saluran untuk melahirkan bayi

E Vagina Accepts sperms and as the channel to deliver babies
3 Lengkapkan pernyataan berikut dengan perkataan yang diberikan. TP 2

Complete the statements below with the words given.
terbesar nukleus gamet

largest nucleus gamete
gamet
Ovum ialah (a) betina yang dihasilkan dalam ovari. Ovum merupakan sel
terbesar Nukleus
(b) dalam badan manusia. (c) ovum mengandungi bahan
genetik yang akan diwarisi oleh anak.

gamete largest
The ovum is the female (a) produced in the ovary. The ovum is the (b) cell in the
nucleus
human body. The (c) of the ovum contains genetic materials that will be inherited by the offspring.
4.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2
37

4.2
Sistem Pembiakan Manusia
1 Nyatakan perbezaan antara lelaki dengan perempuan semasa akil baligh. SP 4.2.2 TP 2
State the differences in males and females during puberty.
Ciri/Characteristic Lelaki/Male Perempuan/Female

(a) Sel pembiakan Sperma Ovum
Reproductive cell Sperm Ovum
(b) Peringkat umur baligh 14 – 17 tahun 10 – 12 tahun

Age of puberty 14 – 17 years old 10 – 12 years old
(c) Perubahan fizikal Pertumbuhan bulu ketiak Pertumbuhan bulu ketiak

Physical change Armpit hair grows Armpit hair grows
Suara garau/Voice changes to a deeper tone Pembesaran payudara/Breasts grow
Pembesaran otot Pembesaran tulang pelvis
Muscles are more developed Pelvic bones grow
2 Lengkapkan peta buih berganda di bawah untuk membandingkan antara gamet jantan dengan gamet
betina. SP 4.2.3 TP 3 KBAT Menganalisis HEBAT SAINS MODUL 11
Complete the double bubble map below to compare between the male gamete and the female gamete.
(g) (b)
Sperma Ovum
Sperm Ovum
(f) (a) (c)

Boleh berenang
Gamet Gamet
Sel pembiakan Tidak boleh
Can swim jantan betina berenang
Male Reproductive Female
cells Cannot swim
gamete gamete
(e) (d)
Bilangan sperma Hanya satu ovum
banyak terhasil pada satu
Large number of masa
sperms Only one ovum is
produced at one
time
3 Berapakah tempoh masa sperma dan ovum boleh bertahan untuk melakukan persenyawaan?
How long can a sperm and an ovum live to carry out fertilisation? SP 4.2.3 TP 3
Sperma boleh bertahan selama 72 jam, manakala ovum dapat hidup selama 48 jam. Selepas tempoh waktu itu, kedua-dua gamet
yang gagal disenyawakan akan mati.
Sperm can live for up to 72 hours, while ovum can live for 48 hours. After that, both unfertilised gametes will die.
4 Apakah fungsi nukleus yang ada pada gamet jantan dan gamet betina? SP 4.2.3 TP 3
What is the function of nucleus within the male and female gametes?
Nukleus membawa maklumat genetik organisma tersebut untuk diturunkan kepada zuriatnya.
Nucleus carries the genetic information of the organism to pass on its offspring.
38

4.3
Kitar Haid
1 Rajah di bawah menunjukkan kitar haid./ The diagram below shows the menstrual cycle. SP 4.3.1 SP 4.3.2 SP 4.3.3
Hari/Day 1
ke-2
ke-3
ke-4
ke-28 ke-5
ke-27 ke-6
ke-26
ke-7
ke-25 1
4 2 ke-8
ke-24 3 ke-9
ke-23
ke-10
ke-22 ke-11
ke-21 ke-12
ke-20 ke-13
ke-19 ke-14
ke-18 ke-15
ke-17 ke-16
(a) Huraikan secara ringkas maksud kitar haid. TP 2 KBAT Menganalisis

Briefly describe the meaning of the menstrual cycle.
Kitar yang melibatkan pemecahan dan pembinaan lapisan dinding uterus serta pembebasan ovum daripada ovari
The cycle that involves the breakdown and the formation of the lining in the uterine wall and the release of ovum from the ovary
(b) Nyatakan bilangan hari bagi setiap kitaran haid./State the number of days for every menstrual cycle. TP 1
28 hari/28 days
(c) Lengkapkan perubahan pada dinding uterus mengikut fasanya untuk menerangkan kitar
haid./Complete the changes in the uterine wall according to the phase to explain the menstrual cycle. TP 3
Fasa 1 uterus
(a) Lapisan terurai.
Phase 1 Uterine
wall lining breaks down.
Fasa 2 mula menebal

(b) Dinding uterus .
Phase 2 starts to thicken
Uterine lining .
Pengovulan
(c) berlaku semasa fasa subur.
Fasa 3 Persenyawaan
paling mungkin berlaku ketika ini.
Phase 3
Ovulation
occurs during the fertile phase.
Fertilisation
is likely to happen at this time.
Fasa 4 menebal
(d) Dinding uterus terus .
Phase 4
thicken
Uterine lining continues to .
2 Apabila remaja perempuan mencapai akil baligh, mereka mudah mengalami masalah bau badan
terutamanya ketika haid. Nyatakan sebab dan berikan cara untuk mengatasi masalah itu. TP 3
When adolescent girls reach puberty, they are prone to experience body odour problem especially during menstruation. State the
reason and ways to overcome the problem. KBAT Menganalisis
[Mengapa] Selepas akil baligh, pengeluaran hormon yang tidak seimbang menyebabkan badan mudah berbau.
[Bagaimana] Oleh itu, mereka perlu kerap mandi dan menukar tuala wanita agar organ pembiakan tidak dijangkiti bakteria.
[Why] After puberty, the imbalanced hormone production causes the body to be prone to smell. [How] Therefore, they need to regularly shower
and change pads so that the reproductive organs do no get bacterial infection.
39

3 Nyatakan sama ada pernyataan berikut adalah Benar atau Palsu bagi mengurus kebersihan diri ketika
haid./State whether the following statements are True or False to manage personal hygiene during menstruation. TP 2
Pernyataan/Statement Benar/Palsu/True/False
(a) Menukar tuala wanita setiap 5 atau 6 jam Benar
Changing sanitary pads every 5 or 6 hours True
(b) Mandi dengan kerap Benar

Bathing frequently True
(c) Mengurangkan aktiviti luar untuk mengelakkan perpeluhan Palsu

Decreasing outdoor activities to avoid sweating False

4.4
Persenyawaan dan Kehamilan
1 Rajah di sebelah menunjukkan suatu proses yang berlaku antara ovum dan sperma.
The diagram on the right shows a process that occurs between the ovum and the sperm.
(a) Apakah proses X yang berlaku apabila sperma bertemu dengan ovum? TP 1
What is process X that occurs when the sperm meets the ovum?
Proses persenyawaan/Fertilisation
Proses X/Process X
(b) Apakah yang terbentuk apabila proses X berlaku?/What is formed when process X occurs? TP 1
Zigot/A zygote
2 Lengkapkan peta alir di bawah tentang urutan pergerakan sperma dari testis ke tiub Falopio untuk
mensenyawakan ovum./Complete the flow map below about the sequence of the movement of sperms from the testis to the
Fallopian tube in order to fertilise the ovum. TP 2
i-THINK Peta Alir
Testis (a) Duktus sperma (b) Kelenjar prostat

Testis Sperm duct Prostate gland
Uretra (c) Zakar (d) Faraj

Urethra Penis Vagina
(e) Serviks (f) Uterus Tiub Falopio

Cervix Uterus Fallopian tube
3 Puan Zarina mendapat tawaran bekerja di sebuah syarikat. Mengikut prosedur syarikat itu, pekerja
baharu perlu membuat imbasan X-ray sebagai ujian saringan kesihatan sebelum mula bekerja.
Bagaimanapun, Puan Zarina didapati hamil dua minggu. Apakah yang perlu dilakukannya? Wajarkan
tindakannya. TP 3 KBAT Menilai
Puan Zarina has been offered a position in a company. The company’s procedure stated that new employees must undergo X-ray scans
for the health screening test before starting work. However, Puan Zarina is found out to be two weeks pregnant. What must she do?
Justify her action.
[Apa] Puan Zarina perlu memberitahu pihak hospital mengenai kehamilannya sebelum melakukan ujian saringan kesihatan itu
[Mengapa] kerana sinar-X adalah berbahaya dan boleh menyebabkan kecacatan pada janin./[What] Puan Zarina needs to inform
the hospital about her pregnancy before undergoing the health screening test [Why] as X-ray is dangerous and can cause deformation to the foetus.
4.3,
40

4.4
Persenyawaan dan Kehamilan
1 Rajah di bawah menunjukkan struktur dalam uterus. SP 4.4.2

The diagram below shows the structures in the uterus.
(a) Plasenta (b)

Tali pusat
Placenta Umbilical cord
(c) Fetus
Foetus
(d) Bendalir amnion
Amniotic fluid
(a) Labelkan struktur dalam rajah di atas dengan perkataan yang diberikan. TP 2
Label the structures in the diagram with the words given.
Fetus Bendalir amnion Tali pusat Plasenta

Foetus Amniotic fluid Umbilical cord Placenta
(b) Tulis fungsi struktur-struktur dalam jadual di bawah. TP 3

Write the function of the structures in the table below.
Struktur/Structure Fungsi/Function
(i) Tali pusat Menyalurkan makanan dan oksigen dari ibu ke embrio
Umbilical cord Channels food and oxygen from the mother to the embryo
(ii) Plasenta Membekalkan makanan dan oksigen kepada embrio

Placenta Supplies food and oxygen to the embryo
(iii) Fetus Perkembangan manusia di mana anggota badannya boleh dikenal pasti
Foetus Human development in which its limbs can be identified
(iv) Bendalir amnion Bendalir yang melindungi fetus daripada hentakan dan menyerap kejutan
Amniotic fluid Fluid that protects the foetus from concussion and absorbs shock
2 Nyatakan peringkat kehamilan daripada perkembangan zigot sehingga berlakunya kelahiran.

State the stages in pregnancy from the development of the zygote until birth. SP 4.4.3 TP 2
Perkembangan
Progress
(a) (b) (c) (d)

Peringkat Zigot Embrio Fetus Bayi
Stage Zygote Embryo Foetus Baby
41

4.5
Faktor yang Mempengaruhi Perkembangan Fetus dan Bayi
1 Nyatakan nutrien yang perlu diambil oleh wanita hamil berdasarkan fungsinya. SP 4.5.1 TP 2
State the nutrient that must be taken by pregnant women based on its function.
Kelas makanan/Food class Fungsi/Function

Membekalkan tenaga kepada ibu hamil
(a) Karbohidrat/Carbohydrates Supply energy to pregnant mothers
Pertumbuhan sel-sel baharu dan sel pada fetus

(b) Protein/Proteins For the growth of new and foetal cells
Penting bagi perkembangan sistem saraf fetus

(c) Asid folik/Folic acid Important for the development of foetal nerve system
Pembentukan tulang fetus yang sihat

(d) Kalsium/Calcium Healthy formation of foetal bones
Mencegah ibu hamil daripada menghidap anemia

(e) Ferum/Iron Preventing anaemia in pregnant mothers
2 Tulis tiga kebaikan susu ibu kepada bayi./Write three benefits of breast milk to babies. SP 4.5.2 TP 3
Mengandungi antibodi/Contains antibodies

1.
Mengeratkan hubungan antara ibu dengan anak/Strengthens the bond between mother and child
2.
Suhu yang sesuai/Has a suitable temperature
3.
3 Adakah susu formula suatu pilihan yang lebih baik daripada susu ibu untuk diberikan kepada bayi
yang baru dilahirkan? Beri alasan anda. SP 4.5.3 TP 4 KBAT Menganalisis
Is formula milk the better choice than breast milk to be given to newborn babies? Give your reasons.
Tidak, kerana susu formula mengandungi kurang nutrisi dan tidak membekalkan antibodi secukupnya
yang diperlukan oleh bayi./No, because formula milk contains less nutrition and does not provide enough antibodies needed by babies.
4 Lengkapkan pernyataan berikut mengenai kesan bahan yang boleh memudaratkan fetus.
Complete the following statements regarding the effects of harmful substances to foetuses. SP 4.5.4 TP 3
dadah pramatang Sindrom Alkohol Fetus cacat jantung kematian

drug prematurely Foetal Alcohol Syndrome disabled heart mortality
kematian
(a) Rokok meningkatkan risiko bayi semasa kelahiran. Rokok juga
pramatang
meninggikan kemungkinan bayi yang dilahirkan bersaiz kecil atau .
mortality
Cigarette increases the risk of infant during birth. It also increases the possibility of babies being
prematurely
born with small size or .
Sindrom Alkohol Fetus
(b) Minuman beralkohol memungkinkan bayi menghidap dan terencat.
jantung
Bayi mungkin menghadapi masalah dengan fungsi otak, sistem saraf dan .
Foetal Alcohol Syndrome
Alcoholic drink makes it likely for the baby to be born with and retarded. The baby may have
heart
problems with the functions of brain, nerve system and .
dadah cacat
(c) Bayi yang dilahirkan oleh ibu yang menagih berkemungkinan .
drug disabled
Babies born to mothers addicted to may be .
42

4.6
Kemandulan dan Pencegahan Kehamilan
Jawab soalan berikut./Answer the following questions. SP 4.6.1 SP 4.6.2 SP 4.6.3 SP 4.6.4
1 Lengkapkan peta buih berganda di bawah dengan faktor-faktor yang menyebabkan kemandulan pada
lelaki dan wanita./Complete the double bubble map below with factors causing sterility in males and females. TP 3
(a) (b)
Tiub Falopio
Duktus sperma
tersumbat
Aktiviti PAK-21
tersumbat
Blocked sperm
Kesukaran Blocked Fallopian
untuk tube
duct Kemandulan mendapatkan Kemandulan
lelaki zuriat wanita
Male sterility Difficulties in Female sterility
(d) (c)
bearing children
Ovari tidak
Bilangan menghasilkan
sperma sedikit ovum/Ovary not
Low sperm count producing
ovum
2 Nyatakan kaedah untuk merancang keluarga melalui pencegahan kehamilan dalam peta buih
di bawah./State the family planning method through contraception in the bubble map below. TP 2
i-THINK Peta Buih
(a)
Menggunakan
IUCD
(f) Using IUCD (b)
Menggunakan
Memasang
pil pencegah
implan
hamil
Using implants
Using contraceptive
pills Kaedah
merancang
keluarga
(e) Family planning (c)
methods
Penggunaan Ligasi
kondom Ligation
Using condoms (d)
Vasektomi
Vasectomy
Aktiviti STEM
Bentuk satu kumpulan yang terdiri daripada lima orang untuk membuat perbincangan secara lisan mengenai pencegahan kehamilan.
Topik yang perlu dibincangkan adalah seperti berikut: TP 6
Form a group of five to carry out a verbal discussion on contraception. The topics to be discussed are as follows:
(a) Maksud pencegahan kehamilan/Definition of contraception
(b) Jenis dan fungsi pencegahan kehamilan/Types and functions of contraception
(c) Kesan buruk penyalahgunaan pengetahuan tentang pencegahan kehamilan
Disadvantages on the abuse of knowledge about contraception
Table Talkers PAK-21 PdPc
43

4.7
Pembiakan Tumbuhan
Jawab soalan berikut berdasarkan rajah keratan rentas sekuntum bunga di bawah. SP 4.7.1
Answer the following questions based on the diagram of the cross section of a flower below.
(a) Stigma/Stigma
(e) Anter/Anther
(b) Filamen/Filament
(d) Ranggi/Petal
(c) Ovari/Ovary
1 Labelkan bahagian bunga dalam rajah di atas dengan perkataan berikut. TP 2

Label the structures of the flower in the diagram above with the following words.
Ranggi Anter Stigma Ovari Filamen

Petal Anther Stigma Ovary Filament
2 Nyatakan fungsi setiap bahagian bunga dalam jadual di bawah. TP 3

State the function of the structure of the flower in the table below.
Bahagian/Structure Fungsi/Function
(a) Ranggi Kelopak bunga untuk menarik perhatian serangga
Petal Attracts insects
(b) Anter Menghasilkan butir debunga

Anther Produces pollen grains
(c) Ovari Menghasilkan ovul

Ovary Produces ovule
(d) Filamen Memegang anter

Filament Holds the anther
(e) Stigma Menghasilkan lekitan untuk melekatkan butir debunga

Stigma Provides the sticky surface for pollen grains to stick onto
3 Nyatakan bahagian struktur bunga bagi jantan dan betina dalam peta pokok di bawah. TP 2
State the parts of the structure of flower for male and female in the tree map below.
i-THINK Peta Pokok

Struktur bunga/Flower structure
Jantan (stamen)/Male (stamen) Betina (pistil)/Female (pistil)
(a) Filamen/Filament (d) Stigma/Stigma
(b) Anter/Anther (e) Stil/Style
Debunga/Pollen Ovari/Ovary
(c) (f)
44

4.7
Pembiakan Tumbuhan
1 Apakah maksud pendebungaan?/ What is the meaning of pollination? TP 1
butir debunga anter stigma

Proses pemindahan dari ke .
pollen grains anther stigma
The transferring process of from the to the .
2 Beri dua contoh agen pendebungaan./Give two examples of pollinating agents. TP 1
Angin/Wind Serangga/Insect
1. 2.
3 Lengkapkan jadual di bawah dengan perbandingan antara pendebungaan sendiri dengan

pendebungaan kacuk. TP 2
Complete the table below with the comparison between self-pollination and cross-pollination.
Ciri/Characteristic Pendebungaan sendiri/Self-pollination Pendebungaan kacuk/Cross-pollination
Rajah
Diagram
Antara dua bunga pada pokok yang

Dalam pokok atau bunga yang
(b) berlainan tetapi spesies yang
Tempat berlaku sama
Where it happens
(a) sama
same different
Within the (a) flower or plant Between two flowers of (b) plants
of the same species
Kualiti biji benih Kurang/Low Lebih/High

Quality of seeds (c) berkualiti/quality (d) berkualiti/quality
Rintangan
terhadap (e) Kurang daya tahan terhadap (f) Lebih daya tahan terhadap
penyakit penyakit penyakit
Resistance against Less More
diseases (e) resistant to diseases (f) resistant to diseases
Kepelbagaian (g) (h)

pada tumbuhan Tidak menghasilkan kepelbagaian (varieti) Menghasilkan kepelbagaian (varieti) baharu
baharu Does not produce varieties Produces new varieties
Varieties of new plants
4 Beri empat contoh varieti baharu hasil pendebungaan kacuk dalam pertanian. TP 2
Give four examples of new varieties in agriculture as a result of cross-pollination.
1. Kelapa sawit, Tenera/Oil palm, Tenera 3. Jagung, Masmadu/Corn, Masmadu
2. Pomelo, Melomas/Pomelo, Melomas 4. Pokok betik, Eksotika/Papaya, Eksotika
45

4.7
Pembiakan Tumbuhan
1 Lengkapkan pernyataan di bawah tentang proses persenyawaan tumbuhan dengan perkataan yang
diberikan. SP 4.7.3 TP 2
Complete the statements below about the fertilisation process of plants with the given words.
buah/fruit gula/sugar
Aktiviti PAK-21
bergabung/fuses zigot/zygote
persenyawaan/fertilisation ovari/ovary
gamet jantan/male gamete biji benih/seed
(a) Butir debunga jatuh di atas stigma. Stigma melekit kerana mengandungi larutan
gula
untuk perkembangan butir debunga.
sugar
Pollen grains fall onto the stigma. The stigma is sticky as it contains a solution for the development of
the pollen grains.
gamet jantan ovari

(b) Tiub debunga membawa dan tumbuh ke arah yang
mengandungi ovul.
male gamete ovary
The pollen tube carries the and grows towards the which contains the ovule.
persenyawaan
(c) Proses berlaku apabila tiub debunga menembusi ovul. Gamet jantan
bergabung
di dalam tiub debunga dengan gamet betina di dalam ovul untuk
zigot
membentuk .
fertilisation
The process happens when the pollen tube penetrates the ovule. The male gamete in the pollen tube
fuses zygote
with the female gamete in the ovule to form a .
biji benih
(d) Selepas persenyawaan, ovul berkembang menjadi , manakala ovari
buah
berkembang menjadi .
seed fruit
After fertilisation, the ovule develops into a and the ovary develops into a .
Aktiviti
Anda dikehendaki membincangkan mengenai proses pendebungaan menggunakan model struktur bunga raya. Labelkan
struktur bunga raya itu berserta dengan fungsinya. Kemudian, bincangkan dengan seorang rakan dan kongsikan maklumat
daripada hasil perbincangan tersebut. TP 5
You are required to discuss about the pollination process using a model of the structure of hibiscus. Label the structures of the
hibiscus along with their functions. Then, discuss with a friend and share the information from the discussion.
Think-Pair-Share PAK-21 PdPc

46

2 Labelkan struktur biji benih di bawah. SP 4.7.4 TP 2
Label the structure of a seed below.
(i) Kotiledon/Cotyledon
(i) Testa (iii) Plumul
Testa Plumule
(iii) Mikropil
Micropyle
(iv) Radikel
(ii) Hilum Radicle
Hilum
(a) Pandangan
(a) Pandangan
sisi sisi (b) Keratan
(b)memanjang
Keratan memanjang
Side view Side view Longitudinal
Longitudinal
section section
3 Lengkapkan jadual di bawah dengan struktur dan fungsi biji benih. SP 4.7.4 TP 2
Complete the table below with the structure and function of a seed.
Bahagian Struktur Fungsi

Part Structure Function
Testa
(a) Lapisan luar yang melindungi biji benih
Testa Outer layer that protects the seed
air
(b) Liang kecil yang membolehkan dan
Kulit biji Mikropil udara
External Micropyle untuk masuk ke dalam biji benih
water air
Small hole that enables and to enter the seed
Hilum (c) Bahagian di mana biji benih melekat pada buah

Hilum Place where the seed sticks to the fruit
kanji
(e) Menyimpan makanan dalam bentuk untuk
Kotiledon
(d) digunakan ketika percambahan biji benih
Cotyledon starch germination
Stores food in the form of to be used during of
the seed
Embrio
Embryo Plumul (f) Bahagian embrio yang berkembang menjadi pucuk
Plumule Part if embryo that develops into shoot
Radikel embrio
(g) (h) Bahagian yang berkembang menjadi akar
Radicle embryo
Part of that develops into root
4 Tulis nombor 1 hingga 5 bagi urutan yang betul dalam proses percambahan biji benih. SP 4.7.4 TP 3
Write number 1 to 5 for the correct order of the seed germination process.
(a) Kotiledon menjadi semakin kecut dan gugur./The cotyledon becomes shrivelled and falls off. 5
(b) Radikel tumbuh ke bawah./The radicle grows downwards. 3
(c) Testa mula merekah./The testa starts to crack. 2
(d) Plumul tumbuh ke atas./The plumule grows upwards. 4
(e) Biji benih menyerap air melalui mikropil./The seed absorbs water through the micropyle. 1
47

Pentaksiran Pertengahan Tahun 100
Masa: 2 jam
Time: 2 hours
Bahagian A
[20 markah/marks]
Jawab semua soalan.
Answer all questions.
1 Antara kerjaya berikut, yang manakah tidak Simbol amaran yang manakah perlu diletakkan
terlibat dengan bidang sains? pada botol X?
Which of the following careers is not related to science field? Which hazard symbols should be placed on bottle X?
A Ahli oseanograf/Oceanographer A
B Guru matematik/Mathematics teacher
C Ahli geologi/Geologist
D Ahli botani/Botanist
B
2 Antara radas berikut, yang manakah digunakan
untuk menyokong bikar semasa pemanasan
dilakukan?
Which of the following apparatus is used to support a beaker C
during the heating process?
A C
B D
4 Apakah nilai 0.0075 Gm dalam unit mm?
What is the value of 0.0075 Gm in unit mm?
A 7 500 mm
B 75 000 mm
C 7.5 × 106 mm
D 7.5 × 109 mm
3 Rajah 1 menunjukkan botol kaca berisi bahan
5 Rajah 2 menunjukkan bacaan ralat sifar bagi
kimia X. Bahan kimia X mudah terbakar dan
sebuah angkup vernier.
membebaskan wasap yang memedihkan mata, Diagram 2 shows the zero error reading of a vernier caliper.
hidung dan tekak apabila terdedah kepada
udara. Bahan kimia X yang tumpah ke lantai
akan menjadikan lantai berlubang. 0 1
Diagram 1 shows a glass bottle filled with chemical X.
Chemical X is flammable and releases fumes that can irritate
the eyes, nose and throat when exposed to air. It will leave a
hole on the floor if spilled on it. 0 5 10
Rajah 2/Diagram 2
Angkup vernier tersebut digunakan untuk

mengukur ketebalan sebuah tabung uji.
Bacaan yang diperoleh adalah seperti berikut.
The vernier caliper is used to measure the thickness of a test
X tube. The readings obtained are as follows.
Diameter luar/ External diameter = 3.46 cm

Rajah 1/Diagram 1 Diameter dalam/ Internal diameter = 2.46 cm
48

Berapakah tebal sebenar dinding bikar D Inferens bagi eksperimen ini ialah
tersebut? KBAT Mengaplikasi panjang bandul tidak mempengaruhi
What is the actual thickness of the beaker’s wall? tempoh ayunannya
A 0.48 cm C 0.96 cm The inference of this experiment is the length pendulum
B 0.50 cm D 1.00 cm does not affect the period of its oscillation
6 Rajah 3 menunjukkan beberapa bahan 8 Rajah 5 menunjukkan sejenis organisma.

