Gladijator
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Gladijatori (lat. gladiatores), borci u starom Rimu koji su, radi zabave gledaoca, izvodili borbe sa mačevima, kopljima, koristeći tadašnje vojne i borilačke vještine. Borbe su se obično prekidale kod krvi, ali kod kasnijih rimskih careva ova igra se degradirala do te mjere da je cilj gladijatorskih igara bila smrt.
Ime gladijator dolazi od gladius, kratkog rimskog mača za bodenje i sječenje. Gladijatori su vjerovatno prvobitno bili etruščanskog porijekla. Gladijatorske se borbe u Rimu uvode u prvoj polovini 3. vijeka p. n. e. u sklopu pogrebnih svečanosti, kao obred žrtvovanja ljudskih života sjenkama pokojnika. U prvoj zabilježenoj borbi 264. p. n. e. borila su se samo tri para.
Krajem 2. vijeka p. n. e. gladijatorske borbe postaju predstave koje vladari nude besplatno narodu. Prvobitno se izvode u Forumu, a kasnije u arenama širom rimske imperije.
Car Trajan je priredio gladijatorsku borbu sa 5 hiljada parova. Gladijatori su bili izabirani među mlađim ratnim zarobljenicima, a ponekad i među kriminalcima. Gladijatori su bili uglavnom robovi, nekada i slobodnjaci, avanturisti, a vrlo rijetko i slobodni građani koji su se borili samo pod određenim uvjetima. Gladijatori su formirali i posebne jedinice– familiae, a uvježbavani su bili u gladijatorskim školama (ludi gladiatores).
Odbjegli gladijatori iz škole u Kapui su organizirali i Spartakovu pobunu, koja se ponekad naziva i pobuna gladijatora.
Gladijatorske su borbe pod uticajem kršćanstva, a temeljem zakona cara Konstantina Velikog iz 325. godine, ukinute, ali su se sporadično održavale do oko godine 450, dok su posljednje gladijatorske borbe u samom gradu Rimu održane 1. januara 404. godine.
