Wys bron van Cremona

{{Inligtingskas stad
| naam                      = Cremona
| amptelike naam            = ''Comune di Cremona''
| inheemse_naam             = Cremùna
| beeld_stadsprofiel        = Cremona centro.jpg
| beeld_wydte               = 300px
| image_flag                = Flag of Cremona.svg
| image_caption             = Panorama van Cremona
| beeld_wapen               = Coat_of_arms_of_Cremona.svg
| beeld_kaart               = 
| koördinate                = {{koördinate|45|08|00|N|10|01|29|E|aansig=inlyn,titel}}
| streek                    = [[Lombardye]]
| provinsie                 = Provinsie van Cremona (CR)
| leier_titel               = Burgemeester ([[Demokratiese Party (Italië)|PD]])
| leier_naam                = Gianluca Galimberti
| area_totaal_km2           = 69.7
| population_footnotes = <ref>Bevolkingsdata verkry by die Nasionale Instituut van Statistieke [Italië] (Istat)</ref>
| bevolking_totaal          = 71223
| bevolking_soos_in         = 1 Januarie 2021
| population_demonym        = Cremonesi
| poskode-soort             = Poskode
| poskode                   = 26100
| areakode                  = 0372
| webwerf                   = {{official website|http://www.comune.cremona.it}}
}}
'''Cremona''' ({{IPAc-en|k|r|ɪ|ˈ|m|oʊ|n|ə}},{{IPA-it|kreˈmoːna|lang|}}) is 'n [[stad]] (''comune'') geleë in noord-[[Italië]] in die streek [[Lombardye]] op die linkeroewer van die [[Po (rivier)|Po-rivier]] in die middel van die ''Pianura Padana'' ([[Povlakte]]). Dit is die hoofstad van die provinsie van Cremona en die setel van die plaaslike stads- en provinsiale regerings. Cremona is veral bekend vir sy musikale geskiedenis, erfenis en tradisies, en was die tuiste van sommige van die vroegste en bekendste makers en vakmanne van strykinstrumente, soos [[Giuseppe Guarneri]], [[Antonio Stradivari]], Francesco Rugeri, Vincenzo Rugeri, en verskeie lede van die Amati-familie.<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2016/12/20/science/stradivari-violin-wood.html?rref=collection%2Fsectioncollection%2Fscience&action=click&contentCollection=science&region=rank&module=package&version=highlights&contentPlacement=7&pgtype=sectionfront |title=Science behind Stradiveri violins |work=The New York Times |date=20 Desember 2016 |access-date=2017-03-01 |archive-date=2017-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171003125650/https://www.nytimes.com/2016/12/20/science/stradivari-violin-wood.html?rref=collection%2Fsectioncollection%2Fscience&action=click&contentCollection=science&region=rank&module=package&version=highlights&contentPlacement=7&pgtype=sectionfront |url-status=live |last1=Yin |first1=Steph }}</ref>

== Geskiedenis ==

=== Antieke tye ===
==== [[Kelte|Keltiese]] oorsprong ====
Cremona word die eerste keer in die geskiedenis genoem as 'n nedersetting van die Cenomani, 'n [[Gallië|Galliese]] ([[Kelte|Keltiese]]) stam wat  hulle in omstreeks 400 v.C. in die [[Povlakte]] gevestig het. Die naam Cremona dateer egter heel waarskynlik terug na vroeëre setlaars, en het die antieke wêreld verwar, wat baie fantasievolle interpretasies daaraan gegee het.

====Romeinse militêre buitepos ====
In 218 v.C. het die [[Antieke Rome|Romeine]] hier hul eerste militêre buitepos ('n {{Lang|la|Colonia}}) noord van die Po-rivier gestig en die ou naam behou. Cremona en nabygeleë Placentia (moderne Piacenza, op die suidoewer van die Po), is in dieselfde jaar gestig as basis vir penetrasie in wat die Romeinse [[Provinsie]] van ''Gallia Cisalpina'' geword het. (Cisalpynse Gallië). Weens die groot belang van die dorp wat handel betref, het die ''Via Brixiana'' daarvandaan onstaan. Die ''Via Brixana'' was 'n romeinse pad wat ''Brixia'' ([[Brescia]]) met Cremona verbind het.<ref>{{Cite web |title=VIA BRIXIANA |url=https://www.romanoimpero.com/2020/05/via-brixiana.html |language=it}}</ref>

Cremona het vinnig gegroei tot een van die grootste dorpe in Noord-Italië, aangesien dit op die hoofpad (die ''Via Postumia'') was wat [[Genua]] met [[Aquileia]] verbind het. Dit het troepe aan [[Julius Caesar]] verskaf en voordeel getrek uit sy bewind, maar later [[Marcus Junius Brutus]] en die Romeinse Senaat ondersteun in hul konflik met [[Augustus Octavianus]], wat, nadat hy die konflik gewen het , in 40 v.C. op Cremona se grond beslag gelê het en dit aan sy ondersteuners uitgedeel het. Die bekende digter [[Vergilius]], wat in Cremona skoolgegaan het, moes sy voorvaderlike plaas (“te naby aan die ellendige Cremona”) verbeur, maar het dit later teruggekry.

