Gaan na inhoud

Kruisiging: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysiging
Geskrapte inhoud Bygevoegde inhoud
VisueelWikiteks
Haal Bybelse teksvers-sjabloon uit en verskeie onnodige ref-tags
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6
 
(17 wysigings tussenin deur 9 gebruikers nie gewys nie)
Lyn 1: Lyn 1:
{{Multibeeld|image1=Marco palmezzano, crocifissione degli Uffizi.jpg|width1=242|caption1=''Crucifixion of Jesus'' deur [[Marco Palmezzano]] (Uffizi, [[Florence]]), painting c. 1490}}'''Kruisiging''' is 'n metode van [[doodstraf]] waar die slagoffer vasgebind, vasgespyker, of met toue aangeheg <ref>Flavius Josephus - "The JEWISH WARS OR HISTORY OF THE DESTRUCTION OF JERUSALEM" - Book II Chapter 16:9 or Book V Chapter 11:1. </ref> word aan 'n groot, hout balk, en dan hang tot die dood toe. Die dood op die kruis word veroorsaak deur uitputting en versmoring.<ref>Edwards, W.D., Gabel, W.J., Hosmer, F.E., 1986. </ref><ref>Byard, R. W., 2016. </ref> Dit is meestal bekend in die klassieke oudheid, maar word nog af en toe gebruik in sommige lande.
{{Multibeeld|image1=Marco palmezzano, crocifissione degli Uffizi.jpg|width1=242|caption1=''Crucifixion of Jesus'' deur [[Marco Palmezzano]] (Uffizi, [[Florence]]), skildery c. 1490}}'''Kruisiging''' is 'n metode van [[doodstraf]] waar die slagoffer vasgebind, vasgespyker, of met toue aangeheg <ref>Flavius Josephus - "The JEWISH WARS OR HISTORY OF THE DESTRUCTION OF JERUSALEM" - Book II Chapter 16:9 or Book V Chapter 11:1. </ref> word aan 'n groot, houtbalk, en dan hang tot die dood toe. Die dood op die kruis word veroorsaak deur uitputting en versmoring.<ref>Edwards, W.D., Gabel, W.J., Hosmer, F.E., 1986. </ref><ref>Byard, R. W., 2016. </ref> Dit is meestal bekend in die klassieke oudheid, maar word nog af en toe gebruik in sommige lande.


Die kruisiging van Jesus Christus is 'n bekende verhaal in die Christen-godsdiens. Die kruis (ook soms uitgebeeld waar Jesus op die kruis vasgespyker is) is die belangrikste godsdienstige simbool vir baie Christelike kerke.
Die kruisiging van [[Jesus van Nasaret|Jesus Christus]] is 'n bekende verhaal in die [[Christendom|Christen-godsdiens]]. Die kruis (ook soms uitgebeeld waar Jesus op die kruis vasgespyker is) is die belangrikste godsdienstige [[simbool]] vir baie Christelike kerke.


== Terminologie ==
== Terminologie ==
Antieke grieks het twee woorde vir kruisig: ''ana-stauro'' (ἀνασταυρόω), van ''stauros'', "aandeel", en ''apo-tumpanizo'' (ἀποτυμπανίζω) "kruisig op 'n plank,"<ref /> saam met ''anaskolopizo'' (ἀνασκολοπίζω "deurboor"). In pre-Romeinse Griekse tekste beteken ''anastauro'' gewoonlik "deurboor."<ref /><ref /><ref />
Antieke [[Grieks]] het twee woorde vir kruisig: ''ana-stauro'' (ἀνασταυρόω), van ''stauros'', "aandeel", en ''apo-tumpanizo'' (ἀποτυμπανίζω) "kruisig op 'n plank," saam met ''anaskolopizo'' (ἀνασκολοπίζω "deurboor"). In pre-Romeinse Griekse tekste beteken ''anastauro'' gewoonlik "deurboor".
[[Lêer:Santo_Spirito,_sagrestia,_crocifisso_di_michelangelo_04.JPG|duimnael|Hierdie kruis is toegeskryf aan [[Michelangelo]], bekend daarvoor om die kruisiging naak uit te beeld.]]Die Engelse term ''cross'' is afgelei van die Latynse term ''crux''.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=cross|title=Online Etymology Dictionary, "cross"|publisher=Etymonline.com|accessdate=2009-12-19}}</ref> Die Latynse term ''crux'' verwys na 'n boom of 'n houtkonstruksie wat gebruik word om misdadigers te hang as 'n vorm van doodstraf.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0059%3Aentry%3Dcrux Charlton T. Lewis, Charles Short, ''A Latin Dictionary'':] crux, ŭcis, f. (m., Enn. ap. </ref>
[[Lêer:Santo_Spirito,_sagrestia,_crocifisso_di_michelangelo_04.JPG|duimnael|Hierdie kruis is toegeskryf aan [[Michelangelo]], bekend daarvoor om die kruisiging naak uit te beeld.]]Die [[Engels|Engelse]] term ''cross'' is afgelei van die [[Latyn|Latynse]] term ''crux''.<ref>{{cite web |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=cross |title=Online Etymology Dictionary, "cross" |publisher=Etymonline.com |access-date=19 Desember 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170628155323/http://www.etymonline.com/index.php?term=cross |archive-date=28 Junie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die Latynse term ''crux'' verwys na 'n boom of 'n houtkonstruksie wat gebruik word om misdadigers te hang as 'n vorm van doodstraf.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0059%3Aentry%3Dcrux Charlton T. Lewis, Charles Short, ''A Latin Dictionary'':] crux, ŭcis, f. (m., Enn. ap. </ref>


