Lorze
| Lorze | ||
 d Lorze bi Zug | ||
| Date | ||
|---|---|---|
| Gwässerkennzaal | CH: 676 | |
| Laag | Kantön Zug und Züri; Schwiz | |
| Flusssystem | Rhii | |
| Abfluss über | Rüüss → Aare → Rhii → Nordsee | |
| Quelle | us em Ägerisee bi Unterägeri 47° 8′ 13″ N, 8° 35′ 20″ O | |
| Quellhöchi | 724 m ü. M. | |
| Mündig | bi Maschwande in d RüüssKoordinate: 47° 14′ 53″ N, 8° 24′ 40″ O; CH1903: 673612 / 233465 47° 14′ 53″ N, 8° 24′ 40″ O | |
| Mündigshöchi | 386 m ü. M. | |
| Höchiunterschiid | 338 m | |
| Lengi | ca. 27 km[1] 31 km mit Seeaatail[2] | |
| Iizugsgebiet | 477 km²
| |
 der Kanton Zug und sini Gwässer | ||
D Lorze isch de gröschti Fluss, wo dur de Kanton Zug flüüsst.
Si isch zerscht de Verbindigsfluss zwüsch em Ägerisee und em Zugersee und dänn au de Usfluss us em Zugersee und si mündet zletscht als Näbefluss id Rüüss.
Am Ägerisee häts näbet em Hüribach, wo öppe zää Kilometer lang isch und bi Underägeri in See mündet, nume na ganz chlyni Bech, wo vo de Hügel zum See abeflüüsset; zhinderscht im Taal isch s de Trombach, wo vo de Wasserschäid bim Hageggli uf Morgarten abechunt und daa nach nu öppen anderthalb Kilometer in See mündet. Wämme s ganz Yzugsgebiet alueget, wär dèè Bach eigentlech der Oberlauf vo de Lorze (öppem eso wie im grössere Massstaab d Linth de ober Abschnitt vom Flusslauf isch, wo under em Zürisee dänn Limet ghäisst).
D Lorze faat z Underägeri am Ägerisee aa und flüüsst dänn gäge Norde dur s Lorzetobel, wo si de Rämselbach und de Höllbach ufnimmt, uf Baar abe. Da chunt si id Ebeni, wo si derdur gäge Südweschte lauft und weschtlich vo de Stadt Zug in Zugersee inemündet. Öppe zwäiehalb Kilometer witer äne verlaat si de See z Cham wider und flüüsst nördlich vo Maschwande (Kanton Züri), zwüschet de Gmaindsgebiet vo Hünebärg (Kanton Zug) und vo Obfälde (ZH), i d Rüüss.
I de 1970er Johr, wo de Autobahnzwyg A4a baut worden isch, hät mer s Flussbett vo de Lorze bi Baar müese verschiebe. I däm Zämehang isch au d Mündig in Zugersee nöcher a d Stadt Zug verläit worde. Di alt Mündig isch nu chli me as äin Kilometer vom Seeuusfluss ewägg gsi, was dezue gfüehrt hät, dass s Wasser vom Zugersee z wenig guet usttuschet und dorum zimli dräckig worden isch und d Alge drin z starch gwachse sind. De Lauf vo de Alte Lorze isch hüt na en chlyne Bach.
Im Lorzetobel chunt de Fluss uf ere rächt churze Strecki vo der Hööchi vo öppe sibehundert Meter uf vierhundertfüfzg Meter abe, und drum hät me syni Sole mit feschte Muure müesse sichere.
Bi de Ruyne vo de Wildeburg häts alti und nöji Bruggen über s Tobel, die alt Holzbrugg isch vo 1759, die alt Lorzetobelbrugg vo 1910 und die nöi Lorzetobelbrugg vo 1985. Grad undedra staat sid 1891 s Lorze-Chraftwärch, und zäme mit de vilen andere technischen Aalage und alte Fabriggen a de Lorze cha mer s uf em Induschtrypfad Lorze gogen aluege, wo s sid 1995 git.[3]
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Renato Morosoli: Lorze. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Lorze – Sammlig vo MultimediadateieFuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Geoserver vo de Schwizer Bundesverwaltig
- ↑ Gewässernetz der Schweiz Bundesamt för Umwält BAFU Thema Wasser
- ↑ Industriepfad Lorze Zug uf industriepfad-lorze.ch
