Vasili Vereşagin: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Reformat 1 URL (Wayback Medic 2.5)) #IABot (v2.0.9.5) (GreenC bot
 
(5 istifadəçi tərəfindən edilmiş 13 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Rəssam
{{Rəssam}}
|adı = Vasili Vereşşagin
|orijinal adı =
|digər adları =
|şəkil = Vasili Vereshchagin.jpg
|şəklin ölçüsü = 200
|şəklin izahı =
|doğum tarixi = 26.10.1842
|doğum yeri = [[Rusiya]], [[Novqorod quberniyası]], [[Çerepovets]]
|vəfat tarixi = 13.4.1904
|vəfat yeri = Port-Artur, [[Mancuriya]]
|vəfat səbəbi =
|dəfn yeri =
|vətəndaşlığı =
|milliyyəti =
|fəaliyyəti =
|təhsili =
|janrı = [[batal janrı|batal]]
|stili =
|tanınmış işləri = [[Müharibənin apofeozu]]
|hamiləri =
|tələbəsi =
|təsirlənib =
|təsir edib =
|mükafatları =
|imzası =
|imzanın eni =
|imzanın izahı =
|saytı =
|vikimənbə =
|vikianbar =
}}
⚫
'''Vasili Vasiliyeviç Vereşagin''' ({{Dil-ru|Василий Васильевич Верещагин}}, d. 26 oktyabr, [[1842]], [[Novqorod vilayəti]], Çerepovets - ö. 13 aprel, [[1904]], Port-Artur) — məşhur [[rus]] [[batal janrı|batal]] [[rəssam]]ı və ölkə xaricində də məşhur olan ilk [[Ruslar|rus]] [[rəssam]]larından biri. Onun rəsmlərinin bəzilərinin özünəməxsus gözəlliyi, əsərlərinin çoxunun ictimaiyyətə təqdim olunması və sərgilənməsini önləmişdir.<ref name="Kowner">Kowner, '' Historical Dictionary of the Russo-Japanese War'', p. 408.</ref>


⚫
'''Vasili Vasiliyeviç Vereşagin''' ({{dil-ru|Василий Васильевич Верещагин}}, {{DVTY}}) — məşhur rus [[batal janrı|batal]] rəssamı və ölkə xaricində də məşhur olan ilk rus rəssamlarından biri. Onun rəsmlərinin bəzilərinin özünəməxsus gözəlliyi, əsərlərinin çoxunun ictimaiyyətə təqdim olunması və sərgilənməsini önləmişdir.<ref name="Kowner">Kowner, '' Historical Dictionary of the Russo-Japanese War'', p. 408.</ref>
== Təlim müddəti ==


== Həyatı ==
⚫
Vereşagin [[1842]]-ci ildə [[Novqorod vilayəti]]ndə Çerepovets də anadan olmuşdur. Onun atası torpaq sahibi olan əsilzadə, anası isə [[Tatarlar|tatar]] əsilli idi.<ref>''[[Encyclopædia Britannica|The Encyclopaedia Britannica]]: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information'', Volume 27, 1911, s. 1021</ref><ref>Heather S. Sonntag, ''Tracing the Turkestan Series - Vasily Vereshchagin's Representations of Late-19th-century Central Asia'', University of Wisconsin-Madison (2003), s. 18</ref><ref>Vladimir Visson, ''Portraits of Russian Painters'', V. Visson (1987), s. 72</ref> 8 yaşı olarkən [[Çarski Selo]]ya göndərilir və burada Aleksandr Kadet korpusuna daxil olur. Üç il sonra [[Peterburq]]a Dəniz Kadet korpusuna göndərilir və [[1858]]-ci ildə ilk səfərinə çıxır. O, [[Danimarka]], [[Fransa]] və [[Misir]]ə doğru yola çoxan Kamçatka freqatında xidmət edir.
=== İlk illəri və təhsili ===
⚫
Vereşagin 1842-ci ildə [[Novqorod vilayəti]]ndə Çerepovets də anadan olmuşdur. Onun atası torpaq sahibi olan əsilzadə, anası isə [[Tatarlar|tatar]] əsilli idi.<ref>''[[Encyclopædia Britannica|The Encyclopaedia Britannica]]: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information'', Volume 27, 1911, s. 1021</ref><ref>Heather S. Sonntag, ''Tracing the Turkestan Series - Vasily Vereshchagin's Representations of Late-19th-century Central Asia'', University of Wisconsin-Madison (2003), s. 18</ref><ref>Vladimir Visson, ''Portraits of Russian Painters'', V. Visson (1987), s. 72</ref> 8 yaşı olarkən [[Çarski Selo]]ya göndərilir və burada Aleksandr Kadet korpusuna daxil olur. Üç il sonra [[Peterburq]]a Dəniz Kadet korpusuna göndərilir və [[1858]]-ci ildə ilk səfərinə çıxır. O, [[Danimarka]], [[Fransa]] və [[Misir]]ə doğru yola çoxan Kamçatka freqatında xidmət edir.


Vereşagin, dəniz məktəbindən məzun olduqdan sonra dərhal rəsm çəkməyə başlamaq üçün hərbi xidmətdən ayrılır. İki il sonra, [[1863]]-cü ildə [[Peterburq Akademiyası]] ona ''"Aşiq Ulyssesin Qətli"'' adlı rəsminə görə medal verir. [[1864]]-cü ildə [[Jan-Leon Jerom]]un yanında işləmək üçün [[Paris]]ə getsə də, burada istədiyi kimi təhsil ala bilməmişdir.{{sfn|Chisholm|1911}}
Vereşagin, dəniz məktəbindən məzun olduqdan sonra dərhal rəsm çəkməyə başlamaq üçün hərbi xidmətdən ayrılır. İki il sonra, 1863-cü ildə [[Peterburq Akademiyası]] ona ''"Aşiq Ulyssesin Qətli"'' adlı rəsminə görə medal verir. 1864-cü ildə [[Jan-Leon Jerom]]un yanında işləmək üçün [[Paris]]ə getsə də, burada istədiyi kimi təhsil ala bilməmişdir.{{sfn|Chisholm|1911}}