Die Engelse term ''crucifix ''is afgelei van die [[Latyn|Latynse]] term  ''crucifixus'' of ''cruci fixus'', wat "om te kruisig" of "vas te maak aan 'n kruis" beteken.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/crucify|title=Online Etymology Dictionary, "crucify"|publisher=Etymonline.com|accessdate=2009-12-19}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://oxforddictionaries.com/definition/english/crucify?view=uk}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://websters.yourdictionary.com/crucify}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=crucify}}</ref>
Die Engelse term ''crucifix ''is afgelei van die Latynse term  ''crucifixus'' of ''cruci fixus'', wat "om te kruisig" of "vas te maak aan 'n kruis" beteken.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/crucify|title=Online Etymology Dictionary, "crucify"|publisher=Etymonline.com|accessdate=2009-12-19}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://oxforddictionaries.com/definition/english/crucify?view=uk}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://websters.yourdictionary.com/crucify}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=crucify}}</ref>


== Detail van die kruisiging ==
== Detail van die kruisiging ==
Kruisiging was meestal uitgevoer om misdadigers te keer om weer soortgelyke (gewoonlik gruwelike) misdade te pleeg. Die slagoffers was soms in die publiek gelos om as 'n waarskuwing te dien aan ander potensiële misdadigers. Die doel van 'n kruisiging was om 'n stadige, pynlike, grusame, vernederende dood te wees. Die tyd wat en die plek waar die kruisiging plaasgevind het, was nie altyd dieselfde nie.
Kruisiging is meestal uitgevoer om misdadigers te keer om weer soortgelyke (gewoonlik gruwelike) misdade te pleeg. Die slagoffers was soms in die publiek gelos om as 'n waarskuwing te dien aan ander potensiële misdadigers. Die doel van 'n kruisiging was om 'n stadige, pynlike, grusame, vernederende dood te wees. Die tyd en die plek waar die kruisiging plaasgevind het, was nie altyd dieselfde nie.


In sommige gevalle was die misdadiger gedwing om die kruis te dra tot by die plek waar die kruisiging gaan plaasvind. 'n Hele kruis weeg meer as 135&#x20;kg<ref name="Mississippi">[[Spesiaal:Boekbronne/978-31-6149579-3|ISBN 978-31-6149579-3]]</ref> Die Romeinse historikus, [[Tacitus]], het opgeskryf dat Rome 'n spesifieke plek het, waar doodstraf plaasvind, geleë buite die ''Esquiline Gate'',<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann2.shtml#32|title=Annales 2:32.2|publisher=Thelatinlibrary.com|accessdate=2009-12-19}}</ref> en hulle het 'n spesifieke plek vir die kruisiging van die slawe.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann15.shtml#60|title=Annales 15:60.1|publisher=Thelatinlibrary.com|accessdate=2009-12-19}}</ref>
In sommige gevalle is die misdadiger gedwing om die kruis te dra tot by die plek waar die kruisiging gaan plaasvind. 'n Hele kruis weeg meer as 135&#x20;kg<ref name="Mississippi">{{ISBN|978-31-6149579-3}}</ref> Die Romeinse historikus, [[Tacitus]], het opgeskryf dat Rome 'n spesifieke plek het, waar doodstraf plaasvind, geleë buite die ''Esquiline Gate'',<ref>{{cite web |url=http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann2.shtml#32 |title=Annales 2:32.2 |publisher=Thelatinlibrary.com |access-date=19 Desember 2009 |language=la |archive-url=https://web.archive.org/web/20191102035410/http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann2.shtml#32 |archive-date= 2 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> en hulle het 'n spesifieke plek vir die kruisiging van slawe.<ref>{{cite web |url=http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann15.shtml#60 |title=Annales 15:60.1 |publisher=Thelatinlibrary.com |access-date=19 Desember 2009 |language=la |archive-url=https://web.archive.org/web/20191101182037/http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann15.shtml#60 |archive-date= 1 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref>


