ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေ

"ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေ" ထာꩻသေ-ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'ပညာႏ'၊ ပညာႏ-ကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻထာꩻသေတဲင် အဓိပ္ပါယ်ႏဗွိုန်ဗွိုန်တဝင်ꩻ၊ ကွာႏလေႏကြွို့ꩻ ပါဠိငဝ်းတွမ်ႏ ပအိုဝ်ႏငဝ်းနုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻသေ-ကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ စီꩻပွာꩻရေꩻထာꩻသေ၊ ဘာႏသာႏရေꩻထာꩻသေ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻစတဲင် အဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ ထာꩻသေအမျိုꩻမျိုꩻအကိုယိုနဝ်ꩻ အီႏတဲမ်းနယ်လွေꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေ အကျောင်ꩻခရာႏသွူ။

လိုꩻသီးယိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻမီႏဒေါ့ꩻနယ် ခြုဲင်းနယ်တောႏချဲးနယ်ꩻနဝ်ꩻ မဲဉ်ႏ တမဲဉ်ႏတဝ်း၊ အံႏဗာႏလွဉ်ꩻ တအံႏဗာႏလွဉ်ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ ယူႏယာႏဒွုမ်၊ ယွုမ်းတဗွုမ်တဗမ်ထွူတွော့ꩻ တောႏလွဉ်ꩻလွဉ်ꩻစွဉ်ႏနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာသွူ။ ဝင်ꩻမီႏခြုဲင်းနယ် ဘာႏသာႏရေꩻထာꩻသေနဝ်ꩻ နုဲင်းစွဉ်ႏတဆဲင်ႏတဝ်းဝွေꩻ၊ နုဲင်းစွဉ်ႏတလိုႏတဝ်း၊ သꩻတပါတဝ်း၊ မဲဉ်နာႏတဝ်းနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာသွူ။ ငဝ်းယို မွေး-တမွေးတဝ်း၊ မဲဉ်ႏ-တမဲဉ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ ခေတ်ယိုခါ ထွားဗော့ꩻ လိုꩻလွꩻထင်ႏကျောင်ꩻ၊ လွꩻနာႏတရာꩻ၊ ပင်ꩻသွမ်ꩻမသာႏ၊ ပွယ်ꩻတန်လံꩻတန်ကို မော်သီးကဟော်ꩻတရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ ကေားနာႏသားဆေ့ꩻပေႏလွုမ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻမီႏခြုဲင်းနယ် ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေလဲ့ နုဲင်းစွဉ်ႏတလိုႏတဝ်း၊ နုဲင်းစွဉ်ႏဆော့ဆာဒါႏတဝ်းထာꩻတဲင် တမဲဉ်နာႏတဝ်းနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာသွူ။ လိုꩻသီးယိုခါ သက်တန်ꩻတဗွေတဝ်း၊ ဖြားတဝ်းဒွိုန်းတွော့ꩻ ကသီကမားထိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအာငါႏနေဒွိုန်းသွူ။ သက်တန်ꩻတဗွေတဝ်း၊ ဖြားတဝ်းဒွိုန်းတွော့ꩻ ကသီကမားထိုꩻနဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏထာꩻဆာဝွေႏဒနာႏ ရောႏဂါႏတစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻတဲင် သီပြောင်ꩻထိုꩻဗာႏဒျာႏသွူ။ ကမော့ꩻဗာႏ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏယိုနဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏတသေတဝ်း ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏအကျောင်ꩻတွော့ꩻ သေအွဉ်ႏတဝ်းသတိꩻ၊ အုံကြွို့ꩻအုံကြꩻ၊ အံႏကြွို့ꩻအံႏကြꩻ၊ အွꩻကြွို့ꩻအွꩻကြꩻ၊ လွေꩻကြွို့ꩻလွေꩻကြꩻ၊ လူႏကြွို့ꩻကြꩻထီတွော့ꩻ ထွာလွဉ်ဗာႏ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏနဝ်ꩻ အာတန်သွူ။ မီႏထွာသွူ မော့ꩻသွူဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏလဲ့ သေတဝ်းတသီႏ၊ လုမ်ꩻလာꩻဒါႏတဝ်း၊ မီႏထွဉ်ႏဝင်ꩻလုမ်ꩻလာꩻလဲ့ လောက်ꩻကာႏရွဉ်တသီႏငိုꩻ၊ လောက်ꩻကာႏစူဟွာႏတွော့ꩻ လုမ်ꩻလာꩻတဝ်းတဲင် တန်ႏထွာပေႏလဲ့ ထွာတန်၊ တန်ႏထွာတန်နေးလုမ်ꩻလဲ့ သီထိုꩻဗာႏသွူ။ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ ကွပ်ထာꩻခြေားတဲင် ရွဉ်တသီႏငိုꩻ ရွဉ်စူဟွာႏ အဲဉ်ထဝ်းတွော့ꩻ ခံႏဗာႏအသီလဲ့ အဝ်ႏသွူ။

