Martin Schongauer
Martin Schongauer (war-dro 1450 e Colmar – 1491 e Breisach am Rhein) a oa ul livour hag un engraver elzasat eus dibenn ar Grennamzer. Engraver (war goad ha war gouevr) brudetañ e amzer e oa, ha brudet e oa en Italia hag en Izelvroioù. Albrecht Dürer a felle dezhañ dont da vezañ e skoliad, met mervel a reas Schongauer re abred.
E vuhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Mab e oa da Gaspard Schongauer, un orfebour lakaet da vourc'hiz e 1445 . Mont a reas da studiañ da skol-veur Leipzig war-dro 1465 ha goude-se e heulias ur stummadur bale, met ne ouezer ket kalz a dra diwarnañ. Chañsoù zo e vije bet e Beaune, e dugelezh Bourgogn hag en dije kopiet eno Ar Varnadenn ziwezhañ gant Rogier van der Weyden e 1469. Nepell goude-se e tistroas da Colmar hag eno e savas Gwerc'hez gant ur bod roz (1473) hag e prenas un ti anvet ti an alarc'h e 1477. Soñjal a reer e teskas digant ul livour elzasat, marteze Gaspard Isenmann eus Colmar. Dre veajiñ e teskas Martin Schongauer kalz traoù diwar-benn arz flamank ar XVvet kantved, hag en e oberennoù e kaver ur meskaj eus an arz gotek etrevroadel hag eus arz Azginivelezh Norzheuropa. E 1489 e voe lakaet da vourc'hiz e kêr Breisach-am-Rhein.
E-touez oberennoù brudetañ Schongauer emañ sternioù-aoter Jean Orlier (Mirdi Unterlinden, Colmar) ha hini Gwerc'hez gant ur bod roz (iliz an Dominigiz, Colmar). An daolenn-se a vez gwelet evel ur bennoberenn peurliesañ abalamour d'an doare kenglotus ha spis m'eo bet savet. E mirdioù Berlin, Vienna ha München e c'haller gwelout oberennoù savet gantañ.
E iliz-veur Breisach-am-Rhein e c'haller gwelout ur murlivadur diwar e zorn, anvet Ar Varnadenn ziwezhañ. E oberenn ziwezhañ e voe (tro 1489-1491), ha chom a reas diechu.
Martin Schongauer a voe lesanvet Hübsch Martin - pe Hüpsch pe c'hoazh Hipsch, da lavaret eo Martin Vrav abalamour da berzhioù e oberennoù, hag ivez peogwir e veze berraet e anv da vezañ Martin Schön (schön = brav).
Al livour Hans Burgkmair voe e skoliad etre 1488 ha 1490.
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Christian Heck, Martin Schongauer, embannadurioù SAEP, Colmar, 1985, 64 p., ISBN|2856691218
- S.R de Bussierre, Martin Schongauer - maître de la gravure rhénane, katalog an diskouezadeg er Petit Palais, Paris-Musées, 1991, 272 p., ISBN|2-87900-046-7
Taolennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]-
Familh santel -
Azeulerezh ar vêsaerien -
Ecce Homo -
Ganedigezh ar C'hrist -
Gwerc'hez gant ur bod roz