Die persoon wat gekruisig word, word vasgemaak aan die kruis met tou, spykers of ander skerp materiaal, soos genoem deur die Judese historikus, [[Flavius Josephus|Josephus]].<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.ccel.org/j/josephus/works/war-5.htm|last=Flavius|first=Josephus|title=Jewish War, Book V Chapter 11|publisher=ccel.org|accessdate=1 June 2015}}</ref> Voorwerpe wat gebruik word in die kruisiging van misdadigers, soos spykers, was amulette wat vermeende medisinale eienskappe het.<ref>Mishna, Shabbath 6.10: see [https://books.google.com/books?id=EdbdQ-5fMr0C&pg=PA182 David W. Chapman, ''Ancient Jewish and Christian Perceptions of Crucifixion''] (Mohn Siebeck 2008 [[Spesiaal:Boekbronne/978-31-6149579-3|ISBN 978-31-6149579-3]]), p. 182</ref>
Die persoon wat gekruisig word, word vasgemaak aan die kruis met tou, spykers of ander skerp materiaal, soos genoem deur die Judese historikus, [[Flavius Josephus|Josephus]].<ref>{{cite web |url=http://www.ccel.org/j/josephus/works/war-5.htm |last=Flavius |first=Josephus |title=Jewish War, Book V Chapter 11 |publisher=ccel.org |access-date=1 Junie 2015 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191021042438/http://www.ccel.org/j/josephus/works/war-5.htm |archive-date=21 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Voorwerpe wat gebruik word in die kruisiging van misdadigers, soos spykers, was amulette wat vermeende medisinale eienskappe het.<ref>Mishna, Shabbath 6.10: see [https://books.google.com/books?id=EdbdQ-5fMr0C&pg=PA182 David W. Chapman, ''Ancient Jewish and Christian Perceptions of Crucifixion''] (Mohn Siebeck 2008 {{ISBN|978-31-6149579-3}}), p. 182</ref>


Die kruisiging was nie net 'n manier van doodstraf nie, dit was ook 'n manier van vernedering, deur die misdadiger so kwesbaar as moontlik te maak. Alhoewel kunstenaars die kruisiging tradisioneel uitbeeld met 'n doek wat die geslagsdele bedek, was die persoon wat gekruisig was gewoonlik naak. ''Seneca the Younger'' staaf dat daar by sommige slagoffers 'n stok opwaarts in hul lies geforseer is.<ref name="Seneca 1946">Seneca, Dialogue "To Marcia on Consolation", in ''Moral Essays'', 6.20.3, trans. </ref><ref>[[wikisource:Of Consolation: To Marcia#XX.|Wikisource:Of Consolation: To Marcia#XX.]]</ref>
Die kruisiging was nie net 'n manier van doodstraf nie, dit was ook 'n manier van vernedering, deur die misdadiger so kwesbaar as moontlik te maak. Alhoewel kunstenaars die kruisiging tradisioneel uitbeeld met 'n doek wat die geslagsdele bedek, was die persoon wat gekruisig was gewoonlik naak. ''Seneca die jongere'' staaf dat daar by sommige slagoffers 'n stok opwaarts in hul lies geforseer is.<ref name="Seneca 1946">Seneca, Dialogue "To Marcia on Consolation", in ''Moral Essays'', 6.20.3, trans. </ref><ref>[[wikisource:Of Consolation: To Marcia#XX.|Of Consolation: To Marcia XX.]]</ref>


Soms was die bene van die misdadiger gebreek met 'n yster knuppel. Hierdie aksie word genoem ''crurifragium'', wat ook gereeld toegepas was op slawe, sonder om hulle te kruisig.<ref name="Wine">{{Cite journal|last=Koskenniemi|first=Erkki|year=2005|url=http://jnt.sagepub.com/cgi/content/abstract/27/4/379|title=Wine Mixed with Myrrh (Mark 15.23) and Crurifragium (John 19.31-32): Two Details of the Passion Narratives|journal=Journal for the Study of the New Testament|volume=27|issue=4|pages=379–391|doi=10.1177/0142064X05055745|accessdate=2008-06-13}}</ref> Dit het die persoon laat vinniger sterf en dit is ook gedoen om die mense wat die aksie waargeneem het, skrik te maak.
Soms is die bene van die misdadiger gebreek met 'n ysterknuppel. Hierdie aksie word genoem ''crurifragium'', wat ook gereeld toegepas is op slawe, sonder om hulle te kruisig.<ref name="Wine">{{Cite journal|last=Koskenniemi|first=Erkki|year=2005|url=http://jnt.sagepub.com/cgi/content/abstract/27/4/379|title=Wine Mixed with Myrrh (Mark 15.23) and Crurifragium (John 19.31-32): Two Details of the Passion Narratives|journal=Journal for the Study of the New Testament|volume=27|issue=4|pages=379–391|doi=10.1177/0142064X05055745|accessdate=2008-06-13|archive-date=2009-01-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20090122113929/http://jnt.sagepub.com/cgi/content/abstract/27/4/379|url-status=dead}}</ref> Dit het die persoon vinniger laat sterf en dit is ook gedoen om die mense wat die aksie waargeneem het, skrik te maak.