diletakkan di dalam bekas yang sama. Diagram 5 shows an organism.
Diagram 3 shows some substances placed in the same
container.
A
D
Cecair E
Liquid E
C
Rajah 5/Diagram 5
Rajah 3/Diagram 3
Antara organisma berikut, yang manakah
Antara yang berikut, yang manakah mempunyai paling banyak persamaan dengan
menunjukkan susunan objek mengikut organisma di atas?
ketumpatan menurun? KBAT Menganalisis Which of the following organisms has the most common
Which of the following shows the arrangement of objects in similarities with the organism above?
order of decreasing density? A Hydra
A B, E, A, D, C B Euglena
B C, D, A, E, B C Spirogyra
C B, A, D, E, C D Chlamydomonas
D C, E, D, A, B
9 Rajah 6 menunjukkan keratan rentas sehelai
7 Rajah 4 menunjukkan graf masa bagi 10 ayunan daun.
lengkap melawan panjang bandul. Diagram 6 shows a cross section of a leaf.
Diagram 4 shows the graph of time for 10 complete swings
against the length of the pendulum. A
Masa bagi 10 ayunan lengkap (s)
Time for 10 complete swings (s)
B
20 – × C
×
15 –
×
×
10 –
× D
5– Rajah 6/Diagram 6
| | | | | Panjang Antara struktur A, B, C dan D, yang manakah

10 20 30 40 50 bandul (cm) membenarkan pertukaran gas berlaku?
Length of Which structures A, B, C or D allows the exchanges of gases to
pendulum (cm)
occur?
Rajah 4/Diagram 4
Antara pernyataan berikut, yang manakah 10 Rajah 7 menunjukkan sejenis organ di dalam
benar mengenai graf tersebut? badan manusia.
Which of the following statements is correct about the graph? Diagram 7 shows an organ in the human body.
A Semakin panjang bandul, semakin
singkat masa bagi 10 ayunan lengkap
The longer the pendulum, the shorter the time for 10
complete swings
B Masa bagi 10 ayunan lengkap merupakan
pemboleh ubah dimanipulasikan
Time for 10 complete swings is the manipulated variable
C Masa bagi 10 ayunan lengkap semakin Rajah 7/Diagram 7
bertambah apabila panjang bandul
bertambah Apakah sistem yang berkaitan dengan organ
Time for 10 complete swings increases when the length di atas?
of the pendulum increases Which system is related to the above organ?
49

A Sistem respirasi dan sistem perkumuhan Antara yang berikut, yang manakah cara
Respiratory system and excretory system haiwan di atas mengekalkan homestasis
B Sistem respirasi dan sistem integumen semasa hari yang panas? KBAT Mengaplikasi
Respiratory system and integumentary system Which of the following is the way the above animal maintains
C Sistem respirasi dan sistem endokrin homeostasis during hot days?
Respiratory system and endocrine system A Menjelirkan lidah
D Sistem respirasi dan sistem limfa Sticking out its tongue
Respiratory system and lymphatic system B Jantung berdegup kencang
The heart beats faster
11 Maklumat berikut merupakan mekanisme C Berendam di dalam lumpur
pembetulan yang berlaku di dalam badan Soaking in the mud
manusia. D Menghasilkan bendalir badan
The following information are the correction mechanisms that Producing body fluid
occur inside the human body.
13 Rajah 9 menunjukkan keratan rentas sel pada
• Salur darah mengecut permukaan sehelai daun.
Blood vessels constrict Diagram 9 shows the cross section of a cell on the surface of a
• Bulu roma menegak leaf.
Hairs stand erect
• Otot rangka mengecut dan mengendur Y
secara aktif
Skeletal muscles contract and relax actively
• Hormon dirembeskan untuk
meningkatkan metabolisme badan
Hormones are secreted to increase the body Rajah 9/Diagram 9
metabolism
Apakah fungsi struktur Y?
Apakah kawal atur dan sistem yang betul bagi What is the function of structure Y?
mekanisme pembetulan ini? A Mengawal pembukaan dan penutupan
What are the correct type of regulation and systems that stoma
involved in this corrective mechanism? Controls the opening and closing of stoma
B Menyerap cahaya matahari untuk proses
Jenis kawal atur Sistem fotosintesis
Type of regulation Systems Absorbs sunlight for photosynthesis process
C Membenarkan pertukaran gas berlaku
A Suhu badan Sistem perkumuhan
Body temperature semasa respirasi sel
dan sistem saraf Allows exchange of gases to occur during cell respiration
Excretory system and
nervous system D Membenarkan air berlebihan tersejat
daripada daun melalui proses transpirasi
B Suhu badan Sistem perkumuhan Allows excessive water to evaporate from the leaves
Body temperature dan sistem endokrin through transpiration process
endocrine system 14 Rajah 10 menunjukkan sejenis organisma yang
tinggal di dalam laut.
C Kandungan air Sistem endokrin dan Diagram 10 shows an organism that lives in the sea.
Water content sistem saraf
Endocrine system and
nervous system
D Kandungan air Sistem perkumuhan

Water content dan sistem endokrin
endocrine system
12 Rajah 8 menunjukkan sejenis haiwan.

Diagram 8 shows an animal. Rajah 10/Diagram 10
Antara yang berikut, yang manakah cara

pembiakan bagi organisma tersebut?
Which of the following is the reproduction method of the
organism?
A Pertunasan/Budding
B Belahan dedua/Binary fission
Rajah 8/Diagram 8
C Penjanaan semula/Regeneration
D Pembentukan spora/Spore formation
50

15 Haiwan yang manakah menjalankan A Membekalkan makanan dan oksigen
persenyawaan luar? kepada fetus
Which animal undergoes external fertilisation? Supplies food and oxygen to the foetus
A Ikan lumba-lumba/Dolphin B Mengekalkan kedudukan fetus di dalam
B Ikan tilapia/Tilapia uterus ibunya
C Kambing/Goat Holds the position of the foetus inside the mother’s uterus
D Harimau/Tiger C Menyalurkan makanan dan oksigen
daripada ibu kepada fetus
16 Apakah fungsi duktus sperma dalam sistem Channels food and oxygen from the mother to the foetus
pembiakan lelaki? D Melindungi fetus daripada hentakan dan
What is the function of sperm duct in the male reproductive menyerap kejutan
system? Protects foetus from impact and absorbs shock
A Menghasilkan sperma
Produces sperms 19 Antara yang berikut, yang manakah bukan
B Menghasilkan nutrien untuk sperma syarat percambahan biji benih?
Produces nutrients for sperms Which of the following is not the condition for germination of
C Menghantar sperma dari testis ke uretra seeds?
Transports sperms from the testis to the urethra A Air C Udara
D Merembeskan mukus yang membolehkan Water Air
sperma berenang dengan mudah B Suhu D Jenis biji benih
Secretes mucous that enables sperms to swim easily Temperature Type of seeds
17 Apakah proses yang berlaku semasa fasa 20 Antara pernyataan berikut, yang manakah
subur? benar tentang struktur biji benih?
What is the process that occurs during the fertile phase? Which of the following statements is true about the structure
A Penempelan C Penguraian of a seed?
Implantation Break down A Hilum ialah struktur embrio biji benih
B Pengovulan D Pemulihan Hilum is the embryo structure of the seed
Ovulation Repair B Kotiledon ialah struktur kulit biji benih
Cotyledon is the external structure of the seed
18 Tali pusat ialah struktur yang penting dalam C Radikel berkembang menjadi pucuk ketika
kehamilan. Apakah fungsi tali pusat kepada percambahan
Radicle develops into shoot during germination
fetus yang dikandung ibunya?
The umbilical cord is an important structure in pregnancy. D Semasa percambahan, kotiledon
What is the function to the foetus carried by the mother? membekalkan makanan kepada biji benih
During germination, cotyledon provides food to the seed
Bahagian B
[20 markah/marks]
Jawab semua soalan.
1 (a) Tandakan (✓) pada kedudukan mata yang betul semasa mengambil bacaan alat di bawah.
Tick (✓) the correct position of the eye while taking the reading of the instruments below.
(i) (ii) 100

90
80
0 45
40
✓ 70
35
60
30
50
40 ✓
30
20
10
[2 markah/marks]
51

(b) Jadual 1 menunjukkan data yang diperoleh dalam satu eksperimen.
Table 1 shows the data obtained in an experiment.
Panjang bandul (cm) 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0

Length of pendulum (cm)
Masa bagi satu ayunan lengkap (s) 4.6 6.2 8.0 9.5 11.0
Time for one complete swing (s)
Jadual 1/Table 1
Nyatakan/State the:
(i) pemboleh ubah dimanipulasikan/manipulated variable:
Panjang bandul (cm)/ Length of pendulum (cm)
(ii) pemboleh ubah bergerak balas/responding variable:

Masa bagi satu ayunan lengkap (s)/ Time for one complete swing (s)
[2 markah/marks]
2 (a) Nyatakan jenis sel di bawah./State the type of the cells below.
(i) (ii)
Sel otot Sel darah putih

Muscle cell White blood cell
[2 markah/marks]
(b) Padankan sel berikut dengan fungsinya.
Match the following cells with their functions.
Sel/Cell Fungsi/Function
(i) Menghasilkan zuriat
Produces offspring
Membantu pergerakan anggota badan

Facilitates in the movement of body parts
(ii) Membawa impuls ke seluruh badan

Carries impulse to the whole body
Melawan penyakit
Fights diseases
[2 markah/marks]
3 (a) Tulis Benar atau Palsu pada pernyataan di bawah bagi cara haiwan mengekalkan homeostasis
apabila suhu persekitaran meningkat./Write True or False in the statements below for the way animals maintain
homeostasis when the surrounding temperature increases.
Pernyataan Benar/Palsu
Statement True/False
(i) Kadar metabolisme ular semakin tinggi. Benar

Higher metabolism rate in snakes. True
(ii) Gajah berjemur di bawah Matahari. Palsu

Elephants basking under the Sun. False
(iii) Anjing menjilat bulu di badannya. Benar

Dogs lick fur on their bodies. True
[2 markah/marks]
52

(b) Tandakan (✓) bagi mekanisme pembetulan yang betul mengikut keadaan persekitaran
di bawah.
Tick (✓) the correct corrective mechanism according to the surrounding conditions below.
(i) (ii)
(a) Bulu roma menegak (a) Salur darah mengecut ✓

Hairs stand erect Blood vessels constrict
(b) Air kencing sedikit ✓

(b) Aktiviti otot rangka berkurang
Less urine Skeletal muscles activities decrease
[2 markah/marks]
4 (a) Tulis struktur dalam kandungan ibu yang menjalankan fungsi berikut.
Write the structure in the mother’s womb that carry out the following functions.
Plasenta/Placenta Bendalir amnion/Amniotic fluid Tali pusat/Umbilical cord
Bendalir amnion
(i) Melindungi fetus daripada kecederaan akibat hentakan. Amniotic fluid
Protects the foetus from injuries due to concussion.
Tali pusat
(ii) Menyalurkan nutrien dan oksigen kepada fetus. Umbilical cord
Delivers nutrients and oxygen to the foetus.
[2 markah/marks]
(b) Wanita hamil memerlukan gizi seimbang yang mengandungi lebih banyak khasiat. Isi tempat
kosong dengan jawapan yang betul.
Pregnat women need a balanced diet which contains more nutrients. Fill in the blanks with the correct answer.
Asid folik
(i) penting untuk perkembangan sistem saraf fetus yang sempurna.
Folic acid
is important for the complete development of the nervous system of foetus.
Protein
(ii) membantu menghasilkan sel-sel baharu semasa tumbesaran fetus.
Protein
helps produce new cells during the growth of foetus.
[2 markah/marks]
5 (a) Padankan haiwan berikut dengan jenis persenyawaannya.

Match the following animals to their type of fertilisations.
(i)
Menjalankan persenyawaan luar
Carries out external fertilisation
(ii)
Menjalankan persenyawaan dalam
Carries out internal fertilisation
[2 markah/marks]
53

(b) Tulis fasa-fasa dalam kitar haid berdasarkan julat hari yang diberikan di bawah.
Write the phases in the menstrual cycle based on the range of days given below.
Fasa subur Fasa pemulihan Fasa haid Fasa prahaid

Fertile phase Repair phase Menstruation phase Premenstruation phase
Hari/Days Fasa/Phase
1–5 Fasa haid/Menstruation phase
6 – 11 Fasa pemulihan/Repair phase
12 – 17 Fasa subur/Fertile phase
18 – 28 Fasa prahaid/Premenstrual phase
[2 markah/marks]
Bahagian C
[60 markah/marks]
Jawab semua soalan.
1 Rajah 1.1 menunjukkan sebuah alat pengukur dalam makmal sains.

Diagram 1.1 shows a measuring instrument in the science laboratory.
2 6
A
0 8
Rajah 1.1/Diagram 1.1
(a) Apakah nama alat pengukur ini?

What is the name of the measuring instrument?
Ammeter/Ammeter
[1 markah/mark]
(b) Nyatakan kuantiti fizik yang disukat oleh alat pengukur ini.
State the physical quantity measured by the measuring instrument.
Arus elektrik/ Electric current
[1 markah/mark]
(c) Rajah 1.1 menunjukkan kedudukan jarum pada alat pengukur ketika tiada bacaan diambil.
Apakah nilai ralat sifar bagi alat pengukur tersebut? KBAT Mengaplikasi
Diagram 1.1 shows the position of the needle in the measuring instrument when no reading is taken. What is the zero error of the
measuring instrument?
+0.2 A
[1 markah/mark]
54

(d) Rajah 1.2 menunjukkan bacaan pada alat pengukur semasa menyukat suatu kuantiti fizik.
Diagram 1.2 shows the reading of the measuring instrument when a physical quantity is measured.
2 6
A
0 8
(i) Apakah nilai bacaan yang ditunjukkan?

What is the reading shown?
3.6 A
(ii) Apakah nilai sebenar bagi pengukuran itu? KBAT Mengaplikasi

What is the actual value of the measurement?
Bacaan sebenar = Bacaan yang ditunjukkan – Ralat sifar
Actual reading = Reading shown – Zero error
= 3.6 – 0.2
= 3.4 A
[3 markah/marks]
(e) Nyatakan penambahbaikan yang boleh dibuat pada alat pengukur di atas untuk mengelakkan
ralat paralaks. Jelaskan.
State an improvement that can be added to the measuring instrument to avoid parallax error. Explain.
Menggunakan cermin antiparalaks di bawah jarum. Imej jarum pada cermin menunjukkan bacaan yang tepat.
Using the antiparallax mirror under the needle. The image of the needle on the mirror shows the accurate reading.
[2 markah/marks]
2 Rajah 2 menunjukkan dua jenis sel yang terdapat di dalam badan manusia.
Diagram 2 shows two types of cells found in the human body.
X Y
Rajah 2/Diagram 2
(a) Namakan sel X dan sel Y.

Name cells X and Y.
X: Sel darah merah / Red blood cells
Y: Sel darah putih/ White blood cells
[2 markah/marks]
(b) Nyatakan satu perbezaan antara sel X dengan sel Y.
State one difference between cell X and cell Y.
Sel X [Apa 1] tidak mempunyai nukleus, manakala sel Y [Apa 2] mempunyai nukleus.
Sel X [What 1] does not have nucleus, while cell Y [What 2] has a nucleus.
[2 markah/marks]
55

(c) Namakan sistem badan yang melibatkan sel X.
Name the body system that involves cell X.
Sistem pengangkutan darah/ Blood circulatory system
[1 markah/mark]
(d) Apakah fungsi sistem badan yang dinyatakan di 2(c)?
What is the function of the body system stated in 2(c)?
Mengangkut oksigen, nutrien dan hormon ke seluruh badan.
Transports oxygen, nutrients and hormones to the whole body.
[2 markah/marks]
(e) Nyatakan fungsi sel Y./State the function of cell Y.
Memusnahkan partikel asing yang memasuki badan untuk mengelakkan jangkitan.
Destroys foreign particles that enter the body to prevent infections.
[1 markah/mark]
3 Rajah 3 menunjukkan arah pengangkutan air dalam sebatang pokok.

Diagram 3 shows the direction of water transportation in a tree.
Rajah 3/Diagram 3
(a) Apakah struktur T?/What is structure T?

Akar rambut/Root hair
[1 markah/mark]
(b) Apakah yang berlaku di T?/What happens in T?
Akar rambut menyerap air dan mineral dari tanah.
Root hairs absorb water and minerals from soil.
[2 markah/marks]
(c) Namakan proses yang ditunjukkan dalam Rajah 3./Name the process shown in Diagram 3.
Transpirasi/Transpiration
[1 markah/mark]
(d) Terangkan bagaimana air boleh bergerak dari akar ke daun.
Explain how water can move from the roots to the leaves.
[Bagaimana] Daya yang terhasil semasa transpirasi pada daun menarik air naik dari akar ke daun.
[How] A force produced during the transpiration in the leaves pulls the water upwards from the roots to the leaves.
[2 markah/marks]
(e) Terangkan proses yang berlaku di S semasa hari yang panas.
Explain the process that occurs in S during hot days.
Air tersejat daripada daun untuk membentuk wap air.
Water evaporates from the leaves to form water vapours.
[2 markah/marks]
56

(f) Apakah kepentingan proses di 3(e) kepada tumbuhan?
What is the importance of the process in 3(e) to plants?
Menyejukkan tumbuhan dan mengelakkan tumbuhan menjadi layu dan mati.
Cools the plant and prevent the plant from withering and die.
[2 markah/marks]
4 Rajah 4 menunjukkan peringkat perkembangan manusia di dalam rahim.

Diagram 4 shows the stages of the human development in the womb.
Minggu ke-4 Minggu ke-9 Minggu ke-19 Minggu ke-37 Minggu ke-40
Week 4 Week 9 Week 19 Week 37 Week 40
Rajah 4/Diagram 4
(a) Pada bahagian manakah di dalam rahim, peringkat perkembangan ini berlaku?
In which part of the womb does this development happen?
Uterus/ Uterus
[1 markah/mark]
(b) Bilakah embrio bertukar menjadi fetus?
When does the embryo change to foetus?
Minggu ke-10 hingga ke-19/ Week 10 to week 19
[1 markah/mark]
(c) Fetus membesar di dalam ruang yang dipenuhi dengan bendalir amnion.
Apakah fungsi bendalir amnion? Terangkan.
Foetus grows in a sac filled with amniotic fluid.
What is the function of amniotic fluid? Explain.
Menyerap gegaran dan hentakan daripada luar untuk mengelakkan kecederaan pada fetus.
Absorbs external concussions and shocks to prevent injury to the foetus.
[2 markah/marks]
(d) Bagaimanakah fetus memperoleh oksigen dan nutrien daripada ibunya?
How does the foetus obtain oxygen and nutrients from the mother?
Melalui tali pusat/ Through the umbilical cord
[1 markah/mark]
(e) Jelaskan apa yang berlaku dari minggu ke-38 hingga minggu ke-40. KBAT Menganalisis
Explain what happens from week 38 to week 40.
Pembentukan fetus sudah lengkap. Kepala fetus berada di serviks. Dinding berotot uterus mengecut dengan kuat,
amnion pecah dan bendalir keluar. Fetus ditolak keluar daripada uterus melalui faraj.
Formation of foetus is complete. The foetal head started to engaged at the cervix. The muscle of the uterine lining will contract harder, the
amnion burst and the amniotic fluid is released. The foetus is pushed out of the uterus through the vagina.
[3 markah/marks]
57

(f) Anita baru sahaja dimaklumkan oleh doktor bahawa dia hamil 2 bulan. Dia dinasihatkan
untuk mengamalkan gaya hidup yang sihat supaya diri dan kandungannya sihat dan selamat.
Cadangkan gaya hidup yang terbaik untuk diamalkan oleh Anita sepanjang kehamilan.
Anita has just been informed by the doctor that she is two months pregnant. She is advised to practice a healthy lifestyle so that she
and the baby are healthy and safe. Suggest the best lifestyle Anita should practice throughout her pregnancy. KBAT Menilai
• Makan makanan yang seimbang mengikut keperluan pengambilan nutrien ibu hamil.
Eat balanced diet according to the nutritional requirements of pregnant women.
• Mengambil vitamin/asid folik/kalsium atau ubat tambahan lain yang disarankan oleh doktor.
Take vitamins/folic acid/calcium or other supplements recommended by the doctor.
[2 markah/marks]
5 Rajah 5.1 menunjukkan Chong yang bekerja di bawah sinaran matahari yang terik untuk tempoh
masa yang panjang. Chong berasa dahaga dan keletihan.
Diagram 5.1 shows Chong who is working under the blazing sun for a long period of time. Chong feels thirsty and tired.
(a) Keadaan dahaga menunjukkan bahawa badan Chong sedang menjalankan kawalan
homeostasis.
Thirst shows that Chong’s body is performing homeostatic control.
(i) Nyatakan kawalan homeostasis yang sedang dialami oleh Chong.

State the homeostatic control that is experienced by Chong.
Kawal atur kandungan air dalam badan/The regulation of water content in the body
[1 markah/mark]
(ii) Namakan dua sistem yang terlibat dalam kawalan homeostasis yang dinyatakan
di 5(a)(i).
Name the two systems involved in the homeostatic control stated in 5(a)(i).
Sistem perkumuhan dan sistem endokrin/Excretory system and endocrine system
[2 markah/marks]
(iii) Kulit Chong juga kelihatan kemerah-merahan. Huraikan mengapa ini berlaku.
Chong’s skin also looks reddish. Describe why this happens. KBAT Menganalisis
Apabila suhu persekitaran tinggi, salur darah mengembang. Ini menyebabkan lebih banyak darah mengalir dekat
dengan untuk membebaskan haba./When the surrounding temperature is high, the blood vessels dilate. This causes a lot of blood
to flow closer to the skin to release heat.

[2 markah/marks]
(iv) Terangkan mekanisme pembetulan bagi mengembalikan kandungan air normal dalam
badan Chong. KBAT Menganalisis
Explain the corrective mechanism to restore the normal water content in Chong’s body.
Otak merangsang perembesan hormon supaya air kencing yang dihasilkan adalah sedikit dan pekat.
The brain stimulates the secretion of hormone so that the urine produced is little and concentrated.
[2 markah/marks]
58

(b) Rashid mengalami berat badan berlebihan. Dia ingin mula mengamalkan gaya hidup sihat
dengan bersenam untuk mengurangkan berat badannya. Badan manusia akan mengekalkan
homeostasis dengan menghasilkan peluh yang banyak untuk mengawal atur suhu badan.
Oleh yang demikian, Rashid berasa sangat dahaga selepas bersenam. Cadangkan tiga langkah
yang perlu diikuti oleh Rashid untuk mengelakkan kehilangan air dalam badan yang banyak
sehingga boleh menyebabkan kematian. KBAT Mencipta
Rashid is overweight. He wants to start practicing a healthy lifestyle by exercising to lose weight. Our body will maintain
homeostasis by producing a lot of sweat to regulate the body temperature. Therefore, Rashid felt very thirsty after exercising.
Suggest three steps that Rashid should follow to avoid losing a lot of water in the body that could cause death.

Mana-mana jawapan yang sesuai/Any suitable answers
1 Elakkan bersenam pada hari yang sangat panas dalam tempoh yang lama.
Avoid exercising on hot days for a long time.
2 Minum air yang mencukupi apabila berasa dahaga.
Drink enough water when you feel thirsty.
3 Pakai pakaian yang cerah untuk mengelakkan penyerapan haba.
Wear bright clothes to avoid heat absorption.
[3 markah/marks]
6 (a) Rajah 6.1 menunjukkan dua jenis organisma hidup.

