Царскі курган

Курган
Царскі курган
45°22′26″ пн. ш. 36°31′33″ у. д.
Краіна	Расія
Месцазнаходжанне	Крым
Статус	Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 8232087000
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Царскі курган — помнік антычнай архітэктуры другой паловы IV стагоддзя да н. э., магільны склеп аднаго з кіраўнікоў дынастыі Спартакідаў, якія кіравалі Баспорскім царствам у 438-109 гг. да н. э. Размешчаны ў Керчы, ля пасёлка Аджы-Мушкай паблізу ад Аджымушкайскіх каменяломняў. Курган уваходзіць у склад Усходне-Крымскага гісторыка-культурнага музея-запаведніка. Аб'ект культурнай спадчыны федэральнага значэння.

Склеп быў цалкам разрабаваны яшчэ ў старажытнасці.

Агульны выгляд

Апісанне помніка

Пад насыпам кургана вышынёй 17 метраў знаходзіцца 36-метровы калідор (дромас), пабудаваны з руставаных каменных блокаў і пахавальная камера з гладкіх блокаў. Падстава пахавальнай камеры з паўночнага боку высечана ў мацерыковай скале, у паўднёвым баку ўяўляе слаёвую субструкцыю. Пол вымашчаны плітамі. Сцены складзеныя са старанна прыгнаных адзін да аднаго квадраў вапняка-ракушачніка аджымушкайскага радовішча. У канструкцыі пахавальнай камеры для пераходу ад квадратнага ў плане склепа да яго купалу ужытыя ў кутах уступчастыя парусы. Купал складаецца з 12 паступова змяншальных у дыяметры канцэнтрычных кольцаў, перакрытых плітой, складнікаў фальшывага ўступчастага скляпення.

Дромас, які вядзе ў пахавальную камеру, у некаторых частках мае цокаль. Перакрыцце дромаса таксама складае несапраўднае ступеністае скляпенне. Мур сцен нерэгулярны і рознавысокі. Квадры ў муры падагнаныя толькі з асабовага боку, зваротныя бакі апрацаваны надзвычай груба. Такая тэхніка носіць назву анафірозіс. Падлога дромаса вымасткі не мела. У сценах дромаса і пахавальнай камеры захаваліся адтуліны, куды ўстаўляліся бэлькі лясоў, на якіх стаялі архітэктары. Будаўнікі падавалі камень на сцены звонку па насыпу. Камень здабываўся побач адкрытым спосабам. У сценах дромаса бачныя пазы для распорак, якія былі выдаленыя па завяршэнні будаўніцтва. Лічыцца, курган быў пабудаваны для баспорскага цара Перысада I (349/348 - 310/309 гг. да н.э. пры яго жыцці. На сценах пахавальнай камеры, парусах і на сценах дромаса ў тэхніцы графіці выразаныя хрысціянскія рэлігійныя сімвалы, якія маюць больш позняе паходжанне. Курганам карысталіся хрысціяне як культавым збудаваннем у III-IV стст. н.э. На правай сцяне дромаса ўверсе маецца адзіны надпіс - Κοσμάε.

З кастрычніка 2015 года Царскі курган з'яўляецца аб'ектам культурнай спадчыны федэральнага значэння.

Дадаткова

Царскі курган быў намаляваны на карціне швейцарскага мастака Карла Басолі  «Магіла Мітрыдата». Літаграфія з гэтай карціны пазней увайшла ў альбом «Пейзажы і славутасці Крыма», які выйшаў у Лондане ў 1856 годзе.

• 
  Карла Басолі, Магіла Мітрыдата, 1856
• 
  Дромас
• 
  Купал
• 
  Уваход