==Mərkəzi Asiya səyahətləri==
=== Mərkəzi Asiya səyahətləri ===
[[1866]]-cı ildə [[Paris Salonu]]nda, Məzmurlarda dua edən [[''Duxoborlar'']] rəsmi sərgilənir. Növbəti il, general Konstantin Kaufman [[Türküstan]]a etdiyi səfərdə Verşagini də özü ilə dəvət edir. Ona kiçik leytenant rütbəsi verildi. 2-8 iyun [[1868]]-ci il tarixində [[Səmərqənd]]in mühasirəsində göstərdiyi qəhrəmanlığa görə [[Müqəddəs Georgi ordeni]] (4-cü dərəcə) ilə təltif edilir. [[1868]]-ci ildə [[Peterburq]]a, [[1869]]-cu ildə [[Paris]]ə, həmin ilin sonların [[Peterburq]]a və [[1869]]-cu ildə [[Sibir]] üzərindən [[Türküstan]]a gedir. [[Fayl:Vasily-vereshagin.jpg|left|thumb|Vereşagin, dəniz kadet korpusunda oxuyarkən.]][[1871]]-ci ildə [[Münhen]]də özünə bir atelye açır. [[1873]]-cü ildə [[London]]da [[Kristal Saray]]da öz əsərlərini nümayiş etdirən sərgi açır. [[1874]]-cü ildə [[Peterburq]]da təşkil edilən sərgidə onun keçmiş, indiki və gələcək bütün fatehlərə həsr edilmiş ''"Müharibənin ucaldılması"'' və dostları tərəfindən tərk edilmiş rus əsgərlərinə həsr edilmiş ''"Arxada qalanlar"'' əsərləri rus ordusunu alçaldır bəhanəsi ilə sərgiyə qəbul edilmədi.{{sfn|Chisholm|1911}} [[1874]]-cü ilin sonlarında [[Himalay dağları]], [[Hindistan]] və [[Tibet]]i əhatə edən bir səfərə çıxaraq iki il ərzində səyahət edir. [[1876]]-cı ilin sonlarında [[Paris]]ə geri qayıdır.
1866-cı ildə [[Paris Salonu]]nda, Məzmurlarda dua edən [[''Duxoborlar'']] rəsmi sərgilənir. Növbəti il, general Konstantin Kaufman [[Türkistan]]a etdiyi səfərdə Verşagini də özü ilə dəvət edir. Ona kiçik leytenant rütbəsi verildi. 2-8 iyun 1868-ci il tarixində [[Səmərqənd]]in mühasirəsində göstərdiyi qəhrəmanlığa görə [[Müqəddəs Georgi ordeni]] (4-cü dərəcə) ilə təltif edilir. 1868-ci ildə [[Peterburq]]a, 1869-cu ildə [[Paris]]ə, həmin ilin sonların [[Peterburq]]a və 1869-cu ildə [[Sibir]] üzərindən Türkistana gedir. [[Fayl:Vasily-vereshagin.jpg|left|thumb|Vereşagin, dəniz kadet korpusunda oxuyarkən.]] 1871-ci ildə [[Münhen]]də özünə bir atelye açır. 1873-cü ildə [[London]]da [[Kristal Saray]]da öz əsərlərini nümayiş etdirən sərgi açır. 1874-cü ildə [[Peterburq]]da təşkil edilən sərgidə onun keçmiş, indiki və gələcək bütün fatehlərə həsr edilmiş ''"Müharibənin ucaldılması"'' və dostları tərəfindən tərk edilmiş rus əsgərlərinə həsr edilmiş ''"Arxada qalanlar"'' əsərləri rus ordusunu alçaldır bəhanəsi ilə sərgiyə qəbul edilmədi.{{sfn|Chisholm|1911}} 1874-cü ilin sonlarında [[Himalay dağları]], [[Hindistan]] və [[Tibet]]i əhatə edən bir səfərə çıxaraq iki il ərzində səyahət edir. 1876-cı ilin sonlarında [[Paris]]ə geri qayıdır.


== Rus-Türk müharibəsi==
=== Rus-Türk müharibəsi ===
[[1877]]-[[1878]]-ci illərdə [[Rus-türk müharibəsi (1877-1878)|Rus-türk müharibəsi]]nin başlaması ilə Vereşagin [[Paris]]dən ayrılır və rus ordusunda xidmət etməyə başlayır. [[Şıpka keçidi döyüşləri]]ndə və qardaşının öldürüldüyü [[Plevna döyüşü|Plevna döyüş]]lərində iştirak edir. [[Ruse]] yaxınlığında [[Dunay çayı]]nı keçməyə hazırlaşarkən ağır şəkildə yaralanır. Müharibənin sonlarında [[Yeşilköy]]də general [[Mixail Skobelev]]in katibi kimi fəaliyyət göstərir.
1877-1878-ci illərdə [[Rus-türk müharibəsi (1877-1878)|Rus-türk müharibəsi]]nin başlaması ilə Vereşagin [[Paris]]dən ayrılır və rus ordusunda xidmət etməyə başlayır. [[Şipka keçidi döyüşləri]]ndə və qardaşının öldürüldüyü [[Plevna döyüşü|Plevna döyüş]]lərində iştirak edir. [[Ruse]] yaxınlığında [[Dunay çayı]]nı keçməyə hazırlaşarkən ağır şəkildə yaralanır. Müharibənin sonlarında [[Yeşilköy]]də general [[Mixail Skobelev]]in katibi kimi fəaliyyət göstərir.


== Yaradıcılığı ==
==Dünya şöhrəti==
Müharibədən sonra Vereşagin, müharibə rəsmlərini tez bir zamanda ərsəyə gətirdiyi və özünə köməkçilər götürdüyü [[Münhen]] şəhərinə köçür. Rəsmlərdəki sensasiyalı mövzular və onların didaktik məqsədləri, yəni müharibənin dəhşətini göstərərək sülhün inkişaf etdirilməsi, [[1881]]-ci ildə [[Paris]]də, daha sonralar isə [[London]], [[Berlin]], [[Drezden]], [[Vyana]] və digər şəhərlərdə rəsim sərgilərində nümayiş etdirilməsinə və əsasən rəsm əsərləri ilə maraqlanmayan kütlənin marağını cəlb etməsinə səbəb oldu.{{sfn|Chisholm|1911}}
Rus-türk müharibəsindən sonra Vereşagin, müharibə rəsmlərini tez bir zamanda ərsəyə gətirdiyi və özünə köməkçilər götürdüyü [[Münhen]] şəhərinə köçür. Rəsmlərdəki sensasiyalı mövzular və onların didaktik məqsədləri, yəni müharibənin dəhşətini göstərərək sülhün inkişaf etdirilməsi, 1881-ci ildə [[Paris]]də, daha sonralar isə [[London]], [[Berlin]], [[Drezden]], [[Vyana]] və digər şəhərlərdə rəsim sərgilərində nümayiş etdirilməsinə və əsasən rəsm əsərləri ilə maraqlanmayan kütlənin marağını cəlb etməsinə səbəb oldu.{{sfn|Chisholm|1911}}