Diagram 6.1 shows two living organisms.
Organisma/Organism X Organisma/Organism Y
(i) Nyatakan jenis pembiakan bagi organisma X dan Y berdasarkan Rajah 6.1.
State the type of reproductions of organisms X and Y based on Diagram 6.1.
Pembiakan seks/Sexual reproduction

Organisma/Organism X :
Pembiakan aseks/Asexual reproduction
Organisma/Organism Y :
[2 markah/marks]
59

(ii) Bandingkan penglibatan gamet dalam persenyawaan bagi organisma X dan Y.
Compare the involvement of gametes in the fertilisation of organisms X and Y. KBAT Menganalisis
[Apa] Organisma X memerlukan kedua-dua gamet jantan dan gamet betina dalam persenyawaan, manakala
persenyawaan bagi organisma Y hanya melibatkan satu induk sahaja./[What] Organism X requires both male and female
gametes in the fertilisation whereas the fertilisation of organism Y only involves a parent.
[2 markah/marks]
(iii) Ramalkan apa yang akan berlaku sekiranya kadar pembiakan suatu organisma semakin
berkurang./Predict what will happen if the rate of reproduction of an organism decreases. KBAT Menganalisis
Organisma tersebut tidak dapat menambah bilangan spesiesnya dan mungkin menghadapi ancaman kepupusan.
The organism is unable to increase the number of its species and might face extinction.
[1 markah/mark]
(b) Rajah 6.2 menunjukkan sejenis buah mangga yang terkenal dari negeri Perlis.
Diagram 6.2 shows a famous type of mangoes from Perlis.
(i) Apakah jenis pendebungaan yang dijalankan oleh pokok mangga tersebut? Beri alasan
anda./What is the type of pollination carried out by the mango trees? Give your reason. KBAT Menganalisis
[Apa] Pendebungaan kacuk. [Mengapa] Pendebungaan tersebut melibatkan pemindahan debunga dari bahagian
jantan bunga (anter) suatu pokok mangga ke bahagian betina bunga (stigma) pada pokok mangga yang berbeza.
[What] Cross-pollination. [Why] The pollination involves the transfer of pollen grains from the male part of the flower (anther) of
a mango tree to the female part of the flower (stigma) of a different mango tree.
[3 markah/marks]
(ii) Beri dua contoh tumbuhan lain yang menjalankan jenis pendebungaan yang sama
seperti di 6(b)(i)./Give two examples of other plants that carry out the same type of pollination as in 6(b)(i).
Jagung Masmadu dan Betik Eksotik/Masmadu corn and Eksotika papaya
[2 markah/marks]
(iii) Sekumpulan petani ingin memasarkan buah mangga tersebut ke luar negara. Mereka
ingin menggunakan kaedah pendebungaan di 6(b)(i).
A group of farmers wants to promote the mangoes to overseas. They wish to use the pollination method in 6(b)(i).
Berikan dua kelebihan jenis pendebungaan tersebut untuk pemasaran ke luar negara.
Give two advantages of the type of pollination for overseas promotion. KBAT Menganalisis
[Apa 1] Hasil tanaman pokok itu mempunyai kualiti yang baik dan [Apa 2] tahap rintangan yang lebih tinggi
terhadap penyakit dan serangga perosak.
[What 1] The yields have good quality and [What 2] better resistance towards diseases and pests.
[2 markah/marks]
60

Bab
Jirim
5 Matter
Tema 3: Penerokaan Unsur dalam Alam Buku Teks: Halaman 135 – 161

5.1
Jirim dalam Alam
Jawab soalan berikut./Answer the following questions. SP 5.1.1 SP 5.1.2
1 Apakah maksud jirim?/What is the definition of matter? TP 1
Jirim ialah semua benda yang mempunyai jisim dan memenuhi ruang .
Matter is substances that have mass and occupy space .
2 Kelaskan benda-benda di bawah kepada jirim dan bukan jirim. TP 2

Classify the substances below into matter and non-matter.
i-THINK Peta Pokok
Asap/Smoke Kilat/Lightning Besi/Iron Air/Water Bunyi/Sound Haba/Heat
Jirim/Matter Bukan jirim/Non-matter
Asap/Smoke Kilat/Lightning
(a) (d)
Besi/Iron Bunyi/Sound
(b) (e)
Air/Water Haba/Heat
(c) (f)
3 Dua belon yang sama saiz, P dan Q diikat pada hujung sebatang rod. Belon P dicucuk dengan jarum
dan keadaan rod diperhatikan. TP 2
Two balloons with the same size, P and Q are tied at the ends of a rod. Ballon P is pricked with a pin and the condition of the rod is
observed.
P
P Q Q
Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul./Fill in the blanks with the correct answer.
udara memenuhi ruang.
(a) Apabila belon ditiup, belon akan mengembang kerana .
air occupies space.
When the balloon is blown, it will expand because .
(b) Hujung rod pada belon P naik ke atas, manakala hujung rod pada belon Q
turun ke bawah
.
drops
The end of the rod of balloon P rises, while the end of the rod of balloon Q .
mempunyai jisim
(c) Belon Q yang jatuh ke bawah menunjukkan bahawa udara .
has mass
Balloon Q that drops shows that air .
61

5.1
Jirim dalam Alam
Jawab soalan berikut./Answer the following questions. SP 5.1.3 SP 5.1.4 HEBAT SAINS MODUL 18
1 Rajah di bawah menunjukkan satu aktiviti untuk mengkaji sifat kimia jirim.
The diagram below shows an activity to study the chemical properties of matter.
Air suling
Distilled water
Paku besi Air suling

Iron nail Distilled water
Garam
Salt
Lengkapkan pernyataan di bawah untuk menerangkan tentang aktiviti tersebut. TP 2

Complete the statements below to describe the activity.
berkarat air
(a) Selepas tiga hari, paku besi didapati kerana terdedah kepada dan
udara
.
rusted water air
After three days, it was found that the iron nail is due to the exposure to and .
baharu
(b) Perubahan sifat kimia jirim akan membentuk bahan yang mempunyai komposisi
berbeza
kimia yang daripada bahan asal.
new different
The change in the chemical properties of matters will form a substance that has chemical
composition from the original substance.
2 Tulis sama ada aktiviti berikut ialah sifat fizik atau sifat kimia. TP 4
Write whether the following activities is a physical property or a chemical property.
Aktiviti Sifat fizik/sifat kimia

Activity Physical property/Chemical property
(a) Ais melebur menjadi cecair apabila haba

Sifat fizik
diserap Physical property
Ice melts into liquid when heat is absorbed
(b) Kertas terbakar apabila dikenakan haba Sifat kimia

Paper burns when subjected to heat Chemical property
(c) Air mendidih pada suhu 100 °C Sifat fizik

Water boils at a temperature of 100 °C Physical property
(d) Paku besi berkarat Sifat kimia

An iron nail is rusted Chemical property
(e) Pembentukan salji di atas gunung Sifat fizik

Formation of snow on top of mountains Physical property
62

5.2
Tiga Keadaan Jirim
Jawab soalan berikut./Answer the following questions. SP 5.2.1 SP 5.2.2 SP 5.2.3 HEBAT SAINS MODUL 30
1 Teori Kinetik Jirim menyatakan bahawa jirim terdiri daripada zarah-zarah halus yang diskrit dan
sentiasa bergerak pada semua arah. Lukis arah pergerakan zarah-zarah dalam kotak di bawah
berdasarkan Teori Kinetik Jirim. TP 2
The Kinetic Theory of Matter states that matter is composed of fine particles which are discrete and always moving in all directions.
Draw the direction of the movement of particles in the box below based on the Kinetic Theory of Matter.
2 Kelaskan bahan berikut mengikut tiga keadaan jirim. TP 2

Classify the following substances into the three states of matter.
i-THINK Peta Pokok
Buku/Book Wap/Steam Jus oren/Orange juice

Ais/Ice Madu/Honey Oksigen/Oxygen
Pepejal/Solid Cecair/Liquid Gas/Gas

(a) (b) (c)
Ais/Ice Madu/Honey Wap/Steam

(i) (i) (i)
(ii) Buku/Book
(ii) Jus oren/Orange juice (ii) Oksigen/Oxygen
3 Nyatakan Benar atau Palsu untuk pernyataan berikut. TP 3

State True or False for the following statements.
Ciri-ciri Pepejal Cecair Gas

Characteristic Solid Liquid Gas
Tersusun sangat rapat Tersusun sangat jauh Tersusun rapat dalam

Susunan dalam keadaan teratur di antara satu sama lain keadaan tidak teratur
zarah Arranged very closely in an Arranged very far apart from one Arranged loosely in a random
Arrangement orderly manner another manner
of particles
(a) Benar/True (b) Palsu/False (c) Palsu/False
Bergerak secara rawak Bergetar pada Bergerak laju secara rawak

Pergerakan Move randomly kedudukan yang tetap Move quickly at random
zarah Vibrate in a fixed position
Movement of
particles
(d) Palsu/False (e) Palsu/False (f) Benar/True
Mengikut bentuk bekas Mengikut bentuk bekas Mengikut bentuk bekas

Bentuk Follows the shape of the container Follows the shape of the container Follows the shape of the container
Shape
(g) Palsu/False (h) Benar/True (i) Benar/True
63

4 Arman menjalankan satu eksperimen untuk mengkaji resapan dalam pepejal dan cecair.
Arman carried out an experiment to study diffusion in solid and liquid.
Gel Air
Gel Water
Hablur kuprum(II) sulfat

Copper(II) sulphate crystal Hablur kuprum(II) sulfat
Copper(II) sulphate crystal
Eksperimen A Eksperimen B
Experiment A Experiment B
Keputusan eksperimen dicatatkan dalam jadual di bawah.

The experiment results are recorded in the table below.
Eksperimen Pemerhatian
Experiment Observation
Gel menjadi biru sepenuhnya selepas tiga hari

A The gel becomes completely blue after three days
Air menjadi biru sepenuhnya selepas beberapa minit

B The water becomes completely blue after several minutes
(a) Bezakan kadar resapan dalam kedua-dua eksperimen. TP 2

Differentiate the rate of diffusion in both experiments.
cecair pepejal
Kadar resapan dalam lebih cepat daripada dalam .
The rate of diffusion in liquid is faster than in solid .
(b) Beri inferens untuk jawapan di 4(a). TP 3 KBAT Menganalisis

Give an inference for the answer in 4(a).
cecair kurang rapat
Zarah-zarah dalam tersusun secara tidak teratur. Ruang
cecair
antara zarah dalam adalah lebih besar berbanding dengan dalam
pepejal
.
The particles in liquid are loosely packed in a random pattern. The spaces between the particles in
liquid are larger compared to in solid .
(c) Jika eksperimen diteruskan dengan bahan gas, susun kadar resapan dalam tiga keadaan jirim
dalam peta alir di bawah. TP 3
If the experiment is continued using a gas substance, arrange the rate of diffusion in the three states of matter in the flow map
below.
i-THINK Peta Alir
(i) Pepejal (ii) Cecair (iii) Gas

Solid Liquid Gas
Kadar resapan meningkat

The rate of diffusion increases
64

5.2
Tiga Keadaan Jirim
1 Perubahan keadaan jirim melibatkan proses penyerapan haba dan pembebasan haba. Nyatakan sama
ada proses di bawah ialah proses yang menyerap haba atau proses yang membebaskan haba.
The changes in the state of matter involve the absorption of heat and release of heat. State whether the processes below absorbs heat
or releases heat. SP 5.2.3 SP 5.2.4 TP 2
(a) Menyerap haba/Absorbs heat
Pemejalwapan/Sublimation
Pepejal Gas
Gas
Solid
(b) Membebaskan haba/Releases heat
(c) Menyerap haba/Absorbs heat (d) Menyerap haba/Absorbs heat
Peleburan/Melting Pendidihan/Boiling
Pembekuan/Freezing Kondensasi/Condensation
Cecair
Liquid
(e) Membebaskan haba/Releases heat (f) Membebaskan haba/Releases heat
2 Lengkapkan penerangan tentang perubahan keadaan jirim yang berlaku dalam rajah di bawah.
Complete the explanation about the changes in the state of matter that occur in the diagrams below. SP 5.2.7 TP 2
Rajah/Diagram Penerangan/Explanation
(a) Air dididihkan menyerap memutuskan

Water is boiled (i) Zarah-zarah cecair haba untuk
ikatan antara zarah.
absorb break
Liquid particles heat to the bond between the
particles.
(ii) Cecair bertukar menjadi gas dan zarah-zarah bergerak

bebas rawak
dan secara .
gas randomly
Liquid turns into and the particles move freely and .
(b) Pembentukan membebaskan

hujan (i) Zarah-zarah gas haba apabila suhu menurun.
Rain formation release
Gas particles heat when the temperature decreases.
cecair
(ii) Gas bertukar menjadi dan zarah-zarah bergerak
perlahan mendekati
lebih dan satu sama lain.
liquid slower
Gas turns into and the particles move and
closer
to one another.
65

5.2
Tiga Keadaan Jirim
1 Rajah di bawah menunjukkan dua graf bagi menentukan takat suhu air.
The diagram below show two graphs used to determine the temperature points of water.
Suhu (°C) Suhu (°C)
Temperature (°C) Temperature (°C)
X Y
Masa (min) Masa (min)

Time (min) Time (min)
Graf pemanasan air Graf penyejukan air

Graph of heating of water Graph of cooling of water
(a) Berdasarkan graf di atas, namakan takat suhu X dan Y dan berikan nilainya. TP 2
Based on the graphs above, name the temperature points of X and Y and give their values.
X : Takat didih, 100 °C/Boiling point, 100 °C Y : Takat beku, 0 °C/Freezing point, 0 °C
(b) Nyatakan sama ada proses pemanasan dan penyejukan air melibatkan penyerapan atau
pembebasan haba. Beri alasan anda. TP 4 KBAT Menganalisis
State whether the processes of heating and cooling of water involve either the absorption or release of heat. Give your reasons.
[Apa 1] Proses pemanasan air menyerap haba [Mengapa 1] kerana keadaan jirimnya bertukar daripada cecair kepada
gas, manakala [Apa 2] proses penyejukan air membebaskan haba [Mengapa 2] kerana air bertukar daripada cecair
kepada pepejal./ [What 1] The heating of water absorbs heat [Why 1] because the state of matter changes from liquid to gas, while
[What 2] the cooling of water releases heat because [Why 2] the state of matter changes from liquid to solid.
(c) Mengapakah takat suhu air tidak berubah pada takat didih dan takat beku?
Why are the temperatures of water remain unchanged at the boiling point and freezing point? TP 4 KBAT Menganalisis
Tenaga kinetik zarah tidak berubah kerana haba yang diserap atau dibebaskan adalah untuk memastikan daya tarikan
antara zarah dapat diatasi atau dibentuk bagi mencapai perubahan keadaan fizikal.
The kinetic energy of the particles does not change because the heat absorbed or released is to ensure that the attraction force between the
particles can be overcome or formed to obtain the changes in the physical state.
(d) Selain suhu, nyatakan ciri air yang tidak berubah semasa proses pemanasan atau penyejukan.
Terangkan. TP 2 KBAT Menganalisis
Other than temperature, state the property of water that does not change during heating or cooling processes. Explain.
[Apa] Jisim air tidak berubah [Mengapa] kerana hanya tenaga kinetik zarah-zarah air yang berubah, bukan kuantitinya.
[What] The mass of water does not change [Why] as only the kinetic energy of the particles changes, not the quantity.
66

Bab
Jadual Berkala
6 Periodic Table

6.1
Pengelasan Unsur
1 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul./Answer the following questions. SP 6.1.1 TP 2
unit asas
(a) Atom ialah bagi jirim.
basic unit
Atom is the of matter.
kecil diskret
(b) Saiz atom adalah dan .
small discrete
An atom has a and size.
Atom (c) Boleh dilihat menggunakan mikroskop elektron
.
electron microscope
Can be observed using the .
ringkas
(d) Atom merupakan zarah yang paling .
simplest
Atom is the particle.
dua atau lebih atom

(e) Molekul terbentuk daripada .
two or more atoms
A molecule is made of .
Molecule neutral
(f) Molekul ialah zarah yang tidak mempunyai cas.
neutral
Molecules are particles with no charge.
2 Labelkan struktur atom di bawah./Label the structure of atom below. SP 6.1.1 TP 2
(a) Elektron (b) Neutron

Electron Neutron
(c) Nukleus (d) Proton

Nucleus Proton
4 Tulis jawapan yang betul berdasarkan definisi yang diberikan di bawah. SP 6.1.1 TP 2
Write the correct answer based on the given definitions below.
(a) Zarah yang bercas positif/Positively-charged particle Proton/Proton
(b) Zarah yang bercas negatif/Negatively-charged particle Elektron/Electron
(c) Zarah yang tidak mempunyai cas A particle with no charge Neutron/Neutron
(d) Mengandungi proton dan neutron/Contains protons and neutrons Nukleus/Nucleus
67

6.1
Pengelasan Unsur
1 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul./Fill in the blanks with the correct answer. TP 2
satu jenis atom

(a) Unsur ialah bahan yang terdiri daripada yang sama sahaja.
one type of atom
An element is a substance that consists of only .
dua atau lebih atom
(b) Sebatian ialah bahan yang terdiri daripada hasil gabungan yang
berpadu secara kimia.
two or more atoms
A compounds is a substance consists of a combination of which are chemically bonded together.
dua atau lebih atom
(c) Campuran ialah bahan yang terdiri daripada hasil gabungan
yang bercampur secara fizikal.
two or more atoms
A mixture is a substance consists of a combination of which are physically mixed together.
2 Lukis susunan zarah bagi menggambarkan susunan zarah dalam unsur, sebatian dan campuran
dalam ruang yang disediakan. TP 2 KBAT Mengaplikasi
Draw the arrangement of particles to describe the arrangement of particels in an element, compound and mixture in the spaces
provided.
(a) (b) (c)
Unsur/Element Sebatian/Compound Campuran/Mixture
3 Jirim terdiri daripada unsur, sebatian dan campuran. Nyatakan jenis jirim bagi bahan berikut. TP 2
Matters consist of elements, compounds and mixtures. State the type of matter of the following substances.
(a) (b) (c)
Belon udara panas

Cincin emas/Gold ring Darah/Blood Hot air balloon
Unsur Campuran Unsur

Element Mixture Element
(d) (e) (f)
Tanah/Soil Ubat gigi/Toothpaste Beg plastik/Plastic bag

Campuran Sebatian Sebatian
Mixture Compound Compound
68

6.1
Pengelasan Unsur
Jawab soalan berikut berdasarkan Jadual Berkala di bawah. SP 6.1.3

Answer the following questions based on the Periodic Table below.
Kumpulan/Group
1 Logam/Metal
18
1 2
1 H Separuh logam/Semi-metal (Metalloid) He

2 13 14 15 16 17
Hidrogen Helium
1 Hydrogen 4 Helium
3 4 5 6 7 8 9 10
2 Li
Litium
Be
Berilium
Bukan logam/Non-metal B
Boron
C
Karbon
N
Nitrogen
O
Oksigen
F
Fluorin
Ne
Neon
7 Lithium 9 Beryllium 11 Boron 12 Carbon 14 Nitrogen 16 Oxygen 19 Fluorine 20 Neon
11 12 13 14 15 16 17 18
Unsur peralihan/Transition elements
3 Na Mg
Natrium Magnesium
Al
Aluminium
Si
Silikon
P
Fosforus
S
Sulfur
Cl Ar
Klorin Argon
23 Sodium 24 Magnesium 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 27 Aluminium 28 Silikon 31 Fosforus 32 Sulphur 35.5 Chlorine 40 Argon
Kala/Period
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
4 K
Kalium
Ca Sc Ti
Kalsium Skandium Titanium
V
Vanadium
Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Kromium Mangan Ferum Kobalt Nikel Kuprum Zink Galium Germanium Arsenik Selenium Bromin Kripton
39Potassium 40 Calcium 45 Scandium 48Titanium 51Vanadium 52Chromium 55 Manganese 56 Iron 59 Cobalt 59 Nickel 64 Copper 65 Zinc 70 Gallium 73Germanium 75 Arsenic 79 Selenium 80 Bromine 84 Krypton
37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Argentum
Sn Sb Te Telurium
I
Iodin
Xe
Rubidium Strontium Ytrium Zirkonium Niobium Molibdenum Teknetium Rutenium Rodium Paladium Kadmium Indium Stanum Antimoni Xenon
Rubidium
85.5 88 Strontium 89 Yttrium 91Zirconium 93 Niobium 96Molybdenum 98 Technetium 101Ruthenium 103 Rhodium 106 Palladium 108 Silver 112 Cadmium 115 Indium 119 Tin 122 Antimony 128 Tellurium 127 Iodine 131 Xenon
55 56 57 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86
6 Cs Ba *La
Sesium Barium Lantanum
Hf Ta
Hafnium Tantalum
W
Tungsten
Re Os
Renium Osmium
Ir
Iridium
Pt Platinum
Au Hg Tl Pb Bi
Aurum Merkuri Talium Plumbum Bismut
Po At Rn
Polonium Astatin Radon
133 Caesium 137 Barium 139Lanthanum 178.5 Hafnium 181 Tantalum 184 Tungsten 186 Rhenium 190 Osmium 192Iridium 195 Platinum 197 Gold 201 Mercury 204Thallium 207 Lead 209 Bismuth 210 Polonium 210 Astatine 222 Radon
87 88 89 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118
7 Fr Ra *Ac Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Uut Fl Uup Lv Uus Uuo

Fransium Radium Aktinium Ruterfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Unutrium Flerovium Unupentium Livermorium Ununseptium Ununoctium
Francium Radium Actinium Rutherfordium Dubinium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium
* Siri Lantanida
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71
Lanthanide series
(Lanthanoids)
Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Serium
Praseodimium
Praseodymium
Neodimium
Neodymium Prometium
Samarium
Europium
Gadolinium
Terbium
Disprosium
Holmium Erbium Tulium Yterbium Lutetium
Samarium Gadolinium Dysprosium
140 Cerium 141 144 Promethium 150 152 Europium 157 159 Terbium 162 165 Holmium 167 Erbium 169 Thulium 173Ytterbium 175 Lutetium
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103
* Siri Aktinida
Actinide series
Th
Torium
Pa
Protaktinium
U
Uranium
Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Neptunium Plutonium Amerisium Kurium Berkelium Kalifornium Einsteinium Femium Mendelevium Nobelium Lawrensium
Protactinum
(Actinoids) 232Thorium 231 238 Uranium Neptumium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium
1 Bagaimanakah unsur-unsur dalam Jadual Berkala disusun? TP 2

How are the elements in the Periodic Table arranged?
Unsur-unsur disusun mengikut nombor proton menaik/The elements are arranged according to increasing proton number
2 Nyatakan dalam kumpulan mana terletaknya unsur TP 2

State in which groups are the elements of
Kumpulan 1 dan 2/Groups 1 and 2

(a) logam/metals :
Kumpulan 3 hingga 12/Groups 3 until 12
(b) peralihan/transition :
Kumpulan 17/Group 17
(c) gas halogen/halogen gases :
(d) gas nadir/inert gases :
3 Beri dua ciri unsur logam. TP 2

Give two properties of the metal elements.
Kekonduksian haba yang tinggi/High heat conductivity Konduktor elektrik yang baik/Good electrical conductors
(a) (b)
4 Nyatakan empat contoh unsur yang berada dalam Kumpulan 18. TP 2

State four examples of elements in Group 18.
Neon, kripton, argon dan xenon/Neon, krypton, argon and xenon
5 Ali membetulkan lampu mentol di rumahnya. Apakah unsur yang digunakan di dalam mentol untuk
memancarkan cahaya dan dalam kumpulan manakah terletaknya unsur tersebut? TP 3
Ali fixed the light bulbs in his house. What element is used in the bulb to emit light and which group is the element situated in?
[Apa] Argon dalam [Di mana] Kumpulan 18/[What] Argon in [Where] Group 18
69

6.1
Pengelasan Unsur
1 Bandingkan ciri-ciri logam dan bukan logam dalam jadual di bawah. TP 2 KBAT Menganalisis
Compare the characteristics of metals and non-metals in the table below. HEBAT SAINS MODUL 29
Logam/Metal Ciri/Characteristic Bukan logam/Non-metal
Berkilat (a) Kekilauan permukaan Tidak berkilat

Shiny Shiny surface Dull
Mulur (b) Kemuluran Tidak mulur

Ductile Ductility Not ductile/Brittle
Boleh ditempa (c) Boleh ditempa Tidak boleh ditempa

Malleable Malleability Non-malleable
Konduktor yang baik (d) Kekonduksian haba Konduktor yang lemah

Good conductor Heat conductivity Poor conductor
Konduktor yang lemah (kecuali

Konduktor yang baik (e) Kekonduksian elektrik karbon)
Good conductor Electrical conductivity
Poor conductor (except carbon)
Takat didih dan takat lebur tinggi (f) Takat didih dan takat lebur Takat didih dan takat lebur rendah
High boiling point and melting point Boiling point and melting point Low boiling point and melting point
2 Padankan unsur berikut dengan pengelasan unsur yang betul. TP 2

Match the following elements with the correct classification of elements.
(a) Hidrogen/Hydrogen Logam (e) Argon/Argon

(b) Karbon/Carbon Metal (f) Natrium/Sodium
(c) Kuprum/Copper Bukan logam (g) Aluminium/Aluminium
(d) Titanium/Titanium Non-metal (h) Sulfur/Sulphur
3 Nyatakan ciri yang terdapat pada unsur yang berikut berdasarkan kegunaannya dalam kehidupan
harian. TP 2 KBAT Menganalisis
State the characteristic of the following elements based on their uses in daily life.
Kegunaan dalam Logam/Bukan

Unsur Ciri unsur
kehidupan harian logam
Element Characteristic of element
Uses in daily life Metal/Non-metal
(a) Aluminium Membuat tin minuman Mudah ditempa Logam

Aluminium Making drinking cans Malleable Metal
(b) Perak Membuat barangan kemas Permukaan berkilat Logam

Silver Making jewelleries Shiny surface Metal
(c) Silikon Pemegang periuk Tidak mengalirkan haba Bukan logam

Silicone Pot handles Does not conduct heat Non-metal
70

4 Rajah di sebelah menunjukkan suatu aktiviti yang dijalankan oleh
sekumpulan murid. Sebatang rod besi didekatkan kepada sumber
api selama 5 saat. TP 3
The diagram on the right shows an activity carried out by a group of students. An iron rod is placed
in a flame for 5 seconds. Rod besi
Iron rod
(a) Apakah pemerhatian yang dapat dibuat selepas 5 saat?
What is the observation that can be made after 5 seconds?
Rod besi menjadi panas/The iron rod becomes hot
(b) Beri inferens terhadap pemerhatian kamu di 4(a).

