Protollingua
La protollingua o llingua reconstruyida ye la reconstrucción probable de la llingua orixe d'un grupu de llingües, sía una caña o una familia, sobre la base de les coincidencies y traces comunes a dicha familia de llingües que nun constituyan innovaciones o préstamos.
== Reconstrucción de la fonoloxía Dicha reconstrucción realizar por aciu la comparanza de llingües o métodu comparativu de dichu grupu aplicando los métodos de la llingüística histórica. De normal el procesu de reconstrucción empieza reconstruyendo'l nivel fonéticu-fonolóxicu de la llingua madre, lo cual faise en tres etapes:
- Establécense llistes de cognaos, esto ye, pallabres con significáu idénticu o bien paecíu y que tienen formes fonétiques cercanes o relacionables por aciu lleis fonétiques.
- Establécense correlaciones regulares ente soníos en forma de lleis fonétiques.
- Pa cada correlación regular conxetúrase'l fonema o fonemes que podíen ser los orixinales na protollingua y que por distintes evoluciones regulares dieron llugar a distintos soníos (la regularidá de la evolución ye lo qu'esplicaría l'escurrimientu de correlaciones regulares y lleis fonétiques).
Naturalmente, esti proceder nun puede faer escaecer la esistencia de lleis fonétiques que rellacionen soníos o segmentos bien distintos ente sigo, como los famosos casos (Meillet) esistentes ente l'armeniu y les restantes llingües indoeuropees. Ye más, esti tipu de correspondencies inesplicables por mera casualidá son les preferíes polos comparatistes pal so llabor nesti apartáu, al igual qu'en morfoloxía son bien relevantes les irregularidaes compartíes.
Reconstrucción de la morfosintaxis
La reconstrucción del nivel morfosintácticu y otros ye abondo más complexu y nun ye senciellu sistematizarlo nun conxuntu de pasos. Polo xeneral empiézase pola identificación d'un conxuntu de morfos que s'atopen en delles llingües, anque'l problema d'afayar la función y la estensión d'usu de cada morfo suel resultar complicáu por cuenta de que'l mesmu segmentu puede adquirir distintes funciones gramaticales en cada llingua.
La reconstrucción del orde básicu y l'orde de constituyentes resulta d'ordinariu difícil, yá que ye un aspeutu más fácilmente cambiante de les llingües. Sicasí, otros aspeutos, como la esistencia de concordanza gramatical na protollingua, polo xeneral ye más fácilmente determinable.
Verosimilitud de la reconstrucción
Ye importante entender que davezu la reconstrucción aplicar a una llingua que dexó de falase va tiempu, y xeneralmente ye desconocida na so mayoría, esto ye, nun esisten inscripciones o referencies escrites. Dichu procesu de reconstrucción pretende conxeturar cuál foi'l camín siguíu na evolución de la llingua, y percorrelo en sentíu inversu.
Históricamente, la primera protollingua reconstruyida foi'l protoindoeuropéu o indoeuropéu común, llingua madre que daría llugar a les llingües romances, xermániques, griegues, eslaves y indoiranias. Esto realizóse a finales del sieglu XIX, y entós el métodu comparativu adquirió un calter dafechu científicu (inducción + deducción). Dende entós fixéronse decenes de reconstrucciones d'otres protollingües. Con tou, la reconstrucción interna puede y debe dacuando aplicase al resultáu de la comparanza (i.e., a la protollingua de primer grau) o a distintes etapes de la prehistoria de les llingües particulares, non yá p'afayar nuevos procesos o formes, sinón pa establecer cronoloxíes relatives ente estos.
Les pallabres reconstruyíes sobre la base d'evidencia llingüística fiable escríbense precidadas de *.
Protollingües reconstruyíes
La siguiente llista contién enllaces a delles protollingües reconstruyíes de les qu'esisten artículos en Wikipedia:
Referencies
Bibliografía
- Lehmann, Winfred P. (1993). Theoretical Bases of Indo-European Linguistics. London, New York: Taylor & Francis Group (Routledge).
- Schleicher, August (1861–1862). Compendium der vergleichenden Grammatik der indoalemánischen Sprachen: 2 volumes. Weimar: H. Boehlau (Reprint: Minerva GmbH, Wissenschaftlicher Verlag). ISBN 3-8102-1071-4.
- Kortlandt, Frederik (1993). Xeneral Linguistics and Indo-European Reconstruction. (revised text of a paper read at the Institute of general and applied linguistics, University of Copenhagen, on December 2, 1993)
- Brugmann, Karl; Delbrück, Berthold (1904). Kurze vergleichende Grammatik der indoalemánischen Sprachen (n'alemán).
- Saussure, Ferdinand de (1969). Cours de linguistique générale (en francés).
- Pulgram, Ernst (1959). Proto-Indo-European Reality and Reconstruction 35, páx. 421–426.
- Pokorny, Julius (1953). Allgemeine und Vergleichende Sprachwissenschaft – Indoalemánistik 2. Bern: A. Francke AG Verlag, páx. 79–80.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q206577