===== Vernietiging =====
Die stad het tot 69 n.C. vooruitgang gemaak, toe dit deur troepe van [[Vespasianus]], onder bevel van Marcus Antonius Primus, geplunder en vernietig is tydens die Tweede Slag van Bedriacum. Primus het geveg om Vespasianus as keiser teen sy mededinger om die posisie, [[Vitellius]], in te stel. Die plundering van die stad is beskryf deur [[Tacitus]] in sy Geskiednisse.<ref name="a">{{cite book |last=Tacitus |first=Publius |title=The Histories |date=25 Junie 2009 |publisher=Penguin |page=133-134 |isbn=978-0-140-44964-8}}</ref> 

Cremona is herbou met die hulp van die nuwe keiser Vespasianus, maar die stad sou egter nie sy voormalige prestige en vooruitgang bereik nie.

==== Herontwaking ====
In die 6de eeu het die stad as militêre buitepos van die Oostelike Romeinse Ryk ([[Bisantynse Ryk]]) herrys gedurende die Gotiese Oorlog (535–554).

=== Vroeë [[middeleeue]] ===
Toe die [[Lombarde]] 'n groot deel van Italië in die tweede helfte van die 6de eeu n.C. binnegeval het, het Cremona 'n [[Bisantynse Ryk|Bisantynse]] vesting gebly as deel van die Eksargaat van Ravenna. Die stad het na die noordweste uitgebrei, met die skepping van massiewe loopgrawe buite die stadsmure.

==== Lombardiese verowering ====
In 603 n.C. is Cremona deur die Lombardiese koning Agilulf verower en weer vernietig. Die stad se grondgebied is verdeel tussen die twee hertogdomme van [[Brescia]] en [[Bergamo]].

In 615 n.C. het koningin [[Theodelinde]], 'n toegewyde [[Rooms-Katolieke Kerk|Katoliek]] wat van plan was om haar mense te bekeer, Cremona egter laat herbou en weer 'n biskopdom daar aangebring.

==== Vasaal van die [[Heilige Romeinse Ryk]] ====
Beheer oor die stad het toenemend in die biskop se hande geval, wat 'n vasaal van die [[Heilige Romeinse Ryk]] geword het ná [[Karel die Grote]] se verowering van Italië. Op hierdie manier het Cremona sy mag en sy welvaart geleidelik verhoog en sommige van sy biskoppe het belangrike rolle tussen die 10de en 11de eeue gehad. Biskop Liutprand van Cremona was 'n lid van die keiserlike hof onder die [[Sakse|Saksiese]] dinastie en [[Olderik van Cremona|Olderik]] het sterk voorregte vir sy stad verkry van keiser [[Keiser Otto III, Heilige Romeinse Ryk|Otto III]]. Die stad se ekonomie is versterk deur die skepping van 'n rivierhawe uit die voormalige Bisantynse vesting.

Die twee biskoppe Lambert en Ubaldo het egter onenigheid met die stad se mense geskep. Keiser [[Koenraad II, Heilige Romeinse Ryk|Koenraad II]] het die rusie besleg deur Cremona in 1037 saam met die jong [[Pous Benedictus IX]] binne te gaan.

=== Middeleeuse Commune===
Onder [[Hendrik IV, Heilige Romeinse Ryk|Keiser Hendrik IV]] het Cremona geweier om die onderdrukkende belasting te betaal wat deur die Ryk en die biskop geëis is. Volgens 'n legende het die beroemde ''gonfaloniere'' ([[burgemeester]]), Giovanni Baldesio van Cremona, selfs teen die keiser in 'n tweegeveg te staan gekom. Toe Hendrik van sy perd afgeslaan is, is die stad die jaarlikse betaling van 'n 3kg (7 pond) goue bal gespaar, wat vir daardie jaar aan Berta, Giovanni se verloofde, as bruidskat gegee is.

