AKM
| AKM | |
|---|---|
 | |
| Upotreba | |
| U službi | 1959. - do danas |
| Korisnici |  SSSR |
| Ratovi | vidi Upotreba |
| Proizvodnja | |
| Proizvođač | IŠMAŠ |
| Broj proizvedenih primjeraka | oko 100 miliona |
| Varijante | AKMS |
| Opis oružja | |
| Težina | 3,6 kg |
| Dužina | 880 mm |
| Dužina cijevi | 415 mm |
| Kalibar | 7.62x39 mm |
| Domet | 400 m |
| Maks. domet | 1.000 m |
| Spremnik municije | 10, 20, 30, 40 metaka |
| Brzina paljbe | 600 metaka u minuti |
| Brzina zrna | 715 m/s |
AKM (rus. Автомат Калашникова Модернизированный; bos. Kalašnjikovljeva modernizirana automatska puška) je sovjetska automatska puška kalibra 7,62mm koju je dizajnirao Mihail Kalašnjikov. Riječ je o nadograđenoj verziji puške AK-47 koja je razvijena tokom 1950-ih.
U službu sovjetske Crvene armije AKM ulazi 1959. godine te je jedna od verzija iz AK porodice koja se najviše proizvodila. Osim u SSSR-u, puška je našla široku upotrebu u državama članicama Varšavskog pakta kao i azijskim, afričkim i bliskoistočnim zemljama. Osim u SSSR-u (IŽMAŠ, Tula Arsenal) puška se velikim dijelom proizvodila i u drugim zemljama koje su bile sovjetski saveznik.
Pušku je službeno u sovjetskoj vojsci krajem 1970-ih zamijenio AK-74 ali je imala široku primjenu širom svijeta. Većina sovjetskog oružja u svijetu se pogrešno identificira kao AK-47 iako je vjerovatnije da je riječ o AKM-u i kopijama strane proizvodnje.
Opis
[uredi | uredi izvor]AKM je sovjetska automatska puška koja koristi municiju kalibra 7,62x39 mm. Oružje ima automatski i poluautomatski način paljbe te može ispaliti 600 metaka u minuti. Uprkos tome što ga je krajem 1970-ih zamijenio AK-74, AKM je i danas u ruskoj upotrebi (kao rezervno oružje) kao i mnogim zemljama gdje se to oružje izvozilo i/ili proizvodilo.
U odnosu na AK-47, dizajn AKM-a je detaljno optimiziran kako bi nastala puška za masovnu proizvodnju. Zbog toga su neki dijelovi i komponente pojednostavljeni. Kao rezultat tih izmjena, težina puške je smanjena za oko jedan kg dok je povećana preciznost tokom automatske paljbe. Zadržana je cijev s AK-47 koja kao i ostalo sovjetsko oružje ima značajku otpornosti na trošenje i koroziju, posebno kod teških uvjeta na terenu ili stanja municije.
Na AKM se može montirati bajoneta i to modeli M1959 6H3 ili 6H4. Nosač zatvarača je nešto lakši u odnosu na AK-47 te uprkos nekim manjim razlikama u obliku, AKM može koristiti nosač zatvarača i od svog prethodnika. Drveni kundak je duži te pravilnijeg oblika u odnosu na kundak s AK-47 što strijelcu omogućava veću preciznost prilikom rapidne i automatske paljbe.
AKM koristi modificirani mehanizam povratne opruge a izmijenjen je i udarač. Čelični nišan na pušci ima označenu skalu za udaljenosti od 100 do 1.000 m. Za AKM je predviđen bacač granata GP-25 koji se montira na pušku.
Puška koristi isti kalibar municije kao i AK-47: 7,62x39mm. Mehanizam punjenja municijom i paljbe su praktički identični onima od AK-47.
Verzije
[uredi | uredi izvor]AKMS
[uredi | uredi izvor]Glavna verzija AKM-a je AKMS s ugrađenim sklopivim metalnim kundakom umjesto standardnog drvenog. Metalni kundak je nešto drugačiji u odnosu na onaj od prijašnjeg modela AKS-47.
Na osnovu AKM-a razvijene su verzije AKMP, AKML i AKMLP dok je AKMS doveo do razvoja modela AKMSP, AKMSN i AKMSNP. Oni su dizajnirani posebno za padobranske jedinice budući da sklopivi kundak stvara više dodatnog prostora za ostalu vojnu opremu prilikom skakanja iz aviona te prizemljavanja.
