Idi na sadržaj

Venecijanska utvrđenja od 16. do 17. vijeka

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Venecijanska utvrđenja od 16. do 17. vijeka
Svjetska baština
Kotorski odbranbeni zid i crnogorske planine
Lokacija Crna Gora, Italija
Hrvatska
Sadrži6
Kriterijiii, iv
Referenca1533
Uvrštenje2017. (41. sjednica)
Ugroženostno

Venecijanska utvrđenja od XVI do XVII vijeka su dio strategije obrane razvučenih granica Mletačke Republike. Venecija je u tom najvažnijem periodu duge istorije Mletačke Republike gradila tvrđave u brojnim gradovima koje je kontrolisala. Sama sebe nije utvrđivala na klasičan zidani način, već se odbrana same Venecije bazirala na razvijenoj mreži utvrđenja u bližoj i daljoj okolini i neposredno, putem lagune, kao prirodnog specifikuma ovog grada i položaja u njoj.[1]

Mletački imperij se do 1500. godine proširio od Kipra na istoku do granice s milanskim teritorijem na rijeci Adda na zapadu. Bila je to duga i uska teritorija kojoj je prijetila opasnost da bude presječena. Prva izgrađena tvrđava bila je Palmanova koja se smatra za idealni vojni grad 16. stoljeća. Svojom vizuelnom koherentnošću i disciplinom inspirirala je vojnu arhitekturu evropskih gradova, bilo da su poput nje primjenjivali radijalni plan ili ortogonalnu mrežu ulica poput Vallette na Malti. Palmanova i Valletta predstavljaju prototip grada nastao proučavanjem starorimske vojne i kolonijalne prakse, razrađen renesansnom teorijom idealnog grada i u brojnim humanističkim vojnim traktatima.

Ovaj veliki poduhvat Mletačke republike na velikom teritorijalnom području bio je moguć samo zahvaljujući upečatljivoj saradnji fortifikacijskih stručnjaka, ali i uredbama, društvenim modelima i novoj vrsti uprave kojom se mletačka kultura spajala s drugim kulturama istočne obale Jadrana.

Svjetska baština

[uredi | uredi izvor]

Transnacionalna, serijska nominacija venecijanskih utvrđenja od XVI do XVII vijeka, prihvaćena je na 41. zasijedanju UNESCO Komiteta za svjetsku baštinu u Krakovu od 02-12. jula 2017. god. Upisano je šest pojedinačnih spomenika: utvrđeni gradovi Bergamo, Peskijera del Garda i Palmanova iz Italije, odbrambeni sistem Zadra i tvrđava svetog Nikole u Šibeniku iz Hrvatske, te Kotorska tvrđava iz Crne Gore. Utvrđenja se protežu na više od 1.000 km između regije Lombardije u Italiji i istočne obale Jadrana. Tvrđave su štitile Mletačku Republiku od drugih evropskih sila na sjeverozapadu, a one na moru štitile su pomorske puteve i luke od Jadranskog mora do Levanta. Bile su neophodne za podršku širenju i autoritetu Republike. Uvođenje baruta dovelo je do značajnih pomaka u vojnoj tehnici i arhitekturi koji se ogledaju u dizajnu takozvanih bastiona, utvrđenja, koja su se proširila širom Evrope.[2]

Komitet u svojoj odluci ostavlja mogućnost da se tvrđava u Herceg Novom, priključi upisanom dobru nakon što se donesu odgovarajuće studije i sprovedu konzervatorske mjere.[3]

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Bašić Alerić, Ana (2015). Mletačka vojna arhitektura na kopnu i na Jadranu između 16. i 17. stoljeća. Firenca, ur. Francesco Paolo Fiore, Olschki, 462 str. ISBN 978-88-222-6371-1.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ "Ana Bašić Alerić, osvrt na: Mletačka vojna arhitektura na kopnu i na Jadranu između 16. i 17. stoljeća". de.scribd.com - pristupljeno 19. 11. 2021.
  2. ^ "UNESCO: Mletačka vojna arhitektura između 16. i 17. stoljeća". UNESCO: svjetska baština - pristupljeno 19. 11. 2021.
  3. ^ "Venecijanske tvrđave". Korzo - Portal za urbanu kulturu i baštinu. Pristupljeno 19. 11. 2021.