Give an inference for your observation in 4(a)?
[Mengapa] Rod besi menjadi panas kerana logam mengalirkan haba.
[Why] Iron rod becomes hot because metal conducts heat.
(c) Jika rod besi digantikan dengan rod kaca, adakah pemerhatian yang sama diperoleh?
Mengapa? KBAT Menganalisis
If the iron rod is replaced with a glass rod, will the same observation obtained? Why?
Tidak, [Mengapa] kerana rod kaca merupakan konduktor haba yang lemah.
No, [Why] because glass rod is a poor heat conductor.
5 Lengkapkan jadual di bawah berdasarkan pernyataan berikut. TP 3 KBAT Menganalisis

Complete the table below based on the following statement.
Murid Tingkatan 1 RKA menjalankan eksperimen untuk menentukan ciri-ciri bahan logam dan
bukan logam. Hasil daripada eksperimen itu direkodkan dalam bentuk jadual untuk dibentangkan
di hadapan kelas. Ramalkan keputusan yang diperolehi mereka.
The students of Form 1 RKA carried out an experiment to determine the characteristics of metals and non-metals. The results of the
experiment are recorded in table form to be presented in front of the class. Predict the results that they obtained.
Ciri Aktiviti Wayar kuprum Rod sulfur

Characteristic Activity Copper wire Sulphur rod
Jenis unsur Sentuh kedua-dua bahan Logam Bukan logam

Type of element Touch both substances Metal Non-metal
Wayar kuprum dan rod sulfur

Kemuluran Boleh dibengkokkan Patah
Ductility dibengkokkan Can be bent Broke
Copper wire and sulphur rod are bent
Wayar kuprum dan rod sulfur

Kekonduksian
masing-masing disambungkan
elektrik Mentol menyala Mentol tidak menyala
Electrical kepada litar elektrik The bulb lighted up The bulb did not light up
conductivity Copper wire and sulphur rod are each
connected to an electric circuit
Panaskan serbuk kuprum dan

Takat lebur Tidak melebur Melebur
Melting point serbuk sulfur Does not melt Melted
Heat copper powder and sulphur powder
71

6.2
Campuran
1 Lengkapkan pernyataan di bawah berdasarkan rajah yang diberikan. TP 1

Complete the statement below based on the diagram given.
Campuran ialah suatu bahan yang terdiri daripada (a) dua atau lebih unsur atau sebatian
fizikal
yang bercampur secara (b) .
two or more elements or compounds
A mixture is a substance that consists of (a) that are
physically
(b) combined.
2 Padankan bahan campuran di bawah dengan kegunaannya dalam kehidupan harian. TP 2

Match the mixtures below with their uses in daily life.
Air laut/Seawater Petroleum/Petroleum Syiling 10 sen/10 sen coin
Digunakan dalam Digunakan dalam Diperlukan dalam

kenderaan bermotor sektor perbankan industri makanan
Used in motorised vehicles Used in the banking sector Needed in the food industry
72

6.2
Campuran
1 Lengkapkan kaedah untuk mengasingkan suatu campuran berikut. TP 1 HEBAT SAINS MODUL 20
Complete the following methods of separating mixtures.
Kaedah mengasingkan suatu campuran/Methods to separate mixtures

(a) (b) (c)
Aktiviti PAK-21
Pemisahan menggunakan
magnet penurasan
Proses Kaedah penyulingan
magnet Filtration Distillation
Separation using process method
(d) (e) (f)
penapisan penyejatan
Kaedah Kaedah Kaedah pengapungan
Sieving Evaporation
method method menggunakan corong pemisah
separating funnel
Floatation method using
2 Tulis urutan yang betul bagi langkah untuk memisahkan suatu campuran garam dan pasir. TP 2
Write the correct sequences for the steps in separating a mixture of salt and sand.
Langkah-langkah mengasingkan campuran

Steps to separate a mixture
Turaskan larutan untuk mengasingkan

Sejatkan larutan garam. 2
3 pasir.
Evaporate the salt solution.
Filter the solution to separate the sand.
Garam tertinggal di dalam piring Tambahkan air dan kacau untuk

sejat. 4 melarutkan garam. 1
Salt is left on the evaporating dish. Add water and stir to dissolve the salt.
Aktiviti
Gunakan kaedah kromatografi untuk mengasingkan warna-warna yang terdapat dalam cat air berwarna jingga, hijau dan ungu.
Gunakan kertas penapis kopi atau bahan lain yang bersesuai. TP 6 KBAT Mencipta
Use the chromatography method to separate colours in orange, green and purple water colours. Use a coffee filter paper or other
suitable material.
73

6.3
Sebatian
1 Lengkapkan pernyataan di bawah berdasarkan rajah yang diberikan. TP 1

Complete the statement below based on the diagram given.
dua atau lebih unsur

Sebatian ialah bahan yang terdiri daripada (a) yang bergabung secara
kimia
(b) .
two or more elements chemically
A compound is a substance that consists of (a) which is (b) combined.
2 Nyatakan nama sebatian di bawah dan padankan kegunaannya dalam kehidupan harian. TP 2
State the name of the compounds below and match to their uses in daily life.
Sebatian/Compound
(a) (b) (c)
Air Karbon dioksida Ammonia

Water Carbon dioxide Ammonia
Digunakan oleh Digunakan untuk

Digunakan untuk tumbuhan dalam membersihkan
menghasilkan baja proses fotosintesis
Used to make fertiliser
badan
Used by plants in
Used to clean the body
photosynthesis
74

6.3
Sebatian
1 Rajah di bawah menunjukkan tindak balas yang berlaku apabila serbuk zink dipanaskan bersama
serbuk sulfur.
The diagram below shows the reaction that takes place when zinc powder and sulphur powder are heated.
Panaskan
Heat
Zink + sulfur ➝ zink sulfida
Zinc + sulphur ➝ zinc sulphide
Serbuk zink Serbuk sulfur

Zinc powder Sulphur powder
(a) Lengkapkan persamaan tindak balas di atas./Complete the equation for the reaction above. TP 3
(b) Apakah jenis perubahan yang berlaku?/What is type of change that took place? TP 2
Perubahan kimia/Chemical change
(c) Terangkan perbezaan warna bahan-bahan itu sebelum dan selepas dipanaskan.
Explain the differences in the colour of the substances before and after heating. TP 4 KBAT Menganalisis
(i) Sebelum dipanaskan/Before heating:

Serbuk zink dan serbuk sulfur masing-masing berlainan warna walaupun bercampur.
Zinc and sulphur powders both have different colours although they are mixed together.
(ii) Selepas dipanaskan/After heating:

Warna kedua-dua bahan tidak dapat dibezakan kerana bahan baharu terbentuk.
The colour of both substances cannot be differentiated as a new substance is formed.
(d) Mengapakah campuran itu perlu dipanaskan untuk membentuk suatu sebatian?
Why does the mixture need to be heated to form a compound? TP 3 KBAT Menganalisis
Untuk membekalkan tenaga haba [Mengapa] kerana perubahan kimia memerlukan tenaga yang tinggi
To provide heat energy [Why] because chemical change requires a lot of energy
2 Tulis gabungan unsur yang membentuk sebatian dalam jadual di bawah. TP 3

Write the combination of elements that forms the compounds in the table below.
Sebatian/Compound Gabungan unsur/Combination of elements
(a) Aluminium oksida Aluminium + oksigen

Aluminium oxide Aluminium + oxygen
(b) Plumbum(II) sulfida Plumbum + sulfur

Lead(II) sulphide Lead + sulphur
(c) Kalium hidroksida Kalium + hidrogen + oksigen

Potassium hydroxide Potassium + hydrogen + oxygen
(d) Kalsium karbonat Kalsium + karbon + oksigen

Calcium carbonate Calcium + carbon + oxygen
75

6.3
Sebatian
1 Rajah di bawah menunjukkan satu kaedah untuk memisahkan molekul air kepada unsur-unsurnya.
The diagram below shows a method to separate water molecules to its elements.
Tabung uji
Test tubes
Elektrod karbon
Carbon electrodes Air + asid sulfurik cair
Water + dilute sulphuric acid
Anod Katod
Anode Cathode
(a) Apakah kaedah yang ditunjukkan di atas?/What is the method shown above? TP 1
Kaedah elektrolisis/Electrolysis
(b) Jelaskan bagaimana molekul air dapat dipisahkan melalui kaedah di atas.
Explain how the water molecules can be separated by the method above. TP 3 KBAT Menganalisis
Molekul air terurai apabila arus elektrik mengalir di dalam air.
The water molecules decompose when electric current flows through the water.
(c) Apakah unsur-unsur yang diperoleh daripada kaedah di atas? TP 3

What are the elements obtained from the method above?
Unsur hidrogen dan oksigen/Hydrogen and oxygen elements
(d) Adakah kaedah ini melibatkan perubahan fizik atau perubahan kimia? Beri alasan.
Does the method involve physical change or chemical change? Give the reason. TP 3 KBAT Menganalisis
[Apa] Kaedah ini melibatkan perubahan kimia [Mengapa] kerana terdapat bahan baharu yang terbentuk.
[What] This method involves chemical change [Why] because new substances are formed.
(e) Apakah kesimpulan daripada aktiviti di atas? TP 3

What conclusion can be made from the activity above?
Air boleh dipisahkan kepada unsur hidrogen dan oksigen melalui proses elektrolisis.
Water can be broken down to hydrogen and oxygen elements through electrolysis.
(f) Beri dua contoh bagi perubahan fizik dan perubahan kimia. TP 2
Give two examples of physical and chemical changes.
Perubahan fizik Perubahan kimia

Physical change Chemical change
Aiskrim mencair/An ice-cream melting Pembentukan karat/The formation of rust
Tin dikemikkan/A can is dented Hirisan epal bertukar warna/Slices of apple turn brown
76

6.3
Sebatian
1 Lengkapkan jadual tentang perbandingan antara perubahan fizik dengan perubahan kimia
di bawah. SP 6.3.5 TP 2 KBAT Menganalisis
Complete the table of the comparison between physical change and chemical change below.
Perubahan kimia/Chemical
Jenis perubahan/Type of change Perubahan fizik/Physical change
change
Perubahan tenaga berlaku/Energy change occur

Persamaan/Similarity
Aktiviti PAK-21
Berlaku kepada jirim/Happen to matter
Tiada bahan baharu terbentuk Bahan baharu terbentuk

Hasil perubahan/Product No new substance is formed New substance is formed
Sifat hasil berbeza dengan bahan

Sifat hasil sama dengan bahan asal
Ciri hasil perubahan The characteristics of the product are the
asal
Characteristic of product The characteristics of the product are
same as the initial reactant
different than the initial reactant
Komposisi kimia hasil sama dengan Komposisi kimia hasil berbeza

Komposisi kimia hasil
bahan asal dengan bahan asal
perubahan The chemical composition of the product are The chemical composition of the product are
Chemical composition of product the same as the initial reactant different than the initial reactant
Tenaga yang diperlukan Tenaga yang sedikit diperlukan Tenaga yang banyak diperlukan
Energy required Little energy is required A lot of energy is required
Pemejalwapan naftalena Pembakaran kertas

Contoh/Example Sublimation of naphthalene Burning of paper
2 Lengkapkan peta pokok di bawah dengan mengelaskan bahan berikut kepada sebatian dan
campuran. SP 6.3.6 TP 2
Complete the tree map below by classifying the following substances into compounds and mixtures.
i-THINK Peta Pokok
Kuprum klorida Air gula Karbon dioksida Syiling Zink sulfat Air laut
Copper chloride Sugar water Carbon dioxide Coins Zinc sulphate Seawater
(a) Sebatian/Compound (b) Campuran/Mixture
Kuprum klorida/Copper chloride Air gula/Sugar water

Karbon dioksida/Carbon dioxide Air laut/Seawater
Zink sulfat/Zinc sulphate Syiling/Coins
Aktiviti STEM
Kumpulkan maklumat daripada Internet, buku dan sumber-sumber lain tentang:

Gather information from the Internet, books or other resources about:
(a) Perbandingan antara campuran dengan sebatian/The comparison between mixtures and compounds
(b) Kegunaan bahan campuran dan sebatian dalam kehidupan/Uses of mixtures and compounds in life
Bentangkan secara berkumpulan di dalam kelas menggunakan persembahan multimedia. TP 6
Present in groups in the classroom using multimedia presentation.
Projek Kumpulan PAK-21 PdPc
77

6.3
6.3
Strategi A+ Sains Tkt 1-Bab 6.indd 78

(l) (c)
Sebatian
Susunan zarah Susunan zarah
Belum Menguasai : TP 3
Particles arrangement Particles arrangement
(m) (b)
TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI

Terbentuk secara Terbentuk secara
(k) kimia fizikal (d)
Chemically bonded Physically bonded
1
Melibatkan Melibatkan
perubahan perubahan
kimia fizik
Involves chemical Involves physical
(a) change
change
2
Terdiri daripada dua
atau lebih bahan
Sebatian yang berbeza Campuran
78
Compound Consist of two or more Mixture
(j) different elements (e)
3
Tenaga haba Tiada tenaga
atau cahaya yang diperlukan
diperlukan (h) (g) Does not require
Menguasai : TP 3
Requires heat or light any energy
energy Contoh/Example: Contoh:/Example:
Complete the double bubble map below by comparing between compounds and mixtures.
Karbon dioksida,
4
Syiling, air gula
(i) air
(f)
Coins, sugar water
Carbon dioxide,
Dapat dipisahkan water Dapat
SP 6.3.6
dengan kaedah dipisahkan dengan

kimia kaedah fizikal
TP 3
5
Can be separated by Can be separated by
chemical method physical method
6
KBAT Menganalisis

HEBAT SAINS MODUL 23
Lengkapkan peta buih berganda berikut dengan membandingkan antara sebatian dengan campuran.
13/09/2023 4:57 PM
Bab
Udara
7 Air

7.1
Komposisi Udara

1 Lakukan aktiviti berikut dan lengkapkan jadual di bawah. SP 7.1.1 TP 3 KBAT Menganalisis
Carry out the following activities and complete the table below.
Aktiviti Pemerhatian dan inferens

Activity Observation and inference
(a) Titisan cecair tidak berwarna

Gabus/Cork terbentuk
pada dinding luar tabung uji. Warna kertas
Tabung uji
Test tube kobalt klorida kontang berubah daripada
biru merah jambu
Titisan air
Ais/Ice kepada .
Water droplets
Colourless droplets of water
is formed on the outer
• Masukkan beberapa ketul kiub ais ke dalam surface of the test tube. Anhydrous cobalt chloride paper
sebuah tabung uji. changes colour from
blue
to
pink
.
Place several ice cubes into a test tube.
• Biarkan selama 5 minit./Leave it for 5 minutes. Inferens/Inference:
• Uji cecair yang terbentuk dengan kertas wap air
Udara mengandungi .
kobalt klorida kontang. water vapour
Air contains .
Agar
Testbernutrien dan
the liquid formed with anhydrous cobalt chloride paper.
steril dibiarkan terdedah
kepada udara
(b) Agar bernutrien
A sterile, nutrient agar is dan steril dibiarkan koloni mikroorganisma
terdedah Terdapat banyak
left exposed to the airkepada udara
A sterile, nutrient agar is left exposed to the air terbentuk pada agar nutrien steril di dalam
piring Petri.
colonies of microorganisms
Piring Petri steril A lot of formed
Piring
Sterile PetriPetri
dish steril on the surface of the sterile nutrient agar on the Petri dish.
Sterile Petri dish
• Isi sebuah piring Petri dengan agar nutrien
Inferens/Inference:
steril./Fill a sterile Petri dish with sterile nutrient agar.
• Biarkan piring Petri tersebut terdedah kepada Udara mengandungi mikroorganisma .
udara selama tiga hari.
microorganisms
Leave the Petri dish open and exposed to the air for three days. Air contains .
(c) Pita selofan dengan bahagian

melekit menghadap ke atas habuk
Cellophane tape with the
Terdapat pada permukaan pita
sticky part facing upwards selofan.
dust
There is on the surface of the
Slaid kaca cellophane tape.
Glass slide
• Dedahkan sekeping slaid kaca bersih yang Inferens/Inference:

telah dilekatkan dengan pita selofan kepada Udara mengandungi habuk
.
udara selama dua hari.
Expose a clean glass slide stuck with a piece of cellophane tape dust
Air contains .
to the air for two days.
79

2 Udara merupakan suatu campuran. Lengkapkan peta pokok di bawah tentang udara. SP 7.1.2 TP 2
Air is a mixture. Complete the tree map below about air.
i-THINK Peta Pokok

Udara/Air
Gas Bahan-bahan lain

Gases Other substances
Nitrogen/Nitrogen Habuk/Dusts
Oksigen/Oxygen Wap air/Water vapour

(c)
Karbon dioksida/Carbon dioxide (d) Mikroorganisma/Microorganisms
(a)
(b) Gas nadir/Inert gases
3 Tulis komposisi udara dan peratusan kandungannya dalam carta pai di bawah. SP 7.1.2 TP 2
Write the composition of air and its percentage of content in the pie chart below.
(a) Nitrogen
Nitrogen
%
78 78 %
Nitrogen
Nitrogen
(b) Oksigen
Oksigen
%
21 21 %
Oxygen
Oxygen
(c)
GasGas nadir
nadir
%
0.970.97 %
InertInert
gasesgas
(d) Karbon
Karbon dioksida
dioksida
%%
0.030.03
Carbon
Carbon dioxide
dioxide
4 Lengkapkan pernyataan di bawah tentang bahan-bahan lain dalam udara. SP 7.1.2 TP 2

Complete the statement below about other substances in the air.
tetap
Kuantiti bahan-bahan lain yang terdapat dalam udara adalah tidak (a) dan sering
masa tempat
berubah-ubah, bergantung pada (b) dan (c) .
fixed
The quantity of other components that are present in the air is not (a) and often change, depending on
time place
(b) and (c) .
80

7.1
Komposisi Udara
Jawab soalan berikut./Answer the following questions. SP 7.1.3 SP 7.1.4 SP 7.1.5
1 Kenal pasti gas-gas yang betul berdasarkan kegunaannya./Identify the correct gases based on their uses. TP 2
Carbon dioxide Inert gas
(a) Diperlukan untuk (b) Digunakan dalam mentol (c) Diperlukan oleh tumbuhan
pembakaran bahan api Used in bulbs hijau untuk menjalankan
roket/Needed in the burning of fotosintesis/Needed by green
fuel in rockets plants to perform photosynthesis
Oksigen/Oxygen Gas nadir/Inert gases Karbon dioksida/Carbon dioxide
(d) Bahan utama dalam baja (e) Diisi di dalam belon udara (f) Digunakan di dalam alat
untuk menyuburkan panas pemadam api
tanaman/Main compound in Filled in hot air balloons Used in fire extinguishers
fertilisers to fertilise crops
Nitrogen/Nitrogen Gas nadir/Inert gases Karbon dioksida/Carbon dioxide
2 Rajah di bawah menunjukkan beberapa proses yang terlibat dalam kitar karbon dan kitar oksigen.
The diagram below shows some of the processes involved in the carbon cycle and the oxygen cycle.
Gas J
Fotosintesis
(a) Fotosintesis
Photosynthesis
Photosynthesis
✗✗
(b) Pembakaran ✓
Combustion
Haiwan
Animal
Pokok Pembakaran
Trees Combustion ✓
Gas K
(a) Tandakan () bagi proses yang menggunakan oksigen dan () bagi proses yang menggunakan
karbon dioksida dalam rajah di atas. TP 2
Tick () for the process that uses oxygen and cross () for the process that uses carbon dioxide in the diagram above.
(b) Nyatakan dua proses lain yang menggunakan oksigen./State two other processes that use oxygen. TP 1
Respirasi dan pereputan /Respiration and decomposition
(c) Gas J dan K adalah sangat penting dalam kitar karbon. Apakah yang akan berlaku kepada
kandungan gas J dan K dalam udara sekiranya semakin banyak kilang beroperasi? Tulis
Bertambah atau Berkurang. TP 2
Gases J and K are very important in the carbon cycle. What will happen to the content of gases J and K in the air if more factories
operate? Write Increases or Decreases.
Gas J : Bertambah/Increases Gas K : Berkurang/Decreases

(d) Berdasarkan rajah di atas, huraikan bagaimana kandungan gas J dalam udara dapat
dikekalkan. TP 2 KBAT Menganalisis
Based on the diagram above, describe how the content of gas J in the air can be maintained.
Gas J yang berlebihan dalam udara diserap oleh tumbuhan hijau melalui proses fotosintesis. Proses pembakaran pula
membebaskan semula gas J ke udara secara berterusan./Excess gas J in the air is absorbed by green plants through the photosynthesis
process. Meanwhile, the combustion process releases gas J back into the air continuously.
81

3 Kitar oksigen dan kitar karbon akan terjejas sekiranya aktiviti manusia tidak dikawal dengan baik.
The oxygen cycle and the carbon cycle will be affected if human activities are not properly controlled.
Lengkapkan peta pelbagai alir di bawah dengan punca dan kesan aktiviti manusia yang mengganggu
kitar oksigen dan kitar karbon. TP 4
Complete the multi-flow map below with the causes and effects of human activities that interfere with the oxygen and carbon cycles.
i-THINK Peta Pelbagai Alir
terbuka
(a) Pembakaran Menyebabkan kesan rumah hijau
Open greenhouse
burning Causes effect
(b) Pembebasan asap daripada Aktiviti Meningkatkan kandungan

kilang kenderaan manusia yang
dan karbon dioksida
mengganggu dalam udara
Smoke emissions from
factories kitar oksigen carbon dioxide
Increases the content of
dan kitar
vechicles in the air
and karbon
Human activities
Pembalakan that interfere with Menjejaskan
(c) haram ekosistem
oxygen and carbon
logging cycles Disrupts
Illegal the ecosystem
hutan jerebu
(d) Kebakaran Menyebabkan
Forest haze
fires Causes
4 Rajah di bawah menunjukkan salah satu langkah untuk mengurangkan gangguan kepada kitar karbon
dan kitar oksigen di Bumi.
The diagram below shows one of the ways to reduce interference to the carbon cycle and oxygen cycle on Earth.
(a) Apakah aktiviti yang ditunjukkan dalam rajah di atas? TP 1

What is the activity shown in the diagram above?
Penanaman semula pokok/Replanting trees
(b) Bagaimanakah aktiviti di 4(a) membantu menyeimbangkan kandungan gas dalam udara?
How does the activity in 4(a) help to balance the content of gases in the air? TP 4 KBAT Menganalisis
Pokok-pokok yang ditanam dapat menyerap karbon dioksida yang berlebihan daripada udara serta membebaskan oksigen
ke udara./The planted trees can absorb excess carbon dioxide from the air and release oxygen into the air.
(c) Tandakan () pada fenomena yang akan berlaku jika banyak pokok dimusnahkan. TP 2
Tick () the phenomenon that may occur if many trees are destroyed.
✓
Kesan rumah hijau Jerebu Penipisan lapisan ozon
Greenhouse effect Haze Depletion of ozone layer
82

7.2
Pembakaran
1 Wani dan rakan-rakannya menjalankan penyiasatan untuk mengkaji hubungan antara udara
dengan pembakaran. Dua lilin yang serupa dinyalakan. Kemudian, dua jenis bikar ditelangkupkan
ke atas kedua-dua lilin itu seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.
Wani and her friends conducted an investigation to study the relationship between air and combustion. Two similar candles were lit.
Then, two types of beakers were inverted over the two candles as shown in the diagram below.
Bikar A Bikar B Lubang

Beaker A Beaker B Hole
Lilin
Candle
(a) Apakah yang dapat diperhatikan pada kedua-dua lilin tersebut? TP 2

What can be observed on the two candles?
Lilin dalam bikar A terpadam, manakala lilin dalam bikar B terus menyala.
The candle in beaker A goes out, while the candle in beaker B continues to burn.
(b) Beri sebab bagi jawapan anda di 1(a). TP 3

Give a reason for your answer in 1(a).
[Mengapa] Udara diperlukan dalam pembakaran.
[Why] Air is needed for combustion.
(c) Namakan gas dalam udara yang menyokong pembakaran. TP 3

Name the gas in the air that supports combustion.
Oksigen/Oxygen
2 Isi ruang yang disediakan dalam peta dakap di bawah tentang pembakaran. TP 1
Fill in the spaces provided in the brace map below about combustion. HEBAT SAINS MODUL 6
i-THINK Peta Dakap
Gas yang (a)

diperlukan Oksigen/Oxygen
Gas needed
Pembakaran Gas yang (b)

Combustion Karbon dioksida
dibebaskan Carbon dioxide
Gas released
Syarat yang (c) Oksigen/Oxygen

diperlukan Bahan api/Fuel
Haba/Heat
Conditions needed
83

7.2
Pembakaran
1 Tulis alat pemadam api yang sesuai bagi punca kebakaran yang berbeza. TP 2
Write the type of fire extinguisher suitable for different sources of fire.
Alat pemadam api Punca kebakaran

Type of fire extinguisher Source of fire
(a) Air Memadam kebakaran yang melibatkan bahan pepejal seperti kayu, kain
Water dan kertas
Aktiviti PAK-21
To put out fires involving solid materials such as wood, cloth and paper
(b) Busa Memadam kebakaran yang melibatkan bahan cecair dan gas mudah
Foam terbakar seperti minyak, cat, varnis, gas asli dan gas asetilena
To put out fires involving flammable liquids and gases such as oil, paint, varnishes, natural gas and
acetylene gas
(c) Serbuk kering/pasir Memadam kebakaran yang melibatkan bahan logam dan bukan logam
kering seperti kalium, magnesium dan titanium
Dry powder/Dry sand To put out fires involving metals and non-metals such as potassium, magnesium and titanium
(d) Karbon dioksida Memadam kebakaran yang berpunca daripada arus elektrik seperti papan
Carbon dioxide transformer, peralatan elektrik, gas dan wap
To put out fires caused by electric current such as transformer boards, electrical appliances, gas
and vapour
2 Tandakan () pada langkah-langkah mengelakkan kebakaran./Tick () the steps to prevent fire. TP 3
(a) Pasang alat pengesan asap dan penggera kebakaran di rumah. ✓

Install smoke detectors and fire alarms in homes.
(b) Letakkan mancis atau pemetik api di merata-rata tempat.

Place matches or lighters anywhere.
(c) Jangan matikan suis elektrik selepas digunakan.

Do not turn off electrical switches after use.
(d) Tutup pili gas selepas selesai memasak. ✓

Turn off gas tap after cooking.
(e) Jauhkan bahan mudah terbakar dari sumber api. ✓

Keep away flammable materials from fire sources.
Aktiviti
Kita disarankan untuk mengamalkan sikap berjaga-jaga bagi mengelakkan berlakunya kebakaran yang boleh
mengakibatkan kemusnahan nyawa dan harta benda.
We are encouraged to always be cautious to avoid fires that can lead to the lost of lives and destruction of properties.
Sebagai seorang murid yang bertanggungjawab, anda dikehendaki menyediakan satu poster untuk memberi kesedaran kepada
komuniti sekolah tentang punca kebakaran dan langkah-langkah pencegahannya. TP 5
As a responsible student, you are required to design a poster to create awareness among the school community about the sources of
fire and ways to prevent it.
Poster PAK-21 PdPc
84

7.3
Pencemaran Udara
1 Lengkapkan pernyataan berikut dengan perkataan yang diberikan. SP 7.3.1 TP 1

Complete the following statements with the given words.
pollutants
udara
Pencemaran (a) merupakan keadaan yang melibatkan kehadiran
bahan pencemar kemudaratan
(b) dalam udara. Bahan ini boleh menyebabkan (c)
dibebaskan
kepada manusia dan organisma lain apabila (d) ke atmosfera.
Air pollutants
(a) pollution is a situation which involves the presence of air (b) in the air. These
harm released
pollutants can cause (c) to human and other organisms when (d) into the air.
2 Padankan bahan pencemar berikut dengan puncanya. SP 7.3.2 TP 2

Match the following air pollutants with its sources.
Bahan pencemar/Pollutant Punca/Source
(a) Asap, jelaga dan habuk Ekzos kenderaan

Smoke, soot and dust Exhaust of vehicles
(b) Klorofluorokarbon (CFC) Loji kuasa nuklear

Chlorofluorocarbon (CFC) Nuclear power plant
(c) Bahan radioaktif Pembakaran terbuka

Radioactive materials Open burning
(d) Sulfur dioksida Asap kilang

Sulphur dioxide Smoke from factories
(e) Karbon monoksida Alat penyaman udara

Carbon monoxide Air-conditioners
3 Rajah di sebelah menunjukkan keadaan persekitaran di sebuah

bandar. SP 7.3.2
The diagram on the right shows the surrounding condition of a city.
(a) Apakah keadaan yang ditunjukkan dalam rajah tersebut?

