Перайсці да зместу

Сонечныя зацьменні ў старажытнасці

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

 

Гэта спіс сонечных зацьменняў са старажытнасці, якія маюць гістарычнае значэнне. Зацьменні ў гэтым спісе не толькі былі зафіксаваны, але часам мелі значныя наступствы, напрыклад, спыненне вайны.

Гістарычна значныя сонечныя зацьменні

[правіць | правіць зыходнік]
Дата зацьмення Тып Сарас Велічыня Гамма Час максімальнай фазы (UTC) Працягласць Тэрыторыі Заўвагі
22 Кастрычніка 2137 да н.э. Колцападобнае 9 0.9736 0.3842 03:25:29 2 хвіл 52 с Кажуць, што Хо і Хі, п'яныя астраномы, не змаглі прадказаць гэтае зацьменне. (гісторыя можа быць выдуманай або няправільна інтэрпрэтаванай) [2] [3]
3 мая 1375 да н.э. Поўнае 16 1.0295 0.7755 04:51:04 2 хвіл 7 с Раннія месапатамскія запісы. [4]
24 чэрвеня 1312 да н.э. Поўнае 35 10:44 4 хвіл 33 с Анатолія Вядомае як зацьменне Мурсілі, можа даць абсалютную храналогію старажытнага Блізкага Усходу.[1][2][3]
5 чэрвеня 1302 да н.э. Поўнае 26 1.0805 0.2982 02:10:48 6 хвіл 25 с Ранняе кітайскае зацьменне. [5]
16 красавіка 1178 да н.э. Поўнае 39 1.0599 0.5187 10:00:58 4 хвіл 33 с Зацьменне Адысея. [6] [7]
21 красавіка 899 да н.э. Колцападобнае 53 0.9591 0.8964 22:21:56 3 хвіл 4 с Зацьменне "падвойнага світання" ў Кітаі. [8] [9]
15 чэрвеня 763 да н.э. Поўнае 44 08:23 4 хвіл 59 с Засведчана ў Асірыйскіх крыніцах і забяспечвае абсалютную храналогію старажытнага Блізкага Усходу.[4]
6 красавіка 648 да н.э. Поўнае 38 1.0689 0.6898 08:31:03 5 хвіл 2 с Зацьменне Архілоха. [10] [11]
28 мая 585 да н.э. Поўнае 57 14:28 6 хвіл 5 с Меркавана прадсказана Фалесам; адбылося падчас бітвы пры зацьменні.[5][6]
19 мая 557 да н.э. Поўнае 48 1.0258 0.3145 12:52:26 2 хвіл 22 с Аблога Ларысы, упершыню запісаная Ксенафонтам. [12]
17 лютага 478 да н.э. ці 2 кастрычніка 480 да н.э. Колцападобнае 42/65 9:58:51/11:51:0 6 хвіл 0 с / 7 хвіл 57с Грэцыя Зацьменне адбылося перад першым паходам Ксеркса на Грэцыю. Дакладнае датаванне аспрэчваецца, бо Герадот (які апісаў зацьменне) дае дату, калі ў гэтай частцы свету не было зацьмення[7]
3 жніўня 431 да н.э. Колцападобнае 48 14:54:51:8 1 хвіл 4,5 с Грэцыя, Міжземнае мора Запісана Фукідыдам;[8] Перыкл кажа сваёй грэцкай арміі, што зацьменне было не болей чым закрыццём сонца чымсьці большым, чым яго плашч.[9]
21 сакавіка 424 да н.э. Колцападобнае 42 0.9430 0.9433 07:54:29 4 хвіл 39 с 8 год Пелапанескай вайны. [13]
6 мая 319 Поўнае 72 14:24:49 3 хвіл 56 с Грузія, Еўропа, Мексіка, ЗША На думку астраномаў, гэта зацьменне, якое папярэднічала хрышчэнню Іберыі Мірыянам III.[10]
17 ліпеня 334 Колцападобнае 80 0.9759 0.3268 11:21:41 2 хвіл 23 с Рым, Міжземнае мора Запісана Фірмікам Матэрнусам у ягоных Матэзах.[11][14]

Статыстыка

[правіць | правіць зыходнік]

Самыя працяглыя поўныя зацьменні

[правіць | правіць зыходнік]

Ніжэй прыведзены спіс 10 самых працяглых поўных зацьменняў паміж 30-м стагоддзем да нашай эры і 4-м стагоддзем нашай эры.