=== Plasing van spykers ===
=== Plasing van spykers ===
In die algemene uitbeelding van die kruisiging van Jesus Christus, word Jesus uitgebeeld met spykers in die hande (moontlik omdat die wonde beskryf word as "in Sy hande", in Johannes 20:25 in die 1983-vertaling van die Bybel"). Die Griekse woord "χείρ", gewoonlik vertaal as "hand", kan verwys na die hele gedeelte van die arm onder die elmboog.<ref>In the [//en.wikipedia.org/wiki/Homeric_Greek Homeric Greek] of the [//en.wikipedia.org/wiki/Iliad Iliad] XX, 478-480, a spear-point is said to have pierced the χεῖρ "where the sinews of the elbow join" (ἵνα τε ξενέχουσι τένοντες / ἀγκῶνος, τῇ τόν γε φίλης διὰ χειρὸς ἔπειρεν / αἰχμῇ χακλκείῃ).</ref>
In die algemene uitbeelding van die kruisiging van Jesus Christus, word Jesus uitgebeeld met spykers in die hande (moontlik omdat die wonde beskryf word as "in Sy hande", in Johannes 20:25 in die 1983-vertaling van die Bybel"). Die Griekse woord "χείρ", gewoonlik vertaal as "hand", kan verwys na die hele gedeelte van die arm onder die elmboog.<ref> In the {{Intertaalskakel|Homeric Greek|en}} of the {{Intertaalskakel|Iliad|en}} XX, 478-480, a spear-point is said to have pierced the χεῖρ "where the sinews of the elbow join" (ἵνα τε ξενέχουσι τένοντες / ἀγκῶνος, τῇ τόν γε φίλης διὰ χειρὸς ἔπειρεν / αἰχμῇ χακλκείῃ).</ref>


'n Ander moontlikheid van kruisiging wat nie vereis dat die persoon met toue vasmaak word nie, is om die spykers net bokant die pols, tussen die twee bene van die voorarm, in te kap.<ref>{{Cite news}}</ref>
'n Ander moontlikheid van kruisiging wat nie vereis dat die persoon met toue vasmaak word nie, is om die spykers net bokant die pols, tussen die twee bene van die voorarm, in te kap.


'n Voetrus (genoem ''suppedaneum'') was soms vasgemaak aan die kruis om die persoon se gewig op die arms te verlig.
'n Voetrus (genoem ''suppedaneum'') was soms vasgemaak aan die kruis om die persoon se gewig op die arms te verlig.


