Lapislázuli
Lapislázuli | |
|---|---|
 | |
| Xeneral | |
| Subclase de | roca metamórfica |
| Epónimu |
piedra () cielu () |
| Propiedaes físiques | |
| Color | azul |
| Durez de Mohs | 5,5[3] |
 | |
El lapislázuli (del llatín lapis, 'piedra', y del árabe clásicu lāzaward, proveniente de la mesma del persa lağvard o lažvard, deriváu del sánscritu rājāvarta, 'rizu de rei') ye una xema de carauterísticu color azul ultramar, bien apreciada en xoyería dende l'antigüedá.
Carauterístiques
[editar | editar la fonte]El lapislázuli ye una piedra semipreciosa compuesta polos minerales lazurita, silicatu cálcicu complexu que-y apurre'l color azul carauterísticu, wollastonita y calcita, que producen el veteado gris y ablancazáu, y pirita, que produz los reflexos doraos.
Tien pesu específicu de 2,4 y durez de 5,5 na escala de Mohs. Rellumu vítreu y quebra concoidea. Nun ye atacable pol ácidu clorhídricu, fechu que facilita la so diferenciación d'otres roques como la azurita que «efervesce» al reaccionar con ácidu clorhídrico esleíu (10 %).
Xacimientos
[editar | editar la fonte]Práuticamente tol lapislázuli utilizáu na antigüedá en Eurasia llograbase de mines asitiaes nos montes occidentales Hindukush d'Afganistán, que inda son esplotaes con procedimientos bien similares a los utilizaos fai miles d'años. Amás d'atopalo n'Afganistán, hai otros depósitos n'Alemaña, Angola, Canadá, Chile (norte), los Estaos Xuníos (California y Coloráu), Birmania, Paquistán y Rusia (llagu Baikal).
El xacimientu chilenu Flor de los Andes —allugáu a 3600 metros d'altor, nel cordal de Ovalle, al este de Tulahuén, na comuña de Monte Patria— foi atopáu a mediaos del sieglu XX. El descubrimientu d'una piedra en forma de punta de flecha construyida en lapislázuli nes cercaníes d'esti llugar ayudó a afayar en 1921 qu'esta roca yera probablemente conocida nos tiempos prehistóricos d'América polos diaguitas y otres cultures precolombines.
Usos y mitos
[editar | editar la fonte]Nel antiguu Exiptu considerábase una piedra bien importante y preciada, afatando los escarabayos sagraos con ella, o en mázcares funeraries. Tamién la usaben pa la medicina en forma de polvu.
El polvu del mineral, la azurita o lazurita, apurría un pigmentu azul, l'azul ultramar, y na Edá Media, usabase pa producir el carauterísticu pigmentu azul ultramar pa pintores o pa tiñir teles. Amás foi bien buscáu ente los grandes pintores na Europa del Renacimientu, y n'América polos pintores de la conocida escuela cuzqueña, pola so estabilidá y permanencia de color. Leonardo da Vinci, Alberto Durero y Fra Anxélicu fueron dalgunos de los pernomaos pintores que-y dieron vida, llegando a denominar al polvu de lapislázuli como «oru azul». Naquella dómina, el so preciu superaba en más de cuatro veces el preciu del oru, y foi usáu na decoración de muebles pa conferi-yos valor, dalgunos de los cualos pueden reparase en grandes museos d'Europa como El Prau (Madrid, España), el Castillo Sforzesco (Milán, Italia), o'l Louvre (París, Francia), según en coleiciones privaes.
Na actualidá sigue emplegándose na creación de xoyería, especialmente en Chile, que s'esporta en grandes cantidaes a Europa y Estaos Xuníos.
El lapislázuli grabóse con frecuencia, cuando los fragmentos fueron abondos en tamañu, en copes, vasos y escultures, ente otros. L'ayalga de la corona de Francia tien munchos y magníficos oxetos de lapislázuli, ente otros:
- Una copa de lapis piritosu en forma de navecilla de grandes dimensiones
- Un sable d'empuñadura de lapis que'l sultán Fateh Ali Tipu regaló a Luis XVI
- Una cubeta de lapis entemecíu de cuarzu y piritas de 298 mm. de llargu y 166 mm. d'altu[4]
El so color azul considerábase símbolu de pureza, salú, suerte y nobleza, lo que motivó que fuera utilizáu por #exipciu, babilonios, y asirios, pa aderezos y mázcares funeraries.
Nel budismu tibetanu, considérase que Sangye Menla, el buda de la medicina, llogra'l so poder curatible d'esta piedra.
Los reis de Francia de los sieglos XII y XIII fueron los primeres en poner en moda vistimientes tiñíes en color azul, estrayíu d'esta piedra, qu'acabó pasando a la cultura y pintura de los sieglos posteriores. Tamién el so color azul facer una de les piedres más belles del mundu.
Honores
[editar | editar la fonte]Por aciu el decretu 62 del Ministeriu de Minería, foi declaráu «piedra nacional de Chile» el 23 de payares de 1984[5][6] —la combarbalita tamién foi oficialmente declarada como tal el 22 de payares de 1993—.[7]
El lapislázuli en Copes del Mundu de la FIFA
[editar | editar la fonte]El troféu Jules Rimet de les Copes del Mundu de la FIFA anteriores a 1974 tenía una base de lapislázuli.[8] El troféu foi robáu en Brasil n'avientu de 1983 y nun se volvió a saber más d'él.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Llingua de la obra o nome: llatín.
- ↑ Llingua de la obra o nome: árabe.
- ↑ URL de la referencia: https://www.steine-und-minerale.de/atlas.php?f=3&l=L&name=Lapislazuli.
- ↑ Piedras preciosas, Luis Dieulafait (1886).
- ↑ Ministerio de Minería (23 de payares de 1984), «Decreto 62: Declara al lapislázuli piedra nacional de Chile», Biblioteca del Congreso Nacional de Chile, consultáu'l 23 de febreru de 2011 .
- ↑ Diario Oficial de la República de Chile del 23 de payares de 1984, p. 5.
- ↑ Ministerio de Minería (22 de payares de 1993), «Decreto 252: Declara la combarbalita piedra nacional de Chile», Biblioteca del Congreso Nacional de Chile, consultáu'l 23 de febreru de 2011 .
- ↑ «Uruguay 1930 - Una copa a la altura de las circunstancias» (s/f). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-07-16. Consultáu'l 8 d'agostu de 2015.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Lapislázuli.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q216798- Multimedia: Lapis lazuli