BAB 2 : KOORDINASI

BADAN
DISEDIAKAN OLEH : SHIYAMALA

2.1 KOORDINASI BADAN

Satu proses yang melibatkan pelbagai organ dan system dalam badan agar
bekerjasama untuk menghasilkan satu gerak balas yang cepat dan tepat
terhadap satu rangsangan.

Dikawal oleh dua system :-

Sistem Saraf

Sistem Endokrin

Beberapa aktiviti koordinasi yang menggunakan dua system ini.

Sistem Saraf

Sistem Endokrin

Ingatan dan pemikiran

Pertumbuhan dan pembiakan

Pertuturan

Perkembangan seksual sekunder

Penglihatan

Kawalan tekanan osmotic darah

Tindakan terkawal dan luar kawal

Kawalan paras gula darah

Sistem saraf melibatkan aliran impuls.

Sistem endokrin melibatkan bahan kimia.

Rangsangan perubahan yang menghasilkan gerak balas.

Dua jenis rangsangan :

Dalam perubahan paras gula, suhu badan

Luar haba, tekanan, sentuhan dan cahaya

Gerak balas menghasilkan tindakan.

Menarik tangan daripada seterika panas

Menghidu makanan sedap

KEPENTINGAN KOORDINASI BADAN

a) Memastikan kemandirian
manusia dan organisma lain

Contoh: sistem respirasi dan sistem

peredaran darah mengangkut
oksigen ke seluruh badan

b) Membantu manusia mengelak

daripada situasi yang
membahayakan nyawa

Contoh: menarik tangan daripada

objek panas, lari apabila dikejar
oleh anjing

c) Membolehkan manusia
menyesuaikan diri kepada
pertukaran suasana persekitaran

Contoh: badan manusia mengigil

dan memakai baju apabila
persekitaran menjadi sangat sejuk

d) Membantu manusia mengekalkan Contoh: apabila paras gula dalam

keseimbangan hormon dalam badan darah meningkat, rembesan insulin
bertambah tetapi rembesan
adrenalina berkurang

2.2 SISTEM SARAF MANUSIA

SISTEM SARAF PUSAT (CNS) terdiri daripada otak dan saraf tunjang

SISTEM SARAF PERIFERI (PNS) terdiri daripada saraf spina dan saraf tunjang

Laluan impuls saraf dalam badan manusia.

Neuron

Unit asas sistem saraf (sel saraf)

Komponen utama suatu neuron :

Terdapat tiga jenis neuron :

Deria

Motor

Perantaraan

Neuron Deria

Neuron Motor

Neuron
Perantaraan

2.3 KOORDINASI SARAF

Rangsangan satu perubahan yang berlaku di luar atau dalam badan

manusia.

RESEPTOR

RANGSANGAN

Fotoreseptor dalam retina mata

Cahaya dari objek

GERAK BALAS

Kemoreseptor dalam tunas rasa

Kemoreseptor dalam lubang
hidung

Rasa makanan
Bau makanan

Reseptor dalam telinga

Dengar bunyi

RANGSANGAN

RESEPTOR

SISTEM SARAF
PUSAT

Bau sedap makanan

dari dapur

Kemoreseptor
dalam lubang
hidung

Otak

Dicucuk oleh objek

tajam

Hujung saraf
pada kulit
tangan

Saraf tunjang

EFEKTOR

GERAK BALAS

Tindakan Refleks dan Arka Refleks

Tindakan refleks satu gerak balas cepat, automatik dan tidak terkawal

Tindakan ini dijalankan tanpa kawalan dan kesedaran otak

Contoh : menarik tangan apabila menyentuh objek panas secara tidak sengaja.

Arka refleks lintasan yang dilalui oleh impuls dengan pantas dari reseptor ke
efektor dalam satu tindakan refleks.

Melibatkan bahagian-bahagian :

Reseptor dalam organ deria

Neuron deria

Neuron perantaraan dalam system saraf pusat

Neuron motor

Organ efektor

2.4 Proprioseptor

Proprioseptor reseptor regang yang terdapat di bahagian-bahagian tertentu dalam

badan kita seperti :

Otot

Tendon

Ligamen

Vestibul telinga (sakulus dan utrikel)

Proprioseptor amat sensitif terhadap perubahan tegangan, tekanan dan pergerakan

dalam badan

Kinestesis kesedaran tentang kedudukan dan orientasi badan.

Menukar pakaian dan memasang butang baju dalam keadaan gelap

Menyusun objek

Berjalan atas papan sempit atau tali tegang

Membezakan berat objek dengan tangan

2.5 Otak Manusia

Otak disambungkan kepada saraf tunjang dan system saraf periferi

12 pasang saraf kranium berasal dari otak dan disambungkan kepada

beberapa bahagian kepala

Kegunaan otak :-

Struktur Otak

Otak terdiri daripada tisu lembut dan halus yang dilindungi oleh :

Kranium

Meninges - lapisan membran

Otak mempunyai dua bahagaian :

Luar (mengandungi badan sel, dendrit dan bahagian akson tanpa salut mielin)

Dalam (mengandungi gentian saraf dan akson yang mengandungi salut mielin)

Serebrum
- Tindakan terkawal
- Menerima dan
mentafsirkan impuls
dari neuron deria
- Mengawal kelakuan
dan emosi

Serebelum

Medula oblongata

- Mengawal dan
- Mengawal tindakan
mengkoordinasi aktiviti
luar kawal, seperti
otot seperti berjalan,
denyutan jantung,
berlari dan menari
respirasi, peristalsis,
- Mengawal dan
menelan, batuk, bersin
mengekalkan
dan mengeluarkan air
keseimbangan badan
liur
dan postur

Kawasan tertentu otak manusia dan fungsinya :-

Tindakan Terkawal dan Luar Kawal

Tindakan terkawal tindakan yang dijalankan dengan kawalan otak

Contoh : membaca, menari, bertutur, menulis, ketawa

Boleh dipelajari dan menjadi tindakan refleks selepas latihan

Tindakan luar kawal tindakan yang dikawal oleh sistem saraf autonomi
dan dikoordinasi oleh medula oblongata

Contoh - bernafas, denyutan jantung, rembesan jus pencernaan

Automatik, tidak melibatkan pemikiran dan tidak disedari.

Persamaan :

Koordinasi saraf

Melibatkan sistem saraf pusat dan sistem saraf periferi

2.6 Koordinasi Hormon

Sistem endokrin terdiri daripada kelenjar endokrin dan rembesannya

Kelenjar endokrin hormon dalam kuantiti yang sedikit ke dalam aliran darah

Kelenjar eksokrin merembaskan rembesannya melalui duktus ke kawasan

tertentu dalam badan

Hormon sejenis protein atau steroid

Dirembaskan di satu bahagian badan, dibawa oleh darah tisu sasaran atau organ
tertentu untuk menghasilkan gerak balas terhadap suatu rangsangan

Fungsi:

Meningkatkan atau menurunkan kadar proses badan

Membawa perubahan fizikal dan fisiologi dalam badan

Mempengaruhi pertumbuhan badan

Kelenjar Endokrin

Kelenjar endokrin pada lelaki dan perempuan adalah sama kecuali testis
(lelaki) dan ovari (perempuan)

Kelenjar endokrin dikawal oleh kelenjar pituitari (kelenjar utama) atau sistem
saraf.