Teorya
Teorya
Teorya
Inihandi ni:
G. Jerome S. Sampayan
PORMULASYON NG PALILINAWING MGA
SIMULAIN NG MGA TIYAK NA KAISIPAN
UPANG MAKALIKHA NG MALINAW AT
SISTEMATIKONG PARAAN NG
PAGLALARAWAN O PAGPAPALIWANAG
UKOL DITO.
ISANG SISTEMATIKONG PAG-AARAL AT ANG
MGA PARAAN SA PAG-AARAL NG
PANITIKAN NA NAGLALARAWAN SA
TUNGKULIN NG PANITIKAN KABILANG ANG
LAYUNIN NG MAY-AKDA SA PAGSULAT.
Ayon kay Anthony, ito ay isang set ng
mga pagpapalagay hinggil sa kalikasan
ng wika, pagkatuto, at pagtuturo.
Lubos na nadadama at nauunawaan ang isang akda
kung nauunawaan ng mga mag-aaral ang iba’t ibang
dulog at teorya na maaring gamitin sa isang akdang
pampanitikan.
KLASISMO
Ang klasisismo o klasismo
ay isa sa teoryang
pampanitikan na nagmula
sa Gresya. Mas higit na
ang
pinapahalagahan
kaisipan kay sa damdamin.
KLASISMO
Ang layunin ng panitikan ay
maglahad ng mga pangyayaring
payak, ukol sa pagkakaiba ng
estado sa buhay ng dalawang
nag-iibigan, karaniwan ang daloy
ng mga pangyayari, matipid at
piling-pili sa paggamit ng mga
salita at laging nagtatapos nang
may kaayusan.
KLASISMO
Ipinahahayag ng klasismo na
ang isang akda ay hindi
naluluma o nalalaos, sa
kabilang dako ay nangyayari
o nagaganap parin sa
kasalukuyan.
KLASISMO
Nakasaa rin dito na
d ang panitikan
pinakamataa sa patungo sa
nakatuon
spinakamabababang uri. Ibig
sabihin, sa itaas matatagpuan
ang kapangyarihan at
kagandahan.
Halimbawa:
Pagkatao
Tema ng kwento
Mga pagpapahalagang pantao: moral at etikal
ba?
Mga bagay na nakaiinfluwensya sa pagkatao ng
tauhan; at
Pamamaraan ng pagbibigay solusyon sa
problema.
Halimbawa:
PANAMBITA
N
ni Myrna Prad
Bakit kaya rito sa mundong ibabaw Kung may mga taong sadyang
Marami sa tao’y sa salapi silaw? nadarapa Sa halip tulungan, tinutulak
Kaya kung isa kang kapus- pa nga; Buong lakas silang dinudusta-dusta
kapalaran Wala kang pag-asang Upang itong hapdi’y lalong managana.
umakyat sa lipunan. Nasaan, Diyos ko, ang sinasabi Mo
Tao’y pantay-pantay sa bala ng
Mga mahirap lalong nasasadlak mundo? Kaming mga api ngayo’y
Mga mayayaman lalong naririto Dinggin Mo, Poon ko,
umuunlad panambitang ito.
Maykapangyarihan, hindi
sumusulyap Mga utang na loob
mula sa mahirap.
REALISMO
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang
mga karanasan at nasaksisan ng may-
akda sa kanyang lipunan SA
MAKATOTOHANANG PAMAMARAAN.
Samakatuwid, ang panitikan ay hango
sa totoong buhay ngunit hindi tuwirang
totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-
akda ang kasiningan at pagkaepektibo
ng kanyang sinulat.
REALISMO
Nagpapahayag ito
ng pagtanggap sa
katotohanan
o realidad ng
Ipinaglalaban buhay. ng
realismo ang teoryang
katotohanan
kaysa kagandahan
Halimbawa:
AMBO
• Isang maikling kuwentong isinulat ni Wilfredo Virtusio.
• Ito ay tumatalakay sa katiwalian na siyang dahilan ng paghihirap ng
maraming mamamayan.
• Sinasalamin nito ang kawalang pakialam ng mga opisyales na
walang ibang inatupag kung hindi ang magkamal ng salaping
nagmumula sa paghihirap ng mga taong ang nais lamang ay
maibigay ang pangunahing pangangailangan ng kanilang pamilya.
Halimbawa:
Bangkang Papel
• Isinulat ni Genoveva Edroza- Matute. Ito ay unang nailathala noong 1946.
• Ang isyung tinalakay sa kwento ay ang pagkawasak ng pamilya dahil sa gera.
• Unang nailathala noong 1946, ang taon kung saan nagkamit ng Pilipinas ang tunay na
kalayaan at unang taon kung saan maaring maglathala ng mga kwento ang
awtor.
• Bakas sa kwento ang kinimkim na saluobin ng awtor tungkol sa digmaan
noong pinlanong sakupin ng mga Hapon ang Pilipinas.
• Ang kwentong ito ay tungkol sa pagbabalik-tanaw ng tagapagsalaysay sa tuwing
nakakakita siya ng mga batang nag papalutang ng bangkang papel.
FEMENISMO
Ang layunin ng panitikan ay magpakilala
ng mga kalakasan at kakayahang
pambabae at iangat ang pagtingin ng
lipunan sa mga kababaihan. Madaling
matukoy kung ang isang panitikan ay
feminismo sapagkat babae o sagisag
babae ang pangunahing tauhan ay
ipimayagpag ang mabubuti at
magagandang katangian ng tauhan.
Mga Halimbawa:
SUYUAN SA
TUBIGAN
Ang pagpapaligsahan ng dalawang tao para sa
isang pag-ibig at ang pagpili ng isang tao para sa
ikasasaya ng kanyang puso.
SIKOLOHIKAL
Tinatalakay sa akda ang mga damdaming
namamayani sa mga tauhan gaya ng
pagmamahal, paghanga, pagkadakila, gayon din
ang mga negatibong damdamin ng pangamba,
takot, galit, pagkabigo, at iba pa. Mahalagang
masuri ang emosyon at makilala ang tunay na
katauhan ng indibidwal.
SIKOLOHIKAL
Ang layunin ng panitikan ay ipaliwanag sa
pamamagitan ng pagpapakita ng mga salik (factor)
sa pagbuo ng naturang behavior (pag-uugali,
paniniwala, pananaw, pagkatao) sa isang tauhan sa
kanyang akda. Ipinakikita sa akda na ang tao ay
nagbabago o nagkakaroon ng panibagong behavior
dahil may nag-udyok na mabago o mabuo ito.
Halimbawa pa:
Mga aklat:
Badayos, P. (1999). Metodolohiya sa pagtuturo ng wika (Mga teorya, simulain, at istratehiya).Grandwater Publications and
research Corporation, J.P. Rizal St., Makati City.
Belvez, P. (2000). Ang sining at agham (aklat sa pamamaraan ng pagtuturo ng Filipino at sa Filipino). Rex Printing Company, Inc.,
Quezon City.
Internet:
https://www.slideshare.net/mobile/GinoongGo
od/teoryang-pampanitikan-36790003
h
ttps://donamaylimbo.wordpress.com
www.youtube.com
www.coursehero.com
www.prezzy.com
http://kadipanvalsci.blogspot.com/2010/08/mga-teoryang-pampanitikan.html?m=1
Maria Loreta Mangubat March 21, 2017