Дрэздэн

Дрэздэн
Герб[d]	Сцяг
Краіна	Германія
Каардынаты	51°02′ пн. ш. 13°44′ у. д.HGЯO
Кіраўнік	Dirk Hilbert[d]
Заснаваны	1206
Першая згадка	1206
Плошча	328,3 км²
Вышыня цэнтра	113 м
Водныя аб’екты	Эльба, Weißeritz[d], Lockwitzbach[d], Prießnitz[d], Kaitzbach[d] і Lausenbach[d]
Насельніцтва	529.781 чалавек (2011)
Часавы пояс	UTC+1
Тэлефонны код	+49 351
Паштовыя індэксы	01067-01326
Аўтамабільны код	DD
Афіцыйны сайт	dresden.de; (англ.)(ням.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дрэздэн (ням.: Dresden, в.-луж.: Drježdźany) — горад на ўсходзе Германіі, сталіца зямлі Саксонія. Размешчаны ў даліне ракі Эльба непадалёку ад чэшскай граніцы.

Дрэздэн мае доўгую гісторыю ў якасці сталіцы і рэзідэнцыі князёў-выбаршчыкаў і каралёў Саксоніі, дзякуючы чаму горад набыў арыстакратычны і мастацкі каларыт. Дрэздэн быў амаль цалкам разбураны падчас Другой сусветнай вайны ў выніку авіяналётаў англа-амерыканскіх сіл.

Дрэздэнская частка даліны Эльбы некаторы час знаходзілася ў Спісе сусветнай гістарычнай спадчыны ЮНЕСКА і была выключана адтуль за наўмыснае парушэнне Канвенцыі ЮНЕСКА аб ахове сусветнай спадчыны (пабудова аўтамабільнага моста) — першы выпадак выключэння са Спіса ў Еўропе і другі ў свеце.

Геаграфічныя звесткі

Клімат

Клімат Дрэздэна
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Сярэдні максімум, °C	1,0	1,0	7,0	12,0	17,0	21,0	22,0	22,0	18,0	13,0	6,0	3,0	12,0
Сярэдняя тэмпература, °C	−0,5	−1,5	3,0	7,0	12,0	16,0	17,0	17,0	14,0	9,5	4,0	1,5	8,0
Сярэдні мінімум, °C	−2	−4	−1	3,0	8,0	11,0	13,0	13,0	10,0	6,0	2,0	0,0	5,0
Норма ападкаў, мм	30	20	30	50	60	80	80	70	50	40	30	40	580
Крыніца: Weather Information for Dresden

Гісторыя

Назва «Дрэздэн», як і частка назваў гарадскіх раёнаў, мае славянскія карані, ад дрэўнесорбскага Drežďany («жыхары пойменых лясоў»). Упершыню Дрэздэн дакументальна згадваецца ў 1206 годзе ў сувязі з судовай справай паміж Майсенскай царквой і графам фон Дона з-за спрэчных тэрыторый (Acta sunt hec dresdene). Як горад, ужо ў іншым дакуменце, Дрэздэн згадваецца ў 1216 (Acta sunt hec... in civitate nostra dresdene).

З 1270 Дрэздэн стаў сталіцай маркграфства Мейсэн і быў ёй да аб'яднання маркграфства з курфюрствам Саксонія ў 1422 годзе. У 1485 г. адбыўся Лейпцыгскі падзел аб'яднанай дзяржавы, у выніку якога Дрэздэн зноў стаў сталіцай маркграфства Мейсэн (прычым маркграф атрымаў тытул герцага Саксоніі). У 1547 годзе курфюрства Саксонія было зноў далучана да Мейсэну, і Дрэздэн апынуўся сталіцай курфюрства Саксонія. Найбольшага росквіту Саксонія (і Дрэздэн, як яе сталіца) дасягнула пры Аўгусце Моцным у пачатку XVIII стагоддзя. У XVIII стагоддзі Саксонія прэтэндавала на вядучую ролю сярод нямецкіх княстваў і вяла сталыя войны з Прусіяй. Падчас Сямігадовай вайны Дрэздэн быў захоплены і доўгі час утрымліваўся войскамі прускага караля Фрыдрыха II. Гэтая акупацыя нанесла вялікія страты гораду, у прыватнасці ў 1760 годзе была разбурана Кройцкірхе. У 1872 годзе быў створаны Dresdner Bank.