What is the condition shown in the diagram? TP 1
Jerebu/Haze
(b) Terangkan bagaimana keadaan tersebut berlaku.

Explain how the condition happened. TP 4 KBAT Menganalisis
Pembakaran terbuka, kebakaran hutan dan pembebasan asap kilang dan kenderaan membebaskan zarah-zarah halus bahan
pencemar ke atmosfera. Akibatnya, zarah-zarah itu terapung di udara dan menyebabkan jerebu.
Open burning, forest fires and the smokes from factories and vehicles release microscopic particles of air pollutants to the atmosphere. As a
result, the particles are suspended in air causing haze.
85

7.3
Pencemaran Udara
1 Tandakan () pada kesan penipisan lapisan ozon./Tick () the effects of the thinning of the ozone layer. TP 4
Video
Laman Web
✓
Hasil tanaman terjejas ✓
Menyebabkan penyakit barah kulit
Agricultural yields affected Causes skin cancer
✓
Suhu Bumi meningkat Merosakkan struktur bangunan
Earth’s temperature increases Damages buildings structure
Menyebabkan pencemaran air ✓

Menyebabkan katarak pada mata
Causes water pollution Causes eye cataract
2 Selesaikan teka silang kata di bawah tentang cara-cara untuk mengatasi pencemaran udara. TP 2
Solve the crossword puzzle below about the ways to overcome air pollution.
2.
P Melintang:/Horizontal:
1. Menggunakan pengangkutan .
L Use transport.
3. Memasang pengubah pada
U
kenderaan bermotor.
Install converter on vehicles.
1.
A W A M Menegak:/Horizontal:
2. Penggunaan petrol tanpa .
4. Use petrol.
B D
4. Mengenakan kepada pesalah.
Impose on wrongdoers.
U E
3.
B E R M A N G K I N
2.
U A
1.
P U B L I C
Laman Web
4.
E F Imbas kod QR atau layari https://
apims.doe.gov.my/api_table.
html tentang bacaan Indeks
3.
C A T A L Y T I C Pencemaran Udara waktu sebenar
di Malaysia.
D N Video
Imbas kod QR atau layari
E E https://www.youtube.com/
watch?v=EcX30sQiDjs untuk
menonton video tentang Indeks
D Pencemaran Udara.
86

Ujian Bulanan 2 (Bab 5 – Bab 7)
Bahagian A
1 Seorang murid menjalankan penyiasatan 4 Rajah 2 menunjukkan suatu persamaan tindak

untuk mengkaji sifat jirim. balas untuk menghasilkan bahan X.
A student conducts an investigation to study the properties of Diagram 2 shows the equation of a reaction to produce
matter. substance X.
Jarum Kuprum Sulfur Bahan X

Needle +
Dua belon Copper Sulphur Substance X
dalam keadaan
A seimbang B Rajah 2/Diagram 2
Two balloons
which are balanced Apakah bahan X?
Rajah 1/Diagram 1 What is substance X?
A Kuprum sulfat
Apakah pemerhatian yang dapat dibuat pada Copper sulphate
akhir penyiasatan berdasarkan Rajah 1? B Kuprum sulfida
What observation can be made at the end of the investigation Copper sulphide
based on Diagram 1? C Kuprum sulfurik
A Kedua-dua belon kekal seimbang Copper sulphuric
Both balloons remain balanced D Kuprum sulfur dioksida
B Kayu jatuh ke arah belon B Copper sulphur dioxide
The stick drops towards balloon B
C Kayu jatuh ke arah belon A 5 Antara komponen berikut, yang manakah
The stick drops towards balloon A
tidak terdapat dalam udara?
D Kedua-dua belon pecah Which of the following components does not exist in the air?
Both balloons burst
A Mikroorganisma
Microorganism
2 Antara situasi berikut, yang manakah B Wap air
menunjukkan sifat kimia jirim? Water vapour
Which of the following situations shows the chemical C Oksigen
properties of a matter? Oxygen
A Besi berkarat D Sulfur
Iron rusts
Sulphur
B Aiskrim melebur
Ice-cream melts
6 Antara aktiviti berikut, yang manakah
C Gula melarut di dalam kopi
Sugar dissolves in coffee mengganggu kitar oksigen dan kitar karbon
D Air mendidih pada takat didih 100 °C di Bumi? KBAT Menganalisis
Which of the following activities interferes with the oxygen
Water boils at a boiling point of 100 °C
and carbon cycles on Earth?
3 Pernyataan yang manakah paling tepat tentang A Menggunakan racun serangga secara
emas sebagai suatu unsur logam? terkawal
Which statement is most accurate about gold as a metal Using pesticides moderately
element? B Memasang penapis pada ekzos kenderaan
A Emas mempunyai takat lebur yang rendah Installing filters in vehicles’ exhausts
Gold has a low melting point C Tidak melakukan pembakaran terbuka
B Emas ialah konduktor haba yang lemah Not conducting open burning
Gold is a poor heat conductor D Menebang semua pokok
C Emas mempunyai permukaan yang licin Cutting down all trees
Gold has a smooth surface
D Emas boleh ditempa mengikut bentuk
Gold can be moulded into shapes
87

Bahagian B
1 (a) Tandakan () bagi pernyataan yang betul tentang jirim.

Tick () the correct statements about matter.
(i) Gas bukan jirim kerana tidak mempunyai jisim.

Gases are not matter because they do not have mass.
(ii) Pengaratan merupakan sifat kimia jirim.

✓
Rusting is a chemical property of matter.
(iii) Bunyi bukan jirim.

✓
Sound is not a matter.
(iv) Sifat kimia jirim tidak mengubah komposisi kimia bahan baharu.
Chemical property of a matter does not change the chemical composition of the new substance.
(b) Bulatkan gambar yang menunjukkan jirim.

Circle the pictures that show matter.
Buku/Book Cahaya matahari/Sunlight Bunyi/Sound Susu/Milk
2 (a) Bulatkan alat pemadam api yang sesuai untuk memadamkan bahan terbakar yang diberikan.
Circle the appropriate fire extinguishers to extinguish the burning materials given.
(i) Bahan logam seperti magnesium, kalium dan natrium Serbuk kering Busa
Metals such as magnesium, potassium and sodium Dry powder Foam
(ii) Minyak, cat, gas metana dan asetilena Air Karbon dioksida
Oil, paint, methane and acetylene Water Carbon dioxide
(b) Tandakan () pada langkah berjaga-jaga untuk mengelakkan kebakaran.

Tick () the precaution steps to prevent fires.
(i) Buang kertas yang terbakar ke dalam tong yang berisi minyak.
Throw burning papers into barrels that contain oil.
(ii) Matikan suis elektrik apabila tidak digunakan. ✓

Turn off electrical switches when not in use.
(iii) Letakkan bahan yang mudah terbakar jauh dari sumber api. ✓
Place flammable materials away from sources of fire.
(iv) Pasang banyak peralatan elektrik pada satu soket.

Plug in a lot of electrical appliances to one socket.
88

Bahagian C
1 (a) Rajah 1 menunjukkan dua jenis jirim./Diagram 1 shows two types of matter.
J K
Rajah 1/Diagram 1
(i) Kenal pasti keadaan jirim bagi J dan K./Identify the state of matter of J and K.
Pepejal/Solid
J :
Cecair/Liquid
K:
(ii) Nyatakan ciri yang tetap bagi jirim J dan K.

State the fixed characteristic of matters J and K.
Mempunyai jisim/isi padu yang tetap/Has a fixed mass/volume
J :
Mempunyai isi padu yang tetap/Has a fixed volume
K:
(iii) Mengapakah zarah dalam jirim J hanya bergetar pada kedudukan yang tetap?
Why do the particles in matter J only vibrate at a fixed position? KBAT Menganalisis
Zarah-zarah tersusun dengan sangat rapat dan padat./Particles are arranged very closely and compact.
[1 markah/mark] TP 4
(b) Syaurah memanaskan sebikar air sehingga mendidih. Dia menggunakan termometer untuk
menyukat suhu air yang mendidih itu. Dia bercadang untuk meneruskan pemanasan selama
15 minit lagi dan kemudian menyukat suhu air tersebut semula. PISA/TIMSS
Syaurah heated a beaker of water to boil. She used a thermometer to measure the temperature of the boiling water. She intended
to continue the heating for another 15 minutes and then measure the temperature of the water again.
(i) Lukis perubahan susunan zarah-zarah air yang dipanaskan. KBAT Menganalisis
Draw the change in the arrangement of particles of the heated water.
(ii) Nyatakan suhu air yang mendidih selepas 15 minit. Beri sebab. KBAT Menganalisis
State the temperature of the boiling water after 15 minutes. Give a reason.
[Apa] 100 °C [Mengapa] kerana takat didih air adalah tetap disebabkan oleh tenaga kinetik zarah yang tidak
berubah.
[What] 100 °C [Why] because the boiling point of water is constant due to the unchanging kinetic energy of the particles.
89

(iii) Cadangkan satu cara meningkatkan takat didih air. KBAT Mencipta
Suggest one way to increase the boiling point of water.
[Bagaimana] Tambahkan garam ke dalam air / [How] Add salt to the water
2 (a) Rajah 2.1 menunjukkan sebuah kapal terbang.

Diagram 2.1 shows an aeroplane.
(i) Nyatakan bahan yang sesuai untuk membuat badan sebuah kapal terbang. Terangkan
sebab bahan itu dipilih. KBAT Menilai
State the suitable material to make the body of an aeroplane. Explain why the material is chosen.
[Apa] Aluminium. [Mengapa] Bahan ini ringan dan tidak mudah berkarat menjadikannya sesuai untuk
penerbangan./[What] Aluminium. [Why] The material is light and does not rust easily making it suitable to be used for flight.
(ii) Selain membuat kapal terbang, bahan di 2(a)(i) turut digunakan untuk membuat tin
minuman. Mengapakah bahan itu penting dalam industri pemprosesan makanan?
KBAT Menganalisis
Other than making aeroplanes, the material in 2(a)(i) is also used to manufacture beverage cans.
Why is the material important in the food processing industry?
Air atau makanan basah boleh disimpan di dalam bekas yang diperbuat daripada aluminium [Mengapa] kerana
sifatnya yang tahan karat.
Drinks or wet food can be packed in containers made of aluminium [Why] due to its property which is resistant to rusting.
(b) Rajah 2.2 menunjukkan sebatang pensel./Diagram 2.2 shows a pencil.
(i) Apakah unsur dalam mata pensel itu? Rajah 2.2/Diagram 2.2
What is the element in the pencil lead?
Karbon/Carbon
(ii) Beri ciri utama unsur yang dinyatakan di 2(b)(i).

Give the main characteristic of the element stated in 2(b)(i).
Karbon ialah bahan bukan logam./Carbon is a non-metal.
(c) Qaizer menjalankan suatu eksperimen untuk menguji kekonduksian elektrik mata pensel.
Dia menyambungkan mentol dan bateri dalam suatu litar dengan wayar penyambung yang
dihubungkan oleh mata pensel. Ramalkan keputusan eksperimen tersebut dan terangkan
sebabnya. KBAT Menganalisis
Qaizer conducts an experiment to test the electrical conductivity of the pencil lead. He connects a bulb and a battery in a circuit
with connecting wires which is connected to the pencil lead. Predict the result of the experiment and explain the reasons.
[Apa] Mentol akan menyala. [Mengapa] Karbon merupakan unsur bukan logam yang boleh mengalirkan arus elektrik
kerana mengandungi elektron yang bergerak dengan membawa cas elektrik.
[What] The bulb will light up. [Why] Carbon is a non-metal element which can conduct electricity as it contains moving electrons that
carry electrical charges.

90

3 (a) Rajah 3.1 menunjukkan peratusan kandungan gas karbon dioksida dalam udara di Bandar A,
Bandar B dan Bandar C.
Diagram 3.1 shows the percentages of carbon dioxide gas content in the air in City A, City B and City C.
Kandungan gas karbon dioksida (%)
Carbon dioxide gas content (%)
6
5
4
3
2
1
0 Bandar
Bandar A Bandar B Bandar C City
City A City B City C
(i) Berdasarkan Rajah 3.1, nyatakan bandar yang paling tercemar. Terangkan jawapan anda.
Based on Diagram 3.1, state the most polluted city. Explain your answer. KBAT Menganalisis
[Apa] Bandar A. [Mengapa] Peratusan kandungan gas karbon dioksida dalam udaranya adalah paling tinggi.
[What] City A. [Why] Its percentage of carbon dioxide gas content in the air is the highest.
(ii) Beri dua contoh aktiviti yang menyumbang kepada peningkatan kandungan gas karbon
dioksida dalam udara.
Give two examples of activities that contribute to the increase of carbon dioxide gas content in the air.
Pembalakan haram dan pembakaran terbuka/Illegal logging and open burning
(iii) Nyatakan satu kesan buruk yang mungkin berlaku jika kandungan gas karbon dioksida
dalam udara semakin meningkat.
State one negative effect that may occur if the carbon dioxide gas content in the air increases.
Kesan rumah hijau /Greenhouse effect
(b) Rajah 3.2 menunjukkan pembakaran hutan oleh pihak yang

tidak bertanggungjawab yang boleh mengganggu kitar
karbon dan kitar oksigen.
Diagram 3.2 shows the burning of forest by an irresponsible party that could interfere
with the carbon and oxygen cycles.
(i) Huraikan bagaimana aktiviti ini boleh mengganggu

kitar karbon dan kitar oksigen. KBAT Menganalisis Rajah 3.2/Diagram 3.2
Describe how the activity could disturb the carbon and oxygen cycles.
Pembakaran hutan menyebabkan kandungan karbon dioksida meningkat, manakala kandungan oksigen berkurang
dalam udara./ Forest burning causes the carbon dioxide content to increase whereas the oxygen content to decrease in the air.
(ii) Cadangkan langkah yang boleh diambil oleh pihak berkuasa untuk mengatasi masalah
ini./Suggest the step that can be taken by the authority to overcome the problem. KBAT Menganalisis
[Bagaimana] Denda individu atau syarikat yang melakukan pembakaran hutan.
[How] Penalise the individual or company that conduct the burning of forest.
91

Bab
Cahaya dan Optik
8 Light and Optics
Tema 4: Tenaga dan Kelestarian Hidup Buku Teks: Halaman 220 – 252

8.1
Penggunaan Cermin
1 Kenal pasti ciri-ciri imej sahih atau imej maya bagi pernyataan berikut. SP 8.1.1 TP 1
Identify the characteristics of real or virtual images for the following statements.
Ciri imej Imej sahih/Imej maya

Characteristic of image Real image/Virtual image
(a) Imej yang terbentuk pada skrin. Imej sahih

Image that is formed on a screen. Real image
(b) Imej yang tidak dapat terbentuk pada skrin. Imej maya
Image that cannot be formed on a screen. Virtual image
(c) Imej yang dibentuk oleh cermin cekung. Imej sahih

Image formed by concave mirror. Real image
(d) Imej yang dibentuk oleh cermin cembung. Imej maya

Image formed by convex mirror. Virtual image
(e) Imej sentiasa tegak. Imej maya

Image is always upright. Virtual image
(f) Imej sentiasa songsang. Imej sahih

Image is always inverted. Real image
2 (a) Lukis imej pantulan pada cermin satah di bawah. SP 8.1.2 SP 8.1.3 TP 2
Draw the reflected image of the plane mirror below.
Cermin satah
Plane mirror
Objek Imej
Object Image
(b) Lengkapkan pernyataan di bawah tentang ciri imej yang terbentuk pada cermin satah di atas.
Complete the statements below about the characteristic of image formed on the plane mirror above. TP 2
sama
(i) Jarak objek dari cermin satah adalah dengan jarak imej dari cermin satah.
same
The distance of the object from the plane mirror is the as the distance of the image from the plane mirror.
sama saiz songsang sisi

(ii) Ciri-ciri imej yang terbentuk adalah , dan
maya
.
same size laterally inverted virtual
The characteristics of the image formed are , and .
92

3 Nyatakan ciri-ciri imej yang terbentuk pada cermin satah, cermin cembung dan cermin cekung.
State the characteristics of the image formed on the plane mirror, convex mirror and concave mirror. SP 8.1.2 TP 2
i-THINK Peta Dakap
sama
Saiz imej adalah (a) dengan objek dan
tersongsang sisi
Cermin satah (b) .
Plane mirror
same
The size of the image is the (a) as the object and
laterally inverted
(b) .
Jenis cermin Cermin lebih kecil daripada

Type of mirror Saiz imej adalah (c) objek.
cembung
Convex mirror smaller than
The size of the image is (c) the object.
lebih besar daripada

Cermin cekung Saiz imej adalah (d) objek.
Concave mirror bigger than
The size of the image is (d) the object.
4 Nyatakan jenis cermin yang digunakan dan fungsi cermin tersebut berdasarkan rajah yang ditunjukkan
di bawah. SP 8.1.4 SP 8.1.5 TP 1 TP 2
State the type of mirror used and the function of the mirror based on the diagrams shown below.
(a) (b)
(i) Jenis cermin: Cermin cembung (i) Jenis cermin: Cermin cekung
Type of mirror: Convex mirror Type of mirror: Concave mirror
(ii) Fungsi: Melihat kenderaan dari arah belakang (ii) Fungsi: Melihat imej gigi dengan jelas
Function: Seeing cars coming from behind Function: Seeing the image of teeth clearly
(c) (d)
(i) Jenis cermin: Cermin satah (i) Jenis cermin: Cermin cembung
Type of mirror: Plane mirror Type of mirror: Convex mirror
(ii) Fungsi: Menjadikan ruang kelihatan lebih luas (ii) Fungsi: Melihat selekoh jalan
Function: Making the space looks spacious Function: Seeing road corners
93

8.1
Penggunaan Cermin
1 Lengkapkan peta buih berganda di bawah dengan aplikasi cermin cembung dan cermin cekung dalam
kehidupan harian. TP 2
Complete the double bubble map below with the application of convex mirrors and concave mirrors in daily life.
(a) (b)
Membantu
Membantu
Aktiviti PAK-21
doktor gigi melihat

melihat selekoh imej gigi dengan lebih
Helps in observing jelas
road curves Helps dentists to
Melihat objek better see the image
Cermin Cermin of teeth
dengan lebih
cembung cekung
jelas Concave mirror
(c) Convex mirror
Help to see objects
(d)
Memantau clearly Membesarkan
setiap sudut di imej untuk wanita
pasar raya bersolek
Monitoring Enlarges image for a
every corner in a woman to put make
supermarket up on
2 Ahli sains telah mencipta pelbagai alat optik yang meningkatkan keupayaan deria manusia berdasarkan
konsep pantulan cahaya. Padankan alat optik di bawah dengan fungsinya. TP 2
Scientists have created various optical devices that enhance the human sensory ability based on the concept of the reflection of light.
Match the optical devices below with its functions.
Alat yang menghasilkan pelbagai pola
Periskop
(a) Periskop Alat yang menghasilkan pelbagai pola
(a) mengkagumkan
Periscope
Periscope
mengagumkan
A device that produces various impressive patterns
A device that produces various impressive patterns
Digunakan di dalam kapal selam untuk

(b) Kaleidoskop memerhatikan permukaan laut
Kaleidoscope
Used in submarines to observe the surface of the sea
Digunakan untuk memerhati dan

(c) Teleskop membesarkan imej objek yang jauh
Telescope Used to observe and enlarge images of distant objects
Alat yang membolehkan objek yang jauh

(d) Binokular di angkasa dilihat
Binoculars A device that allows distant objects in space to be seen
Aktiviti STEM
Kotak susu 1 liter, gunting, pisau, dua buah cermin, pensel/A 1 litre milk carton, scissors, knife, two mirrors, pencil
Gunakan bahan-bahan yang telah dibekalkan di atas untuk mereka bentuk alat yang menyerupai periskop. Persembahkan hasil
kreativiti anda di hadapan kelas berserta penerangannya./Use the materials supplied above to design a tool that resembles a
periscope. Present your creative product in front of the class with explanation. SP 8.1.6 TP 6 KBAT Mencipta
Melalui persembahan periskop yang telah dicipta, terangkan kegunaannya dalam kehidupan manusia.
Based on the presentation of the created periscope, explain its usage in human life.
94

8.2
Sifat Cahaya
1 Tulis (i) fenomena semula jadi dan (ii) sifat cahaya yang terlibat berdasarkan gambar berikut. TP 2
Write the (i) natural phenomenon and (ii) properties of light involved based on the following pictures.
(a) (b) (c)
Pembentukan pelangi Pembentukan kilat Gerhana matahari

(i) (i) (i)
Formation of rainbow Formation of lightning Solar eclipse
(ii) Cahaya boleh dibiaskan (ii) Cahaya bergerak laju (ii) Cahaya bergerak lurus
Light can be refracted Light travels fast Light travels in a straight line
2 Isi tempat kosong dengan perkataan yang diberikan./Fill in the blanks with the words given. TP 2
pembiasan cahaya pantulan cahaya berkilat ketumpatan pembiasan

refraction of light reflection of light shiny densities refraction
Pantulan cahaya
(a) berlaku apabila sinar cahaya terkena pada permukaan legap dan
dipantulkan.
Reflection of light
occurs when a light ray hits an opaque surface and is reflected.
(b) Pembiasan cahaya berlaku apabila cahaya bergerak melalui dua medium yang berlainan
ketumpatan
.
Refraction of light densities
occurs when light travels between two mediums of different .
berkilat
(c) Pantulan cahaya memerlukan permukaan untuk menghasilkan pantulan
shiny
yang baik./Reflection of light requires a surface in order to create a good reflection.
(d) Sofea dapat melihat ikan hampir dengan permukaan sebuah tasik disebabkan oleh
pembiasan refraction
cahaya./Sofea can observe fish appearing closer to the surface of a lake due to the
of light.
3 Huraikan apa yang berlaku ketika hujan lebat berdasarkan sifat cahaya. TP 4 KBAT Menganalisis
Describe what happens during heavy rain based on the property of light.
Ketika hujan lebat, kilat dan guruh sabung menyabung di langit. [Apa] Walaupun kilat dan guruh berlaku pada masa yang sama,
kita akan melihat kilat dahulu diikuti dengan mendengar bunyi guruh. [Mengapa] Ini berlaku kerana sifat cahaya yang
bergerak sangat laju dan lebih pantas daripada bunyi./During heavy rain, thunder and lightning occur in the sky. [What] Even though
both occur at the same time, we will be able to see the lightning first followed by hearing the sound of thunder. [Why] This is due to the property
of light where light travels faster than sound.
95

8.3
Pantulan Cahaya
1 Rajah di bawah menunjukkan perlakuan seorang budak lelaki di hadapan cermin satah. Berdasarkan
rajah ini, lengkapkan peta buih tentang ciri-ciri imej yang dibentuk oleh cermin satah. TP 2
The diagram below shows a boy making a fist in front of a plane mirror. Based on the diagram, complete the bubble map about the
characteristics of the image formed by a plane mirror.
(a) i-THINK Peta Buih
Songsang sisi
Laterally inverted
(d) (b)
Imej yang
Jarak objek sama
Maya dibentuk oleh dengan jarak imej
Virtual cermin satah Object distance is
Image formed by a the same as image
plane mirror distance
(c)
Sama saiz
Same size
2 Lengkapkan pernyataan di bawah mengenai hukum pantulan cahaya. TP 2

Complete the statements below about the law of reflection.
Apabila suatu sinar cahaya dihalakan ke atas suatu permukaan cermin pada suatu sudut tertentu
sudut tuju
(a) ( ), sinar cahaya itu akan dipantulkan ke suatu sudut tertentu yang lain
sudut pantulan garis normal
(b) ( ). Mengikut hukum pantulan, sinar tuju, sinar pantulan dan (c)
satah sama
terletak pada (d) yang sama. Sudut tuju, i adalah (e) dengan sudut
pantulan, r.
angle of incidence
When a light ray is directed on a surface of a mirror at a certain angle (a) ( ), the light ray will be reflected
angle of reflection
to another certain angle (b) ( ). According to the law of reflection, the incident ray, the reflected ray and the
normal line plane equal
(c) all lie on the same (d) . The angle of incidence, i is (e) to the
angle of reflection, r.
96

8.3
Pantulan Cahaya
1 Rajah di bawah menunjukkan satu sinar cahaya yang bergerak menuju satu cermin satah.
The diagram below shows a light ray traveling towards a plane mirror.
Sinar tuju Cermin satah Sinar pantulan

Incident ray Plane mirror Reflected ray
i r
(a) Berdasarkan aktiviti di atas, apakah yang akan berlaku apabila sinar tuju mengenai cermin
satah? Lukis dalam rajah di atas. TP 3 KBAT Mengaplikasi
Based on the activity above, what will happen when the incident ray hits the plane mirror? Draw in the diagram above.
Sinar tuju akan dipantulkan pada cermin satah/The incident ray will be reflected at the plane mirror
(b) Adakah sudut tuju sama dengan sudut pantulan? Nyatakan hukum pantulan cahaya
berdasarkan aktiviti di atas. TP 1
Is the angle of incidence the same as the angle of reflection? State the law of reflection based on the activity above.
Ya, sudut tuju adalah sama dengan sudut pantulan. Sudut tuju, i = Sudut pantulan, r
Yes, the angle of incidence is the same as the angle of reflection. Angle of incidence, i = Angle of reflection, r
(c) Nyatakan tiga ciri jenis permukaan yang sesuai untuk cahaya dipantulkan dengan baik. TP 2
State three characteristics of the type of surface suitable for light to be reflected well.
1. Berkilat/Shiny
2. Licin/Smooth
3. Permukaan yang rata/Flat surface
(d) Lengkapkan jadual di bawah. TP 3

