Мікалай Аляксандравіч Львоў

Мікалай Львоў
Імя пры нараджэнні	Мікалай Аляксандравіч Львоў
Дата нараджэння	4 (15) мая 1753 ці 1751
Месца нараджэння	Nikolskoe[d], Q4321065?, Таржоцкі раён, СССР
Дата смерці	22 снежня 1803 (3 студзеня 1804) ці 2 студзеня 1804(1804-01-02)
Месца смерці	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя
Грамадзянства	Расія
Дзеці	Vera Lvova[d], Aleksandr Lvov[d] і Elizaveta Nikolaevna Lvova[d]
Працы і дасягненні
Працаваў у гарадах	Санкт-Пецярбург, наваколлі Санкт-Пецярбурга: Гатчына, Мурына; Масква, сядзібы Падмаскоўя, Таржок, сядзібы Цвярской губерні, Магілёў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікалай Александравіч Львоў (руск.: Никола́й Алекса́ндрович Львов; 4 [15] мая 1753, маёнтак Нікольскае-Чарэнчыцы каля Таржка, цяпер Цвярской вобласці — 22 снежня 1803 [3 студзеня 1804], Масква) — адзін з найвыдатных і рознабаковых прадстаўнікоў Рускай Асветы: архітэктар-паладыянец, графік, паэт, перакладчык, музыкант.

Біяграфія

Належаў да старадаўняга цвярскога роду. Сын небагатага цвярскога памешчыка Аляксандра Пятровіча Львова і Праскоўі Фёдараўны, народжанай Хрыпуновай.

У 1769 Львоў паступіў у Праабражэнскі полк. Шмат займаўся самаадукацыяй. У школе Бібікава (Ізмайлаўскі полк) стварыў кружок «Чатырох разумных абшчыннікаў», куды ўвайшлі М. Восіпаў, М. і П. Ермалаевы. З канца 1770 вакол Львова склалася кола людзей, аб’яднаных агульнымі поглядамі, творчымі пошукамі, жыццёвымі пазіцыямі. Апроч шваграў Дзяржавіна і Капніста, да яго належалі І. І. Хемніцэр, Д. Р. Лявіцкі, У. Л. Баравікоўскі і Е. І. Фамін.

У 1779 г. тайна абвянчаўся з Марыяй Аляксееўнай Дзяковай, чые родныя сёстры былі ў шлюбе з паэтамі Дзяржавіным і Капністам. У Львовых было два сыны і тры дачкі.

Львоў, адзін з самых эрудзіраваных і дасціпных людзей свайго часу, займаўся архітэктурай, археалогіяй, хіміяй, геалогіяй, механікай, збіраў народныя песні, стварыў вершаваны пераклад Анакрэонтавых песень, быў таленавітым гравёрам і малявальшчыкам. У 1783 Львоў быў выбраны ў Расійскую Акадэмію, з 1785 быў ганаровым членам Акадэміі мастацтваў.

Сабор Святога Іосіфа ў Магілёве, пач. XX ст.

Як архітэктар Львоў вядомы сваімі пабудовамі ў Пецярбургу і наваколлях; як аўтар сабораў — Барысаглебскага ў Таржку (1785-96) і Святога Іосіфа ў Магілёве (пабудаванага ў памяць аб сустрэчы Кацярыны II з імператарам Іосіфам II), сядзібных комплексаў у Цвярской, Наўгародскай і Маскоўскай губернях.

