Танец вампіраў (фільм)

Танец вампіраў
англ.: Dance of the Vampires
Жанр	камедыя жахаў[d], фільм жахаў[…], фільм пра вампіраў[d] і гомаэратызм у кіно[d]
Рэжысёр	Раман Паланскі[…]
Прадзюсар	Gene Gutowski[d]
Сцэнарыст	Раман Паланскі Gérard Brach[d]
У галоўных ролях	Jack MacGowran[d][…] Шэран Тэйт[…] Ferdy Mayne[d] Раман Паланскі Sydney Bromley[d] Alfie Bass[d] Terry Downes[d] Jessie Robins[d] Ronald Lacey[d] Fiona Lewis[d] Iain Quarrier[d]
Аператар	Douglas Slocombe[d]
Кампазітар	Кшыштаф Камэда
Працягласць	108 хв.
Краіна	ЗША
Мова	англійская
Год	1967
IMDb	ID 0061655

«Танец вампіраў» (англ.: Dance of the Vampires) — мастацкі фільм Рамана Паланскі ў жанры камедыйнага хорара, які выйшаў на экраны ў 1967 годзе.

Сюжэт

Прафесар Кёнігсбергскага ўніверсітэта Абронзіус (Джэк Макгоурэн) разам са сваім асістэнтам-студэнтам Альфрэдам (Раман Паланскі) адпраўляюцца ў Трансільванію для таго, каб праверыць чуткі пра тое, што там ёсць замак, у якім жыве вампір — граф фон Кролак разам са сваім сынам — геем Гербертам фон Кролакам. Яны спыняюцца ў шынку, якім валодае Ёні Шагал (Алфі Бас), жыд сярэдніх гадоў. Шагал пражывае там жа са сваёй сям'ёй: служанкай, жонкай Рэбекай і прыгажуняй-дачкой Сарай (Шэран Тэйт), у якую з першага погляду ўлюбляецца Альфрэд.

Прафесар распытвае Шагала і іншых насельнікаў шынка аб вампірах, але тыя толькі адказваюць, што ніколі не бачылі нічога падобнага. Ствараецца адчуванне, што людзі нешта хаваюць, бо адзін хлопец выпадкова прагаворваецца, калі прафесар толькі прыбывае да Шагала, але Шагал і яго госці перабіваюць маладога чалавека і пераводзяць размову на іншую тэму. Прафесар кажа свайму асістэнту Альфрэду, што выявіў амаль усе прыкметы вампіраў: часнок, які развешаны практычна паўсюль у шынку, і замак, існаванне якога хаваюць мясцовыя. Аднойчы раніцай у шынок прыязджае ў санях дзіўны гарбаты чалавек з крывымі зубамі і рыпучым хрыплым голасам. Гэты чалавек просіць, каб Ёні прадаў яму некалькі свечак для замку.

Прафесар, які назіраў за сняданкам гэтую карціну, кажа свайму асістэнту, каб той прасачыў за гарбуном, бо ён можа вывесці іх на замак, у якім жывуць вампіры. Гарбун рыхтаваў сані да ад'езду і заўважыў дачку Шагала Сару, якая назірала за гарбуном праз акно свайго пакоя. Альфрэд чапляецца за задні тарэц саней гарбуна і едзе так некаторы час, але затым рукі Альфрэда саслізгваюць і ён падае з саней; гарбун, не заўважыўшы Альфрэда, з'яжджае. Увечары таго ж дня ў шынок таемна прабіраецца граф Фон Кролак і выкрадае Сару, калі тая прымае ванну. Ёні Шагал і яго жонка ў паніцы і слязах, але затым Ёні ў роспачы адпраўляецца на пошукі сваёй дачкі. Раніцай наступнага дня лесарубы прывозяць задубелы труп Ёні.

Прафесар Абронзіус аглядае труп і выяўляе ўкусы на целе, падобныя на тыя, што пакідаюць вампіры. Лесарубы кажуць, што яго пакусалі ваўкі, гэта вельмі злуе Абронзіуса і ён праганяе лесарубаў, называючы іх хлусамі і невукамі. Праз дзень Ёні Шагал ажывае, кусае за шыю служанку і збягае на вачах прафесара і яго асістэнта. Прафесар і Альфрэд пераследуюць Шагала і трапляюць у замак, аб існаванні якога здагадваўся прафесар. У замку прафесар і яго асістэнт сустракаюць графа фон Кролака, а таксама асабіста знаёмяцца з гарбуном (якога, як аказалася, клічуць Куколь) і з сынам графа Гербертам. Фон Кролак аказваецца вельмі разумным і адукаваным чалавекам: у яго ў замку вялікая бібліятэка; пры размове з прафесарам ён дае зразумець, што добра разбіраецца ў прыродазнаўчых навуках. Граф прапануе прафесару пажыць некаторы час у замку. На наступны дзень прафесар і Альфрэд даведаюцца, што граф і яго сын - вампіры.

Герберт з першага погляду горача улюбляецца ў Альфрэда і актыўна дамагаецца яго. Калі наіўны Альфрэд нарэшце разумее, чаго ад яго жадаюць, яму варта немалой працы пазбегнуць гомасэксуальных дамаганняў Герберта.