==== Anti-ryksgesindheid ====
Die eerste historiese berig oor 'n vrye Cremona kom uit [[1093]], aangesien dit 'n anti-Imperiale alliansie aangegaan het onder leiding van Mathilde van Toskane, saam met [[Lodi, Lombardye|Lodi]], [[Milaan]] en [[Piacenza]]. Die konflik het geëindig met Cremona wat die ''Insula Fulcheria'', die gebied rondom die nabygeleë stad [[Crema, Lombardy|Crema]], as grondgebied bygevoeg het.

Na daardie tyd het die nuwe ''commune'' teen nabygeleë stede geveg om sy grondgebied te vergroot. In 1107 het Cremona [[Tortona]] verower, maar vier jaar later is sy leër naby [[Bressanoro]] verslaan.

Soos in baie Noord-Italiaanse stede, was die mense in twee opponerende partye verdeel, die [[Guelfe en Ghibellyne|Guelfe]], wat sterker was in die ''nuwe stad'', en die [[Guelfe en Ghibellyne|Ghibellyne]], wat hul basis in die '' 'ou stad'' gehad het. Die partye was so onversoenbaar dat eersgenoemde 'n tweede gemeenskaplike paleis gebou het, die steeds bestaande, Palazzo Cittanova ("nuwe stad se paleis").

==== Pro-ryksgesindheid ====
Toe [[Frederik I (Barbarossa)|Frederik I]] na Italië opgeruk het om sy gesag te laat geld, het Cremona hom by Barbarossa geskaar om sy steun te kry teen Crema, wat met die hulp van [[Milaan]] gerebelleer het. Die daaropvolgende oorwinning en sy lojale imperiale houding het Cremona die reg besorg om 'n Munt vir sy eie munt te skep in 1154. In 1162 het Imperiale en Cremonese magte Milaan beleg en dit vernietig.

==== Lombardiese Liga ====
[[Lêer:BattagliaLegnano.jpg|duimnael|regs|Die verdediging van die Carroccio tydens die Slag van Legnano (1176), deur Amos Cassioli (1832–1891)]]

In 1167 het die stad egter sy rug gedraai op die Ryk en by die Lombardiese Liga aangesluit. Sy troepe was deel van die leër wat op 29 Mei 1176 vir Barbarossa tydens die Slag van Legnano verslaan het. Die Lombardiese Liga het egter nie lank na dié oorwinning bly staan nie. In 1213, by [[Castelleone]], het Cremona se magte die Liga van Milana, [[Lodi, Lombardye|Lodi]], [[Crema, Lombardye|Crema]], [[Novara]], [[Como]] en [[Brescia]] verslaan.

In 1232 het Cremona hom geskaar by keiser [[Frederik II, Heilige Romeinse Ryk|Frederik II]], wat probeer het om die Ryk se gesag oor Noord-Italië te hervestig. In die Slag van Cortenuova was die Cremonese aan die wenkant. Daarna was Frederik se hof dikwels in die stad gesetel.

Tydens die Slag van Parma het die Ghibellyne egter 'n swaar nederlaag gely en tot tweeduisend Cremonese is gevangene geneem. 'n Paar jaar later het Cremona wraak geneem deur Parma se leër te verslaan. Sy leër, onder bevel van Umberto Pallavicino, het Parma se ''carroccio'' ('n ''Carroccio'' ([[Italiaans]]e uitspraak: [karˈrɔttʃo]; Lombardies: carroç) was 'n groot vierwielwa met die stadstekens daarop. Die burgermagte van Middeleeuse gemeenskappe het om die wa saamgetrek en geveg. Dit was veral algemeen onder die Lombardiese-, Toskaanse en, meer algemeen, Noord-Italiaanse munisipaliteite. Later het die gebruik daarvan selfs buite Italië versprei. Dit was die simbool van munisipale outonomie. Priesters het voor die geveg 'n Mis by die altaar gehou, en die trompetblasers langsaan hulle het die vegters aangemoedig om te veg.) in besit geneem en vir eeue lank die vyand se broek van die Katedraal van Parma se plafon laat hang as 'n teken van die vyand se vernedering.

In 1301 was die troebadoer Luchetto Gattilusio ''podestà'' van Cremona. Gedurende hierdie tydperk het Cremona gefloreer en 'n bevolking van tot 80 000 bereik, groter as die 69 000 van 2001.

In 1266 is Pallavicino uit Cremona verdryf, en die Ghibellynse bewind het geëindig nadat sy opvolger Buoso da Dovara beheer aan 'n konsortium van burgers afgestaan het. In 1271 is die posisie van ''Capitano del Popolo'' ("Volkshoofman") geskep.

