Madison (Wisconsin)
| Madison, Wisconsin | ||
| Grad | ||
 | ||
|
||
| Nadimak: Ljuti grad, "Grad četiri jezera" | ||
| Država |  Sjedinjene Američke Države
| |
|---|---|---|
| Savezna država | Wisconsin | |
| Okrug | Dane | |
| Nadmorska visina | 226 m | |
| Koordinate | 43°4′N 89°21′W / 43.067°N 89.350°W | |
| Površina | ||
| - Zemlje | 198,89 km2 | |
| - Voda | 44.65 km2 | |
| - Grad | 243,54 km2 | |
| Stanovništvo | ||
| - Urbana zona | 401,661[1] | |
| - Metro | 627,431[1] | |
| - Grad | 233,209[1] | |
| Gustoća | 1,172,6 /km2 | |
| Gradonačelnik | Paul Soglin (D) | |
| Vremenska zona | UTC−6 | |
| - ljeto | UTC−5 | |
| Pozivni broj | 608 | |
 | ||
| Veb-sajt: www.cityofmadison.com | ||
.svg)
Madison je glavni grad savezne države Wisconsin i glavni grad okruga Dane. Prema podacima iz 1. jula 2013. godine, Madison je imao 243,344 stanovnika,[2] činivši ga drugim gradom po veličini u saveznoj državi Wisconsin nakon grada Milwaukee i 83. po veličini u Sjedinjenim Američkim Državama. Madison je srž istoimenog metropolitanskog područja koje sadrži Dane, Iowa i Columbia okruge. Madisonsko metropolitansko područje je 2010. godine imalo 568,593 stanovnika.
Historija
[uredi | uredi izvor]1829. godine, prijašnji federalni sudija James Duane Doty je kupio preko hiljadu jutara (4 km²) močvarnog i šumskog zemljišta na tjesnacu između jezera Mendota i Monona, sa namjerom za sagrađivanje grada na području četiri jezera. Kada je uspostavljena teritorija Wisconsina 1836. godine, zakonodavno tijelo teritorije je zasjedalo u gradu Belmont. Jedan od zadataka zakonodavnog tijela je bilo da izaberu trajno mjesto za glavni grad teritorije. Doty je agresivno lobirao da Madison bude novi glavni grad, nudeći promrznulim zakonodavcima odijela napravljena od bizona i obećavajući snižene cijene glasačima koji se još nisu bili odlučili. Naredio je Jamesu Slaughteru da sagradi dva grada u tom području, Madison i "Grad četiri jezera" blizu današnjeg grada Middleton. Doty je dao ime Madisonu po Jamesu Madisonu, četvrtom predsjedniku Sjedinjenih Američkih Država koji je preminuo 28. juna 1836. godine, te je imenovao ulice po ostalim 39 potpisnicima ustava Sjedinjenih Američkih Država.[3] Iako je grad postojao samo na papiru, zakonodavno tijelo tadašnje teritorije Wisconsin izglasalo je u korist Madisona da bude glavni grad, najvećim dijelom zbog svog geografskog položaja, između novih i rastućih gradova oko grada Milwaukee istočno, već dobro postavljenog grada Prairie du Chien zapadno i između znatno korisnih područja za rudarstvo jugozapadno i najstarijeg grada, Green Bay sjeveroistočno. Glasači su najvjerovatnije bili znatno privučeni radi imenovanja po znatno voljenom osnivaču Jamesu Madisonu, koji je nedavno preminuo i pošto su ulice imenovane po svakom od potpisivača ustava.[4]
Pravljenje i proširenje
[uredi | uredi izvor]Kamen temeljac za glavni grad Wisconsina je postavljen 1837. godine te se zakonodavno tijelo prvi put tu sastalo 1838. godine. 9. oktobra 1839. godine, Kintzing Prichett je registrirao plan grada u tadašnjem teritorijalnom uredu okruga Dane.[5] Madison je osnovan kao selo 1846. godine sa 626 stanovnika. Kada je Wisconsin postala savezna država 1848. godine, Madison je ostao glavni grad i sljedeće je godine u njemu otvoren University of Wisconsin (sadašnji naziv za univerzitet je University of Wisconsin–Madison). Željeznice Milwaukee i Mississippi (prethodnik Milwaukee ceste) su se povezivale do Madisona 1854. godine. Madison je postao grad 1856. godine sa 6.863 stanovnika, ostavivši ostatak područja koji nije prispio u grad kao zaseban grada Madison.[6] Originalna zgrada zakonodavnog tijela je zamjenjena 1863. godine te je druga zgrada izgorila 1904. godine. Trenutna zgrada zakonodavnog tijela izgrađena je između 1906. i 1917. godine.[7]
Tokom građanskog rata, Madison je služio kao centar Union vojske u Wisconsinu. Raskrsnica Milwaukeeja, Istočnog Washingtona, Winnebaga i Sjevernih ulica je poznata pod nazivom Union Corners (bos. Ugao Uniona) zbog taverne koja se tu nalazila i bila zadnje mjesto prije nego što su se Union vojnici upitili na borbu protiv konfederativaca. Camp Randall, na zapadnoj strani Madisona je izgrađen i korišten kao kamp za obuku, vojna bolnica i logor za zarobljene konfederativne vojnike. Nakon završetka rata, područje Camp Randalla je pripojeno u University of Wisconsin te je istoimeni stadion sagrađen 1917. godine. 2004. godine, zadnji tragovi aktivnih vojnih obuka su uklonjeni kada je renovacijom stadiona uklonjena streljana.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c "US Gazetteer files 2010". United States Census Bureau. Pristupljeno 18. 11. 2012.
- ^ "American FactFinder". United States Census Bureau. Pristupljeno 31. 1. 2008.
- ^ Historic Madison, Inc., Madison's Past – Early History Arhivirano 23. 6. 2012. na Wayback Machine
- ^ WiC-hear Arhivirano 27. 5. 2010. na Wayback Machine, WiCourts.gov.
- ^ Vilas vs. Reynolds". Reports of cases argued and determined in the Supreme Court of the State of Wisconsin 6. Beloit: E.E. Hale & Co. 1858. strana. 215. Pristupljeno 24 jul 2011.
- ^ Madison, Dane County and Surrounding Towns, Madison: Wm. J. Park, 1877, strane. 543–558.
- ^ "Wisconsin State Capitol Tour" Arhivirano 27. 5. 2007. na Wayback Machine. State of Wisconsin. Pristupljeno 24 maj 2007.
Nedovršeni članak Madison (Wisconsin) koji govori o geografiji treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.