Фон Кролак прызнаецца, што ён вампір, замыкае прафесара на балконе свайго замка і ідзе рыхтавацца да балю, які запланаваны на гэты вечар. На замкавых могілках усе мерцвякі — вампіры мінулых стагоддзяў — прачынаюцца, адсоўваюць магільныя пліты і ідуць у замак на баль. Прафесар разам з памочнікам выбіраюцца са зняволення і таксама ідуць на баль. Тамака яны крадуць строі ў двух старых вампіраў і далучаюцца да балю. Іх мэта — збегчы разам з Сарай Шагал, у якую закаханы Альфрэд. Усе ўдзельнікі балю выяўляюць, што прафесар і Альфрэд не вампіры, бо яны адлюстроўваюцца ў вялікім люстэрку, а вампіры не адлюстроўваюцца ў люстэрках. За прафесарам і Альфрэдам пачынаецца пагоня; ім удаецца збегчы на санях разам з Сарай. Але прафесар не ведае, што Сара з гэтага часу — таксама вампірша. Такім чынам, прафесар, спрабуючы выкараніць зло вампірызму, наадварот, разносіць яго з Трансільваніі па ўсім свеце.

Ролі выконвалі

• Джэк Макгоўрэн - прафесар Абронзіус
• Раман Паланскі - Альфрэд, памочнік прафесара
• Альфі Бас - Ёні Шагал, гаспадар шынка
• Джэсі Робінс - Рэбека Шагал
• Шэран Тэйт - Сара Шагал
• Фердзі Мэйн - граф фон Кролак
• Тэры Даўнс - Куколь, слуга графа
• Фіёна Льюіс - служанка Магда
• Рональд Лэйсі - вясковы ідыёт

Вытворчасць

Ідэя казачнай камедыі аб вампірах прыйшла да Паланскага на гарналыжным курорце. Ён адразу ж вырашыў, што ў фільме будзе вельмі шмат снега, асабліва ў змрочным асвятленні. Здымкі фільма праходзілі ў Даламітавых Альпах у раёне Артызеі і ў замку Таўферс; баль і іншыя студыйныя сцэны здымаліся ў Вялікабрытаніі. Пры стварэнні ролі прафесара, які нагадвае Эйнштэйна, Паланскі і Жэрар Брак з самага пачатку разлічвалі на тое, што яго выканае Макгоурэн - тэатральны акцёр, які зрабіў сабе імя ў пастаноўках абсурдысцкіх п'ес. Падчас здымак Паланскі пазнаёміўся са сваёй будучай жонкай Шэран Тэйт. Ён успамінае, што час здымак быў шчаслівейшы ў яго жыцці.

Гэта першы фільм Паланскага, які ішоў у амерыканскім пракаце. Галівудскія прадзюсары палічылі, што ўсходнееўрапейскі каларыт фільма можа адпудзіць амерыканскага гледача. Фільм пазіцыянаваўся ў ЗША як фарс, усе галасы былі перадубліраваны, фільм папярэднічалі недарэчныя мультыплікацыйныя тытры. У агульнай складанасці з фільма было выразана 20 хвілін хронаметражу. Гэтая версія вядомая пад вадэвільнай назвай "Бясстрашныя забойцы вампіраў, або Прабачце, але вашы зубы ўпіліся мне ў шыю". Афішу з гэтай назвай распрацаваў вядомы майстар коміксу Фрэнк Фразета. Фільм быў прыняты публікай як "паважлівая пародыя" на жанр фільма пра вампіраў. Рэжысёрская задума была некалькі іншай. Як пазней казаў сам Паланскі, "пародыя не ўваходзіла ў мае задачы. Мне хацелася расказаць казку, жудасную і ў той жа час цікавую, ды яшчэ і поўную прыгод. Дзеці не бачаць тут розніцы. Ім хочацца, каб іх палохалі тым, што насамрэч не нясе ў сабе ніякай небяспекі, каб ім далі пасмяяцца над уласнымі страхамі".

Фільм не было прынята адносіць да поспехаў Паланскага да 1990-х гадоў, калі па тэатрах Еўропы з вялікім поспехам прайшоў аднайменны мюзікл, створаны на той жа сюжэт пры ўдзеле самога рэжысёра. Тыя, хто піша пра Паланскага, часта абмяркоўваюць вытокі мастацкага свету фільма, паказваючы на падабенства атмасферы з працамі Роджэра Кормана, Аляксандра Птушко і рэжысёраў студыі "Hammer". Уплыў фільмаў гэтай студыі прызнае і сам Паланскі: «Калі хочаце, я спрабаваў стылізаваць стыль, зрабіўшы яго прыгажэйшым, больш збалансаваным, які нагадвае ілюстрацыі да чароўных казак». Прынята лічыць, што адзін з герояў невыпадкова носіць імя Шагала — у літаратуры спрабавалі прасачыць сувязі паміж вобразнасцю Паланскага і віцебскімі палотнамі Марка Шагала. У адным з інтэрв'ю Паланскі прызнаўся, што атмасфера фільма ўзыходзіць каранямі ў яго дзяцінства, у «Вяселле» Выспяньскага, у любімыя ім апавяданні Бабеля.

Месца фільма ў творчасці Паланскага ацэньваецца неадназначна. Сам ён называе яго сваім самым любімым фільмам, праўда, па меркаваннях хутчэй сентыментальных, чым мастацкіх. Некаторыя бачаць у ім старамодную і даволі плоскую камедыю, поўную разнастайных штампаў — словам, адзін з найменш значных фільмаў рэжысёра. Для Дж. Хобермана гэта лепшы жанравы фільм Паланскага і самая ўдалая яго камедыя.