Царква Вялікамучаніцы Кацярыны (Львоўская ратонда) у горадзе Валдай

Прыярацкі палац у Гатчыне

У архітэктурнай творчасці быў прыхільнікам антычнай класікі і італьянскага архітэктара XVI ст. А. Паладзіа (перавёў і выдаў трактат «Чатыры кнігі Паладыевай архітэктуры»). Талент Львова-канструктара выявіўся ў пошуках новых будаўнічых матэрыялаў, распрацоўцы спосабаў землябітнага будаўніцтва, ацяплення і вентыляцыі будынкаў. Разнастайнасць інтарэсаў Львова знайшло адлюстраванне і ў тэматыцы яго кніг: ад прац пра печы і каміны і пра ўжыванне землянога вуглю да «Летапісца вялікага рускага» (руск.: Летописца великого русского) і вядомага зборніка «Збор рускіх народных песень з іх галасамі» (руск.: Собрание русских народных песен с их голосами; 1790), да якога аўтар напісаў свой трактат «Пра рускія народныя спевы» (руск.: О русском народном пении). Вялікую цікавасць ён праяўляў да праблемы народнасці, што знайшло адлюстраванне ў яго лібрэта да камічнай оперы Е. І. Фаміна «Ямшчык на падставе» (руск.: Ямщики на подставе; «Ігрышча незнарок») (1787). Львоў з’яўляўся адным з заснавальнікаў пейзажнага стылю ў рускім садаводстве.

Цудоўны малявальшчык, ён стварыў праект зоркі і знакаў ордэна Святога Уладзіміра, новых знакаў ордэна Святой Ганны. Планаваў выпусціць «Слоўнік мастакоў і мастацтваў» (руск.: Словарь художников и художеств), але гэта праца не была выдадзены, а рукапіс — страчаны.

Знайшоў і апублікаваў з прадмовай два летапісы Старажытнай Русі: «Летапісец рускі ад прышэсця Рурыка да скону Іаана Васільевіча» (руск.: Летописец русский от пришествия Рурика до кончины Иоанна Васильевича; 1792) і «Падрабязны летапіс ад пачатку Расіі да Палтаўскай Баталіі» (руск.: Подробную летопись от начала России до Полтавской Баталии; 1798—1799).

Ілюстрацыя да «Рускай пірастатыкі» М. А. Львова

У 1795 г. Львоў апублікаваў сваю працу па ацяпленню і вентыляцыі «Руская пірастатыка, або ўжыванне выпрабаваных камінаў і печаў» (руск.: Русская пиростатика, или употребление испытанных каминов и печей), дзе апісваюцца выпрабаваныя і некаторыя вынайдзеныя ім удасканаленні ацяпляльных прыбораў. У 1799 была апублікавана другая частка, дзе была прапанавана канструкцыя каларыфернай печы. Выданню трэцяй перашкодзіла смерць Львова.

Памяць

Бюст М. А. Львова ў Таржку

13 чэрвеня 2004 года ў цэнтры горада Таржка быў усталяваны помнік М. А. Львову, створаны па ініцыятыве і сіламі фонду імя Львова сумесна з адміністрацыяй горада Таржка. Праект помніка выканаў архітэктар У. П. Гарадовіч, а бюст архітэктара стварыў скульптар Ю. П. Карпенка.

C 2003 года імя М. А. Львова носіць Цвярское вучылішча культуры.

Літаратура

• Будылина М. В., Брайцева О. И., Харламова А. М. Архитектор Н. А. Львов. — М.: Госстройиздат, 1961.
• Глумов А. Н. Н. А. Львов / Рукопись А. Н. Глумова доработана и подготовлена к печати К. П. * Макаровой и А. М. Харламовой; Послесловие А. М. Харламовой; Примечания А. Б. Никитиной.. — М.: Искусство, 1980. — 208, [50] с. — (Жизнь в искусстве). — 50 000 экз.
• Бочкарёва И. А. Н. А. Львов. К 250-летию со дня рождения. — Торжок: ВИЭМ, 2001. — ISBN 5-87049-199-1
• Лаппо-Данилевский К. О тайной женитьбе Львова // Новое литературное обозрение. — 1997. — № 23. — С. 132—141.
• Николай Львов: прошлое и современность: Материалы научно-практической конференции 16-17 мая 2005 г. Сб. статей. — СПб.: ООО «Селеста», 2005. — ISBN 5-98343-012-2
• Никулина Н. И. Николай Львов. — Л.: Лениздат, 1971. — 133 с.

Спасылкі

• Мікалай Аляксандравіч Львоў на «Радаводзе». Дрэва продкаў і нашчадкаў
• Біяграфічны артыкул