Kopije
[uredi | uredi izvor]Poljska je na osnovu AKM-a razvila modificiranu verziju nazvanu Karabinek-granatnik wz. 1974 koja je mogla koristiti 40 mm bacač granata Pallad domaće proizvodnje.
Od ostalih evropskih zemalja, vlastite verzije AKM-a su proizvodili Jugoslavija (Zastava M70, Mađarska (AK-63), Rumunija (PM md. 65), Bugarska i dr.
Na afričkom kontinentu Egipat je proizvodio vlastiti model pod nazivom Misr, a Kina model Type 56.
Upotreba
[uredi | uredi izvor]AKM i njegove kopije koristile su se u mnogim ratovima i sukobima širom svijeta što je vidljivo na sljedećoj tabeli:
| Rat | Razdoblje | Rat | Razdoblje |
|---|---|---|---|
| Građanski rat u Laosu | 1953. - 1975. | Zaljevski rat | 1990. - 1991. |
| Prvi sudanski građanski rat | 1955. - 1972. | Građanski rat u Ruandi | 1990. - 1993. |
| Vijetnamski rat | 1955. - 1975. | Rat u Sloveniji | juni - juli 1991. |
| Nemiri u Sjevernoj Irskoj | kraj 1960-ih - 1998. | Rat u Hrvatskoj | 1991. - 1995. |
| Portugalski kolonijalni rat | 1961. - 1975. | Građanski rat u Sierra Leoneu | 1991. - 2002. |
| Južnoafrički pogranični rat | 1966. - 1989. | Somalijski građanski rat | 1991. - danas |
| Šestodnevni rat | juni 1967. | Rat u Bosni i Hercegovini | 1992. - 1995. |
| Nigerijski građanski rat | 1967. - 1970. | Prvi čečenski rat | 1994. - 1996. |
| Kambodžanski građanski rat | 1970. - 1975. | Rat na Kosovu | 1998. - 1999. |
| Jom Kipurski rat | oktobar 1973. | Drugi liberijski građanski rat | 1999. - 2003. |
| Etiopski građanski rat | 1974. - 1991. | Drugi čečenski rat | 1999. - 2009. |
| Kambodžansko-vijetnamski rat | 1975. - 1989. | Rat u Afganistanu | 2001. - danas |
| Libanonski građanski rat | 1975. - 1990. | Rat protiv terorizma | 2001. - danas |
| Zapadnosaharski rat | 1975. - 1991. | Rat u Iraku 2003. | 2003. - 2011. |
| Čadsko-libijski sukob | 1978. - 1987. | Meksički drogeraški rat | 2006. - danas |
| Kinesko-vijetnamski rat | februar - mart 1979. | Rat u Južnoj Osetiji 2008. | august 2008. |
| Sovjetsko-afganistanski rat | 1979. - 1989. | Kambodžansko-tajlandski granični spor | 2008. - danas |
| Iransko-irački rat | 1980. - 1988. | Građanski rat u Libiji | februar - oktobar 2011. |
| Drugi sudanski građanski rat | 1983. - 2005. | Građanski rat u Siriji | 2011. - danas |
| Prvi liberijski građanski rat | 1989. - 1996. | ||
Korisnici
[uredi | uredi izvor]Tokom Hladnog rata AKM se izvozio u mnoge komunističke zemlje kao i u Aziju, Afriku te na Bliski istok. Oružje se koristi od tog vremena pa sve do današnjih dana odnosno građanskog rata u Libiji, nemira i pobuna u Siriji i ostalo.
Postojeći korisnici
[uredi | uredi izvor]
Afganistan[1]
Albanija[2]
Alžir[2]
Angola[2]
Armenija[2]
Azerbejdžan[2]
Bangladeš[2]
Benin[2]
Bjelorusija[2]
Bosna i Hercegovina[2]
Bocvana[2]
Bugarska: lokalna proizvodnja.[2]
Burundi: oružje je oduzeto pobunjenicima i narko bandama.[1][3]
Centralnoafrička Republika[2]
Čad[2]
Čile[4]
Demokratska Republika Kongo[2]
Džibuti[1]
Egipat: tvornica 54 je u Kairu za potrebe egipatske vojske proizvodila vlastitu verziju AKM-a pod nazivom Misr. Također, puška je bila namijenjena i izvozu.[5][6][7][8][9]
Ekvatorijalna Gvineja[2]
.JPEG)
Etiopija[1]
Eritreja[2]
Estonija: pušku je zamijenio AK-74 ali je u ograničenoj količini u policijskoj i vojnoj upotrebi.[2]
Finska: finska vojska u zalihama drži uvezene kopije AKM-a (kineski Type 56 - oznaka RK 56 TP te istočnjonjemački MPi-KM - oznaka RK 72).[10] U zalihama su i modeli domaće proizvodnje i to RK 62 i RK 95 TP.