Complete the table below.
Sudut tuju, i Sudut pantulan, r

Angle of incidence, i Angle of reflection, r
30 30
45 45
60 60
97

8.3
Pantulan Cahaya
1 Rajah di sebelah menunjukkan sebuah ambulans.

The diagram on the right shows an ambulance.
Mengapakah perkataan “AMBULANS” ditulis secara songsang sisi pada

bahagian depan kenderaan itu?/Why is the word “AMBULANS” written laterally
inverted at the front of the vehicle? TP 4 KBAT Menganalisis
Supaya pemandu yang berada di hadapan ambulans dapat melihat dengan lebih jelas imej ejaan sebenar pada kenderaan itu
Aktiviti PAK-21
melalui cermin sisi atau pandang belakang yang disebabkan oleh pantulan cahaya dan seterusnya memberikan laluan.
So the drivers in front of the ambulance can see clearly the true spelling of the image on the ambulance through the side mirrors or rear view mirrors
as a result of reflection of light and thus giving way to it.
2 Rajah di bawah menunjukkan sebatang jalan yang sering dilalui oleh kenderaan.
The diagram below shows a road frequently travelled by vehicles.
Adakah jalan itu selamat dilalui oleh pengguna jalan raya? Terangkan jawapan anda. TP 4 KBAT Menilai
Is the road safe to be travelled by road users? Explain your answer.
Jalan itu tidak selamat dilalui oleh pengguna [Mengapa] kerana mempunyai selekoh yang berbahaya dan tiada tanda amaran
ditunjukkan serta tiada lampu jalan di sepanjang jalan tersebut. [Bagaimana] Oleh itu, tanda amaran selekoh berbahaya dan
mata jalan (pemantul di atas jalan raya) patut diletakkan supaya pengguna lebih berhati-hati terutama pada waktu malam.
[Why] The road is not safe to be travelled as it has dangerous corners but no warning signs are shown and no streetlamps are provided throughout
the road. [How] Therefore, warning signs of the dangerous corners and reflector studs must be placed in order for the users to be extra careful
especially at night.
Aktiviti STEM
Bentuk satu kumpulan yang terdiri daripada empat orang murid. Sediakan satu pembentangan yang merangkumi maklumat
di bawah. Kumpulan anda digalakkan untuk menggunakan perisian MS PowerPoint semasa membuat pembentangan. TP 5
Form a group made up of four students. Prepare a presentation that encompasses the information below. Your group is encouraged to
use MS PowerPoint when presenting.
Kita sering mendengar banyak kes kemalangan jalan raya yang mengorbankan ribuan pengguna jalan raya. Apakah langkah
yang boleh diambil untuk mengurangkan masalah ini menggunakan konsep pantulan cahaya?
We often heard of road accidents causing deaths to thousands of road users. What steps can be taken to reduce the problem
using the concept of reflection of light?
Persembahan Kumpulan PAK-21 PdPc
98

8.4
Pembiasan Cahaya
1 Apakah maksud pembiasan cahaya?/What is the meaning of refraction of light? SP 8.4.1 TP 1
dua medium
Pembiasan cahaya berlaku apabila cahaya bergerak melalui (a) yang berlainan
ketumpatan
(b) dan membengkok.
two mediums densities
Refraction of light happens when light moves between (a) of different (b) and bends.
2 Lengkapkan pernyataan di bawah tentang fenomena pembiasan cahaya dalam kehidupan seharian
manusia. SP 8.4.4 TP 2
Complete the statements below on the phenomenon of light refraction in human daily life.
Situasi Penjelasan
Situation Explanation
(a) Sudu kelihatan bengkok di dalam dibiaskan

Cahaya dari sudu di dalam air apabila
air.
Spoon appears bent in water. air udara
bergerak dari ke .
ke atas
Oleh kerana itu, imej sudu berubah
bengkok
dan kelihatan .
refracted
Light from a spoon in the water is when it moves
water air
Air from the to the . This condition
Water
upwards
causes the image of the spoon to turn and appear
bent
.
(b) Saiz imej ikan di dalam akuarium tebal

Cermin yang lebih digunakan
kelihatan lebih besar.
The size of the image of fish in the aquarium untuk membesarkan imej ikan dalam akuarium.
looks larger.
Pembiasan
cahaya menyebabkan imej ikan
besar
kelihatan lebih daripada saiz asalnya.
increase
A thicker mirror is used to the size of the image of a
refraction
fish in an aquarium. Light causes the image of the
larger
fish to appear than its original size.
(c) Kolam renang kelihatan lebih udara

Apabila cahaya bergerak dari air ke ,
cetek daripada kedalaman
sebenarnya. cahaya dibiaskan menjauhi
normal.
Swimming pool appears shallower than its
actual depth. air
When light moves from water to , it is refracted
away from
normal.
99

8.4
Pembiasan Cahaya
1 Lukis sinar biasan bagi gambar rajah sinar di bawah. SP 8.4.2 SP 8.4.3 TP 2 KBAT Menganalisis
Draw the refracted ray for the ray diagrams below.
(a) Normal (b) Normal

Normal Normal
Sinar tuju Sinar tuju
Incident ray Incident ray
Kaca
Udara Glass
Air
Udara Sinar biasan

Kaca
Sinar biasan Air Refracted ray
Glass
Refracted ray
2 Rajah di bawah menunjukkan pemandangan langit pada waktu malam. SP 8.4.4

The diagram below shows the night sky.
(a) Bulan dan bintang yang sangat jauh dari Bumi dapat dilihat cahayanya dan kelihatan dekat
pada waktu malam. Huraikan sebab fenomena ini berlaku. TP 4 KBAT Menganalisis
The lights of Moon and stars that are far away from the Earth can be observed and seem near at night time. Describe the reason
for this phenomenon.
[Mengapa] Atmosfera Bumi mempunyai beberapa lapisan udara yang berlainan ketumpatan. Oleh itu, cahaya Bulan dan
bintang mengalami pembiasan apabila melalui lapisan-lapisan udara itu dan menyebabkan Bulan dan bintang di langit
kelihatan dekat dengan Bumi.
[Why] The atmosphere of the Earth has several layers of air with different densities. Therefore, the light of the Moon and stars undergoes
refraction when passing through the layers of air and results in the Moon and stars seeming near to the Earth.
(b) Apakah alat yang sesuai digunakan oleh manusia untuk melihat Bulan dan bintang dengan
lebih jelas? TP 2
What is the suitable instrument to be used by human to observe the Moon and stars clearly?
Teleskop/Telescope
100

8.5
Penyebaran Cahaya
1 Apakah penyebaran cahaya?/What is the dispersion of light? TP 1
Penyebaran cahaya berlaku apabila cahaya putih bergerak melalui medium yang berlainan ketumpatan terbias dan menghasilkan
spektrum warna./Dispersion of light is the process that occurs when the white light passing through mediums of different densities gets refracted
and forms a spectrum of colours.
2 Isi tempat kosong dengan perkataan yang diberikan bagi menerangkan bagaimana fenomena
di bawah boleh berlaku. TP 2
Fill in the blanks with the words given to explain how the phenomenon below occurs.
dispersion light seven spectrum refracted
Video Eksperimen
Imbas kod QR atau layari https://www.
Eksperimen
youtube.com/watch?v=rBLIHHTv5sM
untuk menonton eksperimen
penyebaran cahaya.
dibiaskan
Fenomena pembentukan pelangi terjadi apabila cahaya di dalam titisan air dan
spektrum cahaya
menghasilkan cahaya. Apabila keluar daripada titisan air, cahaya
penyebaran tujuh
dipecahkan kepada juzuk-juzuk warnanya melalui cahaya. Terdapat
warna terhasil yang membentuk pelangi.
refracted
The rainbow formation phenomenon happens when light is inside the water droplets and forms a
spectrum light
of light. When the exits the water droplets, the light is separated into its component of
dispersion seven
colours through the of light. There are colours produced, forming a rainbow.
3 Tulis spektrum warna yang terhasil (warna pelangi) apabila cahaya disebarkan mengikut urutan.
Write the spectrum of colours produced (colours of rainbow) when light is dispersed in order. TP 2
1. Merah/Red
2. Jingga/Orange
Cahaya putih
White light 3. Kuning/Yellow
4. Hijau/Green
5. Biru/Blue
Prisma kaca
Glass prism 6. Indigo/Indigo
7. Ungu/Purple
101

8.6
Penyerakan Cahaya
1 Apakah maksud penyerakan cahaya?/What is the meaning of scattering of light? TP 1

Laman Web
Berlaku apabila sinar cahaya terhalang dan spektrum warnanya dipantulkan ke semua arah.
Occurs when light ray is obstructed and the spectrum of colours are reflected in all directions.
2 Namakan fenomena yang ditunjukkan dalam rajah di bawah dan terangkan bagaimana fenomena itu
boleh berlaku. TP 3
Name the phenomena shown in the diagrams below and explain how the phenomena occur.
(a) Langit biru (b) Langit merah

Blue sky Red sky
Pada waktu tengah hari, Matahari berada Pada waktu senja, Matahari berada
tegak mengufuk
dari permukaan Bumi. Terdapat dari permukaan Bumi.
udara biru
banyak zarah , habuk dan Cahaya paling banyak
debu dalam atmosfera. Zarah-zarah itu diserak lalu tidak kelihatan. Cahaya
menyerakkan merah jingga
cahaya matahari. Kebanyakan dan melintasi
ungu indigo
cahaya dan atmosfera tanpa gangguan dan sampai
diserap oleh atmosfera. Mata kita lebih ke mata pemerhati. Oleh itu, Matahari
merah
sensitif kepada cahaya biru, maka langit kelihatan dan langit kelihatan
biru
kelihatan . kemerah-merahan pada waktu senja.
straight horizontally
During midday, the Sun is positioned During sunset, the Earth is positioned
blue
to the surface of the Earth. There are a lot of to the surface of the Earth. The
air
, dust and dirt particles in the light is scattered the most thus it is not visible. The
scatter red orange
atmosphere. The particles the sunlight. and lights travel
indigo purple
Most of the and through the atmosphere without obstruction and reach
lights are absorbed by the atmosphere. Our eyes are the eyes of the observer. This makes the Sun appears
red
more sensitive to the blue light, making the sky appears and the sky to appear reddish during
blue
. sunset.
Laman Web
Imbas kod QR atau layari https://
spaceplace.nasa.gov/blue-sky/en/ untuk
penerangan tentang langit biru dan
merah.
102

8.7
Penambahan dan Penolakan Cahaya
Laman Web
Merah Magenta Biru
Red Magenta Blue
Putih
White Sian
Kuning
Yellow Cyan
Hijau
Green
1 Apakah maksud warna primer?/What is a primary colour? TP 1
Warna yang tidak boleh diperoleh dengan mencampurkan warna lain/A colour that cannot be created by mixing other colours
2 Namakan warna primer berdasarkan rajah di atas./Name the primary colours based on the diagram above. TP 1
Merah, biru dan hijau/Red, blue and green
3 Apakah maksud warna sekunder?/What is a secondary colour? TP 1
Warna yang diperoleh dengan mencampurkan dua warna primer
A secondary colour is a colour that is created by mixing two primary colours
4 Berdasarkan rajah di atas, yang manakah warna sekunder? TP 1

Based on the diagram above, which are the secondary colours?
Magenta, sian dan kuning/Magenta, cyan and yellow
5 Lengkapkan jadual penambahan warna berikut./Complete the following table of addition of colours TP 2
Putih/White Merah/Red Hijau/Green Biru/Blue
Merah/Red Merah/Red (a) Kuning/Yellow (b) Magenta/Magenta
Hijau/Green (c) Kuning/Yellow Hijau/Green (d) Sian/Cyan
Biru/Blue (e) Magenta/Magenta (f) Sian/Cyan Biru/Blue
Laman Web
Imbas kod QR atau layari http://www.
mrmont.com/games/rgbcoloraddition.
html untuk simulasi penambahan cahaya.
103

8.7
1 Apakah maksud penolakan cahaya?/What is the subtraction of light? TP 1
Penolakan cahaya berlaku apabila cahaya yang sama warna dengan suatu objek legap dipantulkan dan warna lain diserap
Subtraction of light occurs when light with the same colour as an opaque object is reflected and all other colours are absorbed
2 Lengkapkan jadual di bawah dengan warna yang terhasil daripada penolakan cahaya oleh penapis
cahaya berwarna berikut. TP 2
Complete the table below with the resulting colours of subtraction of light by the following colour filters.
Penapis cahaya Warna penapis Warna pada skrin

Filter Colour of filter Colour observed on the screen
Merah/Red (a) Merah/Red

Warna primer Hijau/Green (b) Hijau/Green
Primary colour
Biru/Blue (c) Biru/Blue
Sian/Cyan (d) Sian/Cyan

Warna sekunder Magenta/Magenta (e) Magenta/Magenta
Secondary colour
Kuning/Yellow (f) Kuning/Yellow
3 Lengkapkan jadual di bawah dengan warna yang terhasil daripada penolakan cahaya oleh dua penapis
berwarna berikut. TP 3
Complete the table below with the resulting colours of subtraction of light by the following two colour filters.
Penapis pertama Penapis kedua Warna pada skrin

First filter Second filter Colour observed on the screen
Biru/Blue (a) Biru/Blue
Hijau/Green (b) Hitam/Black
Merah/Red (c) Hitam/Black

Biru
Blue
Sian/Cyan (d) Biru/Blue
Magenta/Magenta (e) Biru/Blue
Kuning/Yellow (f) Hitam/Black
Biru/Blue (g) Hitam/Black
Hijau/Green (h) Hijau/Green
Merah/Red (i) Hitam/Black

Hijau
Green
Sian/Cyan (j) Hijau/Green
Magenta/Magenta (k) Hitam/Black
Kuning/Yellow (l) Hijau/Green
104

8.7
Lengkapkan jadual di bawah untuk membandingkan antara penambahan dengan penolakan cahaya.
Complete the table below to compare between the addition and subtraction of light.
SP 8.7.5 TP 3 KBAT Menganalisis HEBAT SAINS MODUL 27
Penambahan cahaya Ciri Penolakan cahaya

Addition of light Characteristic Subtraction of light
(a) Penambahan cahaya ialah Maksud (d) Penolakan cahaya berlaku apabila
Addition of light is the Meaning Subtraction of light occurs when
pencampuran cahaya yang berlainan warna cahaya diserap atau dipantulkan oleh objek
untuk membentuk warna baharu./mixing of legap.
lights of different colours to form a new colour. light is absorbed or reflected by an opaque object.
Persamaan
(b) Warna primer Warna sekunder Similarity (e) Warna primer Warna sekunder
Primary colour Secondary colour Primary colour Secondary colour
Magenta, kuning Magenta, kuning

Merah/Red Magenta, yellow
Merah/Red Magenta, yellow
Sian, magenta Sian, magenta

Biru/Blue Cyan, magenta
Biru/Blue Cyan, magenta
Kuning, sian Kuning, sian

Hijau/Green Yellow, cyan
Hijau/Green Yellow, cyan
(c) Penambahan cahaya warna primer Perbezaan (f) Penolakan cahaya akan menghasilkan:
akan menghasilkan: Difference Subtraction of light will form:
Addition of primary coloured lights will form:
Penapis Warna Warna
Penambahan Keputusan cahaya penapis pada skrin
Filter Colour of filter Colour on screen
warna primer (Warna sekunder)
Addition of primary Result
colours (Secondary colour) Merah Merah
Red Red
Warna
Merah + Hijau Kuning/Yellow primer Hijau Hijau
Red + Green Primary Green Green
colour
Hijau + Biru Biru Biru
Sian/Cyan Blue Blue
Green + Blue
Sian Sian
Merah + Biru Magenta/Magenta Cyan Cyan
Red + Blue Warna
sekunder Magenta Magenta
Secondary Magenta Magenta
colour
Kuning Kuning
Yellow Yellow
105

8.7
1 Lengkapkan peta dakap di bawah bagi menunjukkan contoh penambahan dan penolakan cahaya
dalam kehidupan harian. SP 8.7.6 TP 3
Complete the brace map below to show the examples of addition and subtraction of light in daily life.
i-THINK Peta Dakap

Contoh
Example
(a)
Paparan skrin televisyen
Aktiviti PAK-21
Television screen displays
Penambahan cahaya
Addition of light
(b)
Lampu pentas untuk
persembahan
Stage lights for performances
Contoh penambahan dan

penolakan cahaya dalam
kehidupan harian (c)
Examples of addition and
Filem penapis cermin kereta
subtraction of light in daily life Car windows filter films
Penolakan cahaya
Subtraction of light
(d)
Cermin mata hitam
Sunglasses
Aktiviti
Jalankan satu aktiviti untuk menyiasat konsep penambahan warna primer bagi menghasilkan warna sekunder serta penolakan
cahaya berwarna. Bahan-bahan yang diperlukan ialah: TP 4 KBAT Mencipta
Carry out an activity to investigate the concept of the addition of primary colours to produce secondary colours and the subtraction of
coloured lights. The materials needed are:
Kotak sinar, penapis (merah, biru, hijau, kuning, magenta dan sian), skrin putih
Ray box, coloured filters (red, blue, green, yellow, magenta and cyan), white screen
Menggunakan kaedah Qudrat, bincangkan dengan tiga orang rakan dan kongsi hasil aktiviti kamu.
Using the Qudrat method, discuss with three friends and share the result of your activity.
Video Tutorial
Quadrat PAK-21 PdPc

Video Tutorial
Imbas kod QR atau layari h�ps://www.
youtube.com/watch?v=UKvYQxF7fzk
untuk menonton video tentang
penambahan dan penolakan cahaya.
106

Bab
Bumi
9 Earth
Tema 5: Penerokaan Bumi dan Angkasa Lepas Buku Teks: Halaman 254 – 277

9.1
Sistem dan Struktur Bumi
1 Nyatakan komponen utama dalam sistem Bumi berdasarkan penerangan yang diberi. TP 2
State the main components in the Earth system based on the given description.
Biosphere
(a) Atmosfera/Atmosphere (b) Hidrosfera/Hydrosphere

Kawasan yang mengandungi Permukaan yang dilitupi
gas-gas yang bercampur oleh air termasuk ais, air
menjadi udara yang melitupi bawah tanah dan wap air
permukaan Bumi. dalam atmosfera.
The area that contains mixture of The surface that is covered by water
gases which becomes the air that including ice, underground water
covers the Earth’s surface. and water vapour in the atmosphere
(c) Biosfera/Biosphere (d) Geosfera/Geosphere

Permukaan yang Lapisan kerak bumi yang
didiami oleh manusia, paling luar yang
haiwan, tumbuhan dan mengandungi batuan, tanah
mikroorganisma. liat, gunung berapi dan pasir.
The surface that is inhabited by The outer crust of the Earth which
humans, animals, plants and contains rocks, clays, volcanoes and
microorganisms. sand.
2 Isi tempat kosong dengan perkataan yang diberikan./Fill in the blanks with the given words. TP 2
ais suhu air ozon tekanan lapisan

ice temperature water ozone pressure layer
lapisan ozon
(a) Atmosfera terdiri daripada pelbagai termasuk lapisan . Keadaan
suhu
cuaca di salah satu lapisan atmosfera berubah disebabkan oleh perubahan dan
tekanan
mengikut lokasi di atas permukaan Bumi.
layers ozone
The atmosphere consists of several including the layer. The weather conditions in one layer of
temperature pressure
the atmosphere changes in relation to the changes in and above the Earth’s surface.
air
(b) 70% daripada permukaan Bumi diliputi oleh . Air wujud dalam tiga keadaan;
air
cecair, dan wap air. Air amat penting kepada manusia untuk meneruskan
water
kehidupan harian./70% of the Earth’s surface is covered by . Water exists in three states; liquid,
ice
and water vapour. Water is very important for human to survive daily life.
107

9.1
1 Lengkapkan lapisan atmosfera yang ada di Bumi./Complete the atmospheric layers of the Earth. TP 2
(a) Lapisan udara nipis yang penting untuk satelit

Eksosfera
komunikasi mengorbit
Exosphere
Thin air layer that is crucial for the orbiting of communication satellites
(b) Dikenali juga sebagai ionosfera kerana terdapat ion-ion yang

Semakin Termosfera memantulkan gelombang radio, aurora berlaku di sini
tinggi dari Thermosphere Also known as the ionosphere as there are ions that reflect radio waves,
permukaan, aurora occurs here
semakin
rendah Mesosfera (c) Meteorit mula terbakar di sini
Mesosphere Meteorites start to burn here
tekanan
udara
The higher the
(d) Lapisan yang kering dan tiada awan atau cuaca
altitude, the Stratosfera menjadikannya sesuai untuk penerbangan kapal terbang,
lower the air Stratosphere lapisan ozon terletak di sini/The dry layer, cloudless and absent of
pressure weather, make it suitable for aircraft flights, ozone layer is here
Troposfera (e) Terdapat perubahan iklim dan cuaca

Troposphere Where the change of climate and weather occurs
2 Salmi menyertai satu ekspedisi mendaki Gunung Kinabalu. Huraikan apa yang akan dialaminya
semasa pendakian tersebut berserta penerangan. TP 3 KBAT Menganalisis
Salmi joins an expedition to climb Mount Kinabalu. Describe what she will be experiencing during the climb with explanations.
[Apa] Salmi akan berasa semakin sejuk dan sukar untuk bernafas apabila semakin tinggi pendakian. [Mengapa 1] Semakin
tinggi altitud, semakin rendah tekanan udara. [Mengapa 2] Suhu semakin berkurang dan kandungan oksigen juga turut
berkurang./ [What] Salmi will feel cold and difficult to breathe as the climb is higher. [Why 1] The higher the altitude, the lower the air
pressure. [Why 2] The temperature drops and the oxygen content is also reduced.
3 Lengkapkan pernyataan berikut berkenaan stratifikasi dalam lautan. TP 2

Complete the following statements of ocean stratification.
0m > 10 000 m
(a) Zon permukaan/Surface zone (b) Zon tengah malam/Midnight zone (c) Zon gelap/Dark zone
cetek Zon ini ditembusi hanya

Air sangat dan Zon ini amat dalam dan
sedikit
cahaya cahaya. Tumbuhan tidak dapat
boleh ditembusi . ditembusi cahaya.
sukar
Zon ini sesuai menjadi habitat untuk tumbuh di Kebanyakan haiwan yang
tumbuhan sini. Zon ini menjadi habitat tinggal di sini mempunyai
.
haiwan laut yang besar berkilau
shallow untuk . badan yang atau
The water is very and
little bersinar dalam gelap
light This zone is penetrated by .
can be penetrated by .
difficult very deep
This zone is suitable as the habitat for light. It is for plants to This zone is and
plants grow here. This zone is the habitat for cannot
. be penetrated by light. Most
large aquatic animals shimmering
. animals living here has
glow in the dark
bodies or able to .
108

9.1
1 Lengkapkan rajah kitar air di bawah. TP 2

Complete the diagram of the water cycle below.
Simpanan air dalam atmosfera

Water storage in the atmosphere
Awan
Cloud
Hujan/Rain
(a) Kondensasi
Condensation Simpanan air (ais dan salji)
Water storage (ice and snow)
(b) Penyejatan
Evaporation
Air mengalir
Simpanan air (tasik) ke dalam
Water storage (lake) sungai dan laut
Water flows into
rivers and oceans
Simpanan air
(lautan)
Water storage
Simpanan air (bawah tanah)
(ocean)
Water storage (underground)
2 Labelkan struktur lapisan Bumi berdasarkan rajah di bawah. TP 2

Label the structure of the Earth’s layers based on the diagram below.
B
Video Tutorial
C Untuk tujuan pembelajaran
D
D Imbas kod QR atau layari
https://www.youtube.com/
watch?v=6RKoLleyDJ4 untuk
menonton tentang lapisan Bumi.
Video Tutorial
Lapisan Bumi/Earth’s layer Nama lapisan/Name of the layer
A (a) Kerak/Crust
B (b) Mantel/Mantle
C (c) Teras luar/Outer core
D (d) Teras dalam/Inner core
109

9.1
1 Lengkapkan pernyataan di bawah tentang kedudukan Bumi dalam Sistem Suria. TP 2

Complete the statements below about the position of Earth in the Solar System.
ketiga
Dalam Sistem Suria, Bumi merupakan planet (a) dari Matahari. Kedudukan Bumi ini
menjadikannya sebagi satu-satunya planet yang ideal untuk menampung kehidupan. Bumi menerima
(b) cahaya matahari pada kadar yang sesuai, tidak terlalu (c) panas
atau terlalu sejuk. Selain itu,
Aktiviti PAK-21
oksigen
lapisan atmosfera Bumi mengandungi (d) pada amaun yang sesuai turut menjadikannya
air
sesuai untuk didiami. Permukaan Bumi yang sebahagian besar diliputi (e) juga amat
penting dalam mengekalkan kelangsungan hidup di Bumi.

third
In the Solar System, Earth is the (a) planet from the Sun. The Earth’s position makes it as the only planet ideal to
sunlight hot
support life. The Earth receives (b) at a suitable rate, not too (c) or too cold. In addition, the Earth’s
oxygen
atmospheric layer contains (d) at an appropriate amount also makes it a suitable place to be lived in. The Earth’s
water
surface which is largely covered in (e) is very important too in order to maintain the sustainability of life Earth.
2 Lengkapkan peta buih di bawah dengan kelebihan Bumi sebagai planet yang sesuai didiami hidupan.
Complete the bubble map below with the advantages of Earth as the planet habitable for life. TP 3 KBAT Menganalisis
i-THINK Peta Buih
(a) (b)
Tidak terlalu panas Mempunyai sumber

kerana jauh dari asas utama, iaitu air
Matahari Has the main basic
Not too hot as it is far necessity which is water
from the Sun
Kelebihan
planet Bumi
The advantages
(d) of planet Earth (c)
Wujudnya gas oksigen
Wujud pelbagai
untuk hidupan seperti
sumber mineral di
haiwan dan manusia
dalam kerak Bumi
bernafas
The existence of varieties
The existence of oxygen
of mineral sources in the
gas for organisms such as
Earth’s crust
humans and animals to
breathe
Aktiviti STREAM
Bina satu kumpulan yang terdiri daripada empat orang dan cipta satu puisi bertajuk “Bumi ialah rumah manusia”. Persembahkan
puisi kumpulan anda di hadapan rakan-rakan di dalam kelas. TP 5 KBAT Mencipta HEBAT SAINS MODUL 14
Form a group of five and create a poem titled ‘The Earth is our home’. Present the poem in front of your classmates in the classroom.
Puisi PAK-21 PdPc
110