=== Oorsaak van die dood ===
=== Oorsaak van die dood ===
⚫
Die tyd wat dit neem vir 'n persoon om te sterf op die kruis kan ure neem of selfs dae, afhangende van die metode wat toegepas is, die omgewing en die persoon se gesondheid. 'n Literatuuroorsig deur Maslen en Mitchell<ref name="Maslen2006">{{Cite journal|last=Maslen|first=Matthew|year=1986|title=Medical theories on the cause of death in crucifixion|journal=Journal of the Royal Society of Medicine|volume=99|issue=4|pages=185–188|doi=10.1258/jrsm.99.4.185}}</ref> het wetenskaplike bewyse geïdentifiseer vir verskeie moontlike oorsake van die dood tydens kruisiging, naamlik hartbreuk,<ref name="StroudSimpson1871">{{Cite journal|date=Maart 1986|url=https://books.google.com/books?id=HmVnPAAACAAJ|title=Treatise on the Physical Cause of the Death of Christ and Its Relation to the Principles and Practice of Christianity|journal=JAMA|volume=255|issue=11|pages=1455–63|doi=10.1001/jama.1986.03370110077025|accessdate=12 Maart 2013}}</ref> hartversaking,<ref>{{Cite journal|last=Davis|first=CT|year=1962|title=THE CRUCIFIXION OF JESUS. THE PASSION OF CHRIST FROM A MEDICAL POINT OF VIEW|journal=Arizona Medicine|volume=22}}</ref> hipovolemiese skok,<ref name="Zugibe2005">{{Cite book|last=Zugibe|first=Frederick T.|date=30 April 2005|url=https://books.google.com/books?id=_iU4CPSvDK4C|title=The Crucifixion of Jesus: A Forensic Inquiry|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-59077-070-2}}</ref> asidose,<ref name="Wijffels">{{Cite book|last=Wijffels|first=F|title=Death on the cross: did the Turin Shroud once envelop a crucified body?|publisher=Paragon House|year=2000|location=New York|isbn=0-913729-75-2}}</ref> asfiksie,<ref name="Barbet1953">{{Cite book|last=Zugibe |first= Frederick T.|year=1953 |last2=Barbet |first2=Pierre| url=https://books.google.com/books?id=F509AAAAYAAJ|title=A Doctor at Calvary: The Passion of Our Lord Jesus Christ as Described by a Surgeon|publisher=Kenedy|location=New York|isbn=1-59077-070-6|accessdate=12 Maart 2013}}</ref> aritmie,<ref name="Edwards1986">{{Cite journal|last=Edwards|first=WD|year=1986|title=On the physical cause of death of Jesus Christ|journal=Journal of the American Medical Association|volume=255|pages=1455–1463|doi=10.1001/jama.255.11.1455}}</ref> en [[longembolisme]].<ref name="Brenner2005">{{Cite journal|last=Brenner|first=B|year=2005|title=Did Jesus Christ die of pulmonary embolism?|journal=J Thromb Haemost|volume=3|pages=1–2}}</ref> Die dood kon veroorsaak wees deur enige kombinasie van dié faktore, of van ander oorsake soos infeksie in die wonde, wat veroorsaak word deur die spykers, of deur dehidrasie of dierepredasie.<ref>{{Cite journal|date=Maart 1986|url=http://jama.ama-assn.org/cgi/content/abstract/255/11/1455|title=On the physical death of Jesus Christ|journal=JAMA|volume=255|issue=11|pages=1455–63|doi=10.1001/jama.1986.03370110077025}}</ref><ref name="patho">{{Cite journal|date=Desember 2003|title=The history and pathology of crucifixion|journal=South African Medical Journal|volume=93|issue=12|pages=938–41}}</ref>[[Lêer:Punishment_china_1900.jpg|duimnael|227x227px|Gevangene kniel op kettings, duime ondersteun die arms, fotografiese druk op die stereokaart, [[Shenyang|Mukden]], China (c 1906).]]
[[Lêer:Burmese_Dacoits_Readied_for_Execution_by_WW_Hooper_c1880s.jpg|links|duimnael|Birmaanse rowers gereed vir doodstraf, fotografie deur Willough Wallace Hooper (c. 1880).]]
⚫
Die tyd wat dit neem vir 'n persoon om te sterf op die kruis kan ure neem of selfs dae, afhangende van die metode wat toegepas is, die omgewing en die persoon se gesondheid. 'n Literatuuroorsig deur Maslen en Mitchell<ref name="Maslen2006">{{Cite journal|last=Maslen|first=Matthew|date=April 2006|year=1986|title=Medical theories on the cause of death in crucifixion|journal=Journal of the Royal Society of Medicine|volume=99|issue=4|pages=185–188|doi=10.1258/jrsm.99.4.185|accessdate=13 March 2013}}</ref> het wetenskaplike bewyse geïdentifiseer vir verskeie moontlike oorsake van die dood tydens kruisiging, naamlik hartbreuk,<ref name="StroudSimpson1871">{{Cite journal|date=March 1986|year=1871|url=https://books.google.com/books?id=HmVnPAAACAAJ|title=Treatise on the Physical Cause of the Death of Christ and Its Relation to the Principles and Practice of Christianity|journal=JAMA|volume=255|issue=11|pages=1455–63|doi=10.1001/jama.1986.03370110077025|accessdate=12 March 2013}}</ref> hartversaking,<ref>{{Cite journal|last=Davis|first=CT|year=1962|title=THE CRUCIFIXION OF JESUS. THE PASSION OF CHRIST FROM A MEDICAL POINT OF VIEW|journal=Arizona Medicine|volume=22}}</ref> hipovolemiese skok,<ref name="Zugibe2005">{{Cite book|last=Frederick T. Zugibe|author=Frederick T. Zugibe|date=30 April 2005|url=https://books.google.com/books?id=_iU4CPSvDK4C|title=The Crucifixion of Jesus: A Forensic Inquiry|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-59077-070-2|accessdate=12 March 2013}}</ref> asidose,<ref name="Wijffels">{{Cite book|last=Wijffels|year=2000|authorlink=Frederick Zugibe|first=F|title=Death on the cross: did the Turin Shroud once envelop a crucified body?|publisher=Paragon House|location=New York|isbn=0-913729-75-2|accessdate=13 March 2013}}</ref> asfiksie,<ref name="Barbet1953">{{Cite book|last=Zugibe, Frederick T.|year=1953|author=Pierre Barbet|url=https://books.google.com/books?id=F509AAAAYAAJ|title=A Doctor at Calvary: The Passion of Our Lord Jesus Christ as Described by a Surgeon|publisher=Kenedy|location=New York|isbn=1-59077-070-6|accessdate=12 March 2013}}</ref> aritmie,<ref name="Edwards1986">{{Cite journal|last=Edwards|first=WD|year=1986|title=On the physical cause of death of Jesus Christ|journal=Journal of the American Medical Association|volume=255|pages=1455–1463|doi=10.1001/jama.255.11.1455}}</ref> en [[Longembolisme|pulmonale embolisme]].<ref name="Brenner2005">{{Cite journal|last=Brenner|first=B|year=2005|title=Did Jesus Christ die of pulmonary embolism?|journal=J Thromb Haemost|volume=3|pages=1–2|accessdate=13 March 2013}}</ref> Die dood kon veroorsaak word deur enige kombinasie van dié faktore, of van ander oorsake soos infeksie in die wonde, wat veroorsaak word deur die spykers, of deur dehidrasie of diere predasie.<ref>{{Cite journal|date=March 1986|url=http://jama.ama-assn.org/cgi/content/abstract/255/11/1455|title=On the physical death of Jesus Christ|journal=JAMA|volume=255|issue=11|pages=1455–63|doi=10.1001/jama.1986.03370110077025}}</ref><ref name="patho">{{Cite journal|date=December 2003|title=The history and pathology of crucifixion|journal=South African Medical Journal|volume=93|issue=12|pages=938–41}}</ref>


== Moderne gebruike ==
== Moderne gebruike ==
[[Lêer:Punishment_china_1900.jpg|duimnael|227x227px|Gevangene kniel op kettings, duime ondersteun die arms, fotografiese druk op die stereo kaart, [[Shenyang|Mukden]], China (c 1906).]]
Kruisiging word nog steeds seldsaam gebruik as 'n metode van doodstraf in sommige lande, soos Saoedi-Arabië.
Kruisiging word nog steeds seldsaam gebruik as 'n metode van doodstraf in sommige lande, soos Saoedi-Arabië.


