لغه طليانى

لغه طليانى
المتكلمين
النسب
ISO 639-1	it
ISO 639-2	ita
ISO 639-3	ita
لغه رسميه فى	كرواتيا ايطاليا سان مارينو سلوفينيا سويسرا مدينة الڤاتيكان اليونان البانيا اثيوبيا ليبيا اريتريا الصومال
الاسم الاصلى	(باللغه طليانى: italiano) (باللغه طليانى: Italiano)
ازمنه	المضارع مضارع تام
الصيغه النحويه	المزاج الحقيقى الصيغه الشرطيه فعل امر
السكان الاصليين لـ	كانتون جراوبوندن ،  وتيسينو ،  وايطاليا ،  وايزولا ،  وبيران ،  وسان مارينو

الطليانى او الايطالى () هى اللغه اللى بيتكلموها الطلاينه. الايام دى اشخاص بيتكلموها 60 مليون فى ايطاليا و 70 مليون فى العالم كله. 126 مليون واحد بيتكلموها كاللغة ثانيه. فى سويسرا الطليانى هيا لغة من الاربع لغات الرسمية و اللى هيا الطليانى و الفرنساوى و الالمانى و الرومانشى. الطليانى هى اللغة الاساسيه بتاعة الڤاتيكان كمان. الطليانى من لغات اللاتينى و هو كمان اقرب لغة للاتينى.

طريقة الكتابه

الطليانى بتكتب بالحروف اللاتينيه معادا الحروف J, K, ك, X ,Y اللى ما بيعتبروش جزء من الالف-به بتاعت الطليانى لكن ممكن تلاقيهم فى كلمات اجنبية واخدينها من لغات تانية ( ,Jeans, Whisky Taxi) او مصطلاحات لاتينى قديمة ( Juventus, ex voto). بعض اللهجات الطليانية بتستعمل الحرف J بدل i معليهاش سترس فى الكلمات اللى فيها ب i + حرف متحرك تانى و بتكون فيها الi بتنطق /j/ (زى ال "ى" اللى ف كلمة "يوم") زى Bajardo, Jacop, Ajaccio.

الحرف H مابيتنطقش فى الطليانى و لكن ليه استعمالين فى الكتابة. بيفرق بين كلمتين مختلفتين ليهم نفس النطق زى:

• ha ((انا) عندى / (انا) امتلك)) و a (الى/عند) اللى الاتنين بيتنطقوا /a/.
• hanno ((هما) عندهم / (هما) بيمتلكوا) و anno (سنة) و الاتنين بيتنطقوا /anno/.
• بيحافظ على النطق /k/ للحرف C و النطق /g/ للحرف G قدام الحرفين المتحركين i و e زى:
• chi (مين؟) بيتنطق /ki/ لكن ci (هناك) بتنطق /tʃi/, و بنفس الطريقة che (ايه؟) بتنطق /ke/ لكن ce بتنطق /tʃe/.
• ghiro (اسم حيوان) بيتنطق /ˈɡiro/ اما giro (لفة) بتتنطق /ˈdʒiro/.
• منغير الاستعمالين دول متلاقيهوش الا فى الكلمات الاجنبية و ساعتها برضة ما بيتنطقش زى Hotel (اوتيل) نطقها /oˈtɛl/.

الحرف G بتنطق /dʒ/ قدام الi و الe غير كده دايمن /g/ معادا فى الحالات اللى جاية:

• ف التشكيلة gn اللى بتنطق كصوت واحد و هوا /ɲ/ (هوا صوت بيتنطق من المناخير (زى ال "م" /m/ و ال "ن" /n/) و لغير الطليان بيتسمع الصوت كانه مزيج بين ال "ى" (فى كلمة "يوم") و ال "ن" و اقرب صوت ليه فى المصرى هوا تشكيلة ال"ن+ى" زى كلمة "منيا", "سونيا". مثال: bagno (حمام) بتتنطق /baɲɲo/ (تشبه قوى كلمة "بانيو" فى النطق)).
• ف التشكيلة gli اللى بتتنطق كصوت واحد و هوا /ʎ/ (صوت يتسمع للودن المصرية كانه مزيج بين ال"ي" (زى كلمة "يوم") و ال"ل" يعنى كانه "ل"+"ى" ورا بعض يشبه قوى ال"ل+ى" فى كلامات زى "بليه". مثال: meglio (احسن) بتتنطق /meʎʎo/ (على وزن "خوليو").

تأثيره علا لغات التانيه

الطليانى اثر كثير علا اللغه المصريه لغاية دلوقت فى كلمات بيستعملها المصريين و اصلها طليانى معظمها اسامى حاجات :

مصرى	طليانى	المعنا
لو كندا	locanda	لوكانده يعنى اوتيل صغير
لمبه	lampada	لمبه
pابونه	sapone	pابونه
روبابيكيا	roba vecchia	روبابيكيا يعنى حاجه قديمه
بيتزا	pizza	بيتزا
اوكازيون	occasione	اوكازيون
مكنه	macchina	مكنه
پاكو	pacco	پاكو
الا اونا الا دوى الا ترى	alla una alla due alla tre	واحد اتنين تلاته (فى مزاد)
جمبرى	gamberi	جمبرى
بلياتشو	pagliaccio	بلياتشو يعنى مهرج
جوما	gomma	جوما يعنى استيكه

مصادر

• Simone، Raffaele (2010). Enciclopedia dell'italiano. Treccani.
• Berloco، Fabrizio (2018). The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition. Lengu. ISBN:978-8894034813.
• Palermo، Massimo (2015). Linguistica italiana. Il Mulino. ISBN:978-8815258847.

مصادر

فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:

لغه طليانى