Vereşagin, [[Britaniya Hindistanı]]nda bir çox imperatorluq səhnələrini təsvir edir. Onun, [[1876]]-cı ildə çəkdiyi "Caypura gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi" adlı rəsm əsəri dünyanın üçüncü böyük rəsm əsəri kimi qəbul edilir.<ref>[http://www.tribuneindia.com/2001/20011104/spectrum/travel.htm ''The Sunday Tribune'' - Spectrum - Travel] at www.tribuneindia.com</ref> [[1882]]-[[1883]]-cü illər arasında yenidən [[Hindistan]]a qayıdır. Onun çəkdiyi üç rəsm əsəri böyük mübahisələrə səbəb olur: birincisi [[Roma]]da edamın təsvir olunduğu ''"Romalılar tərəfindən çarmıxa çəkilmə (1887)"'', ikincisi sipahilərin topla güllələnməsinin təsvir edildiyi "İngilislərin Hindistan üsyanını yatırması" əsəri, üçüncüsü isə "Peterburqda nihilistlərin edamı" əsəri idi. Vereşagini tənqid edənlər [[Hindistan]] üsyanının yatırılmasında istifadə olunan topla güllələnmə üsulunun sadəcə [[1857]]-ci il üsyanı zamanı yarandığını, lakin rəssamın [[1880]]-ci illərin müasir əsgərlərini təsvir edib və bu edam üsulunu o zamana uyğunlaşdırdığını bildirirlər. [[1887]]-ci ilin dekabr ayında Vereşagin [[Amerika İncəsənət Federasiyası]]nın jurnalında çıxan yazısında, "başqa bir üsyan olsa ingilislər yenə bu üsuldan istifadə edəcəklər" deyə özünü müdafiə etdi.
Vereşagin, [[Britaniya Hindistanı]]nda bir çox imperatorluq səhnələrini təsvir edir. Onun 1876-cı ildə çəkdiyi "Caypura gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi" adlı rəsm əsəri dünyanın üçüncü böyük rəsm əsəri kimi qəbul edilir.<ref>[http://www.tribuneindia.com/2001/20011104/spectrum/travel.htm ''The Sunday Tribune'' - Spectrum - Travel] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160824205031/http://www.tribuneindia.com/2001/20011104/spectrum/travel.htm |date=2016-08-24 }} at www.tribuneindia.com</ref> 1882-1883-cü illər arasında yenidən [[Hindistan]]a qayıdır. Onun çəkdiyi üç rəsm əsəri böyük mübahisələrə səbəb olur: birincisi [[Roma]]da edamın təsvir olunduğu ''"Romalılar tərəfindən çarmıxa çəkilmə (1887)"'', ikincisi sipahilərin topla güllələnməsinin təsvir edildiyi "İngilislərin Hindistan üsyanını yatırması" əsəri, üçüncüsü isə "Peterburqda nihilistlərin edamı" əsəri idi. Vereşagini tənqid edənlər [[Hindistan]] üsyanının yatırılmasında istifadə olunan topla güllələnmə üsulunun sadəcə 1857-ci il üsyanı zamanı yarandığını, lakin rəssamın 1880-ci illərin müasir əsgərlərini təsvir edib və bu edam üsulunu o zamana uyğunlaşdırdığını bildirirlər. 1887-ci ilin dekabr ayında Vereşagin [[Amerika İncəsənət Federasiyası]]nın jurnalında çıxan yazısında, "başqa bir üsyan olsa ingilislər yenə bu üsuldan istifadə edəcəklər" deyə özünü müdafiə etdi.
[[Fayl:Vasily-vereshagin1863.jpg|left|thumb|Vereşagin, Qafqaza ilk səfəri zamanı]]
[[Fayl:Vasily-vereshagin1863.jpg|left|thumb|Vereşagin, Qafqaza ilk səfəri zamanı]]
[[Fayl:Vasili Vereshchagin, 1902.jpg|thumb|Vereşagin, 1902-ci il]]
[[Fayl:Vasili Vereshchagin, 1902.jpg|thumb|Vereşagin, 1902-ci il]]
[[Fayl:Верещагин в мастерской.jpg|left|thumb|V.Vereşaginin evinin daxilindəki atelyesi]]
[[Fayl:Верещагин в мастерской.jpg|left|thumb|V.Vereşaginin evinin daxilindəki atelyesi]]
[[XIX əsr]]in sonlarına doğru, Vereşagin sadəcə [[Rusiya]]da deyil, ölkə xaricində də məşhurluq qazanmışdı və adı [[Avropa]] və [[Amerika]] mətbuatının səhifələrindən əskik olmurdu. Müharibəni bir bayram kimi təsvir edən rəsm əsərlərindən fərqli olaraq, Vereşagi, ilk əsərlərindən müharibənin dəhşətli olmağını təsvir edirdi. Vereşagin bildirirdi:
XIX əsrin sonlarına doğru, Vereşagin sadəcə [[Rusiya]]da deyil, ölkə xaricində də məşhurluq qazanmışdı və adı [[Avropa]] və [[Amerika]] mətbuatının səhifələrindən əskik olmurdu. Müharibəni bir bayram kimi təsvir edən rəsm əsərlərindən fərqli olaraq, Vereşagi, ilk əsərlərindən müharibənin dəhşətli olmağını təsvir edirdi. Vereşagin bildirirdi:
{{cquote|müəllif=Vereşagin|''Həyatım boyunca günəşi sevdim və günəşi boyamaq istədim... Müharibəni görüb nə düşündüyümü söyləyəndə, bir daha özümü günəşə həsr edəcəyimə görə məmnun oldum. Lakin, müharibənin qəzəbi məni izləməyə davam etdi.''}}
{{cquote|müəllif=Vereşagin|''Həyatım boyunca günəşi sevdim və günəşi boyamaq istədim... Müharibəni görüb nə düşündüyümü söyləyəndə, bir daha özümü günəşə həsr edəcəyimə görə məmnun oldum. Lakin, müharibənin qəzəbi məni izləməyə davam etdi.''}}
[[1882]]-ci ildə [[Berlin]]dəki Vereşagin sərgisi alman dəniz marşalı [[Helmut Karl Bernhard von Moltke]] tərəfindən ziyarət olunur. Vereşagin Moltkeni ''"Müharibənin ucaldılması"'' adlı əsərinin önünə gətirir. Əsər marşalın düşüncələrinin qarışmasına səbəb olur. Moltke sərgini ziyarət etdikdən sonra, alman əsgərlərinin sərgiyə gəlməsini qadağan etdi. [[Avstriya]] müharibə naziri də eyni addımı atdı və rəssamın avstriyalı zabitlərin [[Vyana]]dakı [[1881]]-ci il sərgisindəki rəsmləri pulsuz görmələrinə icazə verilməsi fikrini də qəbul etmədi.
1882-ci ildə [[Berlin]]dəki Vereşagin sərgisi alman dəniz marşalı [[Helmut Karl Bernhard von Moltke]] tərəfindən ziyarət olunur. Vereşagin Moltkeni ''"Müharibənin ucaldılması"'' adlı əsərinin önünə gətirir. Əsər marşalın düşüncələrinin qarışmasına səbəb olur. Moltke sərgini ziyarət etdikdən sonra, alman əsgərlərinin sərgiyə gəlməsini qadağan etdi. [[Avstriya]] müharibə naziri də eyni addımı atdı və rəssamın avstriyalı zabitlərin [[Vyana]]dakı 1881-ci il sərgisindəki rəsmləri pulsuz görmələrinə icazə verilməsi fikrini də qəbul etmədi.


[[Rusiya]]da, Vereşaginin əsərlərinin nümayişi və rus ordusunu alçaldır bəhanəsi ilə kitablarının çoxaldılması və satılması qadağan edildi. Bundan təsirlənən rəssam əsərlərindən üçünü yandırır: ''"Unudulmuş əsgər"'', ''"Mühasirə olunanlar"'' və ''"Qovalayıb içəri girənlər"''.
[[Rusiya]]da, Vereşaginin əsərlərinin nümayişi və rus ordusunu alçaldır bəhanəsi ilə kitablarının çoxaldılması və satılması qadağan edildi. Bundan təsirlənən rəssam əsərlərindən üçünü yandırır: ''"Unudulmuş əsgər"'', ''"Mühasirə olunanlar"'' və ''"Qovalayıb içəri girənlər"''.


[[1884]]-cü ildə [[Suriya]] və [[Fələstin]]ə edilən səyahət, ona [[Əhdi-Cədid]]lə maraqlanmaq şansı verdi.{{sfn|Chisholm|1911}} Verşaginin əsərləri, o zamanlar həqiqi fiqur kimi düşünülən [[İsa Məsih]] haqqında canlandırdığı nağıllara görə mübahisə obyektinə çevrildilər. [[İsa]]nın təsvirinin həddən artıq kobud və həddən artıq semit obrazı daşıdığı söylənilirdi.
1884-cü ildə [[Suriya]] və [[Fələstin]]ə edilən səyahət, ona [[Əhdi-Cədid]]lə maraqlanmaq şansı verdi.{{sfn|Chisholm|1911}} Verşaginin əsərləri, o zamanlar həqiqi fiqur kimi düşünülən [[İsa Məsih]] haqqında canlandırdığı nağıllara görə mübahisə obyektinə çevrildilər. [[İsa]]nın təsvirinin həddən artıq kobud və həddən artıq semit obrazı daşıdığı söylənilirdi.