In 2015 is aangemeld dat die Islamitiese staat van Irak en die Levant ook die kruisiging-straf op kinders toegepas het.<ref>{{Cite news}}</ref>
In 2015 is aangemeld dat die Islamitiese staat van Irak en die Levant ook die kruisiging-straf op kinders toegepas het.


In 2014 het die Islamitiese ekstremiste sewe doodstrawwe toegepas in die openbaar, in [[Ar-Raqqah|Raqqa]], Noord-Sirië.<ref>{{Cite news}}</ref>
In 2014 het die Islamitiese ekstremiste sewe doodstrawwe toegepas in die openbaar, in [[Ar-Raqqah|Raqqa]], Noord-Sirië.


Die menseregte-groep, Karen Vroue Organisasie, het gevalle gedokumenteer waar verskeie Karen-dorpenaars in die Dooplaya Distrik in [[Mianmar|Birma]] gekruisig is.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.karenwomen.org/Reports/WalkingAmongstSharpKnives.pdf|date=February 2010|title=Walking amongst sharp knives|publisher=Karen Women Organization|accessdate=19 April 2011}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://www.bangkokpost.com/news/investigation/35194/regime-human-rights|date=28 March 2010|title=Regime's human rights abuses go unpunished|publisher=[[Bangkok Post]]|accessdate=19 April 2011}}</ref>
Die menseregte-groep, Karen Vroue Organisasie, het gevalle gedokumenteer waar verskeie Karen-dorpenaars in die Dooplaya Distrik in [[Mianmar|Birma]] gekruisig is.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.karenwomen.org/Reports/WalkingAmongstSharpKnives.pdf|date=February 2010|title=Walking amongst sharp knives|publisher=Karen Women Organization|accessdate=19 April 2011}}</ref><ref>{{Webaanhaling|url=http://www.bangkokpost.com/news/investigation/35194/regime-human-rights|date=28 March 2010|title=Regime's human rights abuses go unpunished|publisher=[[Bangkok Post]]|accessdate=19 April 2011}}</ref>
Lyn 43: Lyn 41:
== Bekende kruisigings ==
== Bekende kruisigings ==


* Die rebelliese slawe van die Derde Beroepswerk Oorlog.
* Die rebelse slawe van die Derde Beroepswerk-oorlog.
* [[Jesus van Nasaret]].
* [[Jesus van Nasaret]].
* [[Simon Petrus|Saint Peter]], die Christelike apostel.
* [[Simon Petrus|Saint Peter]], die Christelike apostel.
* [[Andreas (apostel)|Saint Andrew]], die Christelike apostel.
* [[Andreas (apostel)|Saint Andrew]], die Christelike apostel.
* Simeon van Jerusalem,
* Simeon van Jerusalem,
* Mani, die stigter van Manicheanism.
* Mani, die stigter van Manicheanisme.
* Little Saint Hugh van Lincoln,  'n [[Koninkryk van Engeland|Engelse]] seuntjie wie se verdwyning in 1255 'n "bloedlaster" teen die plaaslike Jode begin het.
* Little Saint Hugh van Lincoln,  'n [[Koninkryk van Engeland|Engelse]] seuntjie wie se verdwyning in 1255 'n "bloedlaster" teen die plaaslike Jode begin het.
* Wilgefortis, wat vereer was as 'n heilige en verteenwoordig was as 'n gekruisigde vrou.
* Wilgefortis, wat vereer is as 'n heilige en verteenwoordig was as 'n gekruisigde vrou.


== Sien ook ==
== Sien ook ==

* [[Marteling]]
* [[Marteling]]


== Verwysings ==
== Verwysings ==
{{Reflist|colwidth=30em}}
{{Verwysings|colwidth=30em}}

{{Normdata}}
[[Kategorie:Doodstraf]]
[[Kategorie:Doodstraf]]
[[Kategorie:Romeinse reg]]
[[Kategorie:Romeinse reg]]

Huidige wysiging sedert 15:40, 21 Januarie 2022

Crucifixion of Jesus deur Marco Palmezzano (Uffizi, Florence), skildery c. 1490

Kruisiging is 'n metode van doodstraf waar die slagoffer vasgebind, vasgespyker, of met toue aangeheg [1] word aan 'n groot, houtbalk, en dan hang tot die dood toe. Die dood op die kruis word veroorsaak deur uitputting en versmoring.[2][3] Dit is meestal bekend in die klassieke oudheid, maar word nog af en toe gebruik in sommige lande.

Die kruisiging van Jesus Christus is 'n bekende verhaal in die Christen-godsdiens. Die kruis (ook soms uitgebeeld waar Jesus op die kruis vasgespyker is) is die belangrikste godsdienstige simbool vir baie Christelike kerke.

Terminologie

[wysig | wysig bron]

Antieke Grieks het twee woorde vir kruisig: ana-stauro (ἀνασταυρόω), van stauros, "aandeel", en apo-tumpanizo (ἀποτυμπανίζω) "kruisig op 'n plank," saam met anaskolopizo (ἀνασκολοπίζω "deurboor"). In pre-Romeinse Griekse tekste beteken anastauro gewoonlik "deurboor".

Hierdie kruis is toegeskryf aan Michelangelo, bekend daarvoor om die kruisiging naak uit te beeld.