9.2
Bahan Bumi
1 Padankan contoh batuan di bawah dengan jenisnya./Match the rocks below to their types. TP 1
(a) Batu gneiss Igneus

Gneiss Igneous
(b) Batu kapur Sedimen

Limestone Sedimentary
(c) Batu granit Metamorfik

Granite Metamorphic
2 Lengkapkan rajah kitar batu di bawah dengan perkataan yang diberikan. TP 2 HEBAT SAINS MODUL 15
Complete the diagram of the rock cycle below with the given words.
Diangkut ke
Luluhawa
permukaan Weathering
Uplifted to the
surface pembekuan/freezing
Pemendapan
Hakisan/Erosion
igneus
bahan hakisan metamorfik/metamorphic
Batu Sedimentation
of
Igneous rock eroded materials
hakisan/erosion
Penyejukan dan
Mampatan
pembekuan Compression sedimen/sedimentary
Cooling and
Haba sedimen
freezing Batu
dan tekanan igneus/igneous
Sedimentary rock
Magma Heat
Magma
and pressure haba/heat
Haba dan
Peleburan Batu metamorfik tekanan pemendapan/sedimentation
Melting Heat and pressure
Metamorphic rock
3 Nyatakan ciri-ciri batuan yang terdapat di Bumi mengikut jenis batuannya. TP 3

State the characteristics of the rocks on Earth according to their types.
Jenis batuan Ciri

Type of rocks Characteristic
(a) Metamorfik Batuan nipis yang terbentuk melalui tekanan dan suhu yang tertentu
Metamorphic Thin rocks formed under certain pressure and temperature
(b) Igneus Batu ini biasanya berbentuk hablur, tidak berlapis-lapis dan tidak mengandungi fosil
Igneous These rocks are usually in crystal form, not layered and do not contain fossils
(c) Sedimen Batuan yang termendap pada lumpur dan pasir yang tahan terhadap cuaca
Sedimentary Rocks that are deposited in mud and sand that are weather-resistant
111

9.3
Proses Utama Bumi
1 Namakan proses Bumi sama ada Eksogen atau Endogen yang menyebabkan perubahan pada struktur
muka Bumi seperti yang ditunjukkan di bawah. TP 2
Name the Earth process either Exogenic or Endogenic that changes the structure of the Earth’s surface as shown below.
(a) (b) (c)

Aktiviti PAK-21
Endogen/Endogenic Endogen/Endogenic Eksogen/Exogenic
2 Lengkapkan peta buih berganda di bawah dengan perbezaan antara eksogen dengan endogen.
Complete the double bubble map below with the differences between the exogenic process and the endogenic process.
TP 3 KBAT Menganalisis

(f)
Berlaku di (a)
permukaan Bumi Berpunca dari
bahagian dalam Bumi
Occurs at the
Begins from
Earth’s surface
within the Earth
(e) (b)
Melibatkan Menyebabkan Melibatkan
luar Proses perubahan pada Proses
tenaga
eksogen endogen tenaga dalam
Bumi permukaan Bumi Bumi
Exogenic Endogenic
external Cause changes to the
Involves process process internal
Earth’s surface Involves
forces forces
(d) (c)
Contoh: Contoh:
Example: Example:
Luluhawa/Hakisan/ Aktiviti magma/
Angkutan Proses olakan mantel
Weathering/ Erosion/ Magma activity/ Mantle
Transport convection process
Aktiviti
Anda dikehendaki memikirkan mengenai proses utama Bumi dengan memilih sama ada proses endogen atau eksogen. Kaitkan
proses utama Bumi yang dipilih dengan contoh fenomena di dunia. Dengan kaedah Think-Pair-Share, bincangkan dengan rakan
dan kongsi hasil perbincangan dengan kelas. TP 3
You are required to think about the main processes of the Earth by choosing either the endogenic or exogenic processes. Relate the
chosen main process of the Earth with the examples of phenomena in the world. With the Think-Pair-Share method, discuss with a
friend and share the results of the discussion with the class.
Think-Pair-Share PAK-21 PdPc
112

9.4
Fenomena Geobencana
1 Namakan geobencana yang ditunjukkan dalam rajah berikut. SP 9.4.1 TP 1

Name the geohazard phenomena shown in the following diagrams.
(a) (b)
Pemanasan global/Global warming Lubang benam/Sinkhole
(c) (d)
Tsunami/Tsunami Volkanisme/Volcanism
(e) (f)
Gempa bumi/Earthquake Tanah runtuh/Landslide
113

2 Senaraikan alatan yang digunakan untuk mengesan geobencana dalam peta bulatan di bawah.
List the devices used to detect geohazards in the circle map below. SP 9.4.2 TP 2
i-THINK Peta Bulatan
Internet Guru
Internet Teacher
Alat mengesan tanah runtuh

Device to detect landslides
Aktiviti PAK-21
Alat Alat mengesan

mengesan tsunami
Device to detect
geobencana
tsunami
Device to detect
geohazards
Alat mengesan gempa bumi

Device to detect earthquakes
Buku rujukan
Reference books
Aktiviti
Rajah di atas menunjukkan satu bencana alam yang berlaku di sebuah negara. Bina satu forum yang melibatkan empat orang
ahli dalam satu kumpulan untuk membincangkan bagaimana untuk menghadapi situasi di atas. Antara maklumat yang perlu
dibincangkan ialah: SP 9.4.3 TP 5 KBAT Mencipta
The diagram above shows a natural disaster that occurred in a country. Conduct a forum with four speakers in a group to discuss how
to face the situation shown. Key points that should be included are:
(a) Nama geobencana yang ditunjukkan
The name of the geohazard shown
(b) Contoh negara yang pernah mengalami keadaan tersebut
Examples of countries where this geohazard occurred
(c) Bagaimanakah kemajuan sains dan teknologi membantu manusia dalam persediaan menghadapi bencana alam?
How do the advancements in science and technology help humans in preparation for natural disasters?
(d) Apakah kesan bencana alam itu kepada manusia?
What are the impact of these natural disasters to humans?
Round Table PAK-21 PdPc
114

9.5
Usia Bumi
1 Rajah di bawah menunjukkan skala masa geologi pada era yang berbeza. Labelkan era X dan Y
menggunakan perkataan yang diberikan. TP 1
The diagram below shows the geological timescale of different eras. Label X and Y eras by using the words given.
Paleozoik Paneozoik Selozoik Senozoik

Paleozoic Paneozoic Celozoic Cenozoic
Prakambia X: Paleozoik Mesozoik Y: Senozoik

Era
Precambrian Paleozoic Mesozoic Senozoic
Hadean
Archean
Proterozoic
Kambria
Cambrian
Ordovisi
Ordovician
Silur
Silurian
Devon
Devonian
Karbon
Carbonian
Perm
Permian
Trias
Triassic
Jura
Jurassic
Kapur
Cretaceous
Tertier
Tertiary
Kuarterner
Quarternary
Tempoh
Period
Present
4 550
3 800
2 500
66.4
570
505
438
408
359
299
245
208
144
Kini
1.4
2 Isi tempat kosong dengan perkataan yang betul. TP 2
Fill in the blanks with the correct answer.
masa
(a) Skala masa geologi digunakan oleh ahli geologi untuk menjelaskan atau
peristiwa
yang berlaku sepanjang sejarah Bumi.
time events
The geological time scale is used by geologists to explain the or that occur throughout Earth’s
history.
era
(b) Masa geologi Bumi disusun mengikut kronologi menjadi beberapa yang terbahagi
tempoh masa
kepada beberapa .
eras periods
The geological time of Earth is chronologically arranged into several which are divided into several .
4.5 bilion
(c) Usia Bumi dianggarkan kira-kira tahun.
4.5 billion
The age of the Earth is estimated to be years old.
3 Usia Bumi ditentukan menggunakan pelbagai kaedah. Tandakan () bagi jawapan yang betul. TP 2
The age of the Earth is determined using a variety of methods. Tick () the correct answers.
(a) Pemerhatian/Observation 
(b) Ujian batuan/Rocks test
(c) Ujian radiometrik/Radiometric test 
(d) Kajian organisma/Organisms study
115

9.5
Usia Bumi
1 Rajah di bawah menunjukkan evolusi pelbagai organisma di Bumi sejak 5 000 juta tahun dahulu.
The diagram below shows the evolution of various organisms on Earth since 5 000 million years ago. SP 9.5.3
Dinosaur Tumbuhan berbunga

Dinosaur Flowering plant
Pepatung
Dragonfly
Ikan
Fish Manusia
200 Human
Ubur-ubur
Jellyfish 500
Asal usul hidupan
Rumpai laut 5000 The origin of life
Seaweed 1000 4000
Jutaan tahun
Million years
2000 3000 Bakteria
Protozoa Bacteria
Protozoa
Berdasarkan rajah tersebut, lengkapkan jadual di bawah. TP 2

Based on the diagram, complete the table below.
Tempoh masa (jutaan tahun) Organisma

Time duration (million years) Organism
3 000 (a) Bakteria/Bacteria
(b) 2 000 Protozoa/Protozoa

(c) 1 000 Rumpai laut/Seeweed
500 Ikan/Fish
(e) Ubur-ubur/Jellyfish
Pepatung/Dragonfly
(d) 200
(f) Dinosaur/Dinosaur
Tumbuhan berbunga/Flowering plants

Selepas 200 (g) Manusia/Humans
2 Jawab soalan berikut berdasarkan rajah. SP 9.5.4
Answer the following questions based on the diagram.
(a) Apakah yang ditunjukkan dalam rajah di sebelah? TP 1

What is shown in the diagram?
Fosil/Fossil
(b) Nyatakan tiga kepentingannya kepada perkembangan Sains. TP 4

State its three importance to the development of Science.
1. Menentukan usia Bumi/Determines the Earth’s age
2. Rujukan dalam menentukan kemandirian sesuatu spesies/Reference in determining the survival of a species
3. Bahan api untuk menggerakkan jentera dan mesin/Fuel to mobilise vehicles and machineries
116

9.6
Sumber Bumi dan Geologi Gunaan
1 Tulis Benar pada pernyataan yang betul dan Palsu pada pernyataan yang salah. TP 2
Write True for the correct statements and False for the incorrect statements.
(a) Air di Bumi terdiri daripada air permukaan dan air bawah tanah.
Benar/True
Water on Earth consists of surface water and underground water.
(b) Air permukaan ialah air yang berada di dalam tanah dan tidak dapat
dilihat dengan mata kasar. Palsu/False
Surface water is water in the soil which cannot be observed with the naked eye.
(c) Mata air merupakan salah satu contoh air permukaan.

Palsu/False
Spring water is one example of surface water.
(d) Air bawah tanah dikenali sebagai akuifer.

Benar/True
Underground water is known as aquifer.
(e) Air permukaan terdiri daripada sungai, laut, danau dan empangan.
Benar/True
Surface water consists of rivers, oceans, lakes and dams.
(f) Air permukaan boleh hilang secara semula jadi akibat aliran ke laut dan
penyerapan ke bahagian bawah tanah. Benar/True
Surface water can naturally disappear when it flows into the sea or absorbed into the
underground.
2 Nyatakan risiko pencemaran dan kekurangan bekalan yang mungkin berlaku kepada air permukaan
dan air bawah tanah. TP 4 KBAT Menilai
State the risk of contaminants and supply shortage that may happen to surface water and underground water.
Air permukaan/Surface water Air bawah tanah/Underground water
(a) Bahan cemar mudah mengalir terus ke dalam air (b) Bahan cemar seperti sisa toksik dan kumbahan
permukaan yang terdedah. dapat diserap oleh tanah seterusnya mencemarkan
Contaminants can easily flow into the exposed surface water. air di bawah lapisannya.
Contaminants such as toxic waste and sewage can be absorbed
by the soil thus contaminating the water under the layer.
(c) Penyejatan air berlaku terutamanya ketika cuaca (d) Jumlah kandungan air akan berkurang bagi
panas dan kering (kemarau). menampung keperluan penggunaan air dalam
Evaporation of water occurs when the weather is hot and dry kehidupan harian yang semakin bertambah.
(drought). The total water content will decrease in order to sustain the
increasing need of the usage of water in daily life.
117

9.6
1 Lengkapkan pernyataan di bawah dengan perkataan yang diberikan. TP 2 HEBAT SAINS MODUL 15
Complete the statement below with the given words.
mineral ekonomi industri unsur

economic minerals industrial elements
kerak Bumi sebatian ekonomi

Earth’s crust compounds economical
unsur sebatian
Mineral ialah (a) atau (b) yang wujud secara semula
kerak Bumi
jadi di dalam (c) . Secara umumnya, mineral memiliki banyak manfaat yang
ekonomi industri
dapat digunakan untuk tujuan (d) dan (e) . Mineral
mineral ekonomi
yang mempunyai nilai jual yang tinggi dikenali sebagai (f) .
elements compounds Earth’s crust
Minerals are (a) or (b) that exist naturally in the (c) .
economical industrial
Generally, minerals have many benefits which can be used for (d) and (e)
economic minerals
purposes. Minerals with high price value are known as (f) .
2 Lengkapkan peta pokok di bawah bagi menerangkan mineral ekonomi. TP 3

Complete the tree map below to explain economic minerals.
i-THINK Peta Pokok

Mineral ekonomi
Economic minerals
Mineral logam Mineral nadir

Terdiri daripada (a) (b) Mineral bukan logam (c)
Consists of Metallic minerals Non-metallic minerals Rare earth minerals
Fungsi Digunakan untuk tujuan ekonomi dan industri

Function Used for economical and industrial purposes
Contoh mineral
(d) Emas/Gold (e) Batu kapur/Limestone
Example of mineral
Kegunaan (g) Membuat simen/

(f) Barang perhiasan
marmar
Use Jewellery
To make cement/marble
118

9.6
1 Huraikan pembentukan arang batu./Describe the formation of coal. TP 2
arang batu/coal tekanan/pressure tertanam/buried
tumbuhan/plants haba/heat enapan/sediment
Enapan dan lumpur

Sediment and mud
Arang batu
Coal
Pada berjuta-juta tahun dahulu, hutan yang terdiri daripada tumbuhan gergasi dan paku pakis
tumbuhan
menyerap karbon dioksida untuk bertumbuh. Selepas itu, (a) yang mati rebah
tertanam enapan
ke tanah dan (b) di bawah lapisan (c) atau lumpur. Selepas
arang batu
beberapa tahun, fosil tumbuhan bertukar secara perlahan-lahan menjadi (d)
tekanan haba
di bawah (e) dan (f) yang tinggi.
plants
Millions of years ago, forests made up of giant plants and ferns absorb carbon dioxide to grow. The dead (a) then
buried sediment
fall to the ground and get (b) under layers of (c) and mud. Years after that, the plant fossils
coal pressure heat
slowly turn into (d) under the presence of very high (e) and (f) .
2 Berdasarkan rajah di bawah, tulis urutan yang betul bagi proses pembentukan petroleum dan arang
batu. TP 2
Based on the diagram below, write the correct sequence for the formation process of petroleum and coal.
Gas asli
Natural gas
Petroleum
Petroleum
Tindakan penguraian oleh bakteria semasa proses pereputan di bawah suhu dan
tekanan yang tinggi menukarkan sisa hidupan itu kepada petroleum dan gas asli. 3
The decomposition action by bacteria during the decay process under high temperature and pressure turns the
dead organisms into petroleum and natural gas.
Sisa hidupan laut terbenam ke dasar laut. 1

Dead marine organisms sank into the seabed.
Selepas bertahun-tahun, sisa itu tertanam semakin jauh ke dalam Bumi di bawah
lapisan tebal batu dan lumpur. 2
After years, the dead organisms get embedded even deeper into the Earth under thick layers of stone and mud.
119

9.6
Aktiviti STEM
• Maksud bahan api fosil/Meaning of fossil fuels

• Contoh bahan api fosil/Examples of fossil fuels
• Pembentukan petroleum dan arang batu/Formation of petroleum and coal
• Kepentingan petroleum dan arang batu/Importance of petroleum and coal
Anda dikehendaki menyediakan satu persembahan yang merangkumi maklumat di atas.

You are required to prepare a presentation which include the information above.
Anda boleh menggunakan pelbagai cara dalam membentangkan persembahan seperti menggunakan MS PowerPoint.
You are encouraged to use different ways to present your findings such as using MS PowerPoint.
Aktiviti PAK-21
Rangsang pemikiran rakan-rakan sekelas dengan soalan-soalan yang relevan. TP 4

Give your friends thought-provoking questions on the topic. What are the impacts of these natural disasters to humans?
Pembentangan Kumpulan PAK-21 PdPc
1 Rajah di bawah menunjukkan sebuah kolam air panas yang menjadi tumpuan orang ramai.
The diagram below shows a hot spring as a tourists attraction.
(a) Bagaimanakah kolam air panas ini terbentuk? TP 4 KBAT Menganalisis

How is the hot spring formed?
Air kolam itu menjadi panas disebabkan oleh haba daripada Bumi secara semula jadi.
The water of the spring is hot as a result of the natural heat of the Earth.
(b) Namakan proses pembentukan kolam air panas yang dinyatakan di 1(a). TP 2
Name the formation process of the hot spring as stated in 1(a).
Hidroterma/Hydrothermal process
(c) Beri satu contoh fenomena lain hasil daripada proses yang sama dengan pembentukan kolam
air panas. TP 2
Give one other phenomenon that results from the same formation process of the hot spring.
Geiser (Pancutan air panas)/Geyser (Hot water blast)
(d) Apakah kelebihan hidroterma dari segi ekonomi? TP 4

What is the advantage of hydrothermal process to the economy?
Sebagai lokasi ekopelancongan.
As a location for ecotourism.
120

2 Aktiviti yang tidak dirancang dengan baik boleh memberikan kesan buruk kepada hidupan di Bumi.
Lengkapkan jadual di bawah dengan kesan aktiviti berikut kepada hidupan. SP 9.6.6 TP 5
Improperly planned activities may cause negative effects to all living things on Earth. Complete the table below with the effect of the
following activities to living things. KBAT Menganalisis
Aktiviti Kesan
Activity Effect
(a) Penyahhutanan Hakisan tanah dan kepupusan flora dan fauna

Deforestation Soil erosion and extinction of flora and fauna
Aktiviti PAK-21
(b) Perindustrian Pencemaran udara, air dan bunyi
Industrialisation Air, water and sound pollutions
(c) Pembakaran terbuka Pemanasan global dan pencemaran udara

Open burning Global warming and air pollution
(d) Pertanian Pencemaran udara dan air

Agriculture Air and water pollutions
Aktiviti STEM
Kaji gambar berikut.
Study the following pictures.
Anda dikehendaki menyampaikan perbahasan mengenai eksploitasi sumber Bumi yang memudaratkan semua hidupan di Bumi.
Wajarkan pendapat dengan hujah-hujah yang bernas. TP 6 KBAT Menilai
You are required to carry out a debate on how the exploitation of the Earth’s resources is causing detrimental effects to living things on
Earth. Support your argument with valid reasons.
Perbahasan PAK-21 PdPc
121

Ujian Akhir Sesi Akademik 100
Masa: 2 jam
Time: 2 hours
Bahagian A
[20 markah/marks]
Jawab semua soalan.
1 Rajah 1 menunjukkan contoh kerjaya dalam 3 Rajah 2 menunjukkan sejenis reptilia.

Sains. Diagram 2 shows a type of reptile.
Diagram 1 shows an example of a career in Science.
Rajah 2/Diagram 2
Bagaimanakah organisma di atas mengawal
atur suhu badannya di persekitaran yang
sejuk?
How does the above organism regulate its body temperature
Rajah 1/Diagram 1 in a cold environment?
Apakah bidang sains yang berkaitan dengan A Pergerakan menjadi lebih pantas
Movement becomes faster
kerjaya ini?
Which field of science is related to this career?
B Fungsi otot menjadi perlahan
Muscle function slows down
A Fizik C Biologi
Physics Biology
C Kadar metabolisme tinggi
High metabolism rate
B Kimia D Geologi
Chemistry Geology
D Suhu badan meningkat
Body temperature increases
2 Jadual 1 menunjukkan unit S.I. bagi tiga 4 Antara yang berikut, yang manakah terlibat
kuantiti fizik. dalam mengawal atur air dalam tumbuhan?
Table 1 shows the S.I. units of three physical quantities.
Which of the following is involved in regulating water in plants?
Kuantiti fizik Unit S.I. A Fotosintesis C Respirasi
Physical quantity S.I. unit Photosynthesis Respiration
B Transpirasi D Resapan
Suhu/Temperature P Transpiration Diffusion
Q Kilogram/Kilogram
5 Rajah 3 menunjukkan tiga jenis jirim, K, L
Masa/Time R dan M.
Diagram 3 shows three types of matter, K, L and M.
Jadual 1/Table 1
Antara yang berikut, yang manakah betul?
Which of the following is correct?
P Q R
K
A Ampere Jisim Saat
Ampere Mass Second
B Kelvin Jisim Saat

Kelvin Mass Second
C Meter Arus Volt L M

Metre elektrik Volt
Rajah 3/Diagram 3
Electric current
Antara yang berikut, yang manakah benar
D Kelvin Panjang Meter
Kelvin Length Metre tentang K, L dan M?
Which of the following is true about K, L and M?
122
Strategi A+ Sains Tkt 1-UASA.indd 122 14/09/2023 4:50 PM

K L M A Jerebu/Haze
B Hujan asid/Acid rain
A Mengikut Mengikut
C Pemanasan global/Global warming
bentuk bekas Bentuk tetap bentuk bekas
Takes the shape of Fixed shape Takes the shape of D Kesan rumah hijau/Greenhouse effect
the container the container
9 Antara yang berikut, yang manakah merupakan
B Tiada jisim
Jisim tetap Jisim tetap mineral bukan logam?
Fixed mass Fixed mass tetap Which of the following is a non-metal mineral?
No fixed mass
A Petroleum C Bauksit
C Mengikut isi Petroleum Bauxite
Isi padu tetap padu bekas Isi padu tetap B Bijih besi D Emas
Fixed volume Takes the volume of Fixed volume Iron ore Gold
the container
10 Rajah 4 menunjukkan satu aktiviti manusia.
D Sukar Tidak boleh Diagram 4 shows a human activity.
Boleh
dimampatkan dimampatkan dimampatkan
Difficult to Cannot be
Can be compressed
compress compressed
6 Jadual 2 menunjukkan jisim dan isi padu

pelbagai bahan.
Table 2 shows the mass and volume of various substances.
Isi padu
Bahan Jisim (g)
Substance Mass (g) (cm3)
Volume (cm3)
Rajah 4/Diagram 4
W 420 25 Apakah kesan negatif akibat aktiviti tersebut?

What are the negative effects of the activity?
X 350 20
I Hakisan tanah
Y 200 25 Soil erosion
Z 150 10 II Pencemaran air
Water pollution
Jadual 2/Table 2 III Hujan asid
Acid rain
Antara susunan berikut, yang manakah
betul bagi ketumpatan bahan, W, X, Y dan Z IV Pemanasan global
Global warming
mengikut urutan menaik?
Which of the following is the correct arrangement of density
A I dan II C II dan III
I and II II and III
of substances, W, X, Y and Z in ascending order?
A Y ➝ Z ➝W ➝ X C X ➝W ➝ Z ➝Y B I dan IV D III dan IV
I and IV III and IV
B Y ➝W ➝ X ➝ Z D Z ➝Y ➝ X ➝W
7 Berikut merupakan kegunaan gas P. 11 Antara pernyataan berikut, yang manakah
The following are the uses of gas P. betul mengenai proses pembahagian sel?
Which of the following statements is correct about the process
• Digunakan dalam alat pemadam api. of cell division?
Used in fire extinguishers. A Sel berubah bentuk/Cells change their shape
• Terlibat dalam fotosintesis. B Pengecutan sel berlaku/Cell shrinkage occurs
Involved in photosynthesis. C Berlaku dalam sel haiwan sahaja
• Bahan untuk pembuatan minuman Occurs in animal cells only
berkarbonat. D Sel membahagi untuk membentuk sel
An ingredient for making carbonated beverages. baharu
Cells divide to form new cells
Apakah gas P?
What is gas P?
12 Organisma unisel ialah organisma yang
A Oksigen C Gas nadir
Oxygen Inert gas
mempunyai satu sel sahaja.
B Nitrogen D Karbon dioksida Antara yang berikut, yang manakah bukan
Nitrogen Carbon dioxide organisma unisel?
A unicellular organism is an organism that has only one cell.
8 Antara fenomena berikut, yang manakah Which of the following is not a unicellular organism?
menunjukkan kesan sulfur dioksida terhadap A Hidra C Paramesium
alam sekitar? Hydra Paramecium
Which of the following phenomena shows the effect of B Euglena D Klamidomonas
sulphur dioxide on the environment? Euglena Chlamydomonas
123

13 Antara bahan berikut, yang manakah akan C Fetus dikelilingi bendalir amnion untuk
dibebaskan semasa proses respirasi manusia? bergerak bebas di dalam uterus
Which of the following substances will be released during the The foetus is surrounded by amniotic fluid to move freely
human respiration process? in the uterus
A Oksigen D Fetus mempunyai plasenta yang
Oxygen membekalkan oksigen dan makanan
B Nitrogen untuk membesar
Nitrogen The foetus has a placenta that supplies oxygen and food
C Karbon dioksida for its growth
Carbon dioxide
D Karbon monoksida 17 Mengapakah proses pembiakan sangat penting
Carbon monoxide dalam kitaran hidup setiap organisma?
Why is the process of reproduction so important in the life
14 Antara yang berikut, yang manakah cycle of each organism?
menyebabkan kemandulan dalam lelaki? A Untuk mendapatkan zuriat yang cantik
Which of the following causes sterility in men? To get good looking offspring
A Uterus terbalik/Inverted uterus B Untuk mewariskan harta kepada zuriat
B Tiub Falopio tersumbat/Blocked Fallopian tube To hand down properties to the offspring
C Ovari tidak boleh menghasilkan ovum C Untuk mengelakkan kepupusan keturunan
Ovary cannot produce ova To prevent the extinction of the descendants
D Testis menghasilkan bilangan sperma yang D Untuk menunjukkan bahawa setiap
sedikit/Testes produce a low number of sperms organisma tidak mandul
To show that every organism is not barren
15 Ashira didatangi haid pada 8 Mei 2023.
Bilakah waktu kesuburan yang mungkin akan 18 Rajah 6 menunjukkan dawai kuprum yang
berlaku selepas dia mengalami haid? disalut dengan bahan penebat.
Ashira is menstruating on 8th May 2023. Diagram 6 shows copper wires coated with an insulating
When is the most likely fertility time that will occur after she material.
experiences menstruation?
A Hari ketujuh selepas haid
The seventh day after menstruation
B Hari kesebelas selepas haid
The eleventh day after menstruation
C Hari kesepuluh selepas haid
The tenth day after menstruation
D Hari keempat belas selepas haid
The fourteenth day after menstruation
Rajah 6/Diagram 6
16 Rajah 5 menunjukkan fetus dalam kandungan Apakah tujuan bahan penebat ini?
ibunya./Diagram 5 shows a foetus in its mother’s womb. What is the purpose of this insulating material?
A Untuk mengelakkan dawai kuprum
daripada mengalirkan arus elektrik terus
ke tangan
To prevent the copper wire from leaking electrical current
directly to the hand
B Untuk mengelakkan dawai kuprum
daripada terbakar
To prevent the copper wire from burning
C Untuk mengelakkan dawai kuprum
daripada rosak
Rajah 5/Diagram 5 To prevent the copper wire from being damaged
D Untuk mengelakkan dawai kuprum
Bagaimanakah fetus dapat hidup dan daripada patah
membesar dalam uterus ibunya? To prevent the copper wire from breaking
How can a foetus live and grow in its mother’s uterus?
A Fetus mendapat kalsium untuk membesar 19 Rajah 7 menunjukkan suatu proses untuk
dengan sihat mengasingkan petroleum kepada beberapa
The foetus receives calcium to grow healthily
bahagian.
B Fetus mempunyai tali pusat untuk Diagram 7 shows a process to separate petroleum into several
menstabilkan dirinya components.
The foetus has an umbilical cord to stabilise itself
124

Petroleum (< 25 °C) C Pemanasan berperingkat
Fractional heating
I (40 – 75 °C) D Penyulingan berperingkat
II (75 – 150 °C) Fractional distillation
III (150 – 230 °C)
IV (230 – 250 °C)
20 Antara yang berikut, yang manakah benar
V
(250 – 300 °C)
mengenai cahaya berwarna?
Which of the following is true about coloured lights?
VI (300 – 350 °C)
A Warna primer ialah merah, biru dan putih
VII ( > 350 °C) Primary colours are red, blue and white
Petroleum 400 °C
B Warna sekunder ialah hasil daripada
Relau/Furnace penolakan warna primer
Secondary colours are the products of subtraction of
Rajah 7/Diagram 7 primary colours
Apakah proses di atas? C Penambahan cahaya biru dan merah akan
What is the process above? menghasilkan cahaya sian
A Penurasan berperingkat Addition of blue and red lights will produce a cyan light
Fractional filtration D Warna primer ialah warna asas yang tidak
B Pemisahan berperingkat bercampur dengan warna lain
Fractional separation A primary colour is a base colour that is not mixed with
other colours
Bahagian B
[20 markah/marks]
Jawab semua soalan.
1 (a) Tandakan (3) pada fenomena alam semula jadi.