Vereşaginin [[1893]]-cü ildə [[Moskva]]da [[Napoleon]]un [[Rusiya]]ya hücumunu təsvir edən rəsmini çəkdiyi və kitabını yazdığı "1812" seriyasının [[Lev Tolstoy|Tolstoy]]un "[[Hərb və Sülh (roman)|Hərb və Sülh]]" əsərinə təsir etdiyi düşünülür. [[Fayl:Vereschagino-bust.JPG|thumb|Vereşaginin büstü]]
Vereşaginin 1893-cü ildə [[Moskva]]da [[Napoleon]]un [[Rusiya]]ya hücumunu təsvir edən rəsmini çəkdiyi və kitabını yazdığı "1812" seriyasının [[Lev Tolstoy|Tolstoy]]un "[[Hərb və Sülh (roman)|Hərb və Sülh]]" əsərinə təsir etdiyi düşünülür. [[Fayl:Vereschagino-bust.JPG|thumb|Vereşaginin büstü]]
==Son illəri==
⚫
Vereşagin, [[1894]]-[[1895]]-ci illərdə [[Çin-yapon müharibəsi (1894—1895)|I Çin-yapon müharibəsi]] ərəfəsində [[Uzaq Şərq]]də idi və [[1900]]-cü ildə [[Boksçular üsyanı]] zamanında [[Mancuriya]]da rus hərbi dəstələri ilə birlikdə idi. [[1901]]-ci ildə [[Filippin]]ə, [[1902]]-ci ildə [[ABŞ]] və [[Kuba]]ya, [[1903]]-cü ildə [[Yaponiya]]ya gedir. [[Rus-yapon müharibəsi]] əsnasında admiral [[Stepan Makarov]] tərəfindən Makarovun admiral gəmisi [[Petropavlovsk]]a dəvət olunur. [[Petropavlovsk]] 13 aprel [[1904]]-cü ildə [[Port Artur]]a qayıdarkən iki mina ilə toqquşur və batır. Admiral Makarov və Vereşagin də daxil olmaq üzrə şəxsi heyətin böyük hissəsi həlak olur. Vereşaginin son işi ola, admiral Makarovun rəhbərlik etdiyi müharibə toplantısını təsvir etdiyi rəsm, zərər görmədən ələ keçirilir.<ref>[http://www.artdaily.org/index.asp?int_sec=11&int_new=36558 "State Historical Museum Opens 'The Year 1812 in the Paintings by Vasily Vereshchagin',"] ''Art Daily'', Mart 11, 2010; [http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?res=9A06E4D9103AE733A25753C3A96E9C946497D6CF "War Lasted 18 Months ... Russian Miscalculation,"] ''New York Times,'' Avqust 30, 1905.</ref>


==Mirası==
== Son illəri ==
⚫
Vereşagin, 1894-1895-ci illərdə [[Çin-yapon müharibəsi (1894—1895)|I Çin-yapon müharibəsi]] ərəfəsində [[Uzaq Şərq]]də idi və 1900-cü ildə [[Boksçular üsyanı]] zamanında [[Mancuriya]]da rus hərbi dəstələri ilə birlikdə idi. 1901-ci ildə [[Filippin]]ə, 1902-ci ildə [[ABŞ]] və [[Kuba]]ya, 1903-cü ildə [[Yaponiya]]ya gedir. [[Rus-yapon müharibəsi]] əsnasında admiral [[Stepan Makarov]] tərəfindən Makarovun admiral gəmisi [[Petropavlovsk]]a dəvət olunur. [[Petropavlovsk]] 13 aprel 1904-cü ildə [[Port Artur]]a qayıdarkən iki mina ilə toqquşur və batır. Admiral Makarov və Vereşagin də daxil olmaq üzrə şəxsi heyətin böyük hissəsi həlak olur. Vereşaginin son işi ola, admiral Makarovun rəhbərlik etdiyi müharibə toplantısını təsvir etdiyi rəsm, zərər görmədən ələ keçirilir.<ref>[http://www.artdaily.org/index.asp?int_sec=11&int_new=36558 "State Historical Museum Opens 'The Year 1812 in the Paintings by Vasily Vereshchagin',"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120307114908/http://www.artdaily.org/index.asp?int_sec=11&int_new=36558 |date=2012-03-07 }} ''Art Daily'', Mart 11, 2010; [http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?res=9A06E4D9103AE733A25753C3A96E9C946497D6CF "War Lasted 18 Months ... Russian Miscalculation,"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120307114908/http://www.artdaily.org/index.asp?int_sec=11&int_new=36558 |date=2012-03-07 }} ''New York Times,'' Avqust 30, 1905.</ref>
⚫
[[Perm diyarı]]ndakı, Vereşagino qəsəbəsinə və [[1978]]-ci ildə [[SSRİ|Sovet]] astronom [[Lüdmila Zuravlyova]] tərəfindən kəşf edilən kiçik bir asteroidə [[3410 Vereşagin]] adı verilmişdir.<ref>{{cite book|title=Directory of Minor Plant Names|author=|year=|publisher=|isbn=|url=https://books.google.com/books?q=3406+Omsk+1969

== İrsi ==
⚫
[[Perm diyarı]]ndakı, Vereşagino qəsəbəsinə və 1978-ci ildə sovet astronom [[Lüdmila Zuravlyova]] tərəfindən kəşf edilən kiçik bir asteroidə [[3410 Vereşagin]] adı verilmişdir.<ref>{{cite book|title=Directory of Minor Plant Names|author=|year=|publisher=|isbn=|url=https://books.google.com/books?q=3406+Omsk+1969
}}</ref>
}}</ref>


''"Müharibənin ucaldılması"'' əsəri çex ağır metal qrupu olan Arakainin Farao albomunun örtük fotosu üçün istifadə olunmuşdur.
''"[[Müharibənin apofeozu]]"'' əsəri çex ağır metal qrupu olan Arakainin Farao albomunun örtük fotosu üçün istifadə olunmuşdur.