In 1276 het die ''Signoria'' ('n ''Signoria'' (Italiaans: [siɲɲoˈriːa]) was die regerende gesag in verskeie Italiaanse stadstate gedurende die Middeleeuse en Renaissance-periodes. Die woord ''signoria'' kom van signore (Italiaans: [siɲˈɲoːre]), of "heer", 'n abstrakte selfstandige naamwoord wat (rofweg) "regering", "regerende gesag", de facto "soewereiniteit", of "heerskappy" beteken; meervoud: signorie.) oorgegaan na Markies Cavalcabò; in 1305 is hy opgevolg deur sy seun Guglielmo Cavalcabò, wat die mag beklee het tot 1310. Gedurende hierdie tydperk is baie geboue geskep of gerestoureer, insluitend die kloktoring van die Torrazzo van Cremona, die [[Romaanse kuns|Romaanse]] kerk van San Francis, die katedraal se transepte en die Loggia dei Militi. Die landbou het egter 'n hupstoot gekry met 'n nuwe netwerk van kanale.

Na 'n paar buitelandse invalle (veral dié van keiser [[Hendrik VII, Heilige Romeinse Ryk|Hendrik VII]] in 1311), het die Cavalcabò-bewind geduur tot 29 November 1322, toe 'n magtiger familie, die Visconti van [[Galeazzo I Visconti|Galeazzo I]], het na vore getree het; die bewind sou 'n eeu en 'n half duur. Die Visconti se signoria (heerskappy) is in 1327 onderbreek deur [[Lodewyk IV, Heilige Romeinse Ryk|Lodewyk die Beier]], in 1331 deur [[Johan die Blinde|Johannes van Boheme]], en in 1403 deur 'n kortstondige terugkeer van die Cavalcabò. Op 25 Julie 1406 het kaptein Cabrino Fondulo sy werkgewer Ubaldo Cavalcabò saam met al die manlike lede van sy familie vermoor en beheer oor Cremona oorgeneem. Hy was egter nie in staat om die taak die hoof te bied nie, en het die stad aan die Visconti teruggesedeer vir 'n betaling van 40 000 goue floryne.

Sodoende het Filippo Maria Visconti sy ''signoria'' oorerflik gemaak. Cremona was tot die [[Unifikasie van Italië]] deel van die Hertogdom Milaan. Onder die Visconti en later die [[Sforza]] het Cremona hoë kulturele en godsdienstige ontwikkeling ondergaan. In 1411 het Palazzo Cittanova die setel van die universiteit van fustiaanse handelaars geword.

In 1441 was die stad gasheer vir die huwelik van Francesco I Sforza en Bianca Maria Visconti in die tempel wat deur die kloosterorde van die [[Benediktyne]] gebou is, wat vandag die kerk van die Heilige Sigismund is. Vir die geleentheid is 'n nuwe soet lekkerny voorberei, wat ontwikkel het tot die beroemde [[nougat]]gereg, torrone (Spaans:Turrón, [[Katalaans]]: torró)<ref>Altans die legende wat deur die lekkergoednywerheid in Cremona voorkeur gegee word, al bestaan daar geen historiese bewyse vir die waarheid daarvan nie.</ref> Ludovico il Moro het gehelp met die finansiering van verskeie bouprojekte vir die katedraal, die kerk van St. Agatha en die Gemeenskaplike Paleis.

In 1446 is Cremona omsingel deur die ''condottieri''-troepe (''Condottieri'' ([[Italiaans]]: [kondotˈtjɛːri]; enkelvoud: ''condottiero'' of ''condottiere'') was Italiaanse kapteins wat in bevel was van huursoldaatfirmas gedurende die Middeleeue, en van multinasionale leërs gedurende die vroeë moderne tydperk. Hulle het veral pouse en ander Europese monarge gedien tydens die Italiaanse Oorloë van die Renaissance en die Europese Godsdiensoorloë. Opvallende ''condottieri'' sluit in Prospero Colonna, Giovanni dalle Bande Nere, [[Cesare Borgia]], die markies van Pescara, Andrea Doria en die hertog van Parma) van Francesco Piccinino en Luigi dal Verme. Die beleg is opgehef ná die aankoms van Scaramuccia da Forlì uit [[Venesië]].

[[Lêer:Flag of Cremona (Historical).svg|links|duimnael|150x150px|Historiese vlag van die stad]]
[[Lêer:Cremona nel 17esimo secolo.jpg|duimnael|Cremona in die 17de eeu]]

=== Verowering deur vreemde lande ===
==== Republiek van Venesië ====
Cremona was van 1499 tot 1509 onder Venesiese beheer.

Die oorwinning van die Italiaanse Liga tydens die Slag van Agnadello het die stad terugbesorg aan die hertogdom van Milaan.

