Pirofillit

Pirofillit
Ümumi məlumatlar
Kateqoriya	Mineral
Formul (təkrarlanan vahid)	Al₂Si₄O₁₀(OH)₂
Strunz təsnifatı	VIII/E.04
Xüsusiyyətləri
Zolaq rəngi	ağ
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Pirofillit Al₂ (OH)₂ [Si₂O₅]₂ — monoklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn.

Növ müxtəliflikləri

Xromlu pirofillit (3%-dək Cr₂O₃); aqalmatolit – sıx gizlipulcuqlu kütlələr.

Xassələri

Rəng – ağ, sarımtıl-ağ, gümüşü-ağ, boz, yaşılımtıl, qəhvəyi, alma kimi yaşıl; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – tutqun, yağlı, lövhəvari aqreqatlarda – sədəfi; Şəffaflıq – yarımşəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 2,6-2,9; Sərtlik – 1-1,5; Ovulur; vərəqləri əyilgəndir, lakin elastik deyil. Sıx kütlələri görünüşcə və əl ilə yoxladıqda yağlıdır; Ayrılma – {001} üzrə mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamardan qabıqlıyadək; Morfologiya – kristallar: nadir hallarda rast gəlir: prizmatik; Mineral aqreqatları: nazikvərəqli, lövhəvari - şüalı, xırdapulcuqlu, dərzşəkilli, sıx.

Mənşəyi və yayılması

Hidrotermal pirofillit adətən damarətrafı dəyişilmələrin məhsulu kimi alüminium oksidi ilə zənginləşmiş süxurlarda müşahidə edilir. Alüminium oksidi ilə zəngin olan süxurlar metamorfik pirofillit üçün də əlverişlidir. Mineral hidrotermal damarlarda, kristallik şistlərdə, törəmə kvarsitlərdə qeyd edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kvars, mika, kassiterit, topaz və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Çinin bir sıra rayonları; Maqadan vilayəti, Çistoqorov (Rusiya); Ovruç yatağı (Ukrayna); Şimali Karolina (ABŞ) və b. Azərbaycanın Daşkəsən rayonunda Şişqaya alunit-pirofillit yatağı yerləşir. Pirofillit çox vaxt bu rayonun metasomatitlərində də təzahür edir. İkinci dərəcəli mineral kimi Kiçik Qafqazın bir sıra sulfid yataqlarının (Çıraqdərə, Toğanalı, Bittu-bulaq, İtqırılan, Nəsirvaz və b.) törəmə kvarsitlər formasiyasına aid olan filizyanı metasomatitlərində müşahidə edilir.

Tətbiqi

Keramika, kagız, rezin, elektrotexnika, tikinti sənayesi üçün mühüm xammaldır. Aqalmatolit müxtəlif məmulatların – kiçik heykəllərin, bəzək şeylərinin və b. hazırlanmasında istifadə edilir.

Mənbə

• Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.

Xarici keçidlər

• THE MINERAL PYROPHYLLITE