== Qalereya ==
== Qalereya ==
<gallery>
<gallery>
Fayl:Winners, by Vasily Vereshchagin (1878).jpg|Qaliblər
Winners, by Vasily Vereshchagin (1878).jpg|Qaliblər
Fayl:Wassilij Wassiljewitsch Wereschtschagin 002.jpg|Gözlənilməz hücum
Wassilij Wassiljewitsch Wereschtschagin 002.jpg|Gözlənilməz hücum
Fayl:After the attack. Plevna, 1877-1878.jpg|Hücumdan sonra
After the attack. Plevna, 1877-1878.jpg|Hücumdan sonra
Fayl:1878 Vereshchagin Schlachtfeld am Schipkapass anagoria.JPG|Şipka ərazisi
1878 Vereshchagin Schlachtfeld am Schipkapass anagoria.JPG|Şipka ərazisi
Fayl:Artlib gallery-13875-o.jpg|Məğlubiyyət. Dua
Artlib gallery-13875-o.jpg|Məğlubiyyət. Dua
Fayl:Vereshchagin Napoleon near Borodino.jpg|Borodino yüksəkliklərində Napoleon, [[1897]]
Vereshchagin Napoleon near Borodino.jpg|Borodino yüksəkliklərində Napoleon, 1897
Fayl:Перед атакой. Под Плевной.jpg|Plevna, hücumdan əvvəl. [[1881]]
Перед атакой. Под Плевной.jpg|Plevna, hücumdan əvvəl. 1881
Fayl:Apotheosis.jpg|Müharibənin yüksəlişi
Apotheosis.jpg|[[Müharibənin apofeozu]]
Fayl:1878 Vereshchagin Schlachtfeld am Schipkapass anagoria.JPG|Şipka-Şeynovo. [[Skobelev]] Şipkada
1878 Vereshchagin Schlachtfeld am Schipkapass anagoria.JPG|Şipka-Şeynovo. [[Skobelev]] Şipkada
Fayl:V. Vereshchagin. Brahmi temple in Udaipur.jpg|[[Udaypur]]da hindu məbədi, [[1874]]—[[1886]]
V. Vereshchagin. Brahmi temple in Udaipur.jpg|[[Udaypur]]da hindu məbədi, 1874—1886
Fayl:Василий Верещагин Самарканд.jpg|[[Səmərqənd]], [[1869]]
Василий Верещагин Самарканд.jpg|[[Səmərqənd]], 1869
Fayl:Араб на верблюде.jpg|Dəvə üzrəində ərəb, [[1869]]-[[1870]]
Араб на верблюде.jpg|Dəvə üzrəində ərəb, 1869-1870
Fayl:Бания (торговец). Бомбей.jpg|Baniya (tacir). [[Mumbay]], [[1874]]-[[1876]]
Бания (торговец). Бомбей.jpg|Baniya (tacir). [[Mumbay]], 1874-1876
Fayl:Афганец.jpg|Əfqan, [[1867]]-[[1868]]
Афганец.jpg|Əfqan, 1867-1868
Fayl:Бухарский солдат (сарбаз).jpg|[[Buxara]] döyüşçüsü (sərbaz), [[1873]]
Бухарский солдат (сарбаз).jpg|[[Buxara]] döyüşçüsü (sərbaz), 1873
Fayl:Бхил (Бхилы - одно из горных племен Декана).jpg|Bxil, [[1884]]
Бхил (Бхилы - одно из горных племен Декана).jpg|Bxil, 1884
Fayl:В горах Алатау.jpg|Alatau dağlarında. [[1869]]-[[1870]]
В горах Алатау.jpg|Alatau dağlarında. 1869-1870
Fayl:В покоренной Москве.jpg|Fəth edilən [[Moskva]]da ("Kremldə edam"), [[1887]]-[[1888]]
В покоренной Москве.jpg|Fəth edilən [[Moskva]]da ("Kremldə edam"), 1887-1888
Fayl:Высматривают.jpg|Müşahidə, [[1873]]
Высматривают.jpg|Müşahidə, 1873
Fayl:Гималаи вечером.jpg|[[Himalay]] axşamları, [[1875]]
Гималаи вечером.jpg|[[Himalay]] axşamları, 1875
Fayl:Гималайский пони.jpg|[[Himalay]] ponisi, [[1875]]
Гималайский пони.jpg|[[Himalay]] ponisi, 1875
Fayl:Всадник-воин в Джайпуре.jpg|[[Caypur]]da atlı döyüşçü, [[1881]]
Всадник-воин в Джайпуре.jpg|[[Caypur]]da atlı döyüşçü, 1881
Fayl:Вид Крымских гор.jpg|[[Krım]] dağlarının görünüşü
Вид Крымских гор.jpg|[[Krım]] dağlarının görünüşü
Fayl:Два еврея.jpg|İki yəhudi, [[1883]]-[[1884]]
Два еврея.jpg|İki yəhudi, 1883-1884
Fayl:Главная улица в Самарканде с высоты цитадели ранним утром.jpg|Səhərin erkən saatlarında qala yüksəkliyindən [[Səmərqənd]]in əsas küçəsinin görünüşü, [[1869]]-[[1870]]
Главная улица в Самарканде с высоты цитадели ранним утром.jpg|Səhərin erkən saatlarında qala yüksəkliyindən [[Səmərqənd]]in əsas küçəsinin görünüşü, 1869-1870
Fayl:Горный ручей в Кашмире.jpg|[[Kəşmir]]dəki dağ çayı, [[1875]]
Горный ручей в Кашмире.jpg|[[Kəşmir]]dəki dağ çayı, 1875
Fayl:Двери Тимура (Тамерлана).jpg|[[Əmir Teymur]] qapısı, [[1872]]
Двери Тимура (Тамерлана).jpg|[[Əmir Teymur]] qapısı, 1872
Fayl:Два ястреба (Башибузуки).jpg|İki şahin([[Başıbozuklar]]), [[1878]]-[[1879]]
Два ястреба (Башибузуки).jpg|İki şahin([[Başıbozuklar]]), 1878-1879
Fayl:Японка.jpg|Yapon qadını, [[1903]]
Японка.jpg|Yapon qadını, 1903
Fayl:Священник парс.jpg|Pars rahibi. [[Mumbay]], [[1874]]-[[1876]]
Священник парс.jpg|Pars rahibi. [[Mumbay]], 1874-1876
Fayl:Икона Николы с верховья реки Пинеги.jpg|Nikolun ikonası, [[1894]]
Икона Николы с верховья реки Пинеги.jpg|Nikolun ikonası, 1894
Fayl:Мавзолей Тадж-Махал.jpg|[[Tac Mahal]] muzeyi, [[1874]]-[[1876]]
Мавзолей Тадж-Махал.jpg|[[Tac Mahal]] muzeyi, 1874-1876
Fayl:Мулла Рахим и мулла Керим по дороге на базар ссорятся.jpg|Molla Rəhim və molla Kərim bazara gedən yolda, [[1873]]
Мулла Рахим и мулла Керим по дороге на базар ссорятся.jpg|Molla Rəhim və molla Kərim bazara gedən yolda, 1873
Fayl:Киргизские кибитки на реке Чу.jpg|[[Çu çayı]] üzərindəki qırğız çadırları, [[1869]]-[[1870]]
Киргизские кибитки на реке Чу.jpg|[[Çu çayı]] üzərindəki qırğız çadırları, 1869-1870
Fayl:Wassilij Wassiljewitsch Wereschtschagin 001.jpg|Bayram geyimlərində dərvişlər, [[1869]]-[[1870]]
Wassilij Wassiljewitsch Wereschtschagin 001.jpg|Bayram geyimlərində dərvişlər, 1869-1870
Fayl:Садовая калитка в Чугучаке.jpg|Çuquçakda bağ qapısı, [[1869]]-[[1870]]
Садовая калитка в Чугучаке.jpg|Çuquçakda bağ qapısı, 1869-1870
Fayl:Калмыцкая молельня.jpg|Kalmık ibadətgahı, [[1869]]-[[1870]]
Калмыцкая молельня.jpg|Kalmık ibadətgahı, 1869-1870
Fayl:Богатый киргизский охотник с соколом.jpg|Zəngin qırğız ovçu şahin ilə, [[1871]]
Богатый киргизский охотник с соколом.jpg|Zəngin qırğız ovçu şahin ilə, 1871
Fayl:Vasily Vasilevich Vereshchagin, The Spy.jpg|Casus
Vasily Vasilevich Vereshchagin, The Spy.jpg|Casus
Fayl:Василий В. Верещагин - Aдъютант.jpg|Adyutant
Василий В. Верещагин - Aдъютант.jpg|Adyutant
Fayl:Верблюд во дворе караван-сарая.jpg|Karvansarayın həyətində dəvə
Верблюд во дворе караван-сарая.jpg|Karvansarayın həyətində dəvə
Fayl:Дутарист.jpg|Dutarist
Дутарист.jpg|Dutarist
Fayl:Калмыцкий лама. 1869-1870.jpg|Kalmık laması
Калмыцкий лама. 1869-1870.jpg|Kalmık laması
Fayl:Киргиз.jpg|Qırğız
Киргиз.jpg|Qırğız
Fayl:Кочевая дорога в горах Алатау.jpg|Alatau dağlarında köçəri yolu
Кочевая дорога в горах Алатау.jpg|Alatau dağlarında köçəri yolu
Fayl:Мавзолей Гур-Эмир. Самарканд.jpg|Əmir Teymur mavzoleyi, Səmərqənd
Мавзолей Гур-Эмир. Самарканд.jpg|Əmir Teymur mavzoleyi, Səmərqənd
Fayl:Нищие в Самарканде.jpg|[[Səmərqənd]]dəki arıçılar
Нищие в Самарканде.jpg|[[Səmərqənd]]dəki arıçılar
Fayl:Перекочевка киргизов.jpg|Qırğız köçü
Перекочевка киргизов.jpg|Qırğız köçü
Fayl:Развалины китайской кумирни. Ак-Кент.jpg|Çin məbədinin qalıqları. Ağ-kənd
Развалины китайской кумирни. Ак-Кент.jpg|Çin məbədinin qalıqları. Ağ-kənd
Fayl:Wassilij Wassiljewitsch Wereschtschagin 003.jpg|Müharibə haqqında
Wassilij Wassiljewitsch Wereschtschagin 003.jpg|Müharibə haqqında
Fayl:Смертельно раненный.jpg|Ölümcül yaralı
Смертельно раненный.jpg|Ölümcül yaralı
Fayl:У дверей мечети.jpg|Məscidin qapısında
У дверей мечети.jpg|Məscidin qapısında
Fayl:Узбекская женщина в Ташкенте.jpg|[[Daşkənd]]də özbək qadın
Узбекская женщина в Ташкенте.jpg|Daşkənddə özbək qadın
Fayl:В турецкой покойницкой .jpg|Türk morqu. [[Rus-türk müharibəsi (1877-1878)|1877-1878-ci illər müharibəsi]]ndə türk morqu
В турецкой покойницкой .jpg|Türk morqu. [[Rus-türk müharibəsi (1877-1878)|1877-1878-ci illər müharibəsi]]ndə türk morqu
Fayl:Vasili Vereşagin. Duxoborların ibadəti.jpg|[[Duxoborlar]]ın ibadəti. [[1865]]
Vasili Vereşagin. Duxoborların ibadəti.jpg|[[Duxoborlar]]ın ibadəti. 1865
Fayl:Vasili Vereşagin. Caypur.jpg|[[Caypur]]a gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi. [[1876]]
Vasili Vereşagin. Caypur.jpg|[[Caypur]]a gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi. 1876
</gallery>
</gallery>


