Samoa

Samoa
	estáu soberanu
Bandera de Samoa (es)	escudu de Samoa
Lema nacional	Faavae i le Atua Samoa (samoanu: «Samoa sofítase en Dios»)
Himnu nacional	The Banner of Freedom (es) ;
Alministración
Nome oficial	Западное Самоа (ru); Samoa (en); Sāmoa (sm); État indépendant des Samoa (fr); Western Samoa (en)
Capital	Apia
O le Ao o le Malo	Vaaletoa Sualauvi II (dende 21 xunetu 2017)
Primer ministro de Samoa (es)	Sa'ilele Malielegaoi (es) (dende 23 payares 1998)
Llingües oficiales	inglés ; Idioma samoanu
División	ver A'ana (es) , Aiga-i-le-Tai (es) , Atua (es) , Va'a-o-Fonoti (es) , Fa'asaleleaga (es) , Gaga'emauga (es) , Gaga'ifomauga (es) , Vaisigano (es) , Satupa'itea (es) y Palauli;
Rellaciones diplomátiques	ver Australia ; Taiwán ; Estaos Xuníos ; República Popular China ; Alemaña ; ;
Miembru de	ver Organización de les Naciones Xuníes (15 avientu 1976); Mancomunidá de Naciones (1970); Organización Mundial del Comerciu ; Bancu Internacional de Reconstrucción y Fomentu (28 xunu 1974); Asociación Internacional de Fomentu (28 xunu 1974); Corporación Financiera Internacional (28 xunu 1974); Organismu Multillateral de Garantía d'Inversiones (27 setiembre 2002); Centru Internacional d'Arreglu de Diferencies Relatives a Inversiones (25 mayu 1978); Operación Híbrida de la Unión Africana y las Naciones Unidas en Darfur (es) ; Estaos d'África, del Caribe y del Pacíficu ; Alianza de Pequeños Estados Insulares (es) ; Bancu Asiáticu de Desarrollu (1966); Interpol (13 ochobre 2009); Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques (27 ochobre 2002); UNESCO (3 abril 1981); Xunión Postal Universal (9 agostu 1989); Xunión Internacional de Telecomunicaciones (7 ochobre 1988); Organización Meteorolóxica Mundial (11 xunetu 1995); Organización Mundial de la Salú ; Organización Mundial d'Aduanes (1 ochobre 2001); ;
Xeografía
Coordenaes	13°44′42″S 172°13′03″W / 13.745°S 172.2175°O
Superficie	2842 km²
% agua	0,32%
Costes	403 km
Llenda con	0 km
Puntu más altu	Monte Silisili (es)
Puntu más baxu	Océanu Pacíficu
Demografía
Población	200 010 hab. (2021)
Densidá	70,38 hab/km²
Xentiliciu	samoanu (masculín singular); samoana (femenín singular)
Esperanza de vida	75,013 años
IDH	0,707 (2021)
Tasa de fertilidá	4,086 (2014)
Economía
Moneda	tālā (es)
PIB nominal	843 850 778 $ (2021)
Bancu central	Banco Central de Samoa (es)
Más información
Dominiu d'Internet	.ws
Códigu telefónicu	+685
Códigu ISO	882 / WSM / WS
Estaya horaria	UTC+13:00 y Pacific/Apia (en)
	samoagovt.ws

Samoa^[10], oficialmente Estáu Independiente de Samoa (en samoanu, Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa) y, hasta' 4 de xunetu de 1997 Samoa Occidental, ye un país insular perteneciente al archipiélagu de la Polinesia, nel Pacíficu sur. Abarca dos islles principales, Savaiʻi y Upolu, y cuatro más pequeñes: Manono, Apolima, Fanuatapu y Namua). Tien una estensión de 2.944 km² y una población de 177.714 habitantes, y la so ciudá capital ye Apia. Los lapita descubrieron y colonizaron les islles samoanes hai 3.500 años, desarrollando de magar una llingua y una identidá cultural samoanes úniques.

Samoa ye una república parllamentaria, con un estáu xunitariu sodividíu alministrativamente n'once entidaes menores. El país pertenece a la Mancomunidá de Naciones, y foi almitíu nes Naciones Xuníes el 15 d'avientu de 1976. El archipiélagu completu, qu'inclúi la Samoa americana, recibió'l nome de Islles de los Navegantes polos conquistadores europeos, plasmaos pola habilidá de los samoanos pa les xeres de la navegación. El país foi gobernáu por Nueva Zelanda hasta la so independencia en 1962.

