Chloschter Chappel

Dialäkt: Züritüütsch

S Chloschter Chappel

S Chloschter Chappel us de Luft

S Chloschter Chappel oder d Abtei Chappel isch än ehemaligi Abtei vo dä Zisterzienser, wo im Jahr 1185 vo dä Freiherrä vo Eschebach z Chappel am Albis gründät wordän isch. D Mönch, wo sich im Chloschtär nidärglaa händ, sind hauptsächlich vom Chloschter Alteryf im Kanton Friburg choo.

Bougschicht

D Chilä in ihrär hüttigä Form isch im Jahr 1300 nach Chrischti Geburt fertigbouä wordä. Dä Turm, wo hüt viäreggig ischt, ischt erscht im Jahr 1641 boue wordä, nachdem sin Vorgängär vom Blitz troffä und abäprännt isch. D Oscht-Wescht-Uusrichtig vo dä Chilä simbolisiärt d Widärkunft Chrischti. A Chrischtus erinnärät au dä chrüzförmig Grundriss. Di wertvollschtä Kunschtwerk vo däm früägootischä Bou sind sächs alti Fäischtär a dä nördlichä Siitäfassadä, s Chorgschtüäl und dä schtäinig Pontifexsitz.

Gschicht

Ab ihrär Gründig im Jahr 1185 ischt d Abtei äs habsburgischäs Protektorat gsii. Si hät sich nach und nach diä Güätär aagäignät, wo s hüttig Säuliamt, wiä mer em Bezirk Affoltärä au säit, bildät und um si umä isch s Dorf Chappel am Albis entschtandä. Im Jahr 1415 hät sich d Abtei a dä Landhohäit und äm Schutz vo Züri undärschtellt. Aafangs vom 16. Jahrhundärt isch dä schpötär Nachfolgär vom Huldrych Zwingli, dä Heinrich Bullinger, als Leerär uf Chappel am Albis gholt wordä. Er hät d Mönch vo dä Abtei vo dä Reformazion übärzüügt. Am 29. März 1525 hät mä zum erschtä Mal s Aabigmaal nach äm reformiärtä Ritus gfyrät. Bim Erschtä Chappelerchriäg im Jahr 1529 hät dä Bullinger dä Brüädärchriäg zwüschät de reformiärt und katholischä Eidgenossä chönnä värhindärä, indem är di noitralä Kantön als Värmittler biizogä hät. Bi derä Glägähäit isch äs wäret di höchä Herrä verhandläd händ zur berüämtä Chappelär Michsuppä cho. Im Zwäitä Chappelerchriäg isch dä Zwingli i dä Schlacht vo Chappel gfallä und vo dä Innärschwiizär aagäbli i 47 Täil värschtückläd wordä. Dä Adam Näf hät undär Iisatz vo sim Läbä s Hauptbannär vo dä Zürchär grettät und zum Dank dadäfür spötär im Jahr 1550 dä Sännhof als Läche bis zum Tod übärchoo.

Vo 1547 bis 1803 händ Zürchär Beamti i dä Wonig vom früänärä Abt residiärt und diä in äs Amt umpout. Diä Beamtä, wo uusschliässlich Zürchär gsii sind, händ d Iiwonär us dä Umgäbig irä Zänti müässä ablifärä. Glichziitig isch Chappel a dä Landvogtei Chnonau underschtellt gsii. Im Rahmä vom Almosägsetz vo 1525 hät s ehemalig Chloschtär di Armägnössigä vo dä Vogtei Chnonau und äm rächtä Züriseeufär äimal i dä Wuchä mit Brot värsorget. Zu dem Zwäck isch d Pfischtäräi im Huus am See pout wordä.

Am 5. Februar 1798 händ dä Gross Raat vo Züri und d Zünft än Erklärig akzeptiärt, wo glichi Rächt vo Stadt und Landschaft versprochä hät. Zwäi Tag schpötär händ d Puurä vo Chappel, Uerlike und Hauptike än Freihäitsbaum uufgstellt. Im April 1798 isch dänn dä Napoleon z Züri iimarschiärt. Im Jahr 1803 isch s Amt vo Chappel in ä Schaffnerei umgwandlät und dä 13 Chilägmäindä vom Chnonauer Amt gschänkt wordä. 1836 händ d Chilägmäindä i dä früänärigä Abtei än Aaschtalt iigrichtät. Na dä reformiärtä Chiläabstimmig vo 1979 isch i denä Rüüm vo der Evanglisch-refermiärte Landes-Chile vom Kanton Züri s evangelisch Begegnigszäntrum Haus der Stille iigrichtät wordä.

Weblink

 Commons: Chloschter Chappel – Sammlig vo Multimediadateie

• Web-Siite vom hüttigä Tagigszäntrum Chloschter Chappel
• Magdalen Bless-Grabher: Chloschter Chappel. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

47.2272222222228.525