Sətir 133: Sətir 104:
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}


==Ədəbiyyat==
== Ədəbiyyat ==
*Pleshakov, Constantine. "The Tsar's Last Armada-The Epic Voyage to the Battle Of Tsushima." (2002).
*Pleshakov, Constantine. "The Tsar's Last Armada-The Epic Voyage to the Battle Of Tsushima." (2002).
* Verestchagin, Vassili. (1887). [https://books.google.com/books?id=poYUAAAAYAAJ&dq=Vasily+Vereshchagin+death&source=gbs_navlinks_s ''Vassili Verestchagin, painter, soldier, traveler; autobiographical sketches''] (F. H. Peters, translator). London, R. Bentley & Son. [http://www.worldcat.org/title/vassili-verestchagin-painter-soldier-traveler-autobiographical-sketches/oclc/1097646 OCLC 1097646]
* Verestchagin, Vassili. (1887). [https://books.google.com/books?id=poYUAAAAYAAJ&dq=Vasily+Vereshchagin+death&source=gbs_navlinks_s ''Vassili Verestchagin, painter, soldier, traveler; autobiographical sketches''] (F. H. Peters, translator). London, R. Bentley & Son. [http://www.worldcat.org/title/vassili-verestchagin-painter-soldier-traveler-autobiographical-sketches/oclc/1097646 OCLC 1097646]
Sətir 143: Sətir 114:
*[http://russiapedia.rt.com/prominent-russians/art/vasily-vereshchagin/ Prominent Russians: Vasily Vereshchagin]
*[http://russiapedia.rt.com/prominent-russians/art/vasily-vereshchagin/ Prominent Russians: Vasily Vereshchagin]
*[http://www.abcgallery.com/V/vereshchagin/vereshchagin.html Vereshchagin page at Olga's Gallery]
*[http://www.abcgallery.com/V/vereshchagin/vereshchagin.html Vereshchagin page at Olga's Gallery]
*[https://archive.is/20140408172200/http://in.rbth.com/articles/2011/10/17/vasily_vereshchagin_horrors_of_war_through_artists_eyes_13126.html Vasily Vereshchagin: horrors of war through artist’s eyes]
*[https://archive.today/20140408172200/http://in.rbth.com/articles/2011/10/17/vasily_vereshchagin_horrors_of_war_through_artists_eyes_13126.html Vasily Vereshchagin: horrors of war through artist’s eyes]
*[http://uer.varvar.ru/vereschagin_lost.htm Vereshchagin's lost paintings]
*[http://uer.varvar.ru/vereschagin_lost.htm Vereshchagin's lost paintings]


Səhifəsinin 02:40, 16 sentyabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Vasili Vereşagin
rus. Василий Васильевич Верещагин
Doğum tarixi 14 (26) oktyabr 1842[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 31 mart (13 aprel) 1904[1] (62 yaşında)
Vəfat yeri
  • Lüşunkou[d], Kvatunq vilayəti[d]
Vəfat səbəbi döyüşdə ölüm
Fəaliyyəti rəssam, yazıçı, hərbi qulluqçu
Təhsili
  • Dəniz kadet korpusu[d],
  • İmperator Rəssamlıq Akademiyası[d] (1860–1863)
Janrlar batal janrı[3], peyzaj[3], janr rəssamlığı[3], portret[3], mifologiya rəssamlığı[d][3], dini rəssamlıq[d][3]
Stillər şərqşünaslıq[d], realizm[4]
Tanınmış işi
Üzvlüyü
  • Serbiya Elmlər və İncəsənət Akademiyası[d]
Mükafatları 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" ordeni
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vasili Vasiliyeviç Vereşagin (rus. Василий Васильевич Верещагин, 14 (26) oktyabr 1842[1], Çerepoves, Novqorod quberniyası[d][2][3] – 31 mart (13 aprel) 1904[1], Lüşunkou[d]) — məşhur rus batal rəssamı və ölkə xaricində də məşhur olan ilk rus rəssamlarından biri. Onun rəsmlərinin bəzilərinin özünəməxsus gözəlliyi, əsərlərinin çoxunun ictimaiyyətə təqdim olunması və sərgilənməsini önləmişdir.[5]

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İlk illəri və təhsili

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vereşagin 1842-ci ildə Novqorod vilayətində Çerepovets də anadan olmuşdur. Onun atası torpaq sahibi olan əsilzadə, anası isə tatar əsilli idi.[6][7][8] 8 yaşı olarkən Çarski Seloya göndərilir və burada Aleksandr Kadet korpusuna daxil olur. Üç il sonra Peterburqa Dəniz Kadet korpusuna göndərilir və 1858-ci ildə ilk səfərinə çıxır. O, Danimarka, Fransa və Misirə doğru yola çoxan Kamçatka freqatında xidmət edir.

Vereşagin, dəniz məktəbindən məzun olduqdan sonra dərhal rəsm çəkməyə başlamaq üçün hərbi xidmətdən ayrılır. İki il sonra, 1863-cü ildə Peterburq Akademiyası ona "Aşiq Ulyssesin Qətli" adlı rəsminə görə medal verir. 1864-cü ildə Jan-Leon Jeromun yanında işləmək üçün Parisə getsə də, burada istədiyi kimi təhsil ala bilməmişdir.[9]

Mərkəzi Asiya səyahətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1866-cı ildə Paris Salonunda, Məzmurlarda dua edən ''Duxoborlar'' rəsmi sərgilənir. Növbəti il, general Konstantin Kaufman Türkistana etdiyi səfərdə Verşagini də özü ilə dəvət edir. Ona kiçik leytenant rütbəsi verildi. 2-8 iyun 1868-ci il tarixində Səmərqəndin mühasirəsində göstərdiyi qəhrəmanlığa görə Müqəddəs Georgi ordeni (4-cü dərəcə) ilə təltif edilir. 1868-ci ildə Peterburqa, 1869-cu ildə Parisə, həmin ilin sonların Peterburqa və 1869-cu ildə Sibir üzərindən Türkistana gedir.