==== Spanje ====
Cremona is egter ingevolge die Verdrag van Noyon (1513) aan [[Spanje]] toegewys. Cremona het eers in 1524 onder die nuwe heersers geval toe die Kasteel van Santa Croce oorgegee het. Die Franse is uiteindelik twee jaar later uit die hertogdom verdryf, met die Verdrag van Madrid (1526), en daarna het Cremona vir baie jare 'n Spaanse besitting gebly. Gedurende daardie tyd is verskeie verbeterings of toevoegings aan geboue aangebring, insluitend die Loggia van die katedraal deur Lorenzo Trotti (1550) en die nuwe kerk van San Siro en Sepolcro deur Antonio Gialdini (1614).

Tydens die Spaanse bewind het Cremona die hongersnood van 1628 en die Italiaanse plaag van 1629–31 (plaag van 1630) beleef.

==== Oostenryk ====
Besit van die hertogdom het op 10 April 1707 na Oostenryk oorgegaan, na 'n kortgeblewe Franse verowering in 1701 tydens die [[Spaanse Opvolgingsoorlog]]. 
[[Lêer:Fiume Po nei territori di Cremona 1758.jpg|duimnael|Die Po-rivier in Cremona in die 18de eeu]]
[[Lêer:Cremona Duomo.jpg|duimnael|Die katedraal en die doopvont van Cremona]]
[[Lêer:Claudio_Monteverdi_bust_in_Cremona.jpg|duimnael|Bronsbeeld van [[Claudio Monteverdi]] in Giovanni Paolo II se openbare tuin]]
[[Lêer:Statua_di_Amilcare_Ponchielli_-_Italian_composer._Cremona,_Italia_-_panoramio.jpg|duimnael|'n Standbeeld van [[Amilcare Ponchielli]] by die tuine van Piazza Roma]]
[[Lêer:Cremona- La Loggia dei Militi.jpg|duimnael|Die Loggia dei Militi]]
[[Lêer:Stemma_di_Cremona.jpg|duimnael|Wapen van Cremona in die Loggia dei Militi]]
[[Lêer:Stemma_di_Cremona_nel_pavimento_della_Galleria_XXV_Aprile.jpg|duimnael|Cremona se wapen op die vloer van die XXV Aprile-galery, met die leuse FORTITUDO MEA IN BRACHIO]]
[[Lêer:SDI0059.jpg|duimnael|Cremona, detail van die katedraal van Santa Maria Assunta (Duomo).]]
[[Lêer:SDI0068.jpg|duimnael|Cremona, die portieke van die katedraal van Santa Maria Assunta (Duomo).]]
[[Lêer:Cremona, ingresso del Museo del Violino, Italia.jpg|duimnael|Cremona, ingang na die Vioolmuseum (Stradivari-stigting), in Piazza Guglielmo Marconi.]]

== Argitektuur ==
=== Kerke ===
Die Katedraal van Cremona met die aangeboude doopvont is een van die mees noemenswaardige voorbeelde van Romaans-Gotiese kuns in noord-Italië.

Ander kerke sluit in:
*Sant'Agata
*Sant'Agostino
*San Facio
*San Girolamo
*San Luca 
*Santa Lucia
*San Marcellino
*San Michele 
*San Pietro al Po
*Santa Rita
*San Sigismondo 

=== Geboue ===
*Die Torrazzo, die derde hoogste kloktoring van baksteen in Europa
*Loggia dei Militi
*Palazzo Cittanova
*Palazzo Fodri
*Palazzo Comunale 
*Teatro Ponchielli
*Museo Berenziano
*Museo della Civiltà Contadina
*Museo Civico Ala Ponzone
*Museo del violino

== Ekonomie ==
Die ekonomie van Cremona is grootliks gekoppel aan die landbouproduksie van die platteland. Voedselbedrywe sluit in gesoute vleis, lekkergoed of lekkers (torrone), plantaardige olies, grana padano, provolone en "mostarda" (versuikerde vrugte in pittige mosterdgegeurde stroop, bedien met vleis en kaas). Swaar nywerhede sluit staal, olie en een elektriese aanleg in. Die rivierhawe is 'n basis vir die skepe wat goedere langs die Po-rivier vervoer.