Die Engelse term cross is afgelei van die Latynse term crux.[4] Die Latynse term crux verwys na 'n boom of 'n houtkonstruksie wat gebruik word om misdadigers te hang as 'n vorm van doodstraf.[5]

Die Engelse term crucifix is afgelei van die Latynse term  crucifixus of cruci fixus, wat "om te kruisig" of "vas te maak aan 'n kruis" beteken.[6][7][8][9]

Detail van die kruisiging

[wysig | wysig bron]

Kruisiging is meestal uitgevoer om misdadigers te keer om weer soortgelyke (gewoonlik gruwelike) misdade te pleeg. Die slagoffers was soms in die publiek gelos om as 'n waarskuwing te dien aan ander potensiële misdadigers. Die doel van 'n kruisiging was om 'n stadige, pynlike, grusame, vernederende dood te wees. Die tyd en die plek waar die kruisiging plaasgevind het, was nie altyd dieselfde nie.

In sommige gevalle is die misdadiger gedwing om die kruis te dra tot by die plek waar die kruisiging gaan plaasvind. 'n Hele kruis weeg meer as 135 kg[10] Die Romeinse historikus, Tacitus, het opgeskryf dat Rome 'n spesifieke plek het, waar doodstraf plaasvind, geleë buite die Esquiline Gate,[11] en hulle het 'n spesifieke plek vir die kruisiging van slawe.[12]

Die persoon wat gekruisig word, word vasgemaak aan die kruis met tou, spykers of ander skerp materiaal, soos genoem deur die Judese historikus, Josephus.[13] Voorwerpe wat gebruik word in die kruisiging van misdadigers, soos spykers, was amulette wat vermeende medisinale eienskappe het.[14]

Die kruisiging was nie net 'n manier van doodstraf nie, dit was ook 'n manier van vernedering, deur die misdadiger so kwesbaar as moontlik te maak. Alhoewel kunstenaars die kruisiging tradisioneel uitbeeld met 'n doek wat die geslagsdele bedek, was die persoon wat gekruisig was gewoonlik naak. Seneca die jongere staaf dat daar by sommige slagoffers 'n stok opwaarts in hul lies geforseer is.[15][16]

Soms is die bene van die misdadiger gebreek met 'n ysterknuppel. Hierdie aksie word genoem crurifragium, wat ook gereeld toegepas is op slawe, sonder om hulle te kruisig.[17] Dit het die persoon vinniger laat sterf en dit is ook gedoen om die mense wat die aksie waargeneem het, skrik te maak.

Plasing van spykers

[wysig | wysig bron]

In die algemene uitbeelding van die kruisiging van Jesus Christus, word Jesus uitgebeeld met spykers in die hande (moontlik omdat die wonde beskryf word as "in Sy hande", in Johannes 20:25 in die 1983-vertaling van die Bybel"). Die Griekse woord "χείρ", gewoonlik vertaal as "hand", kan verwys na die hele gedeelte van die arm onder die elmboog.[18]

'n Ander moontlikheid van kruisiging wat nie vereis dat die persoon met toue vasmaak word nie, is om die spykers net bokant die pols, tussen die twee bene van die voorarm, in te kap.

'n Voetrus (genoem suppedaneum) was soms vasgemaak aan die kruis om die persoon se gewig op die arms te verlig.

Oorsaak van die dood

[wysig | wysig bron]

Die tyd wat dit neem vir 'n persoon om te sterf op die kruis kan ure neem of selfs dae, afhangende van die metode wat toegepas is, die omgewing en die persoon se gesondheid. 'n Literatuuroorsig deur Maslen en Mitchell[19] het wetenskaplike bewyse geïdentifiseer vir verskeie moontlike oorsake van die dood tydens kruisiging, naamlik hartbreuk,[20] hartversaking,[21] hipovolemiese skok,[22] asidose,[23] asfiksie,[24] aritmie,[25] en longembolisme.[26] Die dood kon veroorsaak wees deur enige kombinasie van dié faktore, of van ander oorsake soos infeksie in die wonde, wat veroorsaak word deur die spykers, of deur dehidrasie of dierepredasie.[27][28]

Gevangene kniel op kettings, duime ondersteun die arms, fotografiese druk op die stereokaart, Mukden, China (c 1906).

Moderne gebruike

[wysig | wysig bron]

Kruisiging word nog steeds seldsaam gebruik as 'n metode van doodstraf in sommige lande, soos Saoedi-Arabië.

In 2015 is aangemeld dat die Islamitiese staat van Irak en die Levant ook die kruisiging-straf op kinders toegepas het.

In 2014 het die Islamitiese ekstremiste sewe doodstrawwe toegepas in die openbaar, in Raqqa, Noord-Sirië.