Vereşagin, dəniz kadet korpusunda oxuyarkən.

1871-ci ildə Münhendə özünə bir atelye açır. 1873-cü ildə Londonda Kristal Sarayda öz əsərlərini nümayiş etdirən sərgi açır. 1874-cü ildə Peterburqda təşkil edilən sərgidə onun keçmiş, indiki və gələcək bütün fatehlərə həsr edilmiş "Müharibənin ucaldılması" və dostları tərəfindən tərk edilmiş rus əsgərlərinə həsr edilmiş "Arxada qalanlar" əsərləri rus ordusunu alçaldır bəhanəsi ilə sərgiyə qəbul edilmədi.[9] 1874-cü ilin sonlarında Himalay dağları, Hindistan və Tibeti əhatə edən bir səfərə çıxaraq iki il ərzində səyahət edir. 1876-cı ilin sonlarında Parisə geri qayıdır.

Rus-Türk müharibəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1877-1878-ci illərdə Rus-türk müharibəsinin başlaması ilə Vereşagin Parisdən ayrılır və rus ordusunda xidmət etməyə başlayır. Şipka keçidi döyüşlərində və qardaşının öldürüldüyü Plevna döyüşlərində iştirak edir. Ruse yaxınlığında Dunay çayını keçməyə hazırlaşarkən ağır şəkildə yaralanır. Müharibənin sonlarında Yeşilköydə general Mixail Skobelevin katibi kimi fəaliyyət göstərir.

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rus-türk müharibəsindən sonra Vereşagin, müharibə rəsmlərini tez bir zamanda ərsəyə gətirdiyi və özünə köməkçilər götürdüyü Münhen şəhərinə köçür. Rəsmlərdəki sensasiyalı mövzular və onların didaktik məqsədləri, yəni müharibənin dəhşətini göstərərək sülhün inkişaf etdirilməsi, 1881-ci ildə Parisdə, daha sonralar isə London, Berlin, Drezden, Vyana və digər şəhərlərdə rəsim sərgilərində nümayiş etdirilməsinə və əsasən rəsm əsərləri ilə maraqlanmayan kütlənin marağını cəlb etməsinə səbəb oldu.[9]

Vereşagin, Britaniya Hindistanında bir çox imperatorluq səhnələrini təsvir edir. Onun 1876-cı ildə çəkdiyi "Caypura gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi" adlı rəsm əsəri dünyanın üçüncü böyük rəsm əsəri kimi qəbul edilir.[10] 1882-1883-cü illər arasında yenidən Hindistana qayıdır. Onun çəkdiyi üç rəsm əsəri böyük mübahisələrə səbəb olur: birincisi Romada edamın təsvir olunduğu "Romalılar tərəfindən çarmıxa çəkilmə (1887)", ikincisi sipahilərin topla güllələnməsinin təsvir edildiyi "İngilislərin Hindistan üsyanını yatırması" əsəri, üçüncüsü isə "Peterburqda nihilistlərin edamı" əsəri idi. Vereşagini tənqid edənlər Hindistan üsyanının yatırılmasında istifadə olunan topla güllələnmə üsulunun sadəcə 1857-ci il üsyanı zamanı yarandığını, lakin rəssamın 1880-ci illərin müasir əsgərlərini təsvir edib və bu edam üsulunu o zamana uyğunlaşdırdığını bildirirlər. 1887-ci ilin dekabr ayında Vereşagin Amerika İncəsənət Federasiyasının jurnalında çıxan yazısında, "başqa bir üsyan olsa ingilislər yenə bu üsuldan istifadə edəcəklər" deyə özünü müdafiə etdi.

Vereşagin, Qafqaza ilk səfəri zamanı
Vereşagin, 1902-ci il
V.Vereşaginin evinin daxilindəki atelyesi

XIX əsrin sonlarına doğru, Vereşagin sadəcə Rusiyada deyil, ölkə xaricində də məşhurluq qazanmışdı və adı Avropa və Amerika mətbuatının səhifələrindən əskik olmurdu. Müharibəni bir bayram kimi təsvir edən rəsm əsərlərindən fərqli olaraq, Vereşagi, ilk əsərlərindən müharibənin dəhşətli olmağını təsvir edirdi. Vereşagin bildirirdi:

" Həyatım boyunca günəşi sevdim və günəşi boyamaq istədim... Müharibəni görüb nə düşündüyümü söyləyəndə, bir daha özümü günəşə həsr edəcəyimə görə məmnun oldum. Lakin, müharibənin qəzəbi məni izləməyə davam etdi.
Vereşagin
 "

1882-ci ildə Berlindəki Vereşagin sərgisi alman dəniz marşalı Helmut Karl Bernhard von Moltke tərəfindən ziyarət olunur. Vereşagin Moltkeni "Müharibənin ucaldılması" adlı əsərinin önünə gətirir. Əsər marşalın düşüncələrinin qarışmasına səbəb olur. Moltke sərgini ziyarət etdikdən sonra, alman əsgərlərinin sərgiyə gəlməsini qadağan etdi. Avstriya müharibə naziri də eyni addımı atdı və rəssamın avstriyalı zabitlərin Vyanadakı 1881-ci il sərgisindəki rəsmləri pulsuz görmələrinə icazə verilməsi fikrini də qəbul etmədi.

Rusiyada, Vereşaginin əsərlərinin nümayişi və rus ordusunu alçaldır bəhanəsi ilə kitablarının çoxaldılması və satılması qadağan edildi. Bundan təsirlənən rəssam əsərlərindən üçünü yandırır: "Unudulmuş əsgər", "Mühasirə olunanlar" və "Qovalayıb içəri girənlər".

1884-cü ildə Suriya və Fələstinə edilən səyahət, ona Əhdi-Cədidlə maraqlanmaq şansı verdi.[9] Verşaginin əsərləri, o zamanlar həqiqi fiqur kimi düşünülən İsa Məsih haqqında canlandırdığı nağıllara görə mübahisə obyektinə çevrildilər. İsanın təsvirinin həddən artıq kobud və həddən artıq semit obrazı daşıdığı söylənilirdi.

Vereşaginin 1893-cü ildə Moskvada Napoleonun Rusiyaya hücumunu təsvir edən rəsmini çəkdiyi və kitabını yazdığı "1812" seriyasının Tolstoyun "Hərb və Sülh" əsərinə təsir etdiyi düşünülür.

Vereşaginin büstü

Son illəri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vereşagin, 1894-1895-ci illərdə I Çin-yapon müharibəsi ərəfəsində Uzaq Şərqdə idi və 1900-cü ildə Boksçular üsyanı zamanında Mancuriyada rus hərbi dəstələri ilə birlikdə idi. 1901-ci ildə Filippinə, 1902-ci ildə ABŞ və Kubaya, 1903-cü ildə Yaponiyaya gedir. Rus-yapon müharibəsi əsnasında admiral Stepan Makarov tərəfindən Makarovun admiral gəmisi Petropavlovska dəvət olunur. Petropavlovsk 13 aprel 1904-cü ildə Port Artura qayıdarkən iki mina ilə toqquşur və batır. Admiral Makarov və Vereşagin də daxil olmaq üzrə şəxsi heyətin böyük hissəsi həlak olur. Vereşaginin son işi ola, admiral Makarovun rəhbərlik etdiyi müharibə toplantısını təsvir etdiyi rəsm, zərər görmədən ələ keçirilir.[11]

İrsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Perm diyarındakı, Vereşagino qəsəbəsinə və 1978-ci ildə sovet astronom Lüdmila Zuravlyova tərəfindən kəşf edilən kiçik bir asteroidə 3410 Vereşagin adı verilmişdir.[12]

"Müharibənin apofeozu" əsəri çex ağır metal qrupu olan Arakainin Farao albomunun örtük fotosu üçün istifadə olunmuşdur.

