Amerika Basketbol Assosiasiyası

Original adı Amerika Basketbol Assosiasiyası (ABA) olan bu əsas profesional liqanın 1967-ci ildə təməli qoyulmuşdur. 1976-cı ildə Amerika Basketbol Assosiasoyası - Milli Basketbol Assosiasiyası (NBA) ilə birləşdi. Milli Basketbol Assosiasiyasına bir neçə komanda qoşularaq və ABA-da 3 bal üstünlüklə liderlik edir.

Liqanın tarixi

ABA 1960-cı ildən 1970-ci illərin ortalarına qədər çoxsaylı liqalar üçün çətin idi. Çünki Amerika Birləşmiş Ştatlarında peşə idman liqaları mövcud deyildi və komandalar öz müvəffəqiyyət dərəcələrini nümayiş etdirə bilmirdi. Bu səbəbdən ABŞ-də bir çox milyaderlər və ocümlədən də basketbola həvəskar olan sahibkarlar milli liqanı yaratmaq qərarına gəlirlər. Birinci bu sahəyə yəni ABA-ya "Milleapolis Leykers" komandasının oyunçusu məşhur Corc Mayken pul yatırır. ABA klubu çoxlu tanınmış oyunçulardan ibarət NBA komandasının klubuna qalib gəldi.

ABA NBA-nın qaydalarından fərqli qaydalara riayət edirdilər. Onlar 1967-68-ci illərdə 3-cü zonaya keçirlər. Bu zonaya NBA onlardan yalnız 20 il sonra keçə bilir. Həmçinin bu dövrdə ABA rəngli (qırmızı, ağ və göy) topdan, NBA isə birrəngli (narıncı) topdan istifadə edirdi. ABA-nı NBA-dan fərqləndirən digər əlamət isə ABA-nın regional olmasıdır. Belə ki, "Virciniya Skvaz" və "Karalina Quqarz" komandaları oyunlarını müxtəlif regionlarda keçiriblər. 1970-ci ildən başlayaraq ABA və NBA-nın birləşməsi təklifi irəli sürüldü. 1976-cı ildə artıq qərar qəbul edildi və bu iki liqa birləşdi. Ancaq bu prosesə qədər ABA-nın bir çox komandası maliyyə problemi ilə üzləşdiyi üçün bağlandı.

Liqanın çempionları

• Corc Mayken (1967—1969)
• Ceyms Karson Qardner (1969)
• Cek Dolf (1969—1992)
• Bob Karlson (1972—1973)
• Mayk Steron (1973—1974)
• Ted Munçak (1974—1975)
• Deyv Debuşe (1975—1976)

Komandanın assossasiayası

ABA-ya daxil olan 11 komanda içərisində yalnız "İndian Peysers" və "Kentukki Kolonels" 9 sezon ərzində öz adlarını dəyişmədilər. Həmçinin "Denver larks, Roteks, Naqqets" öz klublarını heç vaxt dəyişməyiblər. 4 klub içərisindən NBA-ya 8 komanda (Dallas, mayami, Memfis, Minnesota, Nyu-Orlean, Hyuston, Şarlott və Yuta) daxil oldu.

Hal-hazırda oyunlar 22000 tamaşaçını qəbul edə bilən, 2010-cu ildə tikilən "KFS Yam-çentr"də keçirilir. Bundan öncə isə 16600 tamaşaçı tutan "Fridom Holl"da keçirilirdi.

ABA-nın çempionları

İllər	Çempion	Seriya	Finalçılar	MVP playoff
1967/1968	Pittsburq Paypers	4-3	Nyu Orlean Bakanirs	Konni Hokins, Pittsburq Paypers
1968/1969	Oklend Oks	4-1	İndiana Peysers	Uorren Cabali, Oklend
1969/1970	İndiana Peysers	4-2	Los-Anceles Starz	Rocer Braun, İndiana
1970/1971	Yuta Starz	4-3	Kentukki Kolonels	Zemlo Biti, Yuta
1971/1972	İndiana Peysers	4-2	Nyu-York Nets	Freddi Lyus, İndiana
1972/1973	İndiana Peysers	4-3	Kentukki Kolonels	Corc Makqinnis, İndiana
1973/1974	Nyu-York Nets	4-1	Yuta Starz	Culius İrvinq, Nyu-York
1974/1975	Kentukki Kolonels	4-1	İndiana Peysers	Artis Qilmor, Kentukki
1975/1976	Nyu-York Nets	4-2	Denver Naqqets	Culius İrvinq, Nyu-York

Məşhur oyunçuları

Marvin Barns, Zelmo Biti, Rocer Braun, Uorren Cabali, Culius İrvinq, Artis Hilmor, Konni Hokins, Spenser Heyvud, Corc Makqinnis, Den İlss, Çarli Skott, Rik Berri, Freddi Lyus, Mek Kelvin, Daq Mo, Conni Neyman və başqaları.