Дата зацьмення Працягласць Даведка
30 мая 2585 да н.э 7 хвіл 17 с [12]
10 чэрвеня 2567 г. да н.э 7 хвіл 21 с [12]
6 мая 2249 да н.э 7 хвіл 20 с [12]
17 мая 2231 да н.э 7 хвіл 21 с [12]
5 чэрвеня 762 да н.э 7 хвіл 25 с [13]
15 чэрвеня 744 да н.э 7 хвіл 28 с [13]
26 чэрвеня 726 да н.э 7 хвіл 18 с [13]
16 чэрвеня 345 г 7 хвіл 17 с [14]
27 чэрвеня 363 г 7 хвіл 24 с [14]
8 ліпеня 381 г 7 хвіл 22 с [14]

Сонечныя зацьменні па стагоддзях

[правіць | правіць зыходнік]
Стагодзе Клк Тып зацьмення Найдаўжэйшае зацьменне Двухзацьменныя месяцы Заўв.
Частковае Кольцападобнае Поўнае Гібрыднае Даўжыня Дата
XX да н.э. 239 84 71 62 22 11 хвіл 38 с 28 снежня 1983 да н.э. Сакавік 958 да н.э. [15]
XIX да н.э. 253 93 80 63 17 8 хвіл 57 с 28 кастрычніка 1896 да н.э. Студзень 1806 да н.э. [16]
XVIII да н.э. 254 95 74 64 21 11 хвіл 10 с 10 лістапада 1710 да н.э. [17]
XVII да н.э. 230 75 71 60 24 12 хвіл 7 с 12 снежня 1656 да н.э. Ліпень 1611 да н.э. [18]
XVI да н.э. 225 78 67 59 21 10 хвіл 7 с 25 студзеня 1583 да н.э. Чэрвень 1535 да н.э., май 1524 да н.э. [19]
XV да н.э. 226 77 69 62 18 10 хвіл 0 с 25 верасня 1410 да н.э. Красавік 1448 да н.э. [20]
XIV да н.э. 234 76 84 68 6 11 хвіл 29 с 18 лістапада 1320 да н.э. [21]
XIII да н.э. 250 93 86 64 7 11 хвіл 11 с 9 снежня 1284 да н.э. Снежань 1210 да н.э. [22]
XII да н.э. 252 93 89 63 7 10 хвіл 27 с 14 снежня 1108 да н.э. Кастрычнік 1123 да н.э., верасень 1112 да н.э. [23]
XI да н.э. 238 79 91 68 0 10 хвіл 34 с 25 снежня 1090 да н.э. Жнівень 1036 да н.э., ліпень 1025 да н.э., чэрвень 1014 да н.э. [24]
X да н.э. 226 84 75 61 6 9 хвіл 1 с 24 кастрычніка 984 да н.э. [25]
IX да н.э. 225 80 75 66 4 10 хвіл 21 с 7 лістапада 817 да н.э. [26]
VIII да н.э. 234 79 88 64 3 11 хвіл 29 с 10 снежня 763 да н.э. [13]
VII да н.э. 253 96 87 63 7 10 хвіл 6 с 22 лістапада 604 да н.э. Снежань 689 да н.э., лістапад 678 да н.э., кастрычнік 602 да н.э. [27]
VI да н.э. 255 96 86 65 8 10 хвіл 50 с 4 студзеня 531 да н.э. Верасень 591 да н.э., жнівень 515 да н.э., ліпень 504 да н.э. [28]
V да н.э. 241 84 78 62 17 10 хвіл 24 с 26 студзеня 495 да н.э. Май 417 да н.э. [29]
IV да н.э. 225 83 63 56 23 10 хвіл 16 с 7 снежня 391 да н.э. [30]
III да н.э. 226 83 62 57 24 11 хвіл 47 с 30 лістапада 214 да н.э. [31]
II да н.э. 237 80 73 63 21 12 хвіл 8 с 22 снежня 178 да н.э. [32]
I да н.э. 251 92 77 65 17 8 хвіл 51 с 14 лютага 87 да н.э. [33]
I 248 90 75 58 25 11 хвіл 18 с 4 лістапада 96 Жнівень 7, ліпень 18, красавік 97 [34]
II 237 80 77 64 16 12 хвіл 23 с 7 снежня 150 [35]
III 227 79 74 69 5 11 хвіл 9 с 8 студзеня 205 [36]
IV 222 73 76 66 7 10 хвіл 44 с 2 студзеня 363 [14]