လောကလိုꩻခမ်းယိုနဝ်ꩻ ထာꩻရက်ယိုလွိုတဝ်းနမ်း၊ အတ္တသမံ ပေမံ နတ္ထိ-ကရိုꩻဒါႏ ပါဠိငဝ်းအတွိုင်ꩻ နီနမ်းယို နီရက်လွိုဝင်ꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် လိုꩻတရက်တဝ်းနမ်းလဲ့ အဝ်ႏပြုံႏပြင်ႏသွူ။ လိုꩻတရက်တဝ်းနမ်းနဝ်ꩻ လိုꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲးတဲင် အဝ်ႏသေသေသွူ၊ တတဲ့ꩻတဝ်း ထွာဒါႏရောႏဂါႏလဲ့ နွောင်ꩻတဝ်းထာꩻရဲင်းတဲင် အံႏ၊ နွောင်ꩻတဝ်းဖြေꩻတဏှာႏတဲင် အွꩻ-လိုꩻနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ လိုꩻတရက်တဝ်းနမ်းသွူ။ ဥပမာႏ- ခေတ်ယိုခါ အွꩻငါႏဒဝ်၊ အွꩻငါႏဘီယာတွော့ꩻ သွီႏသေ့ꩻယာႏသဲင် ကထွာဒါႏသွုန်ႏယော့ꩻ သွုန်ႏသဲင်ရောႏဂါႏ၊ သွီႏတိုꩻသွီႏထင်ႏရောႏဂါႏဖုံႏနဝ်ꩻ ကွပ်တနွောင်ꩻတဝ်း ဖြောင်းတဏှာႏတဲင် အွꩻ၊ ကွပ်အွꩻငါႏတဲင် ထွာရောႏဂါႏ၊ ဒုက္ခဗာႏလွဉ်ꩻ၊ သီအီဗာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏအာငါႏသွူ။ ကအွꩻ ကကျင်ꩻဒါႏ ဒဝ်ဘီယာသားဖုံႏနဝ်ꩻ ဘာႏသာႏရေꩻအလꩻ သီႏလလဲ့ကုဲင်ဒျာႏ၊ ဖရာꩻသီး လူꩻဟဝ် လူꩻဒါႏသီး ဝိဇ္ဇာႏသီးလဲ့ တကျွိုက်တဝ်း၊ ထွားတီတဝ်း၊ ရွဉ်လဲ့လို့ဒျာႏ၊ ရောႏဂါႏလဲ့လꩻဒျာႏတဲင် အဟဝ်အဲဉ်ထဝ်း၊ အကျိုꩻအဲဉ်ထဝ်းတစွိုးစွိုးသွူ။ လိုꩻတရက်တဝ်းနမ်းနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ နမ်းမဉ်ႏတဲ့ တရက်ချာတဝ်းတဲင် အဝ်ႏကုဲင်အရေꩻလောင်ႏလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ တပ်ဒေါ့ꩻတဝ်းဒွုမ်၊ တအွဉ်ႏတဝ်းအရေꩻနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာသွူ။

ရွမ်ဖြုဲင်ꩻယိုနဝ်ꩻ လိုꩻရက်နမ်းသားတာႏ၊ လိုꩻရက်ပိုရက်မာ၊ ရက်ဖူးဝေး သွꩻပေႏသားတာႏ၊ လိုꩻကမဲဉ်သေ မဲဉ်ဒါႏသားတာႏဒျာႏသွူ။ ထာꩻတသေတဝ်းနဝ်ꩻ ယပ်ꩻလဲဉ်းထာꩻတအဲဉ်ထဝ်း-ငဝ်းအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် စီꩻပွာꩻရေꩻထာꩻသေမီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ တခြေားဗာႏတဝ်း၊ ဘာႏသာႏရေꩻထာꩻသေ မီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ အကုသိုလ်ႏတထွာဗာႏတဝ်း၊ ကုသိုလ်ႏထွာဗာႏ၊ ပွာꩻဗာႏထဲင်း၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေ မီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ တန်ႏဆော့ဆာလဲ့ ဆော့ဆာတဝ်း၊ မီႏဆော့ဆာသွူ မီႏမော့ꩻသွူ ဝွေႏဒျာႏရောႏဂါႏ တစွိုးစွိုးလဲ့ သေရောႏဂါႏမျိုꩻတဲင် 'အနာသိ ဆေရှိး'ကရိုꩻဒါႏ မန်းငဝ်းအတွိုင်ꩻ သေတသီႏလုမ်ꩻလာꩻဒါႏတွော့ꩻ တန်ႏထွာတန်လဲ့ ထွာပေႏသွူ။ မီႏမော့ꩻထင်ႏ ဝွေႏဒျာႏရောႏဂါႏနဝ်ꩻ ခံႏစာꩻဗာႏတဝ်းထာꩻဆာ၊ ရွဉ်လို့ဗာႏတဝ်း၊ အခိန်ႏလို့ခြေင်ဗာႏတဝ်းသွူ၊ မော့ꩻသွူ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏလဲ့ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ထာꩻသေကအဝ်ႏဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ သေတသီႏ၊ လုမ်ꩻလာꩻချာဒါႏဒျာႏတဲင် ရွဉ်လို့အာတဝ်းသွူ။

ထာꩻဆာကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဓာတ်လစ်ꩻပါꩻ တဗူႏဗန်ႏ သွီႏတလီꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ နမ်းကိုမျိုꩻလဲ့အဝ်ႏ၊ ကွပ်တအွဉ်ႏတဝ်းသတိꩻ၊ ကွပ်တဆင်ႏချင်ႏ ယူ လꩻတဝ်းတွော့ꩻ ကထွာဒါႏ၊ ကမော့ꩻဒါႏ အကဲင်အသွီႏ အတိုအလွတ်ꩻ ထာꩻဆာအထန်ႏ၊ ထာꩻဆာမွိုင်ကြွိုင် မတ်တတ်မျိုꩻလဲ့အဝ်ႏ၊ ထာꩻဆာလုမ်ꩻလာꩻယိုꩻ၊ ထာꩻဆာလုမ်ꩻလာꩻယပ်ꩻ အဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေမီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ တန်ႏထွာလဲ့ ထွာတဝ်း မီႏထွာသွူလဲ့ လုမ်ꩻလာꩻချာဒါႏ၊ သေတသီႏတဲင် အာႏကွိုꩻဗာႏတဝ်းဝင်ꩻ၊ ဟဲ့ꩻဗာႏတဝ်းဆရာႏတွော့ꩻ ရွဉ်လို့ဆေ့ꩻ၊ သက်သာႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေယို အဝ်ႏလိုႏငါႏသွူ။ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေ ဖေႏကအဝ်ႏနဝ်ꩻ မာꩻဗာႏနမ်းဆရာႏ၊ သွဉ်ထေ့ဗာႏနေးဝင်ꩻ အနီပဲင်ꩻ အလာပဲင်ꩻ အနေင်ႏပဲင်ꩻမꩻမွေးတဝ်း၊ ဝင်ꩻမီႏခြုဲင်းလဲ့ နာႏစဲင်းစဲင်းထွူတဲင် မတ်တောင်ꩻဗာႏသꩻကို၊ ကတူႏခီးကို၊ ဖေႏနေးအွဉ်ႏတဖေင်ꩻထိုꩻမွုန်းနဝ်ꩻ တဲမ်းမုဲင်ခါꩻဗာႏ လိတ်အုပ်ကို၊ ကဆဲင်ႏဒါႏတွမ်ႏခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ တသီႏနယ်ꩻလိတ်အုပ် လိတ်စောင်ႏဖုံႏယိုလဲ့ ဖြေꩻခါꩻဗာႏ၊ တန်ꩻမုဲင်ꩻခါ ဖုဲင်ႏမုဲင်ꩻခါလဲ့ ထွားဗာႏ၊ တဒါႏအွမ်လို့တဝ်း၊ တတောင်ꩻလို့တဝ်းလဲ့ တသီႏနယ်ꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻလိတ်စောင်ႏမုဲင်ꩻကရိုꩻယို အဝ်ႏလိုႏသေခါꩻသွူ။ မီႏသေရောႏဂါႏအမျိုꩻ၊ မီႏသေတသီႏနယ်ꩻနဝ်ꩻ နမ်းတာႏ လံးကိုတာႏလွုမ်ꩻ တကာႏတဝ်း၊ ဖူးဝေးလံးလင်တာႏ၊ သွꩻပေႏဒုံကိုတာႏဖုံႏလဲ့ အရေꩻမီႏတွိုႏ မီႏလိုႏလွဉ်နဝ်ꩻ ကူႏညီႏဒါႏ၊ ဒေါ့ꩻနယ်ဒါႏတဲင် အကျိုꩻအာငါႏသွူ။ နီနမ်းတာႏလဲ့ 'အသက်ကို ဉာဏ်စောင့်'ကရိုꩻဒါႏ မန်းငဝ်းအတွိုင်ꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ထာꩻသေမီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ အအံႏအအွꩻလဲ့ တဲ့ꩻတတဲ့ꩻတဝ်း ချင်းခေႏရံꩻဆဒါႏ၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏလူးထီတဲ့ လူးသင်ꩻ တလူးသင်ꩻတဝ်း၊ လူးရော့ꩻ တလူးရော့ꩻတဝ်း ရံꩻဆဒါႏ၊ မီႏထွာနုဲင်းယို မီႏခံႏစာꩻလက္ခဏာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ရောႏဂါႏအမျိုꩻမုဲင်ꩻ ရံꩻဒါႏတဲင် အကျိုꩻတန်အာငါႏသွူ။ လိုꩻကမာꩻဒါႏ နမ်းဆရာႏ လုမ်ꩻလာꩻလိုꩻဆာ လွူးအီနမ်းသူꩻလဲ့ နေးတွမ်ႏခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ထာꩻသေတန်တန် အာအာတဲင် ရံꩻဆꩻဖေႏတသီႏလွဉ်းလွဉ်းသွူ။ ဖေႏတသီႏ မီႏမဲဉ်ႏအာ ထာꩻဆာမီႏဟဝ်ယိုꩻလဲ့ ရိုꩻဗာႏဆရာႏယံ ဆရာႏကျသွူ။