Die menseregte-groep, Karen Vroue Organisasie, het gevalle gedokumenteer waar verskeie Karen-dorpenaars in die Dooplaya Distrik in Birma gekruisig is.[29][30]

Bekende kruisigings

[wysig | wysig bron]
  • Die rebelse slawe van die Derde Beroepswerk-oorlog.
  • Jesus van Nasaret.
  • Saint Peter, die Christelike apostel.
  • Saint Andrew, die Christelike apostel.
  • Simeon van Jerusalem,
  • Mani, die stigter van Manicheanisme.
  • Little Saint Hugh van Lincoln,  'n Engelse seuntjie wie se verdwyning in 1255 'n "bloedlaster" teen die plaaslike Jode begin het.
  • Wilgefortis, wat vereer is as 'n heilige en verteenwoordig was as 'n gekruisigde vrou.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Flavius Josephus - "The JEWISH WARS OR HISTORY OF THE DESTRUCTION OF JERUSALEM" - Book II Chapter 16:9 or Book V Chapter 11:1.
  2. ↑ Edwards, W.D., Gabel, W.J., Hosmer, F.E., 1986.
  3. ↑ Byard, R. W., 2016.
  4. ↑ "Online Etymology Dictionary, "cross"" (in Engels). Etymonline.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Junie 2017. Besoek op 19 Desember 2009.
  5. ↑ Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary: crux, ŭcis, f. (m., Enn. ap.
  6. ↑ Online Etymology Dictionary, "crucify". Etymonline.com. URL besoek op 2009-12-19.
  7. ↑ http://oxforddictionaries.com/definition/english/crucify?view=uk.
  8. ↑ http://websters.yourdictionary.com/crucify.
  9. ↑ http://www.etymonline.com/index.php?term=crucify.
  10. ↑ ISBN 978-31-6149579-3
  11. ↑ "Annales 2:32.2" (in Latyn). Thelatinlibrary.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 November 2019. Besoek op 19 Desember 2009.
  12. ↑ "Annales 15:60.1" (in Latyn). Thelatinlibrary.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 November 2019. Besoek op 19 Desember 2009.
  13. ↑ Flavius, Josephus. "Jewish War, Book V Chapter 11" (in Engels). ccel.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Oktober 2019. Besoek op 1 Junie 2015.
  14. ↑ Mishna, Shabbath 6.10: see David W. Chapman, Ancient Jewish and Christian Perceptions of Crucifixion (Mohn Siebeck 2008 ISBN 978-31-6149579-3), p. 182
  15. ↑ Seneca, Dialogue "To Marcia on Consolation", in Moral Essays, 6.20.3, trans.
  16. ↑ Of Consolation: To Marcia XX.
  17. ↑ Koskenniemi, Erkki (2005). "Wine Mixed with Myrrh (Mark 15.23) and Crurifragium (John 19.31-32): Two Details of the Passion Narratives". Journal for the Study of the New Testament. 27 (4): 379–391. doi:10.1177/0142064X05055745. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Januarie 2009. Besoek op 13 Junie 2008.
  18. ↑ In the Homeric Greek [en] of the Iliad [en] XX, 478-480, a spear-point is said to have pierced the χεῖρ "where the sinews of the elbow join" (ἵνα τε ξενέχουσι τένοντες / ἀγκῶνος, τῇ τόν γε φίλης διὰ χειρὸς ἔπειρεν / αἰχμῇ χακλκείῃ).
  19. ↑ Maslen, Matthew (1986). "Medical theories on the cause of death in crucifixion". Journal of the Royal Society of Medicine. 99 (4): 185–188. doi:10.1258/jrsm.99.4.185.
  20. ↑ "Treatise on the Physical Cause of the Death of Christ and Its Relation to the Principles and Practice of Christianity". JAMA. 255 (11): 1455–63. Maart 1986. doi:10.1001/jama.1986.03370110077025. Besoek op 12 Maart 2013.
  21. ↑ Davis, CT (1962). "THE CRUCIFIXION OF JESUS. THE PASSION OF CHRIST FROM A MEDICAL POINT OF VIEW". Arizona Medicine. 22.
  22. ↑ Zugibe, Frederick T. (30 April 2005). The Crucifixion of Jesus: A Forensic Inquiry. Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-59077-070-2.
  23. ↑ Wijffels, F (2000). Death on the cross: did the Turin Shroud once envelop a crucified body?. New York: Paragon House. ISBN 0-913729-75-2.
  24. ↑ Zugibe, Frederick T.; Barbet, Pierre (1953). A Doctor at Calvary: The Passion of Our Lord Jesus Christ as Described by a Surgeon. New York: Kenedy. ISBN 1-59077-070-6. Besoek op 12 Maart 2013.
  25. ↑ Edwards, WD (1986). "On the physical cause of death of Jesus Christ". Journal of the American Medical Association. 255: 1455–1463. doi:10.1001/jama.255.11.1455.
  26. ↑ Brenner, B (2005). "Did Jesus Christ die of pulmonary embolism?". J Thromb Haemost. 3: 1–2.
  27. ↑ "On the physical death of Jesus Christ". JAMA. 255 (11): 1455–63. Maart 1986. doi:10.1001/jama.1986.03370110077025.
  28. ↑ "The history and pathology of crucifixion". South African Medical Journal. 93 (12): 938–41. Desember 2003.
  29. ↑ Walking amongst sharp knives. Karen Women Organization (February 2010). URL besoek op 19 April 2011.
  30. ↑ Regime's human rights abuses go unpunished. Bangkok Post (28 March 2010). URL besoek op 19 April 2011.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kruisiging&oldid=2478462"