== Musiek ==
[[Lêer:Lady Blunt top.jpg|duimnael|links|150px|Lady Blunt Stradivarius]]
Cremona beskik oor 'n beduidende musikale geskiedenis. Die 12de-eeuse katedraal was in die laat-Middeleeue 'n fokus van georganiseerde musikale aktiwiteite in die streek. Teen die 16de eeu het die dorp 'n bekende musieksentrum geword. Daar is deesdae belangrike ''ensembles'' vir Renaissance- en Barokmusiek, dit wil sê [http://www.costanzoporta.it Choir & Consort ''Costanzo Porta''], en feeste wat Cremona as een van die belangrikste dorpe in stand hou. Italië vir musiek. Die komponis Marc'Antonio Ingegneri het hier klas gegee; [[Claudio Monteverdi]] was sy bekendste student, voordat hy in 1591 na [[Mantua]] vertrek het. Cremona is die geboorteplek van Pierre-Francisque Caroubel, 'n medewerker van die bekende Duitse komponis Michael Praetorius. Die biskop van Cremona, Nicolò Sfondrati, 'n vurige ondersteuner van die [[Teenhervorming]], het in 1590 [[Pous Gregorius XIV]] geword. Aangesien hy 'n ewe vurige beskermheer van musiek was, het die bekendheid van die dorp as musikale bestemming dienooreenkomstig gegroei.

Vanaf die 16de eeu het Cremona bekend geword as 'n sentrum van musiekinstrumentvervaardiging, met die viole van die Amati- en Rugeri-families, en later die produkte van die Guarneri en [[Antonio] Stradivari|Stradivari]]-werkswinkels.<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2016/12/20/science/stradivari-violin-wood.html |title=Stradivari violin wood |work=The New York Times |date=20 Desember 2016 |access-date=2017-03-01 |archive-date=2020-05-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200527093556/https://www.nytimes.com/2016/12/20/science/stradivari-violin-wood.html |url-status=live |last1=Yin |first1=Steph }}</ref> Tot vandag toe word hul handgemaakte werk algemeen beskou as die toppunt van prestasie in die maak van strykinstrumente. Cremona is steeds bekend vir die vervaardiging van hoëgehalte-instrumente, waarvan seldsame voorbeelde gesien kan word wanneer die Museo del Violino besoek word. In 2012 is die "''Tradisionele vioolvakmanskap in Cremona''" deur [[UNESCO]] verklaar tot 'n nie-tasbare kulturele erfenis.<ref>{{cite web |title=Traditional violin craftsmanship in Cremona |website=UNESCO |language=en, fr, es |url=http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/traditional-violin-craftsmanship-in-cremona-00719 |access-date=2017-02-07 |archive-date=2017-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170107151539/http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/traditional-violin-craftsmanship-in-cremona-00719 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Decision of the Intergovernmental Committee: 7.COM 11.18 |website=UNESCO |url=http://www.unesco.org/culture/ich/en/decisions/7.COM/11.18 |access-date=2017-02-15 |archive-date=2017-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170208061332/http://www.unesco.org/culture/ich/en/decisions/7.COM/11.18 |url-status=live }}</ref> Die stad se vakmanne is wêreldbekend vanweë die unieke proses wat gebruik word om geboë snaarinstrumente te maak wat met die hand saamgestel en gevorm word sonder om enige industriële materiaal te gebruik.<ref>{{Cite web |last=Colombo |first=Sergio |title=The dark future for the world's greatest violin-makers |url=https://www.bbc.com/culture/article/20200707-the-dark-future-for-the-worlds-greatest-violin-makers |access-date=2020-07-14 |website=www.bbc.com |language=en |archive-date=2020-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200708114517/https://www.bbc.com/culture/article/20200707-the-dark-future-for-the-worlds-greatest-violin-makers |url-status=live }}</ref>

Cremona het 'n orkestradisie gehad wat gekoppel was aan die ''Guardia nazionale'' wat onder Napoleontiese invloed gestig is. In 1864 het die stad se eie seun, [[Amilcare Ponchielli]], die leier daarvan geword. In sy rol as ''capobanda'' het Ponchielli 'n orkesskool en tradisie gestig wat eers aan die begin van Eerste Wêreldoorlog afgeneem het.

== Vervoer ==
Cremona se treinstasie, wat in 1863 geopen is, bestaan uit 'n terminus van ses spoorlyne, wat almal streeks- (semi-vinnige) of plaaslike dienste is.

Belangrikste bestemmings is Pavia, Mantua, Milaan, Treviglio, Parma, Brescia, Piacenza en Fidenza.

== Sport ==
Cremona se gunsteling sport is [[sokker]]. Die U.S. Cremonese het vir etlike jare in [[Serie A]] gespeel, sy bekendste spelers was Aristide Guarneri, Emiliano Mondonico, Antonio Cabrini en Gianluca Vialli - almal gebore in of naby Cremona. Die beste tydperk in die eeu-oue geskiedenis van Cremonese was in die vroeë 1990's, toe Domenico Luzzara president van die span was, met Luigi Simoni as afrigter; die span het daarin geslaag om vir drie agtereenvolgende jare in Serie A te bly, en een jaar tiende plek behaal. Deur die Engelse span Derby County F.C. in die eindstryd te verslaan om die Anglo-Italiaanse Beker (27 Maart 1993) te wen, het Cremonese die tweede Italiaanse span in sokkergeskiedenis geword wat in die [[Wembley-stadion]] gewen het.

