Эдсгер Дэйкстра

Эдсгер Дэйкстра
нідэрл.: Edsger Wybe Dijkstra
Дата нараджэння	11 мая 1930(1930-05-11)[…]
Месца нараджэння	Ротэрдам, Нідэрланды
Дата смерці	6 жніўня 2002(2002-08-06)[…] (72 гады)
Месца смерці	Nuenen[d], Нідэрланды
Грамадзянства	Каралеўства Нідэрландаў
Жонка	Maria C. Debets[d]
Род дзейнасці	матэматык, фізік, спецыяліст у галіне інфарматыкі, інжынер, выкладчык універсітэта, вучоны ў галіне інфармацыі, праграміст
Навуковая сфера	інфарматыка, вылічальная тэхніка, матэматыка, праграмаванне, фізіка, computer algorithm[d], мова праграмавання і камп'ютарная праграма
Месца працы	Тэхаскі ўніверсітэт у Осціне Эйндхавенскі тэхнічны ўніверсітэт Centrum Wiskunde & Informatica[d] Burroughs Corporation[d] Універсітэт Неймегена
Альма-матар	Лейдэнскі ўніверсітэт (1956) Gymnasium Erasmianum[d] (1948) Амстэрдамскі ўніверсітэт (1959) Кембрыджскі ўніверсітэт (1951)
Навуковы кіраўнік	Adriaan van Wijngaarden[d]
Член у	Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Асацыяцыя вылічальнай тэхнікі[d]
Узнагароды	прэмія Цьюрынга (1972) член Асацыяцыі вылічальнай тэхнікі[d] (1994) Dijkstra Prize[d] (2002) Мемарыяльная прэмія Гары Гуда[d] (1974) член Брытанскага камп'ютарнага таварыства[d] (1971) Піянер камп’ютарнай тэхнікі[d] (1982) C&C Prize[d] (2002)
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эдсгер Вібе Дэйкстра (нідэрл.: Edsger Wybe Dijkstra; 11 мая 1930 — 6 жніўня 2022) — нідэрландскі навуковец-інфарматык, інжынер-праграміст, эсэіст. За фундаментальны ўклад у праграмаванне атрымаў прэмію Цьюрынга ў 1972 годзе.

Біяграфія

Дэйкстра нарадзіўся ў Ратэрдаме (Нідэрланды), вывучаў матэматыку і фізіку, а пазней тэарэтычную фізіку ў Лейдэнскім універсітэце. З 1952 па 1962 год ён працаваў у Матэматычным цэнтры ў Амстэрдаме ў якасці першага праграміста ў Нідэрландах. Дэйкстра сфармуляваў і вырашыў праблему найкарацейшага шляху ў 1956 годзе, а ў 1960 годзе распрацаваў першы кампілятар для мовы праграмавання ALGOL 60 сумесна з калегам Яапам Зонневелдам. У 1962 годзе ён пераехаў у Эйндховен, а пазней у Нюэнен, дзе стаў прафесарам кафедры матэматыкі ў Тэхнічнай вышэйшай школе Эйндховена. У канцы 1960-х гадоў Дэйкстра стварыў аперацыйную сістэму THE, якая лічыцца першай сістэмай з выкарыстаннем праграмнай старонкавай віртуальнай памяці. Дэйкстра стаў навуковым супрацоўнікам кампаніі Burroughs Corporation ў жніўні 1973 года. За гады працы там напісаў вялікую колькасць навуковых артыкулаў.

У 1984 годзе Дэйкстра заняў пасаду старшыні кафедры камп’ютарных навук Тэхаскага ўніверсітэта ў Осціне і працаваў там да выхаду на пенсію ў лістападзе 1999 года. Ён і яго жонка вярнуліся з Осціна ў родны дом у Нюэнене, дзе ён памёр 6 жніўня 2002 года пасля працяглай барацьбы з ракам.

Шырока вядомы ліст Дэйкстры «Аб шкоднасці інструкцыі GoTo» (англ.: Go To statement considered harmful), напісаны у 1968 годзе. У ім навуковец разважае аб зніжэнні якасці праграмнага кода з павялічэннем колькасці інструкцый GoTo.

У 1972 годзе Дэйкстра атрымаў прэмію Цьюрынга за фундаментальны ўклад у распрацоўку структураваных моў праграмавання. Незадоўга да смерці ён атрымаў прэмію Сімпозіума па прынцыпах размеркаваных вылічэнняў (англ.: Symposium on Principles of Distributed Computing, PODC) Асацыяцыі вылічальнай тэхнікі за працу па самастабілізацыі праграмных вылічэнняў. Гэтая штогадовая ўзнагарода была перайменавана ў гонар Дэйкстры ў наступным годзе.