Ən məhsuldar oyunçuları

İllər	Oyunçu	Komanda	Oyun	Oyunda atışlar	3-lü atış	Cərimə atışlar	Xallar	Oyunların orta hesabı
1967/1968	Konni Hokins	Pittsburq Paypers	70	635	2	603	1875	26,8
1968/1969	Rik Berri	Oklend Oks	35	392	3	403	1190	34,0
1969/1970	Spenser Heyvud	Denver Pokets	84	986	0	547	2519	30,0
1970/1971	Den İlss	Kentukki Kolonels	83	938	0	604	2480	29,9
1971/1972	Çarli Skott	Virciniya Skvaz	73	985	29	525	2524	34,6
1972/1973	Culius İrvinq	Virciniya Skvaz	71	894	5	475	2268	31,9
1973/1974	Culius İrvinq (2)	Nyu-York Nets	84	914	17	454	2299	27,4
1974/1975	Corc Makqinnis	İndiana Peysers	79	873	62	545	2353	29,8
1975/1976	Culius İrvinq (3)	Nyu-York Nets	84	949	34	530	2462	29,3

Hücumçu liderlər

İllər	Oyunçular	Komanda	Oyunlar	Hücumçu	Müdafiə hücumu	Hücumlar	Orta hesabla
1967/1968	Mel Deniels	Minnesota Maskis	78	502	711	1213	15,6
1968/1969	Mel Deniels (2)	İndiana Peysers	76	383	873	1256	16,5
1969/1970	Spenser Heyvud	Denver Pokets	84	533	1104	1637	19,5
1970/1971	Mel Deniels (3)	İndiana Peysers	82	394	1081	1475	18,0
1971/1972	Artis Hilmor	Kentukki Kolonels	84	421	1070	1491	17,8
1972/1973	Artis Hilmor (2)	Kentukki Kolonels	84	449	1027	1476	17,6
1973/1974	Artis Hilmor (3)	Kentukki Kolonels	84	478	1060	1538	18,3
1974/1975	Sven Neyter	San-Antonya Spyors	78	369	910	1279	16,4
1975/1976	Artis Hilmor (4)	Kentukki Kolonels	84	402	901	1303	15,5

Ötürmə liderlər

İllər	Oyunçular	Komanda	Oyunlar	Ötürmə	Orta hesabla
1967/1968	Larri Braun	Nyu Orlean Bakanirs	78	506	6,5
1968/1969	Larri Braun (2)	Oklend Oks	77	544	7,1
1969/1970	Larri Braun (3)	Vaşinqton Keps	82	580	7,1
1970/1971	Bill Melçionni	Nyu-York Nets	81	672	8,3
1971/1972	Bill Melçionni (2)	Nyu-York Nets	80	669	8,4
1972/1973	Bill Melçionni (3)	Nyu-York Nets	61	453	7,4
1973/1974	El Smit	Denver Pokets	76	619	8,1
1974/1975	Mek Kelvin	Denver Naqqets	74	570	7,7
1975/1976	Don Buzi	İndiana Peysers	84	689	8,2

Tutan liderləri

İllər	Oyunçular	Komanda	Oyunlar	Tutma	Orta hesabla
1973/1974	Ted Makkleyn	Denver Pokets	84	250	2,98
1974/1975	Breyn Teylor	Nyu-York Nets	79	221	2,80
1975/1976	Don Buzi	İndiana Peysers	84	346	4,12

Blok-Şot liderlər

İllər	Oyunçular	Komanda	Oyunlar	Blok-Şot	Orta hesabla
1973/1974	Kolduel Cons	San-Dieqo Konkistadors	79	316	4,00
1974/1975	Kolduel Cons (2)	San-Dieqo Konkistadors	76	246	3,24
1975/1976	Billi Polç	San-Antonya Spyors	83	253	3,05

Xarici keçid

• Remember the ABA (англ.)
• ABA Memorabilia (англ.)

Ədəbiyyat

• The Official NBA Basketball Encyclopedia. Villard Books. 1994. p. 180. ISBN 0-679-43293-0.
• Burke, Monte. "The NBA Finally Puts An End To The Greatest Sports Deal Of All Time Forbes. Retrieved 2016-12-11
• Sports Encyclopedi
• "ESPN Classic: Mikan was first pro to dominate the pos t Retrieved 2007-12-04.
• Official ABA Guides, 1967–1976.