En xunetu de 2017 Va'aletoa Sualauvi II convirtióse en xefe del estáu, asocediendo a Tuiatua Tupua Tamasese Efi. El primer ministru Naomi Mataʻafa.

Historia

Xeografía

Samoa asítiase al sur del ecuador, a metá del camín ente Ḥawai y Nueva Zelanda, na rexón polinésica del océanu Pacíficu. La so estensión, de 2.842 km², abarca dos islles mayores, Upolu y Savai'i, qu'en conxuntu representen el 99% de la so superficie total, y ocho isllotes. Los isllotes son:

los trés asitiaos nel estrechu d'Apolima: Manono, Apolima y Nu'ulopa.
los cuatro que formen l'archipiélagu de les islles Aleipata, asitiaos al este d'Upolu: Nu'utele, Nu'ulua, Namua y Fanuatapu.
Nu'usafe'e, de menos de una hectárea d'estensión, asitiáu a 1,4 km al sur de la costa d'Upolu, a la altura de Vaovai.

Na islla principal, Upolu, ye na que vive el 75% de la población del país, y ye na que s'alcuentra la so capital, Apia.

Les islles samoanes son d'orixe volcánicu, en rellación col puntu caldiu samoanu, formáu probablemente a partir d'una pluma mantélica. Magar que toles islles tean un orixe volcánicu namái hai volcanes activos en Savai'i, la más occidental del archipiélagu: les erupciones más recientes foron les de los volcanes Matavanu (1905-11), Mata o le Afi (1902) y Mauga Afi (1725). El puntu cimeru del archipiélagu ye'l monte Silisili, de 1.858 m d'altor. Na costa centru-septentrional de Savai'i alcuéntrense los campos de llava de Saleaula, una estensión de 50 km² de llava solidificao procedente de les erupciones del monte Matavanu.^[11]

Savai'i ye la mayor de les islles del país y la sesta n'estensión de la Polinesia: namái les islles neozelandeses del Norte, del Sur y Stewart, y les de Ḥawai y Maui, en Ḥawai, son mayores. La so población ye de 42.000 habitantes.

Referencies

↑ URL de la referencia: https://thecommonwealth.org/our-member-countries/samoa. Data de consulta: 21 ochobre 2022. Tipo de referencia: official member page.
↑ URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
↑ URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editorial: Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques. Data de consulta: 7 avientu 2017.
↑ URL de la referencia: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
↑ URL de la referencia: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consulta: 4 mayu 2019.
↑ URL de la referencia: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consulta: 4 mayu 2019.
↑ URL de la referencia: https://public.wmo.int/en/members/samoa. Data de consulta: 26 mayu 2020.
↑ URL de la referencia: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consulta: 21 xunetu 2020.
↑ URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 10. Supports qualifier: data de principiu.
↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
↑ samoa.travel

Enllaces esternos

Sitiu web oficial

[89538b1e684e46358aad84ccd00ececcecd50ee0-1] URL de la referencia: https://thecommonwealth.org/our-member-countries/samoa. Data de consulta: 21 ochobre 2022. Tipo de referencia: official member page.

[46ba7d1117c23e8275a37395fe60659c108f478b-2] URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.

[df7cc65ec8bb3586eb4b81929074565218319925-3] URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editorial: Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques. Data de consulta: 7 avientu 2017.

[f5c12680fb5264add4b1989cb365be3c1db8d84f-4] URL de la referencia: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.

[dee05142a2950774e210ccb1406c69cae3986cbf-5] URL de la referencia: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consulta: 4 mayu 2019.

[6b35d061861a13b53082ba67daec3063fb3ba141-6] URL de la referencia: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consulta: 4 mayu 2019.

[678a6efbdc1c555503d3c5cdd1f98984682acf03-7] URL de la referencia: https://public.wmo.int/en/members/samoa. Data de consulta: 26 mayu 2020.

[5d0bc4103af0b81a88f15973dc528ce7c0c9f876-8] URL de la referencia: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consulta: 21 xunetu 2020.

[31421c0d2c3f91a72c7922f4d64b3c65f965f6e3-9] URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 10. Supports qualifier: data de principiu.

[Cartafueyu_países-10] (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.

[11] samoa.travel

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]