Tick (3) natural phenomena.
(i) Penciptaan vaksin/Invention of vaccines

(ii) Pembentukan pelangi/Formation of rainbow 3
(iii) Pertumbuhan manusia/Growth in humans 3
(iv) Pembinaan bangunan tinggi/Construction of tall buildings

[2 markah/marks]
(b) Garis jawapan yang betul.

Underline the correct answer.
(i) Biologi merupakan kajian tentang benda (hidup / bukan hidup).

Biology is the study of (living / non-living) things.
(ii) (Astronomi / Meteorologi) merupakan bidang yang mengkaji perubahan cuaca dan iklim.
(Astronomy / Meteorology) is a field that studies weather and climate change.
[2 markah/marks]
2 (a) Tulis Benar atau Palsu bagi pernyataan mengenai homeostasis dalam benda hidup berikut.
Write True or False for the following statements about the homeostasis in living things.
Pernyataan Benar/True
Statement Palsu/False
(i) Kawal atur suhu badan melibatkan sistem perkumuhan dan sistem
Palsu
peredaran darah. False
The regulation of body temperature involves the excretory system and the blood circulatory system.
(ii) Tumbuhan mengawal atur kandungan air melalui proses transpirasi. Benar
Plants regulate water content through the process of transpiration. True
[2 markah/marks]
125

(b) Rajah 1 menunjukkan suatu struktur pada permukaan daun yang terlibat dalam transpirasi.
Diagram 1 shows a structure on the leaf surface involved in transpiration.
P: Sel pengawal/Guard cell
Q: Stoma/Stoma
Rajah 1/Diagram 1
Namakan struktur P dan struktur Q./Name structures P and Q.
[2 markah/marks]
3 (a) Padankan jirim berikut kepada cirinya yang betul./Match the following matters to their correct characteristic.
Jirim/Matter Ciri/Characterisitic
(i)
Boleh dimampatkan
Can be compressed
Batu/Stone
Sukar dimampatkan
(ii) Difficult to compress
Tidak boleh dimampatkan

Cannot be compressed
Udara dalam belon/Gas in a balloon
[2 markah/marks]
(b) Tandakan (3) bagi situasi yang menunjukkan sifat kimia jirim.
Tick (3) the situations that show the chemical properties of matter.
(i) Kertas terbakar apabila (ii) Paku besi berkarat (iii) Air mendidih pada suhu
dikenakan haba. apabila terdedah kepada 100 °C.
Paper burns when heat is air dan udara. Water boils at the temperature of
applied. An iron nail rusts when exposed 100 °C.
to water and air.
3 3
[2 markah/marks]
4 Susun proses persenyawaan tumbuhan berikut dengan menulis nombor di dalam kotak yang
disediakan./Arrange the following fertilisation process in plants by writing the number in the box provided.
Tiub debunga membawa gamet jantan ke arah ovari. 2

The pollen tube carries the male gamete towards the ovary.
Tiub debunga menembusi ovul apabila proses persenyawaan berlaku. 3

The pollen tube penetrates the ovule when the fertilisation process takes place.
Ovul berkembang menjadi biji benih. 4

The ovule develops into a seed.
Butir debunga jatuh di atas stigma. 1

Pollen grains fall on the stigma.
[4 markah/marks]
126

5 (a) Lengkapkan peta alir berikut bagi urutan organisasi sel dalam badan manusia.
Complete the following flow map for the sequence of cell organisation in the human body.
(i) Sel otot (ii) Tisu otot (iii) Tangan (iv) Sistem pergerakan
Muscle cell Muscle cell Hand Movement system
[2 markah/marks]
(b) Sistem pencernaan sangat penting kepada badan manusia.
Apakah organ-organ yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi sistem ini?
The digestive system is very important in the human body.
What are the organs that work together to perform the function of this system?
Mulut, esofagus, perut, usus kecil/Mouth, oesophagus, stomach, small intestine
[2 markah/marks]
Bahagian C
[60 markah/marks]
Jawab semua soalan.
1 (a) Rajah 1.1 menunjukkan suatu eksperimen untuk membuktikan bahawa oksigen diperlukan dalam
pembakaran.
Diagram 1.1 shows an experiment to prove that oxygen is required in combustion.
Balang gas
Gas jar A
B
C
Lilin
Candle
Plastisin
Plasticine
(i) Nyatakan pemboleh ubah dimanipulasikan dalam eksperimen ini.

State the manipulated variable in this experiment.
Saiz balang gas/Size of gas jar
[1 markah/mark]
(ii) Tandakan (3) pada balang gas dengan lilin yang menyala paling lama.
Tick (3) the gas jar with candle that burns the longest.
Balang gas A Balang gas B Balang gas C

3
Gas jar A Gas jar B Gas jar C
[1 markah/mark]
(iii) Beri inferens bagi jawapan anda di 1(a)(ii). KBAT Menganalisis

Give an inference for your answer in 1(a)(ii).
[Mengapa] Saiz balang gas A paling besar dan mengandungi lebih banyak udara.
[Why] The size of gas jar A is the largest and it contains more air.
[1 markah/mark]
(iv) Namakan gas yang menyokong pembakaran lilin.

Name the gas that supports the combustion of the candle.
Oksigen/Oxygen
[1 markah/mark]
127

(b) Rajah 1.2 menunjukkan suatu peralatan yang digunakan untuk memadamkan kebakaran.
Diagram 1.2 shows an equipment used to extinguish a fire.

(i) Nyatakan sifat bahan yang digunakan untuk membuat selimut api.
State the property of the material used to make a fire blanket.
Kalis api/Fire resistant
[1 markah/mark]
(ii) Terangkan bagaimana selimut api berfungsi untuk memadamkan kebakaran.
Explain how fire blanket works to put out fire.
[Bagaimana] Selimut menutupi api dan memutuskan bekalan oksigen.
[How] The blanket covers the fire and stops the supply of oxygen.
[2 markah/marks]
(iii) Beri satu langkah berjaga-jaga yang boleh diambil untuk mengelakkan kebakaran.
Give one precaution step that can be taken to prevent fire.
[Bagaimana] Jauhkan bahan mudah terbakar daripada api.
[How] Keep flammable substances away from fire.
[1 markah/mark]
2 Rajah 2 menunjukkan bateri yang digunakan dalam kehidupan harian kita.

Diagram 2 shows a battery that is used in our daily life.
Rajah 2/Diagram 2
(a) Bateri di atas mengandungi logam dalam pembuatannya.
Namakan logam itu.
The above battery contains a metal in its production.
Name the metal.
Logam zink/Zinc metal
[1 markah/mark]
(b) Nyatakan kumpulan dalam Jadual Berkala yang menempatkan unsur logam di 2(a).
State the group in the Periodic Table that locates the metal element in 2(a).
[2 markah/marks]
(c) Apakah sifat-sifat unsur logam di 2(a) yang menjadikannya sesuai untuk membuat bateri?
What are the properties of the metal element in 2(a) that make it suitable for making batteries?
[Apa 1] Boleh mengalirkan arus elektrik dan [Apa 2] tahan kepada takat didih dan lebur yang tinggi.
[What 1] Can conduct electricity and [What 2] withstand high boiling and melting points.
[2 markah/marks]
128

(d) Mengapakah bateri yang telah digunakan perlu dibuang dengan betul? Terangkan. KBAT Menilai
Why are used batteries must be disposed of correctly? Explain.
Bateri mengandungi bahan yang berbahaya kepada hidupan. [Mengapa] Bateri yang tidak dibuang
dengan betul akan mencemarkan ekosistem dan alam sekitar. Bateri perlu dikitar semula agar tidak
mencemarkan alam sekitar.
Batteries contain hazardous materials to living things. [Why] Therefore, used batteries that are not disposed of correctly will
pollute the ecosystem and environment. Batteries need to be recycled to prevent environmental pollution.
[3 markah/marks]
3 (a) Rajah 3.1 menunjukkan seorang pelajar sedang mengepam udara ke dalam tayar basikalnya yang
kempis./Diagram 3.1 shows a student pumping air into his deflated bicycle tyre.

(i) Apakah yang dapat diperhatikan ke atas tayar basikal yang kempis tersebut?
What can be observed on the deflated bicycle tyre?
Tayar basikal akan mengembang 3

The bicycle tyre will inflate
Tayar basikal akan mengecut

The bicycle tyre will deflate
[1 markah/mark]
(ii) Terangkan jawapan anda di 3(a)(i)./Explain your answer in 3(a)(i). KBAT Menilai
[Mengapa] Udara telah memenuhi ruang dalam tayar basikal.
[Why] The air has filled up the space inside the bicycle tyre.
[1 markah/mark]
(iii) Apabila pelajar itu menimbang tayar basikal tersebut, dia mendapati jisim tayar basikal
bertambah. Jelaskan. KBAT Menilai
When the student weighs the bicycle tyre, he finds out that the mass of the bicycle tyre had increased. Explain.
Udara mempunyai jisim. Apabila udara memasuki tayar basikal, [Mengapa] udara akan
menambahkan jisim tayar basikal itu.
Air has mass. When air enters the bicycle tyre, [Why] it will increase the mass of the bicycle tire.
[2 markah/marks]
(b) Rajah 3.2 menunjukkan dua proses, X dan Y yang berlaku pada suatu jirim.
Diagram 3.2 shows two processes, X and Y that occur on a matter.
Proses X Proses Y
Process X Process Y
129

(i) Namakan proses X dan proses Y./Name processes X and Y.
Pembekuan/Freezing Pendidihan/Boiling
X: Y:
[2 markah/marks]
(ii) Nyatakan dua perbezaan antara proses X dengan proses Y. KBAT Menganalisis
State two differences between processes X and Y.
1. Proses X membebaskan haba, manakala proses Y menyerap haba.
Process X releases heat, while process Y absorbs heat.
2. Zarah-zarah dalam proses X kehilangan tenaga, manakala zarah-zarah dalam proses Y

memperoleh tenaga./The particles in process X lose energy, while the particles in process Y gain energy.
[2 markah/marks]
(c) Rajah 3.3 menunjukkan maklumat mengenai gas yang dimampatkan.

Diagram 3.3 shows some information regarding a compressed gas.
• Gas memasak dimampatkan di dalam tong

gas di bawah tekanan yang tinggi.
Cooking gas is compressed in a gas barrel under
high pressure.
• Gas bertekanan tinggi akan bertukar
menjadi cecair apabila disejukkan di
bawah suhu yang sangat rendah.
High pressure gases will turn into liquid when
cooled under a very low temperature.

(i) Mengapakah gas mudah dimampatkan berbanding dengan pepejal dan cecair?
Why are gases easily compressed compared to solids and liquids? KBAT Menganalisis
Terdapat ruang yang besar di antara zarah gas dan kedudukan zarah gas sangat jauh antara satu sama
lain.
There are large spaces between the particles of gas and the position of the gas particles are very far from each other.
[2 markah/marks]
4 Rajah 4 menunjukkan organ yang terdapat di dalam badan seorang wanita.
Diagram 4 shows the organs found in a woman’s body.
Rajah 4/Diagram 4
(a) Namakan sistem yang berhubung kait dengan organ di atas.
Name the system related to the above organs.
Sistem pembiakan wanita/Female reproductive system
[1 markah/mark]
(b) Nyatakan tiga organ yang terlibat dalam membentuk sistem yang dinyatakan di 4(a).
State three organs that are involved in forming the system stated in 4(a).
Uterus/Tiub Falopio/Serviks/Ovari/Faraj (Mana-mana tiga)
Uterus/Fallopian tubes/Cervix/Ovaries/Vagina (Any three)
[3 markah/marks]
130

(c) Apakah nama sel pembiakan bagi wanita dan organ yang terlibat dalam menghasilkannya?
What are the name of the reproductive cell of a woman and the organ involved in producing it?
Sel pembiakan wanita ialah ovum dan organ yang menghasilkannya ialah ovari.
The reproductive cell is ovum and the organ that produces it is ovary.
[2 markah/marks]
(d) Bagaimananakah sel sperma dapat masuk ke dalam organ pembiakan wanita agar persenyawaan
boleh berlaku? KBAT Menganalisis
How can sperm cells enter a woman’s reproductive organs so that fertilisation can take place?
Serviks menghasilkan mukus yang memudahkan pergerakan sperma melaluinya untuk sampai ke tiub
Falopio./The cervix produces mucus that facilitates the movement of sperms through it to reach the Fallopian tubes.
[2 markah/marks]
(e) Sherina merancang untuk hamil. Berdasarkan fasa-fasa dalam kitar haid, terangkan masa yang
sesuai untuk dia memperoleh zuriat.
Sherina plans for a pregnancy. Based on the phases in the menstruation cycle, explain when is the right time for her to have
children.
[Bila] Sherina perlu mengetahui fasa suburnya yang akan menghasilkan ovum melalui pengovulan.
Persenyawaan antara ovum dan sperma mungkin boleh berlaku dengan kehadiran sperma.
[When] Sherina needs to know her fertility phase that produces ovum from ovulation. Fertilisation between ovum and sperm
may occur if sperms are present.
[2 markah/marks]
5 (a) Rajah 5.1 menunjukkan carta pai mengenai peratusan gas oksigen dan gas karbon dioksida di Taman
Gemilang./Diagram 5.1 shows the pie chart of the percentages of oxygen gas and carbon dioxide gas in Taman Gemilang.
Petunjuk/Key:
Oksigen
Oxygen
Karbon dioksida
Carbon dioxide
(i) Bandingkan peratusan gas oksigen dan gas karbon dioksida di Taman Gemilang.
Compare the percentages of oxygen gas and carbon dioxide gas in Taman Gemilang.
Peratus gas karbon dioksida lebih tinggi daripada gas oksigen.
The percentage of carbon dioxide gas is higher than oxygen gas.
[1 markah/mark]
(ii) Ramalkan lokasi Taman Gemilang berdasarkan carta pai di atas. KBAT Menilai
Predict the location of Taman Gemilang based on the pie chart above.
Di kawasan perindustrian/In industrial area
[1 markah/mark]
(iii) Penduduk di Taman Gemilang mendapati rumah kediaman mereka sering dicemari habuk dan
jelaga. Nyatakan kesan keadaan tersebut terhadap kesihatan penduduk. KBAT Menganalisis
Residents in Taman Gemilang discover that their houses are often polluted with dust and soot. State the effects of the
condition on the health of the residents.
Penduduk mungkin mengalami [Kesan 1] batuk dan [Kesan 2] kesesakan nafas.
The residents may experience [Effect 1] cough and [Effect 2] shortness of breath.
[2 markah/marks]
131

(b) Rajah 5.2 menunjukkan situasi yang berlaku di bandar Kuala Lumpur.
Diagram 5.2 shows a situation that occurs in the city of Kuala Lumpur.

(i) Apakah masalah alam sekitar yang ditunjukkan di atas?
What is the environmental problem shown above?
Jerebu/Haze
[1 markah/mark]
(ii) Beri dua punca berlakunya situasi dalam Rajah 5.2.
Give two causes of the occurrence of situation in Diagram 5.2.
1 Pembakaran terbuka/Open burnings
2 Kebakaran hutan/Forest fires
[2 markah/marks]
(iii) Pencemaran udara boleh dicegah dan dikawal melalui pendidikan.
Wajarkan pernyataan ini. KBAT Menilai
Air pollution can be prevented and controlled through education.
Justify this statement.
1 [Bagaimana 1] Mengadakan program kesedaran tentang punca dan akibat pencemaran udara
kepada kesihatan manusia.
[How 1] Organise awareness programs about the causes and the consequences of air pollution to human health.
2 [Bagaimana 2] Galakkan murid untuk berjalan kaki atau menunggang basikal ke sekolah.
[How 2] Encourage students to walk or ride a bicycle to school.
[2 markah/marks]
(c) Harraz telah menangkap seekor lipas. Dia memasukkan lipas itu ke dalam sebuah botol plastik
seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.3. Selepas dua hari, dia mendapati lipas tersebut telah
mati.
Harraz had captured a cockroach. He put the cockroach in a plastic bottle as shown in Diagram 5.3. After two days, he found that
the cockroach has died.

Cadangkan pengubahsuaian yang boleh dilakukan ke atas botol plastik tersebut supaya jangka
hayat lipas dapat dipanjangkan. Lukis pengubahsuaian yang anda lakukan di dalam kotak
di bawah. Wajarkan tindakan anda itu. KBAT Mencipta
Suggest a modification that can be done to the plastic bottle so that the cockroach can live longer. Draw the modifications you
made in the space below. Justify your actions.
132

Lubang
– Tebuk beberapa lubang kecil pada penutup botol plastik. Hole
Punch a few small holes on the plastic bottle cap.
– Udara dapat memasuki botol dan membolehkan lipas
bernafas.
Air can enter the bottle and allow the cockroach to breathe.
– Lipas boleh hidup lebih lama kerana terdapat bekalan
oksigen.
The cockroach can live longer because there is an oxygen supply.
[3 markah/marks]
6 Rajah 6.1 menunjukkan satu fenomena alam semula jadi.

Diagram 6.1 shows a natural phenomenon.
(a) (i) Namakan fenomena dalam Rajah 6.1.

Name the phenomenon in Diagram 6.1.
Pembentukan pelangi/Rainbow formation
[1 markah/mark]
(ii) Terangkan bagaimana fenomena di atas terbentuk. KBAT Menganalisis
Explain how the above phenomenon is formed.
[Bagaimana] Pelangi terbentuk melalui penyebaran cahaya. Apabila cahaya putih bergerak melalui
medium yang berbeza ketumpatan, cahaya tersebar dan menghasilkan spektrum warna.
[How] Rainbow is formed through the dispersion of light. When white light moves through mediums of different
densities, light is dispersed and produces a colour spectrum.
[3 markah/marks]
(iii) Nyatakan bilangan warna yang terbentuk dalam fenomena di atas dan tulis urutan warnanya.
State the number of colours formed in the above phenomenon and write the sequence of the colours.
7 warna/colours
Merah, jingga, kuning, hijau, biru, indigo dan ungu/Red, orange, yellow, green, blue, indigo and purple
[3 markah/marks]
133

(b) Rajah 6.2 menunjukkan fenomena yang berlaku di siang hari.
Diagram 6.2 shows a phenomenon that occurs during the day.
(i) Apakah fenomena di atas?

What is the above phenomenon?
Fenomena langit biru/Blue sky phenomenon
[1 markah/mark]
(ii) Bagaimanakah fenomena di atas boleh berlaku?
How can the above phenomenon occur?
[Bagaimana] Proses penyerakan cahaya berlaku apabila sinar cahaya dihalang dan dipantulkan
ke semua arah oleh zarah-zarah yang terdapat dalam atmosfera.
[How] The process of light scattering occurs when light rays are blocked and reflected to all directions by particles
in the atmosphere.
[2 markah/marks]
(iii) Nyatakan tiga faktor yang menyebabkan fenomena di atas berlaku.
State three factors that cause the above phenomenon to occur.
1 Pada waktu tengah hari, cahaya matahari bergerak melalui lapisan atmosfera yang nipis.
At noon, sunlight travels through a thin layer of the atmosphere.
2 Cahaya merah dan jingga dengan panjang gelombang yang panjang melalui atmosfera tanpa
diserakkan.
Red and orange lights with long wavelengths pass through the atmosphere without being scattered.
3 Cahaya biru dengan panjang gelombang yang pendek banyak diserakkan ke semua arah.
Blue light with a short wavelength is widely scattered in all directions.
[3 markah/marks]
134

Jawapan Strategi A+ Sains Tingkatan 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jawapan Strategi A+ Sains Tingkatan 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Jawapan Strategi A+ Sains Tingkatan 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kandungan

Nota Ekspres N1 – N16

Bab 1 Pengenalan kepada Penyiasatan Saintifik 1 – 12

Bab 2 Sel sebagai Unit Asas Hidupan 13 – 22

Ujian Bulanan 1 (Bab 1 – Bab 2) 23 – 27

Bab 3 Koordinat dan Gerak Balas 28 – 32

Pentaksiran Pertengahan Tahun 48 – 60

Bab 6 Jadual Berkala 67 – 78

Ujian Bulanan 2 (Bab 5 – Bab 7) 87 – 91

Bab 8 Cahaya dan Optik 92 – 106

Bab 9 Bumi 107 – 121

Ujian Akhir Sesi Akademik 122 – 134

Strategi A+ Sains Tkt 1-Kandungan.indd 2 09/09/2023 8:10 AM

Beracun atau toksik

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 1 12/09/2023 10:47 AM

1.4 Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan dan Ralat

Sukatan Penjelasan Unit Alat pengukur

quantity and the value obtained through measurement.

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 2 12/09/2023 10:47 AM

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 3 12/09/2023 10:47 AM

Sel Tisu 2 Fotosintesis:/Photosynthesis:

Bab 3 Koordinasi dan Gerak Balas

3.1 Homeostasis dalam Benda Hidup

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 4 12/09/2023 10:47 AM

Anjing Menjelirkan lidah untuk Kloroplas

Badak air Berendam di dalam air untuk

4 Tumbuhan menjalankan homeostasis melalui sistem

external environment changes

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 5 12/09/2023 10:47 AM

Melibatkan Tidak melibatkan Tiub • Menyalurkan ovum dari ovari

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 6 12/09/2023 10:47 AM

Fasa pemulihan Hari 6 - Hari 11 Mati pucuk Hormon tidak seimbang

Fasa subur Hari 12 - Hari 17 Testis tidak Masalah kesihatan

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 7 12/09/2023 10:47 AM

Debunga Mengandungi gamet jantan

Ovari Menghasilkan ovul 5.2 Tiga Keadaan Jirim

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 8 12/09/2023 10:47 AM

Sifat Pepejal Cecair Gas

Bentuk Tetap Mengikut bentuk bekas Mengikut bentuk bekas

Jisim Tetap Tetap Tidak tetap

Isi padu Tetap Tetap Mengikut isi padu bekas

Kebolehmampatan Tidak boleh dimampatkan Sukar untuk dimampatkan Boleh dimampatkan

There is one nucleus in the middle of the atom that contains

Me bur proton and neutron.

Pe (b) Elektron bergerak mengelilingi nukleus di dalam

petala./Electron moves around the nucleus in an orbit.

ezi ua (c) Zarah subatom – proton (positif), elektron

(negatif) dan neutron (tiada cas)

8 Terdapat takat suhu yang tidak berubah semasa Proton

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 9 12/09/2023 10:47 AM

Susunan atom: Susunan atom: Aluminium, besi Oksigen, sulfur

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 10 12/09/2023 10:47 AM

Tiada bahan baharu Oksigen • Diperlukan dalam respirasi

Campuran/Mixture Sebatian/Compound Gas • Membantu membunuh sel kanser

3 Kitar oksigen dan kitar karbon merupakan kitaran

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 11 12/09/2023 10:47 AM

Penguraian Pembakaran Respirasi Fotosintesis Bahan

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 12 12/09/2023 10:47 AM

Strategi A+ Sains Tkt 1-Nota 4C.indd 13 12/09/2023 10:47 AM