Cremona het teen die 1980's 'n sterk [[basketbal]]tradisie opgebou wat tans in stand gehou word deur die span Gruppo Triboldi Basket (Vanoli Basket), 'n span van [[Soresina]], wat gewoonlik in Cremona speel.

Cremona het ook 'n [[waterpolo]]-klub wat in die streekafdelings speel.
Daar bestaan 'n eeue-oue tradisie in roei en kano-resies, met drie verskillende klubs geleë langs die Po-rivier, wat baie wêreld- en Olimpiese kampioene opgelewer het.

[[Lêer:Cremona, sculpture at duomo and city hall.jpg|duimnael|Die stadsaal (''Palazzo del Comune'')]]
[[Lêer:Cremona-Liuteria.jpg|duimnael|'n Winkel wat spesialiseer in viole]]
[[Lêer:Cremona-Orologio astronomico sul Torrazzo perspec.jpg|duimnael|Astronomiese klok op die Torrazzo-kloktoring]]

== Susterstede ==
Cremona is die susterstad van:

*Alaquàs, Spanje, sedert 2004
*[[Krasnojarsk]], [[Rusland]], sedert 2006
*Füssen, Duitsland, sedert 2018

== Noemenswaardige persone ==
Noemenswaardige mense wat gebore is in Cremona of daarmee geassosieer word sluit in:
*[[Publius Quinctilius Varus]] (46 v.C. – 9 n.C.), Romeinse generaal en politikus
*[[Marcus Furius Bibaculus]] (103 v.C. – ? n.C.), Romeinse digter.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Bibaculus, Marcus Furius |volume=3 |page=849 |short=1}}</ref>
*Liutprand van Cremona (omstreeks 920 – 972), biskop van Cremona, historikus en skrywer.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Liudprand |volume=16 |page=800 |short=1}}</ref>
*Homobonus van Cremona, (12de eeu) beskermheilige van Cremona, sowel as sakepersone, kleremakers, skoenmakers e.a.
*Gerard van Cremona (omstreeks 1114 – 1187), vertaler van wetenskaplike boeke uit die Arabies in [[Latyn]].<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Gerard of Cremona |volume=11 |last=Beazley |first=Charles Raymond |author-link=Charles Raymond Beazley |pages=764 |short=1}}</ref>
*Sicard van Cremona (1155–1215), kerkvoog, geskiedkundige en outeur
*Bernardino Ricca (1450-?), [[skilder]]<ref>[https://archive.org/details/abecedariobiogr00grasgoog  ''Abecediario biografico dei pittori, scultori ed architetti Cremonesi'''] (1827), deur Giuseppe Grasselli en Giovanni Valle. Omobono Manini, uitgewer. Bl. 222-223.</ref>
*Filippo de Lurano (omstreeks 1475 – na 1520), Italiaanse [[komponis]] van die [[Renaissance]].
*Marco Girolamo Vida (omstreeks 1489 – 1566), geleerde, digter in Latyn en biskop.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Vida, Marco Girolamo |volume=28 |page=47 |short=1}}</ref>
*Altobello Melone (omstreeks 1490 – voor-1543), Italiaanse skilder van die Renaissance.
*Francesco en Giuseppe Dattaro (omstreeks 1495 – 1576) & (omstreeks 1540 – 1616), vader en seun wat saam as argitekte gewerk het. 
*Girolamo del Prato (16de eeu), beeldhouer en ambagsman 
*Gianello della Torre (omstreeks 1500 — 1585) Italiaans-Spaanse [[horlosie]]maker, ingenieur en wiskundige.
*Giulio Campi (1500–1572), skilder.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Campi, Giulio |volume=5 |page=136 |short=1}}</ref>
*Andrea Amati (1505–1577), maker van strykinstrumente.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Amati |volume=1 |page=783 |short=1}}</ref>
*Bernardino Campi (1522–1592), skilder.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Campi, Giulio |volume=5 |page=136 |short=1}}</ref>
*Costanzo Porta (omstreeks 1528 – 1601), Italiaanse komponis van die Renaissance
*Sofonisba Anguissola (omstreeks 1532 – 1625), skilder van die Renaissance.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Angussola, Sophonisba |volume=2 |page=44 |short=1}}</ref>
*Benedetto Pallavicino (omstreeks 1551 – 1601), Italiaanse komponis en [[orrel]]is van die laat-Renaissance.