Gabon[2]
Gruzija[2]
Gvajana[2]
Gvineja[2]
Gvineja-Bisau[2]
Hrvatska
Indija[2]
Irak: u službi iračke vojske i policije.[2]
Iran[2]
Izrael:[2] oružje uzeto arapskim vojskama tokom arapsko-izraelskih sukoba i ratova.
Jemen[2]
Jordan[1]
Južni Sudan[1]
Kambodža[2]
Kamerun[1]
Katar[2]
Kazahstan[2]
Kina: Norinco je proizvodio kinesku kopiju pod nazivom Type 56.[1]
Kirgistan[1]
Komori[2]
Kuba[2]
Kuvajt[1]
Laos[2]- Laos[2]
Lesoto[2]
Libanon[1]
Liberija[2]
Libija:[2] AKM su tokom građanskog rata u Libiji 2011. koristili libijska vojska i pobunjenici.
Litvanija[2]
Madagaskar[2]
Mađarska:[2] tvrtka FÉG je proizvodila domaću kopiju AKM-a pod nazivom AK-63. Puška ima fiksni drveni ili plastični kundak dok je model AK-63D sa sklopivim metalnim kundakom.
Makedonija[2]
Mali:[2] oružane i obavještajne snage Malija.
Maroko[2]
Moldavija[2]
Mongolija[2]
Mozambik[2]
Namibija[1]
Nigerija[1]
Oman: neke puške su oduzete pobunjenicima Dhofari.
Pakistan: Type 56.[2]
Palestina[1]
Panama[1]
Peru[2]
Poljska: lokalna proizvodnja AKM-a koji je zamijenjen početkom 1980-ih.[3][11]
Republika Kongo
Ruanda[2]
Rumunija: lokalna proizvodnja AKM-a pod nazivom PM md. 65.[2][3]
Rusija:[2] u većini ruskih vojnih jedinica AKM je zamijenjen s AK-74 ali je još uvijek u ograničenoj vojnoj i policijskoj upotrebi. Koristi se u urbanim dijelovima zemlje zbog mogućnosti prodiranja teškog oklopa.
Saudijska Arabija[12]
Sejšeli[2]
Sirija: sirijske oružane snage[2] te pobunjenička Slobodna sirijska vojska.[13]
Sijera Leone[2]
Sjeverna Koreja: Type 68.[2]
Slovenija[2]
Somalija[2]
Srbija[2]
Sudan[2]
Surinam[2]
Šri Lanka[1]
Tadžikistan[2]
Tanzanija[2]
Togo[2]
Turkmenistan[2]
Turska[2]
Uganda[1]
UAE[2]
Ukrajina:[2] AKM je u ograničenoj upotrebi a u većini ukrajinskih vojnih jedinica je zamijenjen s AK-74 i domaćom puškom Vepr bullpop dizajna.
Uzbekistan[2]
Vijetnam:[2] standardna puška pješadije vijetnamske vojske.
Zambija[2]
Zapadna Sahara[2]
Zimbabve[2]
Zelenortska Ostrva[2]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Rottman, Gordon (2011). The AK-47 Kalashnikov series assault rifles. Great Britain: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84908-461-1.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu Jones, Richard D. Jane's Infantry Weapons 2009/2010. Jane's Information Group; 35 edition (January 27, 2009). ISBN 978-0-7106-2869-5.
- ^ a b c Personal infantry weapons: old weapons or new hardware in the coming decades ?
- ^ Gander, Terry J.; Hogg, Ian V. Jane's Infantry Weapons 1995/1996. Jane's Information Group; 21 edition (May 1995). ISBN 978-0-7106-1241-0.
- ^ Maadi Company for Engineering Industries (Factory 54) Special Weapons Facilities - Egypt
- ^ Maadi Company for Engineering Industries (Factory 54)
- ^ Exhibits Page 16
- ^ "Egyptian Rifles". Arhivirano s originala, 7. 2. 2009. Pristupljeno 7. 2. 2009.
- ^ Smallarmssurvey.org[mrtav link]
- ^ "Puolustusvoimat: Kalustoesittely". Arhivirano s originala, 14. 9. 2009. Pristupljeno 17. 1. 2014.
- ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenomAKM - ^ "Defenseimagery.mil". Arhivirano s originala, 15. 12. 2010. Pristupljeno 17. 1. 2014.
- ^ Tea, cigarettes, and Kalashnikovs: Welcome to Syria
