f3 Module 3

Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1of 29

Pangungusap at Bantas

Ayos at Kayarian ng
Pangungusap
Sa makalumang balarila, ang kayarian
simuno-panaguri ay itinuturing na karaniwang
ayos ng pangungusap at ang kayariang
panaguri-simuno ay kabalikang ayos.
Nagkaroon ng pagbabago ang tuntuning
pangwika kaya tinatawag na karaniwang ayos
ang pangungusap na nauuna ang panaguri
kaysa sa simuno at nasa kabalikang ayos ang
nauuna ang simuno at panaguri.
Sa tradisyonal na balarila, ang AY ay
itinuturing na pandiwang pangawing.

Pang-Nilalaman at Mga Konektor

MGA BAHAGI NG
PANANALITA

PANG-NILALAMAN
Pangngalan
Panghalip
Pandiwa
Pang-uri
Pang-abay

PANDIWA
Ang pandiwa ang pinakakaluluwa ng
pangungusap
Karaniwang nang nagiging malabo ang
diwa ng pangungusap dahil sa hindi
wastong paggamit ng tinig ng
pandiwa.
2

ANYO NG PANGUNGUSAP BASE SA


TINIG NG PANDIWA: TAHASAN AT
BALINTIYAK

Sa

tinig tahasan,simuno ang aktor o


gumaganap ng kilos na isinasaad ng
pandiwa(um,mag,maki,makipag,mang
)

Sa

tinig balintiyak, ang simuno ay


hindi gumaganap sa kilos ng pandiwa.
(in,hin,an,han, ipaki, ipag,pag-an,i)

Ang

karaniwang nagiging dahilan ng


kalabuan ng pagpapahayag ay ang
pagpapalit ng gamit ng tinig ng
pandiwa.

MGA TINIG NG PANDIWA


Balintiyak

MALI: Ang propesor ay binigyan ng


pagsusulit ang mga mag-aaral.
TAMA: Ang mga mag-aaral ay binigyan ng
propesor ng pagsusulit.
Ang propesor ay nagbigay ng pagsusulit sa
mga mag-aaral. (Ito?)
BALINTIYAK: Ikinuha si Maria ng pagkain
ng kanyang ina.
TAHASAN: Kumuha ng pagkain ang ina
para kay Maria.

MGA KONEKTOR
PANGANGKOP

na
-ng

PANGATNIG

PANGUKOL

at, o, pati
saka, ni,
kung,
sapagkat,
palibhasa
,
kapag,
dahil sa,
kaya

ayon sa
tungkol
sa/ kay
hinggil
sa/kay
alinsunod
sa
para
sa/kay
ukol
sa/kay

PANANDA

ang/ ang
mga
ng/ ng
mga
si/ sina
ni/nina
kay/kina

Ang mga pantukoy na


PANANDA
Karaniwang pagkakamali ang paggamit
ng ANG at NG
Ang ANG ay ginagamit sa kaukulang
palagyo o ginagamit upang tukuyin ang
isang pangngalang ginagamit sa simuno
ng pangungusap.
MALI: Mag-aaral ang Feati ng nagwagi sa
timpalak.
TAMA: Mag-aaral ng Feati ang nagwagi sa
patimpalak.

Ang

pantukoy na ng ay ginagamit
sa kaukulang palayon. Ito ay
ginagamit na pananda o pantukoy
sa mga sumusunod na mga
kalagayan.
a. Pananda ng aktor ng balintiyak
na pandiwa.
Hinagad ng pulis ang tumatakbong
magnanakaw.
b. Pananda ng layon ng
pandiwang palipat
Bumigkas ng tula ang kampeon sa
patimpalak.

c. Pananda ng instrumento o
gamit sa kilos ng pandiwa
Nilampaso ko ng basahan ang sahig.
d. Nagpapakilala ng pagmamay-ari
ng bagay na binabanggit sa
pangungusap
Nahulog sa tubig-baha ang aklat ng
guro.

Ang panandang SA
Ang

SA ay panandang ganapan na
nagsasabi kung saan naganap ang
kilos na sinasabi ng pandiwa
May isang mahalagang pagdiriwang na
magaganap sa London.
Ang SA ay nagiging panandang
pinaglalaanan kung ito ay
sinasamahan ng para.
Ibigay mo sa kanya ang para sa kanya.

MGA URI NG
PANGUNGUSAP

MGA URI AYON SA GAMIT


PATUROL

Katorse anyos pa lamang si Nene.


PAUTOS/ PAKIUSAP
Huwag kang magtapon ng basura
diyan.
PATANONG
Paano ba talaga malalaman kung totoo
ang nararamdaman?
PADAMDAM
Naku! Nasira na.

URI NG PANGUNGUSAP AYON SA


KAYARIAN
A. Payak kung ang pangungusap ay
nagbibigay ng iisang kaisipan lamang.
B. Tambalan- kung ang pangungusap ay
binubuo ng dalawa o mahigit pang mga
sugnay na makapag-iisa at pinag-uugnay
ng mga pangatnig na panimbang
C. Hugnayan binubuo ng isang punong
sugnay at isa o higit pang pantulong na
sugnay. Pinag-uugnay ito ng ito ng
pantulong na pangatnig
D. Langkapan-binubuo ng dalawa o higit
pang malayang sugnay at isa o higit
pang pantulong na sugnay.

