З’яўленне Ісуса на шляху ў Эмаус

Хрыстос і два вучня На дарозе ў Эмаус, Дуча дзі Буанінсенья, 1308-1311 гг., Сіена

З'яўленне Ісуса на шляху ў Эмаус — адзін з ранніх эпізодаў з'яўлення Хрыста вучням пасля Свайго распяцця і адкрыцця пустой труны. Як сустрэча па дарозе ў Эмаус, дык і наступная вячэра ў Эмаусе, якую Ісус меў з двума вучнямі, былі папулярнымі прадметамі ў мастацтве.

Біблейскае апісанне

Евангелле паводле Лукі 24:13-32 апісвае сустрэчу на дарозе і вячэру, і заяўляе, што калі вучань Ісуса Клеопа ішоў у Эмаус з іншым вучнем, яны сустрэліся з Ісусам. Яны не пазналі Яго і абмеркавалі свае спачуванні ў сувязі з апошнімі падзеямі з Ім. Вучні пераканалі Спадарожніка зайсці і паесці з імі, і ў ходзе трапезы яны пазналі Яго.

Евангелле паводле Марка 16:12-13 дае аналагічны запіс, які апісвае з'яўленне Ісуса двум вучням, калі яны ішлі па сельскай мясцовасці, прыкладна ў той жа час, што і ў апавяданні Евангелля, аднак не называючы ні вучняў, ні месца прызначэння (Эмаус):

Пасля гэтага з'явіўся ў іншым вобразе двум з іх на дарозе, калі яны ішлі ў паселішча. І тыя, вярнуўшыся, абвясцілі астатнім; але і ім не паверылі.

У Евангеллі паводле Лукі гаворыцца, што Ісус застаўся і вячэраў з дзвюма вучнямі, пасля сустрэчы на дарозе:

І наблізіліся яны да таго паселішча, у якое ішлі; і Ён паказаў ім выглядам, што хоча ісці далей; але яны стрымлівалі яго, кажучы: застанься з намі, бо дзень ужо схіліўся на вечар. І Ён увайшоў і застаўся з імі. І калі Ён узляжаў з імі, дык, узяўшы хлеб, дабраславіў, пераламаў і падаў ім…

Падрабязнае апавяданне аб гэтым эпізодзе лічыцца адным з лепшых эскізаў біблейскай сцэны ў Евангеллі паводле Лукі. У гэтым аповедзе, калі Ісус з'явіўся Клеопе і яшчэ аднаму вучню спачатку іх "вочы іх былі самкнуты", так што яны не маглі пазнаць Яго. Пазней падчас ламання хлеба "адкрыліся вочы іх", і яны пазналі Яго. Вучні ўжро ноччу вярнуліся ў Іерусалім і паведамілі апосталам, што з імі здарылася.

У мастацтве

Хрыстос у Эмаусе, Рэмбрант, 1648 г., Луўр

І сустрэча на дарозе, і наступная вячэра былі намаляваны ў мастацтве, хоць вячэры прысвечана больш увагі. Сярэднявечнае мастацтва імкнулася паказаць момант, калі Ісус яшчэ не пазнаны; звычайна Хрыстос носіць вялікі капялюш, каб дапамагчы гледачу растлумачыць пачатковае непазнанне з боку вучняў. Звычайна гэта вялікі капялюш паломніка са значкамі або, радзей, яўрэйскі капялюш. У эпоху Адраджэння больш папулярным быў малюнак наступнай часткі эпізоду, вячэры ў Эмаусе, калі Ісус есць з вучнямі, часта момант распазнання.

Малюнак Рэмбрандта 1648 года (Луўр), грунтуецца на творы, які ён зрабіў шэсць гадоў таму, у якім вучань злева падняўся і склаў рукі ў малітве. У абодвух малюнках вучні спалоханыя, але не ад страху, а ад неспадзявання. Абодне карціны Караваджа, якія былі намаляваны праз шэсць гадоў адна ад адной маюць вельмі натуральны колер, але падвергнуліся крытыцы за адсутнасць дэталяў. Караваджо адлюстраваў Ісуса без барады, на стале плады, якіх у той сезон не магло быць. Акрамя таго, гаспадар гасцініцы паказаны ў капелюшы.

Іншыя мастакі, якія малююць Вячэру ў Эмаусе: Якопа Басана, Понторма, Віторэ Карпача, Філіп дэ Шампень, Альбрэхт Дзюрэр, Бенедэта Джэнары, Якаб Іорданс, Марка Марцыяле, Педра Арэнтэ, Тынтарэта, Тыцыян, Дыега Веласкес і Паала Веранезэ. Вячэра быў таксама прадметам аднаго з сваіх самых паспяховых падробак на Вермеера Хан ван Меегеренам.

У літэратуры тэма Эмауса адлюстравана ў 12 стагоддзі паэтам Ларэнца ў драматычнай лацінскай паэме.

Галерэя мастацтва

• 
  Араторый у Навары, 15ст.
• 
  Вячэра ў Эмаусе, 15ст.
• 
  Вінчэнца Катэна
• 
  Тыцыян, 1535 г., Луўр
• 
  Сустрэча, Леліо Орсі, 1560-65 гг.
• 
  Пітэр Брэйгель Старэйшы, 1571 г.
• 
  Караваджа, 1601 г., Лондан
• 
  Караваджа, 1606 г., Мілан
• 
  Дыега Веласкес, 1620 г., Нью-Ёрк
• 
  Лаўрэнт дэ ла Хір, 1656 г.
• 
  Абрахам Блухарт
• 
  Ёзеф фон Фурых, 1837 г.
• 
  Бертель Торвальсен, 1840-я
• 
  Роберт Цюнд, 1877 г.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме З’яўленне Ісуса на шляху ў Эмаус