ကမ္ဘာႏလောင်းယို ရွဉ်ကလွိုင်ႏဒါႏ၊ ပညာႏကတန်ဒါႏ ခမ်းတန်သားသူꩻ လိုꩻသက်ပေႏရွယ်ႏမဲဉ်ႏ ကသီဆေ့ꩻဗာႏထာꩻ၊ သက်ကထို စိုးကဆွာꩻဗာႏနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ထာꩻသေအာသွူ။ အမေရိကန်ႏခမ်းသူꩻနဝ်ꩻ ဆရာႏလုမ်ꩻလာꩻလိုꩻဆာမွေးတဝ်း၊ အရပ်သား လိုꩻရိုꩻရိုꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ထာꩻသေနဝ်ꩻ တတွာစွဉ်ႏ နီမန်းခမ်း ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻကဲႏတန်အရန်းရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကတိုꩻတက်ဒါႏ ခမ်းတန်သားသူꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻရွဉ်လွိုင်ႏ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ထာꩻသေအာတဲင် လိုꩻမာꩻနမ်းဆရာႏ လုမ်ꩻလာꩻလိုꩻဆာယိုလဲ့ ဖေႏကြွို့ꩻ လုမ်ꩻလာꩻရံꩻနေး တလꩻကြွို့ꩻတဝ်း၊ ဖေႏဝင်ꩻတသီႏမဉ်ႏမာႏ၊ လိုꩻဆာမဉ်ႏသီထိုꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻစွယ်ꩻတရာꩻတဲင် ယောႏဗာႏဝင်ꩻသက်ဖိုꩻ ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ နီမန်းခမ်းကိုမဉ်ႏတဲ့ ဆရာႏဝွန်ႏ ရန်ႏကုင်ႏတဖြာꩻနဝ်ꩻ ဆွုံꩻဖျတ်မာႏထာꩻဆာ၊ ဖြဲ့ꩻမာႏလိုꩻဆာတွော့ꩻ သီထိုꩻတဲင် ဝင်ꩻစွယ်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ ရေဒီယိုသတင်ꩻကို အဝ်ႏဟွုန်ဗာႏဖိုသွူ။

ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ထာꩻသေကရိုꩻယို စီꩻပွာꩻရေꩻထာꩻသေ၊ ဘာႏသာႏရေꩻထာꩻသေလွုမ်ꩻ တကာႏတဝ်း ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေလဲ့ ဖေႏကအာ၊ ဖေႏကအဝ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏကျိုꩻစာꩻငါႏဝင်ꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏထွားကုဲင်းကုဲင်းငါႏလိတ်ဖုံႏသွူ။ နေးတွမ်ႏနီ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻထာꩻသေတဲင် ဖေႏကကာႏကွယ်ႏထိန်ꩻတီနွောင်ꩻနီနမ်း၊ ဖေႏကကူႏညီႏနွောင်ꩻ ဖူးဝေးစွိုးခွိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻလွသွော့ဝင်ꩻအကျောင်ꩻ တမာနိုꩻဆောႏဗာႏ ခွိုꩻပအိုဝ်ႏသီးသွူ။