Pinagsisikapan

kong maiahon sa hirap


ang aking pamilya.
Kumakalam ang sikmura ko sa
matinding gutom.
Ang mga militar at tinagubilinan ng
pangulo na dapat silang maging
makatao.
Ang Royal Wedding nina Prince William
at Kate ay inaabangan ng marami.
Ang mga alagad ng simbahan ay
tumututol sa RH Bill.
Ang bawat mamamayan ay dapat na
magbayad ng buwis sa pamahalaan.

Batay sa kayarian.

ANONG URI NG
PANGUNGUSAP?

1.

2.

3.

4.
5.

Ang disisiyete ay puno ng buhay, abala sa


goodtime at paporma, yugyugan sa disco at
sounds.
Sa gulang na disisiyete--nakaburol siya sa
Malate Church, namamaga ang noo dahil hindi
nakalabas ang balang pumasok sa ulo, putok
ang mga labing nasubsob sa kalsada, duguan
ang knapsack.
Kagaya siya ng karaniwang bangkay na
pinapangit ng kamatayan pero lubhang
pinapangit ng pangyayaring ang mga pumatay
sa kanya'y maaring hindi na matagpuan
kailanman.
Siya ang pinakahuling biktima ng mahabang
listahan ng mga estudyanteng napatay sa rally.
Basahing mabuti ang materyal.

Ang epekto ng global warming ay nakita sa


pagtaas at pagbabago ng kalagayan ng karagatan
tulad ng: pagsisimula ng pagbagsak ng cod
fisheries sa Hilagang Atlantiko.
7. Suriing muli ang orihinal at tingnan kung may
pangunahing ideya na di naisama.
8. Lagumin ang mga pangunahing idea ng mayakda.
9. Umaalis ang mga plankton kung saan dating
nakapirmi upang makaiwas sa acidity ng tubig at
mas mataas na temperatura ng karagatang dala
ng mataas na antas ng carbon dioxide na
pumapasok sa tubig ng dagat kaya nagbabago din
ang karagatan na hindi kinakaya ng naninirahan
dito.
10. Ang
pinakabuod o katas ng isang talata,
mahabang prosa o kaya ay ng isang tula ang
tinatawag na preysi.
6.

Gawing tambalan,
hugnayan, at langkapan
ang mga sumusunod na
Kumakain
ako ng kendi.
payak
na pangungusap.
Nagulat

ako.
Bumili ng mga damit sa
mall sina Kara at Lala.

Mahahalagang Biswal na Wika

ANG MGA BANTAS

WASTONG GAMIT NG BANTAS


1. TULDOK [.]
a. Sa isang ganap na pangungusap
b. Sa nag-iisang titik ng pangalan ng tao at
sa mga salitang dinaglat
c. Inilalagay sa loob ng panipi, ngunit sa
labas ng parentesis o panaklong.
2.KUWIT [,]
a. Sa paghihiwalay ng mga salita,parirala o
sugnay
b. Sa paghihiwalay ng Oo at Hindi sa iba
pang bahagi ng pangungusap

c. Sa pagitan ng petsa at taon


d. Sa salitang pantawag
e. Sa lipon ng mga salitang panuring
f. Sa bating panimula at pamitagang
pangwakas ng liham
g. Sa sugnay na pantulong kung ito
ay nasa unahan ng pangungusap
h. Sa pagitan ng tuwiran at di
tuwirang pahayag
i. Sa halip na salitang ayaw nang
ulitin

3. GITLING [-]
a. Sa pagitan ng salitang hinahati sa
magkasunod na guhit o linya.
b. Sa pagitan ng mga salitang inuulit
c. Sa pagitan ng panlaping nagtatapos sa
katinig na g at salitang-ugat na
nagsisimula sa patinig
d. Sa pagitan ng panlaping ika na
sinsundan ng tambilang
e. Sa pagitan ng maka, taga, magsa na
sinusundan ng pangngalan pantangi
f. Sa pagitan ng dalawang salita namay
nawawalang kataga sa gitna

g. Sa pagtatambal ng dalawang salitang


kapwa nagtataglay pa rin ng kanya-kanyang
kahulugan
4. KUDLIT []
a. Sa halip ng titik na nawawala sa loob ng
salita
5. TUTULDOK [:]
a. Sa simula ng sunod-sunod na tala
b. Sa bating panimula ng liham-pangangalakal
c. Sa paghihiwalay ng dalawang sugnay ng
pangungusap kung ang huliy paliwanaga o
halimbawa ng una.
d. Sa oras ng tambilang

6. TULDUKUWIT [;]
a.Sa paghihiwalay ng mga sugnay
ng pangungusap na tambalan
bilang kahalili ng pangatnig
b.Sa paghihiwalay ng mga
sugnay na sunod-sunod na
ginagamitan ng kuwit
c.Sa mga sugnay ng
pangungusap na tambalan na
ginagamitan ng mga pangatnig
na at, ngunit, gayunam,
samakatuwid, bukod diyan

7. TULDOK-TULDOK []
a.Sa pagsasalitang putol-putol
b.Sa pahayag na hindi
ipinagpatuloy
c.Sa halip ng mga salitang
malaswa o di dapat limbagin
8. PANIPI [ ]
a.Sa tuwing sinasabi ng
nagsasalita
b.Sa pamagat ng akda o paksa

Lagyan ng tamang
bantas.

Sa isang malayong bayan


natagpuan ng pintor na si Anton
ang isang sanggol sa damuhan
Kulay lila ang mata nitot may
ginintuang buhok Kinarga ni Anton
ang bata at winika Mula ngayon
Lila na ang pangalan mo Isang
makulay na bahaghari ang lumitaw
sa kulay bughaw na kalangitan

Magandang Araw!!!

You might also like