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Qaliblər
    Qaliblər
  • Gözlənilməz hücum
    Gözlənilməz hücum
  • Hücumdan sonra
    Hücumdan sonra
  • Şipka ərazisi
    Şipka ərazisi
  • Məğlubiyyət. Dua
    Məğlubiyyət. Dua
  • Borodino yüksəkliklərində Napoleon, 1897
    Borodino yüksəkliklərində Napoleon, 1897
  • Plevna, hücumdan əvvəl. 1881
    Plevna, hücumdan əvvəl. 1881
  • Müharibənin apofeozu
    Müharibənin apofeozu
  • Şipka-Şeynovo. Skobelev Şipkada
    Şipka-Şeynovo. Skobelev Şipkada
  • Udaypurda hindu məbədi, 1874—1886
    Udaypurda hindu məbədi, 1874—1886
  • Səmərqənd, 1869
    Səmərqənd, 1869
  • Dəvə üzrəində ərəb, 1869-1870
    Dəvə üzrəində ərəb, 1869-1870
  • Baniya (tacir). Mumbay, 1874-1876
    Baniya (tacir). Mumbay, 1874-1876
  • Əfqan, 1867-1868
    Əfqan, 1867-1868
  • Buxara döyüşçüsü (sərbaz), 1873
    Buxara döyüşçüsü (sərbaz), 1873
  • Bxil, 1884
    Bxil, 1884
  • Alatau dağlarında. 1869-1870
    Alatau dağlarında. 1869-1870
  • Fəth edilən Moskvada ("Kremldə edam"), 1887-1888
    Fəth edilən Moskvada ("Kremldə edam"), 1887-1888
  • Müşahidə, 1873
    Müşahidə, 1873
  • Himalay axşamları, 1875
    Himalay axşamları, 1875
  • Himalay ponisi, 1875
    Himalay ponisi, 1875
  • Caypurda atlı döyüşçü, 1881
    Caypurda atlı döyüşçü, 1881
  • Krım dağlarının görünüşü
    Krım dağlarının görünüşü
  • İki yəhudi, 1883-1884
    İki yəhudi, 1883-1884
  • Səhərin erkən saatlarında qala yüksəkliyindən Səmərqəndin əsas küçəsinin görünüşü, 1869-1870
    Səhərin erkən saatlarında qala yüksəkliyindən Səmərqəndin əsas küçəsinin görünüşü, 1869-1870
  • Kəşmirdəki dağ çayı, 1875
    Kəşmirdəki dağ çayı, 1875
  • Əmir Teymur qapısı, 1872
    Əmir Teymur qapısı, 1872
  • İki şahin(Başıbozuklar), 1878-1879
    İki şahin(Başıbozuklar), 1878-1879
  • Yapon qadını, 1903
    Yapon qadını, 1903
  • Pars rahibi. Mumbay, 1874-1876
    Pars rahibi. Mumbay, 1874-1876
  • Nikolun ikonası, 1894
    Nikolun ikonası, 1894
  • Tac Mahal muzeyi, 1874-1876
    Tac Mahal muzeyi, 1874-1876
  • Molla Rəhim və molla Kərim bazara gedən yolda, 1873
    Molla Rəhim və molla Kərim bazara gedən yolda, 1873
  • Çu çayı üzərindəki qırğız çadırları, 1869-1870
    Çu çayı üzərindəki qırğız çadırları, 1869-1870
  • Bayram geyimlərində dərvişlər, 1869-1870
    Bayram geyimlərində dərvişlər, 1869-1870
  • Çuquçakda bağ qapısı, 1869-1870
    Çuquçakda bağ qapısı, 1869-1870
  • Kalmık ibadətgahı, 1869-1870
    Kalmık ibadətgahı, 1869-1870
  • Zəngin qırğız ovçu şahin ilə, 1871
    Zəngin qırğız ovçu şahin ilə, 1871
  • Casus
    Casus
  • Adyutant
    Adyutant
  • Karvansarayın həyətində dəvə
    Karvansarayın həyətində dəvə
  • Dutarist
    Dutarist
  • Kalmık laması
    Kalmık laması
  • Qırğız
    Qırğız
  • Alatau dağlarında köçəri yolu
    Alatau dağlarında köçəri yolu
  • Əmir Teymur mavzoleyi, Səmərqənd
    Əmir Teymur mavzoleyi, Səmərqənd
  • Səmərqənddəki arıçılar
    Səmərqənddəki arıçılar
  • Qırğız köçü
    Qırğız köçü
  • Çin məbədinin qalıqları. Ağ-kənd
    Çin məbədinin qalıqları. Ağ-kənd
  • Müharibə haqqında
    Müharibə haqqında
  • Ölümcül yaralı
    Ölümcül yaralı
  • Məscidin qapısında
    Məscidin qapısında
  • Daşkənddə özbək qadın
    Daşkənddə özbək qadın
  • Türk morqu. 1877-1878-ci illər müharibəsində türk morqu
    Türk morqu. 1877-1878-ci illər müharibəsində türk morqu
  • Duxoborların ibadəti. 1865
    Duxoborların ibadəti. 1865
  • Caypura gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi. 1876
    Caypura gedən Uels şahzadəsinin rəsmi mərasimi. 1876

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Верещагин Василий Васильевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 1 2 https://www.britannica.com/biography/Vasily-Vasilyevich-Vereshchagin.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 https://rkd.nl/explore/artists/210140.
  4. ↑ https://www.jstor.org/stable/128133.
  5. ↑ Kowner, Historical Dictionary of the Russo-Japanese War, p. 408.
  6. ↑ The Encyclopaedia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information, Volume 27, 1911, s. 1021
  7. ↑ Heather S. Sonntag, Tracing the Turkestan Series - Vasily Vereshchagin's Representations of Late-19th-century Central Asia, University of Wisconsin-Madison (2003), s. 18
  8. ↑ Vladimir Visson, Portraits of Russian Painters, V. Visson (1987), s. 72
  9. ↑ 1 2 3 4 Chisholm, 1911
  10. ↑ The Sunday Tribune - Spectrum - Travel Arxivləşdirilib 2016-08-24 at the Wayback Machine at www.tribuneindia.com
  11. ↑ "State Historical Museum Opens 'The Year 1812 in the Paintings by Vasily Vereshchagin'," Arxivləşdirilib 2012-03-07 at the Wayback Machine Art Daily, Mart 11, 2010; "War Lasted 18 Months ... Russian Miscalculation," Arxivləşdirilib 2012-03-07 at the Wayback Machine New York Times, Avqust 30, 1905.
  12. ↑ Directory of Minor Plant Names.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Pleshakov, Constantine. "The Tsar's Last Armada-The Epic Voyage to the Battle Of Tsushima." (2002).
  • Verestchagin, Vassili. (1887). Vassili Verestchagin, painter, soldier, traveler; autobiographical sketches (F. H. Peters, translator). London, R. Bentley & Son. OCLC 1097646
  • Kowner, Rotem (2006). "Historical Dictionary of the Russo-Japanese War". Scarecrow. 620pp. ISBN 0-8108-4927-5
  • Leonard D. Abbott, "Verestchagin, Painter of War." The Comrade (New York), vol. 1, no. 7 (April 1902), pp. 155–156.
  • Art Institute of Chicago, Works of Vassili Verestchagin: an Illustrated, descriptive catalogue and two appendixes to the catalogue Realism and Progress in Art by Verestchagin.
  • W. T. Stead, "Vassili Verestchagin: Character Sketch," Review of Reviews (London), vol. 19 (January 1899), frontispiece, 22-33.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vasili_Vereşagin&oldid=7236761"