Knežina (Sokolac)
Knežina | |
|---|---|
naselje | |
 Sultan Selimova džamija | |
  Knežina | |
| Koordinate: 44°01′11″N 18°45′20″E / 44.019725°N 18.755628°E | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Općina | Sokolac |
| Stanovništvo (2013) | |
| • Naseljeno mjesto | 248 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Pozivni broj | (+387) 57 |
| Matični broj | 222062[1] |
| Matični broj općine | 20532 |
Knežina je naseljeno mjesto u općini Sokolac, Bosna i Hercegovina.
Knežina je nekada bila kasaba, dok u novijoj prošlosti postoji u obliku sela.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Naselje Knežina smješteno je 12 km sjeverozapadno od Sokoca, a 26 km jugoistočno od Olova, na regionalnom putu R-468 (Sokolac - Olovo). Kroz naselje protiče rijeka Bioštica.
Historija
[uredi | uredi izvor]Antika i srednji vijek
[uredi | uredi izvor]U mjestu Knežina i okolini nalazi se veći broj gradina i pretpostavlja se da je ovaj kraj bio nastanjen još od Ilira. Prisustvo velikog broja nekropola sa stećcima ukazuje na to da je Knežina i okolina bila gusto naseljena i u srednjem vijeku .
Razdoblje Osmanlija
[uredi | uredi izvor]Rano razdoblje
[uredi | uredi izvor]U razdoblju osmanlijske vladavine u Bosni i Hercegovini, Knežina je bila mjesto u vilajetu Pavle, a u nahiji Olovo. Krajem 16. vijeka našla se u novom kadiluku Birač (Vlasenica) u čijem se sastavu našla i Knežina sa okolinom. Postoji tvrdnja da je sjedište Biračkog kadiluka bilo najprije u Knežini.
Vrhunac napretka
[uredi | uredi izvor]U dokumentu iz 1563 godine Knežina se označava kasabom. Taj status je dobila na osnovu određenog unutrašnjeg sadržaja naselja i na osnovu formalno-pravnog akta koji je davao sultan. U tu svrhu morali su da budu izgrađeni, u prvom redu, džamija i kolika-tolika čaršija zanatlija, zatim mekteb, pijaca stoke i poljoprivrednih proizvoda, te han, odnosno karavan-saraj.
Iz izvještaja Rimskoj stolici bosanskog biskupa Maravića iz 1655. godine, vidi se da je mjesto bilo sa oko 300 kuća i 1500 stanovnika, četiri džamije, jedan ili dva mekteba, hamam i sudnica gdje je sjedio kadija, zatim turbe i han.
Propast Knežine
[uredi | uredi izvor]Postoji više mogućih, a historijski nepotvrđenih razloga propasti Knežine:
- Poslije bečkog rata 1683, prema malo poznatim podacima, u pohodu austrijske vojske pod vodstvom Eugena Savojskog, od pljačke i požara stradala su gotovo sva gradska naselja u Bosni i Hercegovini, pa je tada vjerovatno stradala i Knežina.
- Postoji još jedna verzija uništenja Knežine, a to je da su Knežinu popalili crnogorski hajduci.
- Treća verzija kaže da je Knežina stradala u požaru oko 1765. godine.
- Četvrta verzija kaže da je stanovništvo Knežine desetkovano kugom sredinom 18. vijeka.
Knežina nakon propasti
[uredi | uredi izvor]Knežina od početka ili sredine 18. vijeka ima karakter sela i takva je dočekala kraj osmanlijske vladavine u Bosni i Hercegovini.
Knežina u doba Austro-ugarskog zaposjedanja
[uredi | uredi izvor]Godine 1885. iz službenog popisa u vrijeme austrougarske vladavine Knežina je imala status sela sa ukupno 45 kuća i 199 stanovnika.
Knežina u 20. i 21. vijeku
[uredi | uredi izvor]Od objekata javne arhitekture nekadašnje Knežine kao kasabe, do danas je ostao samo jedan objekat, Sultan Selimova džamija, najmonumentalniji objekat mjesta Knežine.
Poznato je da je, osim cjelovite Sultan Selimove džamije, po završetku Drugog svjetskog rata u Knežini postojala i munara od još jedne džamije nepoznatnog imena (trenutno nije poznato kada je pripadajuća džamija srušena). Navedena munara je srušena i ostaci uklonjeni krajem 1940-tih godina.
Sultan Selimova džamija je srušena (i ostaci uklonjeni) u ljeto 1992. godine u organizaciji političke vlasti bosanskih Srba.
Sultan Selimova džamija je proglašena je nacionalnim spomenikom kulture Bosne i Hercegovine.[2] Džamija je obnovljena 2011. godine.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]| Sastav stanovništva – naselje Knežina | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[3] | 1991.[4] | 1981.[5] | 1971.[6] | ||||
| Osoba | 248 (100,0%) | 465 (100,0%) | 406 (100,0%) | 437 (100,0%) | |||
| Srbi | 237 (95,56%) | 170 (36,56%) | 162 (39,90%) | 194 (44,39%) | |||
| Bošnjaci | 5 (2,016%) | 289 (62,15%)1 | 220 (54,19%)1 | 239 (54,69%)1 | |||
| Hrvati | 3 (1,210%) | – | – | – | |||
| Slovenci | 1 (0,403%) | – | – | – | |||
| Ukrajinci | 1 (0,403%) | – | – | – | |||
| Nepoznato | 1 (0,403%) | – | – | – | |||
| Jugoslaveni | – | 5 (1,075%) | 18 (4,433%) | – | |||
| Ostali | – | 1 (0,215%) | 4 (0,985%) | 1 (0,229%) | |||
| Makedonci | – | – | 2 (0,493%) | – | |||
| Crnogorci | – | – | – | 3 (0,686%) | |||
Poznate ličnosti
[uredi | uredi izvor]Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Sistematski spisak općina i naseljenih mjesta u Bosni i Hercegovini" (PDF). fzs.ba. Arhivirano s originala (PDF), 5. 3. 2016. Pristupljeno 13. 3. 2016.
- ^ "Selimija (Sultan Selima II) džamija u Knežini kod Sokoca, mjesto i ostaci historijske građevine". kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 3. 2016.[mrtav link]
- ^ "Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik". popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano s originala, 7. 4. 2021. Pristupljeno 7. 4. 2021.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 95)" (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 13. 3. 2016.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 13. 3. 2016.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 13. 3. 2016.