*[[Claudio Monteverdi]] (1567–1643), komponis van die laat-Renaissance en vroeë Barok eras.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Monteverde, Claudio |volume=18 |page=778 |short=1}}</ref>
*Giulio Calvi (omstreeks 1570 – 1596), Italiaanse skilder van die Renaissance.
*Luca Cattapani (gebore in omstreeks 1570), Italiaanse skilder van die laat-Renaissance
*Gaspare Aselli (1581–1626), geneesheer.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Aselli, Gasparo |volume=2 |page=724 |short=1}}</ref>
*Tarquinio Merula (1595–1665), Italiaanse komponis, orrelis en violis van die vroeë Barok-era.
*Nicolò Amati (1596–1684), maker van strykinstrumente.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Amati |volume=1 |page=783 |short=1}}</ref>
*Francesco Rugeri (omstreeks 1628–1698), luitspeler
*[[Antonio Stradivari]] (omstreeks 1644–1737), beroemde maker van strykinstrumente.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Stradivari, Antonio |volume=22 |page=977 |short=1}}</ref>
*Vincenzo Rugeri (1663–1719), luitspeler
*Luigi Guido Grandi (1671–1742), monnik, priester, filosoof, teoloog, wiskundige en ingenieur.
*[[Giuseppe Guarneri]] (1698–1744), maker van strykinstruemnte
*Francesco Bianchi (1752–1810), Italiaanse operakomponis.
*Giovanni Pallavera (1818–1886), skilder
*[[Amilcare Ponchielli]] (1834–1886), komponis.<ref>{{Cite EB1911 |wstitle=Ponchielli, Amilcare |volume=22 |page=59 |short=1}}</ref>
*Eugenio Beltrami (1835–1900), wiskundige
*Arcangelo Ghisleri (1855–1938), Italiaanse geograaf, skrywer en politikus.
*Leonida Bissolati (1857–1920), een van die voorste eksponente van die Italiaanse [[Sosialisme|sosialistiese]] beweging aan die einde van die 19de eeu.
*Primo Mazzolari (1890–1959), priester en skrywer
*Roberto Farinacci (1892–1945), politikus
*Aldo Protti (1920–1995), Italiaanse bariton operasanger
*Ugo Tognazzi (1922–1990) , akteur, regisseur en draaiboekskrywer
*Mina (gebore in 1940), sanger (ook bekend as die ''Tier van Cremona'')
*Giovanni Lucchi (1942–2012), strykstokmaker
*Franco Mari (gebore in 1947), Italiaanse akteur en komediant.
*Sergio Cofferati (gebore in 1948), lid van die Europese parlement en voormalige burgemeester van [[Bologna]]
*Massimo Capra (gebore in 1960), Italiaans-gebore Kanadese glanspersoonlikheid en sjef.<ref name=":0">{{Cite web |last=Maher |first=Michelle |date=25 November 2011 |title=Chef Massimo heats it up at Eight Words Café |url=https://www.sasktoday.ca/south/local-news/chef-massimo-heats-it-up-at-eight-words-cafe-4004260 |access-date=2022-08-07 |website=SaskToday.ca |language=en |archive-date=2023-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230305220326/https://www.sasktoday.ca/south/local-news/chef-massimo-heats-it-up-at-eight-words-cafe-4004260 |url-status=live }}</ref>
*Sandrone Dazieri (gebore in 1964), misdaadskrywer
*Alessandro Magnoli Bocchi (gebore in 1968), Italiaanse [[ekonomie|ekonoom]]
*Chiara Ferragni (gebore in 1987), [[webjoernaal|blogger]], sakevrou, modeontwerpster en model
*Quartetto di Cremona (gestig in 2000), Italiaanse strykkwartet

=== Sport ===
*Oreste Perri (gebore in 1951), kanovaarder in die 1970's en [[burgemeester]] van Cremona van 2009 tot 2014
*Antonio Cabrini (gebore in 1957), [[sokker]]speler en -bestuurder
*Gianluca Vialli (1964–2023), sokkerspeler en -bestuurder
*Manolo Guindani (gebore in 1971), afgetrede sokkerspeler en -bestuurder
*Giacomo Gentili (gebore in 1997), wêreld roeikampioen

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

== Eksterne skakels ==
{{commons category|Cremona}}
*[https://web.archive.org/web/20050912165206/http://www.e-cremona.it/ City's portal]
*http://www.cremonamusica.com/

{{Normdata}}

[[Kategorie:218 v.C.]]
[[Kategorie:Italië]]