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ KUB XIV 4.24: [ma-a-an I-NA KUR A]zi-ma i-ia-ah-at nu dUTU-us sa-ki-ya-ah-ta "[When] I marched [to the land of A]zzi, the Sungod gave a sign." Theo P. J. Van Den Hout, The Purity of Kingship: An Edition of CTH 569 and Related Hittite Oracle Inquiries of Tutẖaliya (1998), 42f. Архівавана 30 студзеня 2020 года.
  2. ↑ Trevor R. Bryce, The Kingdom of the Hittites, Clarendon Oxford University Press, (1998)
  3. ↑ Archived copy. Архівавана з першакрыніцы 15 верасня 2009. Праверана 15 снежня 2009.
  4. ↑ Rawlinson, Henry Creswicke, "The Assyrian Canon Verified by the Record of a Solar Eclipse, B.C. 763", The Athenaeum: Journal of Literature, Science and the Fine Arts, nr. 2064, 660-661 [18 May 1867].[1]
  5. ↑ "Stephenson, F. Richard, and Louay J. Fatoohi. "Thale's Prediction of a Solar Eclipse." Journal for the History of Astronomy 28 (1997): 279". Праверана 2019-07-15. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка); |archive-date= патрабуе |archive-url= (даведка); Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)
  6. ↑ Archived copy. Архівавана з першакрыніцы 31 мая 2020. Праверана 15 снежня 2009.
  7. ↑ "Eclipses during the war of Xerxes with the Greeks". Праверана 21 August 2020. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка); |archive-date= патрабуе |archive-url= (даведка); Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)
  8. ↑ Eclipse - Assyrian (англ.). Encyclopedia Britannica. Архівавана з першакрыніцы 12 August 2020. Праверана 21 August 2020.
  9. ↑ The Eclipse of Pericles • An Exchange in 'The Observatory' (1884). penelope.uchicago.edu. Архівавана з першакрыніцы 17 October 2021. Праверана 21 August 2020.
  10. ↑ Sauter, J. Simonia, I. Stephenson, F. R. & Orchiston, W. (2015) The Legendary Fourth-Century Total Solar Eclipse in Georgia: Fact or Fantasy? Springer Publishing p. 24, 42
  11. ↑ Maternus, Mathesos libri octo, I.iv.10.
  12. ↑ а б в г Catalog of Long Total Solar Eclipses: -2999 to -2000. Архівавана з першакрыніцы 19 лістапада 2014. Праверана 15 снежня 2009.
  13. ↑ а б в г Catalog of Solar Eclipses: -0799 to -0700. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  14. ↑ а б в г Catalog of Solar Eclipses: 0301 to 0400. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  15. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1999 to -1900. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  16. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1899 to -1800. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  17. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1799 to -1700. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  18. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1699 to -1600. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  19. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1599 to -1500. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  20. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1499 to -1400. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  21. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1399 to -1300. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  22. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1299 to -1200. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  23. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1199 to -1100. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  24. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -1099 to -1000. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  25. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0999 to -0900. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  26. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0899 to -0800. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  27. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0699 to -0600. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  28. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0599 to -0500. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  29. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0499 to -0400. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  30. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0399 to -0300. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  31. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0299 to -0200. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  32. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0199 to -0100. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  33. ↑ Catalog of Solar Eclipses: -0099 to 0000. NASA. Архівавана з першакрыніцы October 18, 2019. Праверана December 15, 2019.
  34. ↑ Catalog of Solar Eclipses: 0001 to 0100. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  35. ↑ Catalog of Solar Eclipses: 0101 to 0200. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
  36. ↑ Catalog of Solar Eclipses: 0201 to 0300. NASA. Архівавана з першакрыніцы March 22, 2019. Праверана December 15, 2019.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Сонечныя_зацьменні_ў_старажытнасці"